80 కవిత్వతత్త్వ విచారము
పైబడునను తహతహ దట్టముగ నిండియున్నది. రూపమును గామా వేశ ముం దాల్చిన పాతివ్రత్య మున్నం జాలునా ? ఇందులోని శృంగారమనునది జావళులకుఁ దోడుపోయినది ! తండ్రికిఁ బతికిని యుద్ధము సంభవించెఁగదా ఎవరు గెల్చినను దనకు దుఃఖ మేగదా యను నాలోచన యీ పతివ్రతా శిరోమణి మనసున కేల తట్టును 2 ప్రద్యుమ్నుఁడు భార్య నుద్దేశించి 'నీ తండ్రిని జంపకున్న మన బ్రతుకు నిలుచు మార్గ మెద్దియులేదు' "ఒండొక త్రోవఁ ద్రోక్కఁగాఁ గూడద, యేమి సేయుదును ఫెూరవిచారము పు నాత్మలో" నని పలుకగా, దేవి గారు, "విభునిం దముఁ గాచికొనంగ వేఱు త్రోవ నెమ కి కా నకంతc బితృవత్సలభావముఁ బా బ్రునూ క్రిన" ద(ట ! ఈ భావము నీ మహాకావ్యమున నింతకుముం దెక్కడను జూపినది కాదు. అణుమాత్రమైనఁ దాల్చియుండె ననుటకు c జిన్నె లెవ్వి యును లేవు. మఱి యెంతో గారాబముతోఁ జూచుచుఁ, గోరిన కోర్కులెల్ల నడిగిన మాత్రన దీర్చు కన్నతండ్రి కనుగప్పి గాంధర్వ వివాహ క్రీడకుఁ జొచ్చిన కన్యామణి ! అట్లగుట నీ మెకుఁ బితృ వత్సలభావ మెక్కడిది ? ఉండెఁబో, ఎంతో భద్రముగ మన కెవరికి నెఱుఁగఁబడకుండునట్లు ఎక్కడనో పాతి పెట్టినది ! తండ్రిం గూర్చిన హృదయాందోళన మే మేని గలదా ! హిందూపతివ్రతలకు నుండరాదేమో ! మన శాస్త్ర ఘోషలలోఁ బరిచయము గలవారి నడిగి తెలిసికొనుండు. ఇట్లు ప్రభావతి మన సన్యాసులవలె తనకు లేని దాని ధైర్యముతోఁ బారనూ క్రి
“క. తాన చని మూల నున్న య
నూన తదీయూసిఁ దెచ్చి యొసంగి గెలువుమీ
దానవపతిఁ దక్కిన యను
మానము మానుమని పలికె మానవతి పతిక్షా!”
(ప్రభా. ఆ, 5, ప. 198)
అది రా ! సౌకుమార్యము, సౌమనస్యము మొదలగు కోమల గుణంబుల యుపరావతారముగదా యీ మానవతి! ఈపరమపవిత్రు రాలితో ద్రౌపదిఁ బోల్చి చూడుఁడు ! భీమసేనుఁడు కీచకవధార్థమై ప్రతిజ్ఞC జేయుచు
"తే. ఎల్లీ యెల్ల విధంబుల నెందుఁజొచ్చె
నేని, నాధర్మతనయుండు దానవచ్చి
