ఆంతర్జాతీయ వ్యాపారము : ఒడంబడికలు ఆ కారణ ఈ విధముగనే వ్యాపారము నందలి ఒడంబడికలవలన కూడా అంతర్జాతీయ వ్యాపారము క్షీణించినది. కామ న్వెల్తు దేశములతో ఒడంబడికల ద్వారమున బ్రిటను తన విదేశ వ్యాపారమును హెచ్చించుకొనుటకు చేసిన ప్రయత్నములను ఇతర దేశములు చూచుచు నూరకుండ లేదు. ఆ దేశములు కూడ ఇతర దేశము లతో సంప్రదింపులు జరిపి పరస్పర నిర్ణయములు (Bilateral- Agreements) చేసికొనుట కారంభించినవి. మున అంతర్జాతీయ వ్యాపారము సహజమార్గమున గాక పరస్పర నిర్ణయఫలితమగు కృత్రిమ మార్గమున నడిచినది. అన్ని దేశములును కలిసి, అన్యోన్య సహకారముతో, ఆర్థికమాంద్యమును ఎదుర్కొనియుండినచో అంత ర్జాతీయ వ్యాపారము అంతగా తగ్గియుండెడిదికాదు. అట్టి అంత ర్జాతీయ సహకారములేని కారణమున ఏ దేశమున కాదే శము తన యార్థికస్థితిని చక్కబెట్టుకొనుటకును, ఎగు మతి దిగుమతులకు పొత్తు కల్పించుటకును విడివిడిగా ప్రయత్నించినందున, కరెన్సీ విలువలలో స్థయిర్యము నశించుట, రెండు రెండు దేశములకు వ్యాపా ర పు టొడంబడికలు జరుగుట, సామాన్యములయినవి. ఈ విధ ముగ అంతర్జాతీయ వ్యాపారము తగ్గిపోవుటకు ఈ వద్ద తులను ప్రథమ పర్యాయముగ అవలంబించిన బ్రిటనుదే బాధ్యతయని చెప్పకతప్పదు. జర్మనీ దేశము :- ఆర్థికమాంద్యమును ఎదుర్కొనుట కును, ఎగుమతి దిగుమతులకు పొత్తుకల్పించుటకును. జర్మనీ అవలంబించిన పద్ధతులు అపూర్వములు. ఆర్థిక మాంద్యమువలన కలిగిన నిరుద్యోగ సమస్యను యుద్ధ పరికరముల నుత్పత్తిచేయు వ్యాజమున పరిష్కరించినది. అది విషయాంతరము. విదేశ వ్యాపారములో దిగుమతుల అనుమతి విధానము (Import licensing) ను, ఎక్చేంజి కంట్రోలును ప్రవేశ పెట్టినది. అనగా జర్మనీలోనికి విదేశ వస్తువులను దిగుమతి చేసికొనుటకు వ్యాపారస్థులకు ప్రభు త్వానుమతి (License) యుండవలెను. ఎక్చేంజికంట్రోలు అనగా విదేశములకు ఎగుమతిచేసిన సరకులవలన సంపాదిం చిన 'విదేశక రెన్సీ' ని, ఎగుమతి వ్యాపారస్థులు ప్రభుత్వా ధీనముచేసి, తత్ప్రతిఫలముగ 'జర్మనుక రెన్సీ' ని తీసికొన వలెను. ఇట్లు విదేశ వ్యాపారమును క్రమబద్ధముచేయు నధి 56 - కారము ప్రభుత్వపరమయ్యెను. ఈ అధికారమును పుర స్కరించుకొని జర్మను ప్రభుత్వము ఆగ్నేయ-ఐరోపా దేశ ములతోను, లాటిన్ అమెరికా దేశములతోను అనేక వ్యాపారపు టొడంబడికలను గావించుకొనినది. బడికలలోని ముఖ్యసూత్రమేమన - ఒక దేశము జర్మనీనుండి ఆ ఒడం ఎంతవిలువగల సరకును దిగుమతిచేసికొనునో అంతే విలువ గలసరకును జర్మనీ ఆదేశమునుండి దిగుమతి చేసికొనును. జర్మనీ దేశమునకు తమ సరకులను ఎగుమతిచేయు దేశము లన్నియు తమకు కావలసిన సరకులను జర్మనీదేశమునుండి దిగుమతి చేసికొనవలసివచ్చినది. ఈపద్ధతులను ఇతర పారి శ్రామిక దేశములు తీవ్రముగ విమర్శించినవి. కాని చేయు నదిలేక యుద్ధము పరిసమాప్తి యగునంతదనుక యుండక తప్పినది కాదు. వేచి అమెరికాదేశము :- ఆర్థికమాంద్యము నెదుర్కొనుటకు ప్రెసిడెంటు రూజ్ వెల్టు అధ్యక్షుడుగా అమెరికా అవలం బించిన విధానమునకు 'న్యూడీల్' (New Deal) అని పేరు. ఈవిధానము అమెరికా ఆర్థికవ్యవస్థకు తిరిగి స్వస్థత చేకూర్చినది. విదేశ వ్యాపార విషయమున ఇతరదేశము లతో వ్యాపారపుటొడంబడికలు చేసి కొనుటకు అధ్యక్షునకు అధికార మీయబడినది. ఇది వ్యాపారపు టొడంబడికల చట్టము (Trade Agreements Act, 1934) గా రూపొంది నది. అమెరికాదేశమున దిగుమతి సుంకముల ద్వారమున దేశ పరిశ్రమలకు, వ్యవసాయమునకు రక్షణ కల్పించుట చిర కాలసంప్రదాయముగనున్నది. ఈదిగుమతిసుంకములు ఇతరదేశములతో వర్తకపు టొడంబడికలు చేసికొనుట యందు ఆదేశమునకు లాభదాయకమగు నియమములను పొందుపరచుటకు ఉపయోగింపబడినవి. అంతర్జాతీయ వ్యాపారము యొక్క పునర్జీవనమే 1984 లోని వ్యాపారపు టొడంబడికల చట్టము (Trade Agreements Act, 1934) యొక్క ముఖ్యోద్దేశము. ఆ చట్టము నను సరించి అమెరికా సంయుక్తరాష్ట్రముల అధ్యయునకు ఆనాటికున్న దిగుమతి సుంకములను సగమువరకు తగ్గించు టకు అధికార మీయబడినది. అట్లు దిగుమతి సుంకములను తగ్గింపవలెను. ద్వితీయ ప్రపంచ సంగ్రామమునాటి కీవిధ ముగ నిరువది యొక్క వర్తకపు టొడంబడిక లుజరిగి అమె
