అధి కార విభ జన మే గాన, వాటిని అధి కార విభజనము పేర వర్ణింపవచ్చును. ప్రాముఖ్యము : రాజ్యపరిపాలనలో అధికార విభజనము అతిప్రాముఖ్యముకలది. అది సక్రమముగ నున్నచో పరిపాలన సుష్ఠు (efficient) గా సాగును, ప్రజలకు స్వేచ్ఛ (liberty) లభించును. లేనిచో ఈ పరమ ప్రయోజనములకు భంగము కల్గును. కావున పైన సూచించిన రెండు అధి కార విభజన పద్ధతులను సరిగా బోధచేసికొని, అవలం బించుట ఆవశ్యకము. అధికార పరావృత్తి లేక విభజనము (Separation of Powers); అర్థము : ప్రభుత్వమునకు గల అధికారములు ముఖ్యముగ మూడు రకములు. అవి శాసననిర్మాణము (Law making), కార్యనిర్వహణము (Law enforcing), న్యాయనిర్ణయము (Law interpreting). వీటిలో ఒక్కొక దానిని ఒక్కొక ప్రభుత్వ అంగము (లేక శాఖ లేక భాగము) నిర్వహించును. అనగా శాసన నిర్మాణమును శాసనసభయు (Legislature); కార్యనిర్వహణమును కార్యనిర్వాహక వర్గమును (Executive); న్యాయ నిర్ణ యమును న్యాయస్థానమును (Judiciary) నిర్వ హించును. ఇట్లు మూడు రకములైన అధికారములును మూడు ప్రభుత్వభాగముల మధ్య విభజింపబడి, వాటిచే ప్రత్యేకముగ నిర్వహింపబడు పద్ధతిని అధికార విభజనము అందురు. పుట్టు పూర్వోత్తరములు : అరిస్టాటిలు మొదలు నేటి వరకు పెక్కుమంది రాజనీతిశాస్త్రజ్ఞులు అధికార విభ జనము యొక్క స్వరూప స్వభావములను వివిధరీతుల తీర్చిదిద్దిరి. వీరిలో 18 వ శతాబ్దమున ఫ్రాన్సు దేశ ము నందున్న మాంటెస్క్యూ ప్రముఖుడు. మాంటెస్యూ సిద్ధాంతము: అధికార విభజనము విశేష వ్యాప్తిలోనికి వచ్చినది మాంటెస్క్యూ పండితుని వలన గాన, అతని సిద్ధాంతమును కొంతవరకు ఇచట విచా రింతము. శాసననిర్మాణము, కార్యనిర్వహణము, న్యాయ నిర్ణయము అను మూడు రకములైన అధికారములును మూడు ప్రత్యేక ప్రభుత్వ భాగములమధ్య స్పష్టముగ విభజింపబడి, ఆయాభాగములచే ప్రత్యేకముగను, స్వతంత్రముగను, న్విరహింప బడవలెను. అపుడే 167 అధికార పరావృత్తి - అధికార విభజనము ప్రజలకు స్వేచ్ఛ సిద్ధించును. ఇదే అతని సిద్ధాంత మండలి సారాంశము. మాంటెస్క్యూ సిద్ధాంతమందలి లోపములు : త న సిద్ధాంతమునకు నిదర్శనముగ మాంటెస్క్యూ ఇంగ్లండు నందలి పాలనావిధానమును పేర్కొ నేను. అయితే, ఇంగ్లండునందు ఆతని కాలమునగాని, తరువాతగాని, ఆత డనుకొనిన అధికార విభజనములేదు. పార్లమెంటరీ విధా నము (parliamentary System) నందు, శాసనసభయు, కార్యనిర్వాహక వర్గమునకు చెందిన మం. త్రివర్గమును, విడిగా నుండక కలిసి మెలిసి యుండును. అయిన కుఇందువలన స్వేచ్ఛా జీవనమునకు భంగము కలుగదు. పై రెండు శాఖలును ప్రత్యేకముగనుండునట్లు ఏర్పాటుచేయబడిన అధ్యక్ష విధానము (Presidential System) నందుగూడ విభజనమునకు తోడుగ కొంత సమన్వయము (Co-ordi- nation) ను పాటింపక తప్పలేదు. ఇక కార్యనిర్వహణ, న్యాయనిర్వహణ శాఖల మధ్యగూడ విభజనము మాత్రమే గాక కొంత పరస్పర సంబంధముండుటయే శ్రేయస్కర మని అమెరికా, ఇంగ్లండు, దేశములలోని న్యాయ నిర్వహణ విధానములు వ్యక్తము చేయును. యము గూడ ఇంతకు తేలిన దేమనగా - స్వేచ్ఛ, మాంటెస్క్యూ నిర్ణయించినట్టి అధికార విభజనము మీద మాత్రమే ఆధార పడియుండదు; అధికార విభజనమునకు తోడుగ సమన్వ కొంతవరకు స్వేచ్ఛకు దోహదముగ నుండును. అధికార విభజనము గతకాలపు నిరంకుశ ప్రభు త్వము (Despotic Government) నందలి పరిస్థితులకు సరిపడునంతగా నేటి ప్రజాప్రభుత్వము (Democratic Government) నందలి స్థితిగతులకు వర్తించదు. మాంటెస్క్యూ సిద్ధాంతమందలి గుణములు : విమర్శనము, మాంటెస్క్యూ పండితుడు అధికార విభ జనము పూర్తిగా నుండవలెననియు, ఆ యధికార ములను చలాయించు ప్రభుత్వశాఖలు పూర్తిగా ప్రత్యేక ముగ నుండవలెననియు, వాటిమధ్య సహకారము ఉండగూడ దనియు, నిర్ణయించెనను ఊహపై ఆధారపడియున్నది. అతడు అట్లే అభిప్రాయపడెనా లేదా అనునది వివాద గ్రస్తమైనది. కొందరు పండితులు అతడు ప్రభుత్వశాఖల మధ్య పూర్తి విభజనమును కోరలేదనియు, కొంతవరకు
