Jump to content

పుట:సంగ్రహ ఆంధ్ర విజ్ఞానకోశము మొదటి సంపుటము అ-ఆర్ష.pdf/198

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుటను అచ్చుదిద్దలేదు

ఏర్పడు పాలవంటి ద్రవమును ఉపయోగించి (Emulsif- cation) ప్రత్తిమైనమును తొలగింపవచ్చును. ప్రత్తిలో నుండు క్రొవ్వుసం బంధమగు ఆమ్లము 'మార్గంక్ ఆమ్లము' 'పాల్మిటిక్ ఆమ్లము' అను రెండు ఆమ్లముల మిశ్రమ ముచే నేర్పడును. ఈ ఆమ్లములు 55.5° సెంటిగ్రేడ్ వద్ద కరగును. ఇవి క్షారములందు మిళితములగును. రంగు వేయు పదార్థమునందు నత్రజని సంబంధమైనవియు, అస్ఫటికాకారముగా నేర్పడ నవియును అగు రెండు రంగువేయు వస్తువులు ఉండును. వీటిలో ఒకటి 'ఆల్క హాల్'లో కరగును. రెండవది ఆల్కహాలునందు అత్యల్ప ముగా కరగును. ఈ రంగులు చలవచేయుటవల్ల నశించి పోవును. మలినములన్నియు కలసి విడి ప్రత్తిలో 5% ఉండును. 'పెక్టిక్ ఆమ్లము' ఈ మలినములలో అత్యధి కాళముగా ఉండును, చలువ చేయుట : పూర్వకాలము 'చలువ చేయుట' చాలమోటును, సుదీర్ఘమును, శ్రమతోగూడినదియునగు - విధానము ననుసరించి జరుగుచుండెడిది. ఇందుకొరకు పాట్ ఆష్ (Pot ash=K, Cog) ఉపయోగించు చుండెడివారు. పులియ పెట్టుటకై మజ్జిగయు, తెలుపు జేయుటకై సూర్యరశ్మియు సాధనములుగ ఉండెడివి. రంగువేయుటకు పూర్వము బట్టలను చలువ చేయుటకై ఆరు నెలలు పచ్చగడ్డిపై పరచెదరు. ఈ విధానమునకు తృణప్రక్రియ అని పేరు. ప్రస్తుతము చలువచేయుటకు చాలవరకు బ్లీచింగ్ పౌడరు (కాల్షియం హైపోక్లోరైట్) వాడుచున్నారు. ప్రస్తుతము విశేషముగా వక్త్రరూపమున చలువ చేయు దురు. నూలు దారము రూపమున స్వల్పముగను, వైద్యావసరముల కొరకు నీరు పిల్చెడి స్వభావముగల దూదిపింజల రూపమున అత్యల్పముగను చలువచేయు దురు. దూదిపింజలను తోటాలు చేయుటకును తుపాకీ ప్రత్తి కొరకును చలువచేయుచున్నారు. ఈ దూదిపింజ రూపమున చలువచేయునపుడు నారపోగులు బలముగా నుండ అవసరము లేదు. దారమును బట్టలను తయారు చేయు నుండుట విషయమున దారపుపోగులు బలముగా అవసరము - ప్రత్తిదారమును పెద్ద యెత్తున తెలుపు చేయుటకై మూతలేని తొట్టిలో అనగా తక్కువ 139 అద్దకము ఒత్తిడిగల తొట్టిలో దానిని ఉడక బెట్టుముకు చలువ చేయుటకై ఉడక బెట్టుటలో దారపుత్రాగులలోని ప్రత్తి మైనమును, క్రొవ్వుసంబంధములగు ఆస్తువులను, తదితర ములగు జీవకణ నిర్మాణ ద్రవ్యములు కాని (Non-cellu- losic) మలినములను, పూర్తిగా తొలగించుట అవసరమై యున్నది. పెద్దతొట్టిలో ఉడక బెట్టుటకు వేరు వేరు పద్ధ తులు ఉన్నవి. మూతలేని తొట్టిపద్ధతి' లో తగిన కొల 6 4 1. పెద్ద కొయ్య తొట్టె 2 .5 వివృతాంతస్క్రావణ ద్రోణి 2. ఆవిరిని చిమ్ము గొట్టము 5. ఆవిరిని క్రమబద్ధముచేయు మూత 8. సచ్ఛిద్రముగ కల్పితమైన అడుగు 8. వస్తువులు మజ్జము 4. బోలు గొట్టము 7. క్షారద్రావణ మట్టము తలుగల ఒక గుండ్రని నిలుపుకొట్టిని ఉపయోగింతురు. అడుగున రంధ్రములు పొడువబడిన ఒక కృత్రిమ నిర్మా ణము అమర్పబడి యుండును. దానిలో రంగువేయబడు పదార్థము ఉంచబడును. ఈ కృత్రిమపు టడుగునకును, నిజమైన అడుగు భాగమునకును మధ్య జానెడు ఖాళీ స్థలము ఉంచబడును. ఈ స్థలము ద్రవము చేరుకొనుట కును, ఆవిరిగొట్టము లుంచుటకును ఉద్దేశింపబడినది. బయటికి తీసినపుడు అది చిక్కులు పడకుండ నుండుటకై చలువచేయబడు వస్తువును తగు జాగ్రత్తతో తొట్టియం దుంచవలెను. చలువచేయు పదార్థమునకు సమముగా రంగుపట్టుటకయి, దానిని తొట్టిలో క్రమమైన రీతిలో నుంచవలయును. మొదట నొక వేడివీళ్ళ తొట్టిగుండా పోనిచ్చి, తరువాత “ఒత్తుడు రోలర్ల”చే ఒత్తుదురు.