పుట:భాస్కరరామాయణము.pdf/202

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


చ.

ఇలకు నభస్థలంబునకు నేపున డిగ్గుచు నెక్కుచున్ వడిం
దలపడి వీఁక నొండొరులఁ దాఁక్రుచుఁ బాయుచుఁ దోర మైనయీఁ
కలుఁ బెనుఁగండలుం దొరఁగఁకగా ఖగదానవవీరు లిట్లు మూ
ర్ఛలఁ బడి సోలుచున్ సరభసంబునఁ దేఱుచుఁ బోరి రుగ్రతన్.

138


చ.

పొలియుదు గాక న న్నరుణపుత్రు జటాయువుఁ దాఁకి చాక పో
నలవియె నీకు నంచుఁ దెగటారుదు గాక దశాస్యుతోడుతన్
నిలిచి పెనంగఁగాఁ బులుఁగ [1]నీకు వశంబె యటంచుఁ బల్కుచున్
బలమున నొప్పఁ బోరి రటు పైకొని యొండొరు మీఱునాసలన్.

139


క.

(మ్రుచ్చిలి రఘునాయకుసతిఁ, దెచ్చినయ ట్లగునె దురము కే ధృతి చెడి పాఱం
జొచ్చితి విస్సీ మగతన, మచ్చుపడియె నిప్పు డంచు నలుకం జులుకన్.)


చ.

తడఁబడ మింటితుట్టతుదదాఁక రయంబునఁ బోవుచున్ మహిం
బడి పొరలాడుచుం గదిసి పాయక లంకియ లై పెనంగుచున్
విడువిడు మంచుఁ దీవ్రగతి [2]వ్రేయుచు నొంచినచోట నొంచుచుం
బడుపడు మంచు భూస్థలి నభస్స్థలిఁ బోరిరి దారుణోద్ధతిన్.

140


వ.

అయ్యవసరంబున.

141


చ.

తనువున నెల్లెడన్ రుధిరధారలు గ్రమ్మఁగ సత్త్వహీనుఁ డై
పెనుదగ యెత్తి యార్తిమెయిఁక బెల్కుఱి చంచువు పెల్లు విచ్చుచుం
గనుఁగవ సోల భూతనయఁ గన్గొనుచున్ వగ మానసంబునం
బెనఁగొనఁ జిక్కి పక్షిపతి పెద్దయుఁ దూలుచు నిల్చె భూస్థలిన్.

142


క.

అజుఁ డిచ్చిన వరబలమున, భుజబలమును నాత్మబలముఁ బొలు పఱక వెసన్
రజనీచరవరుఁ డి ట్లా, ద్విజవరుబల మఱుట సూచి తీవ్రస్ఫురణన్.

143


చ.

అరదము భగ్నమై పడిన యప్పుడు మేదినిఁ బడ్డఖడ్గ ము
ద్ధురగతితోడఁ బుచ్చుకొని తోరపుడప్పి వగర్చుచున్నభూ
ధరసమకాయు నాకసుఖధర్మమహీయు జటాయువున్ భయం
కరగతి డాసి వ్రేసె దశకకంఠుఁ డకుంఠితవిక్రమంబునన్.

144


క.

పఱియ లయి మేను వ్రస్సిన, నొఱగె మహీతలముమీఁద నుక్కఱి రుధిరం
బఱిముఱిఁ బెనుఁగాలువ లై, పఱవఁగ భూపుత్రి డిల్లపడి తల్లడిలన్.

145


వ.

[3]ఇత్తెఱంగునఁ బక్షిపతి భంజించి దశగ్రీవుండు మహానాదం బగుసింహనాదం

  1. "నీవశ మే యనుచున్ బలంబున, చ్చలము దలిర్ప సీత మది సంతసమున్ వగపుం బెనంగొనన్" వ్రా. ప్ర.
  2. "వ్రేసినచోటన వ్రేసి నొంచుచుం” వ్రా. ప్ర.
  3. ఇది మొదలు “అమ్ముల విండు” లను 386-వ పద్యమువఱకుఁ గల వ్రాఁతప్రతులపాఠము.
    వ. ఇత్తెఱంగునఁ బక్షిపతిని భంజించి దశముఖుండు జటాయువు పడుటకు శోకాకులితచిత్త యై
         తన్నుఁ దాన నిందించుకొనుచు నాక్రందనంబు సేయుచున్న భూపుత్రిం బట్టం జనిన నాదేవి
         తల్లడించి హారామ హారామ యనుచు నొక్కవృక్షం బిరుగేలం బట్టుకొని యీడిగిలఁబడియు
         న్న బి ట్టదల్చి చేతులపట్టు వదల్చి తరువు విడిపించి యెత్తి రథంబునం దిడుకొని వియత్తలంబున
         కెగసి గగనమార్గంబునం బఱవం దొడంగె వప్పుడాయింతి పంక్తికంఠునిం దిట్టుచు ని ట్లనియె నోరిపా
         పాత్మ రామునికోపానలంబున నీవు సబాంధవంబుగాఁ ద్రుంగెదు ఘోరరౌరవాదినరకంబులం గూలెదు
         నిర్మూలం బయ్యెదు చలంబు వలదు నన్ను విడిచి మిన్నక చను మని మఱియుఁ బెక్కుభంగుల నార్తి
         మెయిం బలుకుచు నలుదిక్కులు సూచి యొక్కగిరిశృంగంబున నున్నకపుల నేవురం గాంచి తనక
         ట్టినపుట్టంబుకొంగు నించి దానం దనభూషణసంచయంబు మడించి వారలనడుమఁ బడవైచి చని
         యె నివ్విధంబున వియద్గమనంబున నతిత్వరితగతిని రావణుం డనేకగిరిసరిదరణ్యంబులు గడచి చని
         సముద్రము దాఁటి లంకాపురంబుఁ బ్రవేశించి జానకి నశోకవనంబున డించి యనేకదనుజాంగనలఁ
         గావలియుంచి బహువిధంబులగు మారవికారచేష్టల నాజగత్కల్యాణికి మిగుల శోకం బాపాదించుచు
         నమ్మహాపతివ్రత తన్ను నిరాకరించి పలుకుపలుకులకు మదనునివూములుకులకు నెరియుచుండె నంత
         నిక్కడ.
    తే. అన్ని కెదురేఁగుతమ్ముని కచట నుండి, వచ్చురఘురామునకు బలవంత మైన
         తలఁకుఁ గలఁకయు మనమునఁ దలకొనంగఁ, దొడఁగె దుశ్శకునంబులు వొడమె నంత.
    ఉ. చింతఁ దలంకువానిఁ గడుఁజింతఁ దలంకెడువాఁడు తద్దయున్
        వంత దొలంకువాని బలవంతపువంత దొలంకువాఁడు దా
        నెంతయు నార్తు నార్తిఁ గని యెంతయుఁ దూలెడువాఁడు దుర్దశా
        క్రాంతుని దుర్దశామయుఁడు గాంచె వరానుజుఁ డగ్రసంభవున్.
    క. కనుఁగొని మ్రొక్కిన రాముఁడు, మనమునఁ దలరుచును బుద్ధిమంతుఁడ వయ్యున్
        వనమున జానికి నేమఱఁ, జనునే చనుదేర నేల చనుదెంచి తనా.
    మ. అనినం గన్నుల బాష్పము ల్దొరఁగ నయ్యబ్జాస్య త న్నట్టు లొ
        ప్పనివాక్యంబుల నొవ్వఁ బల్కుటఁ బ్రకంపం బైన దేహంబుతో
        ననుజుం డల్లనఁ జెప్పెఁ జెప్పుటయు దుఃఖావేశ మంతంతకుం
        దనుకం బాపఁ దలంచి తాఁ గలఁచెనే దైవంబు సీతం గటా.
    క. ఏ నసురచేతఁ జిక్కుట, గా నాత్మఁ దలంచి నిన్నుఁ గరకరిమాటల్
        మానిని యాడినయంతన, దీనికి నిటు రాఁగఁదగునె ధీరవిచారా.
    శా. అన్నా నన్ను బలాఢ్యుఁగా నెఱుఁగు దీ వన్నాతి శోకార్తిమై
         నిన్నుం బల్కిన నింతనంతి నయినన్ నీ వుండవై తింతకున్
         నన్నున్ నిన్నును వేఁచుదానవులు మానం బూన మై పోవఁగా
         నన్నాతిం గొనిపోవకుండుదురె హా యయ్యో కడుం గ్రూరతన్.
    చ. దనుజులచేత జానకి విధాతృవశంబునఁ బోవు నేనియున్
        మనమునఁ గ్రందుశోకమున మ్రందుకు నే నట మున్న చత్తు నీ
        ననయము దుఃఖవార్ధి మనయమ్మల కెంతయుఁ జాల నెక్కు డై
        తనరదె కైకగర్వము సుధాకరుఁ డై మును పొంగఁజేయఁగన్.
    ఆ. అనుచుఁ బెక్కుదలఁపు లాత్మలోఁ దలకొనఁ, దల్లడిలుచుఁ జాలఁ దెల్లనగుచు
        నతఁడు నతఁడు వేగ మరిగియుఁ దమపర్ణ, శాలకడకు రామచంద్రుఁ డంత.
    సీ. అల్లంత నెదురుగా నబ్జాస్య ప్రియముతో, నేతేరకుండుట యెట్టులొక్కొ
        ముంగిట నాన నాముగ్ధ మెలంగుట, యెఱుఁగంగరాదయ్యె నెట్టులొక్కొ
         యదె మందిరద్వార మాలోని బయలఁ గ, ట్టెదుటను గనఁదోఁప దెట్టులొక్కొ
         యాలోను సూడంగ నాలుగుమూలల, నింతి లేకుండిన పెట్టులోకొ
         యనుచుఁ బెదపులు దడుపుచు నాననంబు, డిల్ల పడఁగను గుండెలు జ ల్లనంగ
         నమ్మహారాజు పర్ణగృహంబు సొచ్చి, చూచి మూర్ఛిల్లె దుఃఖాబ్ధి వీచులడర.
    మ. పతి మూర్ఛిల్లిన లక్ష్మణుండును భయభ్రాంతాత్ముఁ డై మెల్పుతో
         నతనిం దెల్పుచు నర్ధి దేవ మన మీయారణ్యదేశంబులన్
         సతి నన్వేషణ మాచరింపక మరిన్ సంతాప మి ట్లేల భూ
         సుత యిచ్చేరువ నుండఁబోలు నిట వచ్చుం జీరెదం జూచెదన్.
    మ. అనుచుం బెల్లుగ బాష్పముల్ దొరఁగఁగా నన్నం గనుంగొంచు గ్ర
         క్కున నల్దిక్కులు నేఁగి చూచుచును నగ్ఘోరాటవీవీథులన్
         జని యోజానకి యోమహీతనయ రాజస్వామి యేతెంచె ర
         మ్మనుచుం బల్మఱుఁ జీరుచున్ భరితశోకాక్రాంతుం డై తూలుచున్.
    వ. సముద్భ్రమితుం డయి భ్రమియింప నిట రామభూకాంతుం డత్యంతమూర్ఛాపరవశుం డై వెడ
         వెడ దెలిసియుండ నమ్ముందట వైదేహి వచ్చి నిలిచిన ట్లయిన దిగ్గున లేచి.
    ఉ. కన్నులు విచ్చి సీతఁ బొడగానక కానన మెల్లఁ గ్రుమ్మరున్
         గన్నులు మూసినప్డు పొడ గానఁగ వచ్చిన సంతసిల్లుఁ దాఁ
         గన్నులు విప్పవోడుఁ బొడ గాననొకో యని విహ్వలించు ని
         ట్లెన్నివిధంబులం దలఁపు లేఁపఁగ రాముఁడు దూలు నెవ్వగన్.
    వ. ఇవ్విధంబున.
    క. అనుజుండును ఘనశోకం, బునఁ దూలుచు నధికశీఘ్రమున నయ్యెడకుం
         జనుదెంచి యచ్చ టెల్లను, మునుకొని తడవంగ నుల్లమునఁ దలఁచి వెసన్.
    వ. అగ్రజున కత్తెఱంగు తగుభంగులం జెప్పి.
    మ. వెదకం జొచ్చిరి రామలక్ష్మణులు పృథ్వీజాత గర్తంబులం
         బొదలం బుట్టల భూగృహంబుల లతాపుంజప్రదేశంబులన్
         నదులం గొండల నీరపుంగుహలలోనన్ లోయలన్ సానుదే
         శదృషత్సంధులఁ గ్రంతలం బడుకులన్ శాఖిప్రతానంబులన్.
    క. అప్పుడు రాముఁడు శోకం, బుప్పొంగఁగఁ దల్లడిల్లి యుల్లము వగలం
         ద్రిప్పుకొనఁ బర్ణశాలకు, నెప్పటి చనుదెంచె నలఁత యెక్కుడు గదురన్.
    వ. తత్సమీపతరుజాలంబులఁ గలయం బరికించి పరిభ్రమించుచు.
    సీ. సహకారతరువ మత్సహచరి నతిముక్త, కంబ యనతిముక్తఁ గాంచనంబ
         కాంచనవరవర్ణఁ గర్ణి కౌరంబ యా, కర్ణాంతలోచనఁ గ్రముకతరువ
         వరసవక్రముకకంధరఁ దిలకంబ స, త్కులతిలకంబు బంధూకకుజను
         బంధూకకుసుమవిభ్రాజితాధరఁ బీన, సరకుచలికుచంబ చంపకంబ
         చంపక ప్రసవన సమజారుతమశి, రీషవృక్షంబ నవ్యశిరీషపుష్ప
         సదృశకోమల భూమిజ జనకతనయఁ, గానరే యంచు రాముఁ డక్కాననమున.
    క. వెదకుచుఁ బ్రేమం దిరుగఁగ, నుదిలకొనుచు లక్ష్మణుండు నురుతరశోకా
         స్పదచిత్తుఁ డగుచు వెడవెడ, గదిసి తిరిగి తిరిగి నెడలఁ గ్రమ్మఱఁ దిరుగున్.
    క. పలుమాఱుం గ్రమ్మఱుటకుఁ, గలఁగంబడ కడవిలోనఁ గలమృగములు ని
         శ్చలగతిఁ దము నాలించుచుఁ, బొరి మేయఁగ వాని నడుగఁ బోవుచు మఱియున్.
    ఉ. గంధగజంబ గంధగజగామిని సింహమ సింహమధ్యఁ బు
         ష్పంధయ పుష్పరంజితవిభాసిలతానివహంబ చారుపు
         ష్పందయపుంజరంజితవిభాసిలతానిభకుంతలాంగి నో
         బంధురచక్ర చక్రకుచఁ బద్మమ పద్మనిభాస్యఁ గానరే.
    తే. అనుచు నేమిటి నైనను నడిగి యడిగి, యెక్కడికి పైనఁ జని చని యెందు నైన
         మెలఁగి మెలఁగి యెచ్చట నైన నిలిచి నిలిచి, యెంతయును దిమ్మదిరిగె రాజేంద్రసుతుఁడు.
    సీ. ఇబ్భంగి దిరుగంగ నబ్భూమిపాలుని, ముందటఁ బిఱుఁదను గ్రందువొలసి
         జానకి పెంచిన చారుకురంగశా, బకములబడి వానిభావ మరసి
         యవి చొప్పుచూపెడు నవియునుబోలె నై, యరిగెడు నని వానియరుగుజాడఁ
         దిరుగంగ దక్షిణదిశకునై యవి చేరఁ, దోడన నృపుఁ డేఁగఁ దోఁచె నెదుర
         సీతతలపువ్వులును నవ్విశేషవినుత, తారహారంబు విలసితచారుపాద
         కటకమును నంతనంత నక్కానలోన, వానిఁ గనుఁగొని రామభూవరుఁడు దలరి.
    ఉ. అక్కట సీత నొక్కఁడు మహాదనుజుండు భయంకరంబుగా
         నిక్కడ దింపఁగా దొరఁగి యిమ్మెయి రాలినభూషణంబు లీ
         చక్కటిఁ జల్లి యద్దనుజుఁ జక్కడువం దఱి గాన నైతి నిం
         కెక్కడిపౌరుషం బనుచు నెంతయు మూర్ఛను వ్రాలె భూస్థలిన్.
    క. అనుజుఁడు ఘనశోకంబున, మునుఁగుచు రఘునాథుఁ దేర్చి ముద్దియ నీచొ
         ప్పున నరయుద మని చెప్పఁగ, వినుచుం బతి మఱియు శోకవిహ్వలుఁ డగుచున్.
    ఉ. ఏ నిలఁ బాపకర్ముఁడఁగ నిమ్మెయి నాసతిఁ గ్రూరకర్ముఁ డై
         దానవుఁ డొక్కరుండు ధృతిఁ దాఁ జెఱపట్టఁగ నూరకుండిరే
         భానుఁడుఁ బంచభూతములుఁ బాపవిచారులు వీరిఁ ద్రుంచినం
         గాని మనంబు సెన్వగలు గ్రాఁగవు నా కని యుగ్రమూర్తి యై.
    వ. సముద్దండం బగుకోదండంబు గైకొని రోషభీషణంబుగా గుణనినాదంబు సేయుచు.
    మ. అతిరూక్షేక్షణుఁ డై రఘూద్వహుఁడు బ్రహ్మాస్త్రంబు సంధింపఁగాఁ
         గుతలం బల్లలనాడెఁ జుక్క లురిలెన్ గొండల్ వణంకెన్ భయా
         హతి సప్తాశ్వునియశ్వసప్తకము మోహభ్రాంతిఁ దూలెన్ దిశా
         పతు లెల్లం గఱఁగంగఁ బాఱిరి సముద్ర్భాంతాత్మచేతస్కు లై.
    వ. ఇట్లు ప్రళయకాలసముద్దీప్తరౌద్రుం డయినరుద్రుండునుంబోలె నున్నయా రామభద్రునితోడ
         జగన్మైత్రీకరణచరిత్రుం డగుసుమిత్రాపుత్రుం డిట్లనియె.
    సీ. మును శాంతమతిఁ గృపాముగ్ధుండు నా నుండు, నీకు నీ విధమున శోకమోహ
         మునఁ జేసి బుద్ధి మాలి నిజస్వభావవి, కల్పనం బొనరింపఁ గణఁగ నగునె
         కుటిలమానముఁ డొక్కఁ డిటు లెవ్వఁడే నకృ, త్యము సేయ నింతకు నలుగ ధర్మ
         మే లోకమున నెల్ల నెలసి తడవ మన, యాయాస మెఱిఁగియు నవనితనయ
         నపుడు చూప నెఱిఁగి యాద్రోహిఁ గని పట్టి, పేర్చి యాప్తమిత్రభృత్యపుత్ర
         యుతముగా వధించి యుర్వీజఁ దెత్తము, గాక లోకభయముఁ గాతు గాక.
    క. అని పల్కినతమ్మునివా, క్యనిరూఢి మనంబులోనఁ గైకొని రోషం
         బు నడఁచి ధరణితలమ్మున, ధను వల్లన యూఁది శాంతి తనమదిఁ గదురన్.
    వ. కౌసల్యానందనుండు సుమిత్రానందనుం గనుంగొని యింక మనకుఁ జేయవలయుపని యెయ్యది
         యని యడిగిన నతం డిట్లనియె.
    సీ. ఈభూషణము లున్న యీజాడ విడువక, పోవఁ బోవ నెఱుంగఁ బోలు మనకు
         నెల్లఁ దెల్లంబుగా నిది నిశ్చయం బన్న, నట గొంతద వ్వేఁగి యచట వజ్ర
         పటుపాతనక్షతపక్షశైలోత్తుంగ, ఘోరాంగుఁ డై ధాత్రిఁ గూలి యున్న
         వాని నీరంధ్రనిశ్వాసధూసరుని వి, హంగపుంగవుని నల్లంత నంతఁ
         గాంచి రఘుపతి లక్ష్మణ కంటె వీఁడు, జనకజను మ్రింగి గ్రద్దరూ పొనరఁ దాల్చి
         కార్యమున నున్నవాఁ డుగ్రసాయకమున, వీనిఁ బొలియింతు నన్న మద్వినుతశక్తి.
    మ. అనుచుం గ్రూరశరంబు వే తొడువఁగా నాలించి హీనస్వరం
         బునఁ బక్షీంద్రుఁడు రామచంద్రు నను నో భూనాథ సీతాసతిం
         గొనిపోవన్ దశకంఠుఁ డాదనుజునిం గ్రూరోద్ధతిం దాఁకి నే
         నని ని ట్లైతి జటాయు వండ్రు ననుఁ దథ్యం బింతయుం జెప్పితిన్.
    క. అనునప్పలుకులకుఁ గృపా, జవితుం డై యేయు టుడిగి సౌమిత్రియుఁ దా
         నునుఁ జేర నరిగి ఖగపతిఁ, గనుఁగొని తదవస్థదు చూచి కడు దుఃఖితుఁ డై.
    వ. మహాత్మా దశకంఠుం డెట్టివాఁడు వాఁ డేల నాతోడ విరోధంబుఁ బూనె వాఁడు మహీతనయ
         నట్లు గొనిపోవునెడ నాసాధ్వి యేమని విలపించె నీ వెచటనుండి వచ్చి యి ట్లయితి వింతయుం
         జెప్పనోపుదేనిఁ జెప్పవే యనుటయు నతం డెట్టకేలకు నొక్కింత యెలుంగు దెచ్చుకొని యిట్లనియె.
    శా. ఈవుం దమ్ముఁడు దవ్వుగాఁ జనుడుఁ దా నేతెంచి సీతన్ దశ
         గ్రీవుం డుద్ధతిఁ గొంచు నేఁగుపెడ ధాత్రీపుత్రి
         రావం బెల్లెడఁ బె ల్లొనర్ప విని దుర్వారోద్ధతిం దాఁకి య
         ద్దేవారాతి నెదుర్ప నే నడచి యుద్దీప్తస్ఫురచ్ఛక్తిమై.
    తే. రణ మొనర్చితి నాదుపరాక్రమమున, దానవుని రథరథ్యకేతనశకలము
         లవనిఁ జేడ్పడి తొఱఁగి యున్నవి నరేంద్ర, యవధరించెద వవియెల్ల నచటనచట.
    సీ. తడవుగా పనిచేసి తలగిన నన్ను నా, రాక్షసుం డసిధారఁ బక్షయుగముఁ
         గడువడి ఖండించి పడఁద్రోచి కొనిపోయె, భూమిజ నది బిందునామధేయ
         మగుముహూర్తము గాన యావేళఁ జే దప్పి, పోయిన సొమ్ములు పోవు పాసి
         తత్కర్తఁ జేరు నింతయు నిక్కువము నీవు, శోకింపకుము సీత నీకుఁ జేరు
         వాఁడు విశ్రవఃపుత్రుఁడు వైశ్రవణుని, యనుజుఁ డని చెప్పి మఱి చెప్ప నవశుఁ డగుచుఁ
         బక్షివల్లభుఁ డుత్క్రాంతపవనుఁ డయిన, మనుజపతి శోకదందహ్యమానుఁ డగుచు.
    క. మిత్రో త్తముఁ డీపుణ్యచ, రిత్రుండు పతత్రిపతి ధరిత్రిజ కై మ
         చ్ఛత్రుం దొడరి సుమిత్రా, పుత్ర వినుము దివికి నరుణపుత్రుం డరిగెన్.
    వ. ఇంక నేమి సేయువార మనుచు శోకాక్రాంతుం డయి పెక్కువిధంబులం బలవించి యమ్మహీ
         కాంతుండు సౌమిత్రిం గనుంగొని.
    క. మనజనకుం డాదశరథ, జననాథన కెట్టు లట్ల సద్విధి బక్షీం
         ద్రునకుఁ బితృమేధకార్యం, బొనరింపఁగ వలయు ననుచు నుల్లము దనరన్.
    తే. అచ్చటను గాష్ఠసంచయ మనుజుఁ డొయ్యఁ, జేర్ప నన్నిటిఁ జితిగా నొనర్పఁ బనిచి
         యందుఁ బ్రజ్వలితాగ్ని విహంగనాథు, వినుతదేహంబు సంస్కారవిధి యునర్చి.
    చ. ఆనవరతాత్మపుణ్యులకు నార్తశరణ్యులకుం బ్రశాంతవా
         క్యనిరతభవ్యచిత్తులకు నాప్తసువృత్తుల కెట్టిభంగిఁ బూ
         జ్యనియతభోగముల్ గలుగు నట్టి పదంబులు సౌఖ్యసిద్ధి యి
         య్యనఘునకున్ జటాయువున కయ్యెడు మంచు మదిం దలంచుచున్.
    వ. గౌతమీగంగకు నరిగి యం దుదకకర్మం బాచరించి కృతకృత్యు లై తదనంతరంబ.
    ఉ. భానుకులావతంసములు పశ్చిమ మై యట యేఁగి యజ్జన
         స్థాన మతిక్రమించి మఱి దక్షిణమార్గము కొంతదవ్వు వోఁ
         గా నెదురన్ ధనుర్ధరులు గాంచిరి సింహతరక్షుసైరిభా
         ఖ్యానమృగోగ్రసంగ్రహముఁ గ్రౌంచమహాగవనంబు ముందటన్.
    క. ఆవనమధ్యంబునయం, దావీరులు తటమహోర్మిహస్తను సంస్తు
         త్యావర్తనాభి ఫేనా, లీవిలసనఁ గనిరి నుతసలిలఁ దమసనదిన్.
    తే. తదుపరోధవనీస్థలి దాశరథులు, ఘనులు గాంచి రయోముఖి యనునిశాటి
         నూర్ధ్వకేశి లంబస్తని నుష్ట్రకంఠి, కుండకుక్షి ఘూకస్వన ఘోర నెదుర.
    క. అగ్గలిక నానిశాచరి, దగ్గఱఁ జనుదెంచి రాముతమ్ముకరమ్మున్
         దిగ్గనను బట్టి కటికిన, వుగ్గడువుగ వికటదంష్ట్ర లొగి మెఱవంగన్.
    తే. అన్నిశాటి సౌమిత్రి కి ట్లనియె నర్థి, నిన్నుఁ జూచి నే వలచితి నన్ను భార్య
         గాఁ దలంపుము రతికేలిఁ గావు నాదు, పే రడిగితే నయోముఖి వీరవర్య.
    క. అని పలికిన నవ్వికృతా, ననఁ బాయఁగఁ ద్రోచి కినిసి నాసాకర్ణ
         స్తనఖండన మొనరించెను, సునిశితకరవాలధారఁ జూలుక న్నలుకన్.
    తే. ఇట్లు వికృతిగా నొనరించి యిట్టు లనియె, నోనిశాటి నీయొప్పున నున్న నిన్నుఁ
         గన్నవా రార్తిఁ దూలరె కాముచేత, బేల నీ కింత వలవని జాలి యేల.
    క. ఈలీల సుమిత్రాసుతుఁ, డాలిగొనఁగ నెత్తు రొడల నంతటఁ గాఱన్
         దూలుచు నంతన సోలుచు, వ్రాలుచు జోలుచును బాఱె వడి నాసురియున్.
    క. ఆనృపసూనులు తమసను, స్నానం బొనరించి ప్రీతిఁ జనుదెంచిరి శా
         ఖానూనతరువ్రజముల, చే నుగ్రాతపముఁ దమ్ముఁ జేరమిని నటన్.
    క. మును భయముఁ బిదప విజయం, బును నగుశకునములు గాంచి భూపాలకులుల్
         వన మెల్లఁ గదలుఘనని, స్వన మాలించి యిది యేరవంబొకొ యనుచున్.
    వ. చని ముందట.
    శా. శిరముం గంఠము లేక వక్షమునఁ బ్రస్ఫీతాంబకంబున్ నిజో
         దరదేశంబున వక్త్రముం గలుగు నద్దైత్యాధమున్ శత్రుభీ
         కరసారోగ్రు నుదగ్రవిగ్రహరయద్గర్వగ్రహగ్రస్తు ను
         ద్ధురమోహాంధునిఁ గ్రౌర్యబంధునిఁ గబంధుం గాంచి రారాఘవుల్.
    వ. అట్టియెడ శిరోవిరహితమహితకబంధుం డగునాకబంధుండు యోజనదీర్ఘంబు లగుతనబాహుల
         నమ్మహానుభావుల నిరువురం బొదివి సూర్యగ్రహనిగ్రహకరం బగు గ్రహణగ్రహంబుమంబోలె నదల్చి
         వారి కి ట్లనియె.