ముందుచెప్పినరాగమే తనసంవేద్యదశను పొందుటచేత ప్రకాశితమై ఆశ్రయ ముండువఱ కుండెనేని యది అనురాగ మనఁబడును. కొందఱు ప్రీతిని రతిభేదమని చెప్పుదురు.
ఉత్సాహస్థాయిలక్షణం
| | శక్తిధైర్యసహాయాద్యైశ్శీలశ్లాఘ్యేషు కర్మసు. | 255 |
| | సత్వరా మానసీవృత్తి కుత్సాహస్తత్ర విక్రియాః, | 256 |
| | సహజాహార్యభేదేన స ద్విధా పరికీర్తితః, | |
శీలశ్లాఘ్యములైన కార్యములయందు శక్తి, ధైర్యము, సహాయము మొదలయినవానిచేత త్వరగా ప్రవర్తించు మనోవ్యాపారము ఉత్సాహస్థాయి యౌను. అందు సమయమును జూచుట, ధైర్యము, త్యాగము, ఆరంభము మొదలైనవి గలుగును.ఇది సహజోత్సాహస్థాయి యనియు, ఆహార్యోత్సాహస్థాయి యనియు నిరుదెఱఁగు లౌను.
శోకస్థాయిలక్షణం
| | బంధువ్యాపత్తిదౌర్గత్యధననాశాదిభిః కృతః. | 257 |
| | చిత్తక్లేశకరశ్శోకస్తత్ర చేష్టా వివర్ణతా, | 258 |
బంధునిషయమైన విపత్తు, దుర్గతి, ధననాశము మొదలైనవానిచే గలుగు చిత్తక్లేశకరమైనవృత్తి శోకస్థాయి యనఁబడును. అందు దేహకాంతి మాఱుట, కన్నీరు కలుగుట, ముఖము వాఁడుట, స్తంభము, నిట్టూర్పు మొదలైనవి గలుగును.
విస్మయస్థాయిలక్షణం
| | లోకోత్తరపదార్థానామపూర్వాలోకనాదిభిః, | 259 |
