పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/59

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

దాహజ్వరమందు చల్లనిపూలదండ మొదలయినవానిని ధరించుట, చేతులు కాళ్లు ఎత్తెత్తివేయుట, మొగము వాడిపోవుట మొదలయినవి గలుగును.

ఉన్మాదలక్షణం

ఉన్మాదశ్చిత్తవిభ్రాంతిః వియోగాదిష్టనాశతః.

217

వియోగము, ఇష్టనాశనము వీనివలన గలుగు చిత్తవిభ్రమము ఉన్మాద మనఁబడును.

వియోగజోన్మాదో యథా

వియోగజే తు చేష్టాస్స్యుర్ధావనం పరిదేవనం,
అసంబద్ధప్రలపనం శయనం సహసోద్ధతిః.

218


అచేతనైస్సహాలాపో నిర్నిమిత్తస్మితాదయః,

వియోగజోన్మాదమందు పరుగెత్తుట, పరిదేవనము, సంబంధము లేనిపలుకులు పలుకుట, పండుకొనియుండుట, త్వరగా లేచుట, ప్రాణములేనివానితో మాటలాడుట, కారణములేక నవ్వుట, మొదలయినవి గలుగును.

ఇష్టనాశోన్మాదో యథా

ఇష్టనాశకృతోన్మాదే భస్మాదిపరిలేపనం.

219


నృత్తగీతాదిరచనా తృణాదేర్మాల్యధారణం,
అత్రోన్మాదే౽పి సకలా ప్రాగుక్తా విక్రియా మతాః.

220

ఇష్టనాశోన్మాదమందు భస్మము మొదలయినవానిని బూసికొనుట, నృత్తము గీతము మొదలయినవి చేయుట, తృణము మొదలయినవానిదండలను ధరించుట, ఇవియును వియోగజోన్మాదమందుఁ జెప్పినక్రియలును గలుగును.

మరణలక్షణం

వాయోర్ధనంజయస్యాపి విప్రయోగో మహాత్మనః,
శరీరావచ్ఛేదవతో మరణం నామ తద్భవేత్.

221