ములు సంతాపము, దేహము వణకు, చిన్నబోవుట, వ్యాపారాంతరములయందు ప్రీతిలేకయుండుట, కన్నీరు విడుచుట, తనయవస్థను సఖులకుఁ దెలుపుట మొదలైనవి.
విప్రలబ్ధానాయికాలక్షణం
| | క్వచిత్సంకేతమావేద్య తత్ర నాథేన వంచితా, | 46 |
| | అస్యాస్తు చేష్టా నిర్వేదశ్చింతా ఖేదో౽థ దీనతా, | 47 |
ఒకానొకచోటిని సంకేతస్థానముగాఁ జెప్పి అక్కడ నాయకునిచే వంచింపఁబడి అనఁగా అతఁ డక్కడికి రాకపోఁగా మన్మథపీడితురాలై యుండునది విప్రలబ్ధ యనఁబడును. దీనివ్యాపారములు నిర్వేదము, చింత, ఖేదము, దీనత, కన్నీరును విడుచుట, నిట్టూర్పులు విడుచుట, మూర్ఛఁ జెందుట మొదలైనవి.
ఖండితానాయికాలక్షణం
| | ఉల్లంఘ్య సమయం యస్యాః ప్రేయానన్యోపభోగవాన్, | 48 |
| | అస్యాస్తు చేష్టా నిశ్వాసస్తూష్ణీం భావో౽శ్రుమోచనం, | 49 |
సంకేతసమయము నతిక్రమించి అన్యోపభోగపుగుఱతులతో ప్రాతఃకాలమందు వచ్చెడినాయకుని గలది ఖండితానాయిక యనఁబడును. దీనివ్యాపారములు నిట్టూర్పు విడుచుట, పలుకకుండుట, కన్నీరు విడుచుట, ఖేదపడుట, భ్రమించుట, మూలుగుట మొదలయినవి.
