పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/21

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

కలహాంతరితాలక్షణం

యా సఖీనాం పురః పాదపతితం వల్లభం రుషా,
నిరస్య పశ్చాత్తపతి కలహాంతరితా తు సా.

50


అస్యాస్తు చేష్టా నిశ్వాసభ్రాంతిర్హృత్తాపసాధ్వసే,
ముహుః ప్రలాప ఇత్యాద్యాశ్చేష్టాః ప్రోక్తా మనీషిభిః.

51

సఖులయెదుట చరణపతితుఁడగునాయకుని నిరాకరించి పిదప పరితాపపడునది కలహాంతరిత యనఁబడును. దీనివ్యాపారములు నిట్టూర్పు విడుచుట, భ్రమించుట, మనస్తాపపడుట, స్తంభాదిసాధ్వసభావములు గలుగుట, మాటిమాటికి ప్రలపించుట మొదలైనవి.

ప్రోషితభర్తృకాలక్షణం

దేశాంతరగతే కాంతే ఖిన్నా ప్రోషితభర్తృకా,
అస్యాస్తు జాగరః కార్శ్యం నిమిత్తాద్యవలోకనం.

52


మాలిన్యమనవస్థానం ప్రాయశ్శయ్యానిషేవణం,
జాడ్యచింతాప్రభృతయో విక్రియాః కథితా బుధైః.

53

నాయకుఁడు దేశాంతరమును జెందియున్నప్పుడు ఖేదపడుచుండునది ప్రోషితభర్తృక. దీని వ్యాపారములు నిదురలేక యుండుట, కృశించుట, ప్రియుఁ డెన్నాళ్లకు వచ్చునని శకునములు చూచుట, మలినయై యుండుట, నిలిచినచోట నిలువకపోవుట, ఎప్పుడును పండుకొనియుండుట, ఏమియుఁ దోవకయుండుట, చింత మొదలైనవి.

అభిసారికానాయికాలక్షణం

మదనానలసంతప్తా యాభిసారయతి ప్రియం,
స్వయం వాభిసరేద్యా తు సా భవేదభిసారికా.

54


అస్యాస్సంతాపచింతాద్యా విక్రియాస్స్యుర్యథోచితం,

మదనానలసంతప్తయై తనస్థలమునకు నాయకుని వచ్చునట్టు చేయు