శ్రీ శంకరాచార్య చరిత్రము
103
శ్లో॥ దృష్ట్వెకాసననంగతె ప్రియతమెతశ్చాదు పేత్యాదరా
దేకస్యానయనెపిధాయ విహీతక్రీడానుబంధచ్ఛలః
తిర్యగ్వ క్రితకంధరసపులక ప్రేమోల్ల సన్మానసా
మంతర్హాసలసత్కపోలకాఁధూర్తోపరాంచుంబతి.
మదన - బాగు బాగు. వల్లభు డెంతచతురుడే. యువతుల నెట్లు వంచించుచున్నాడో చూచితివా?
మంజు — అందు మూలముననే ధూర్తయని ప్రయోగించుచున్నాడు.
హేమ - అయ్యో నాకర్ధము తెలియకపోవుటచేత కదా మీతోఁ గూడ సంతోషించు భాగ్యము పట్టినది కాదు. ఇది యెవ్వరి కథ. యేమి జరిగినదో ముందు చెప్పుడు తరువాత ననుమోదింపవచ్చును.
మదన - హేమలతా! యిది కౌముదీమోదినుల కథ. వారిద్దరు నొక గద్దియంగూర్చుండి యెద్దియో మాటలాడుకొనుచుండ మెల్లగా వెనుకగా బోయి మన ప్రియుండు, తన రెండు చేతులతో గౌముది కన్నులనుమూసి మెడను వంకరగా ద్రిప్పుచు మేనం బులక లుప్పతిల్ల నంతర్హాసముచేత బ్రకాశించు కపోలములుగల మోదిని మోమును జుంబించెను. తెలిసినదియా?
హేమ - ఇంకను దెలియదా? సంస్కృతభాషా పాండిత్యమెక్కుడుగా లేకపోవుటచే నిట్లడుగవలసివచ్చినది. పాపము కౌముది ముగ్ధ కావున నట్టివంచన గ్రహింపలేకపోయినది. మోదిని ప్రౌఢయని యెఱుంగును కాబోలు. దాని కన్నులు మూయలేదు.
మదన - అదియేయైనచో నా పటము దెలిసికొని వెంటనే చేతులు విదళించుకొన లేకపోయినదా? కౌముది ముద్దరాలు గనుక కన్నులు మూయుటయే సంతోషమని యెంచినది.
హేమ - అక్కా? మఱియొక చక్కని పద్యము చదువుము.
మంజు - విను.
శ్లో॥ పటాలగ్నే పత్యౌనమయతి ముఖజాంతవినయా
హఠాశ్లేషంవాంచత్యవిహరతిగా త్రాణినిభృతం
అశక్తాచాఖ్యాతుంస్మితముఖసఖీదత్తనయనా
హ్రియాతామ్యత్యంతః ప్రణమపరిహాసెనవవధూః॥
హేమ — అర్థము చెప్పి పిమ్మట యనుమోదింపవలయును.
మంజు — (నవ్వుచు) తారావళి ప్రథమసంగమదివసంబున గావించిన కృత్యము స్వభావోక్తిగా నిందు వర్ణింపబడినది. ప్రియుండు చేలములాగి వినయముతో
