శ్రీ శంకరాచార్య చరిత్రము
117
మనస్సు లయమగుచుండుటచేఁ జిన్మనస్సులకు వైలక్షణము గనుక మనస్సు ఆత్మగా నంగీకరింపఁబడదు.
మండనుఁడు - అహంకారమో.
శంకరుఁడు — అది యెన్నఁడును కానేరదు.
మండనుఁడు — సుషుప్తియందు సైతము లయమొందని ప్రాణంబులనైన నాత్మయని చెప్పవచ్చునా?
శంకరుఁడు — సర్వోపసంహారకమగు సుషుప్తియందు నిలిచియున్నను, ఇవి నా ప్రాణములను భేదభావము వానియందును గలుగుచుండలేదా? ప్రాణము లాత్మ యెట్లగును?
వినుము వివేకింప దేహేంద్రియాది విలక్షణమగు నాత్మయేత్వ శబ్దవాచ్యము తత్పదార్థము జగత్కారణమైన బ్రహ్మము. అసి యనునది యారెంటికి నైక్యానుసంధానము చేయుట. ఇదియే తత్త్వమసి యనర్థము.
మండనుండు — సర్వజ్ఞత్వాది పదవాచ్యమగు తత్పదార్థమునకును మూఢత్వాది పద వాక్యమగు త్వం పదార్ధమునకును నైక్యానుసంధాన మెట్లు? తేజస్తిమిరముల కెన్నఁడైన నైక్యము గలుగునా?
శంకరుఁడు — ఒకనాఁడు సాయంకాలమున నొకక్షేత్రంబున నొకరూపంబున గనంబడిన పురుషుండు మరియొకనాఁడు ప్రొద్దుట మరియొక చోట మరియొకవేషముతోఁ గనంబడినప్పుడుఁ గురుతెరింగినవాఁడుఁ అతఁడే యీతం డనికొనినట్లు దేశకారాదివైపరీత్యము గలుగుటచే వాచ్యార్ధమునకు దోషము వచ్చినను లక్ష్యార్థమున కెన్నఁడును బాధకము రానేరదు గనుక నీవును దేహాదులయం దహంభావమును నిడువుము. వివేకబుద్ధిచే సంతతము నాత్మభావనఁ జేయుచుండుము కాక జంబుకాదుల యధీనము కానున్న తుచ్ఛశరీరమున దుఃఖహేతువగు మమత్వమును విడువుము. సమస్తశంకాకళంకవినిర్ముక్తమును నిజాతీయప్రత్యయరహితంబునగు చిత్తమును బరమాత్మయందు వ్యాపింపఁజేయుము. తీరమునుండి మరియొక తీరమునకుఁ గ్రుమ్మరుచు మత్స్యము తత్తీరముకంటే భిన్నమై దానినంటనట్లే దేహిజాగ్రదాద్యవస్థల ననుభవించుచున్నవానికి వేఱై తద్ధర్మముల నంటడు అనుభూయమానంబులగు జాగ్రదాద్యవస్థ లెవ్వని కంటివేని వినుము.
రజ్జువుం గని బ్రమసినప్పుడు భూచ్చిద్రసర్పదండాదులు కల్పితములైనట్లు భ్రాంతునకే యవస్థాత్రయము గలుగుచున్నది. కాని యాత్మవేత్త కీయవస్థలు లయమగుచున్నవి సుమీ. కావున నీవును బ్రహ్మవైతివి పూర్వభ్రమ విడువుము. ఆహా! సచ్చిదానందస్వరూపమగు చైతన్యము బాహ్యాభ్యంతరముల యందంతటను నిండియుండ మూఢమతులు దెలసికొనఁజాలకున్నారు. ఆత్మమహిమ యెట్టిదోకదాయని యుపదేశించి మరియును.
