హక్కు లేక ఆచారము ప్రశ్నగతమై నపుడు సంబద్దమైన సంగతులు
13. ఏదేని హక్కు లేక ఆచారము ఉన్నదా అనునది ప్రశ్నగతమైనచొ, ఈ క్రింది సంగతులు, అనగా,
(ఏ) ప్రశ్నగత హక్కు లేక ఆచారము ఏ వ్యవహారము వలన ఏర్పడెనో, క్షెయిము. చేయబడెనో, మార్పు చేయబడెనొ గుర్తింపబడెనో, ఉన్నదనిగాని లేదనిగాని చెప్పబడెనో, లేక ఏ వ్యవహారము. దాని ఉనికికి విరుద్దముగా ఉన్నదో ఆ స్యవహారము ఏదైనను,
(బీ) ఆ హక్కు లేక ఆచారము ఏయే సందర్భములందు క్లెయిము చేయబడెనొ, గుర్తింపబడెనో, లేక వినియొగింపబడెనొ లేక ఏయే సందర్భములందు దాని వినియోగము వివాదగ్రస్త మాయెనో, ఉన్నదని, చెప్పబడెనో, లేక అనుసరింపబడకుండెనొ ఆ ప్రత్యేక సందర్భములు ఏన్లైనను,
సంబద్దములైన సంగతులగును,
ఉదాహరణము
ఒక మత్స్య క్షేత్రము పై హక్కు ఉన్నదా ఆనునది ప్రశ్న.
'ఏ' పూరీకులకు ఆ మత్స్య క్షేత్రమును ప్రదత్తము చేసిన పత్రము, 'ఏ' తండ్రి ఆ మత్స్య క్షేత్రముపైన పెట్టిన తాకట్టు, తరువాత ఆ తాకట్టుకు విరుద్దముగా 'ఏ' తండ్రిచే ఆ మత్స్యక్షేత్ర ప్రదానము, 'ఏ' తండ్రి ఆ హాక్కును వినియొగించినట్టి లేక 'ఏ' యొక్క ఇరుగుపొరుగువారు ఆ హక్కు యొక్క వినియోగము ఆపుచేసినట్టి ప్రత్యేక సందర్బములు, సంబద్దములైన సంగతులు అగును.
మానసిక లేక శారీరక స్థితి యొక్క లేక శారీరక అనుభూతి యొక్క ఉనికిని తెలుపు సంగతులు,
14. ఎవరేని ఒక ప్రత్యేక వ్యక్తిపట్ల ఉద్దేశము, ఎరుక సద్భావము, నిర్లక్షము, దుడుకుతనము, నైమనస్యము లేక సొమనస్యము మొదలగు ఏదేని మానసిక స్థితి ఉన్నట్టు తెలుపు సంగతులుగాని, ఏదేని శారీరక స్థితి లేక శారీరక అనుభూతి ఉన్నట్లు తెలుపు సంగతులుగాని, అట్టి మానసిక లేక శారీరక స్టితి లేక శారీరక అనుభూతి ఉన్నదా యనునది వివాదాంశమైనను సంబద్దాంశమై నను అయినపుడు, సంబద్దములైన సంగతులు అగును.
విశదీకరణము-1: ——సంబద్దమగు మానసిక స్థితి ఉన్నట్లు తెలుపునదిగా సంబద్దమైనదగు సంగతి అట్టి మానసిక స్తితి, సాధారణముగా ఉన్ఫదనిగాక, ప్రశ్నగతమైన ప్రత్యేక విషయ సంబంధమున ఉన్నదని తెలుపవలెను. '
విశదీకరణము. 2 ———అయితే ఏదేని అపరాధము.మోపబడిన వ్యక్తి విచారణలొ, ఆ నిందితునిచే లోగడ ఒక అపరాధము. చేయబడుట, ఈ పరిచ్చేద భావముతో సంబద్దమ్మెనదైన యెడల అట్టి వ్యక్తి దోషియను పూర్వ నిర్ణయము కూడ సంబద్దమై న సంగతి అగును,
ఉదాహరణములు
(ఏ) దొంగలింపబడిన సరుకులను అవి దొంగిలింపబడినవని తెలిసియు, తీసికొనెనని 'ఏ' పై నేరము మొపబడినది.
దొంగిలింపబడిన ఒక వస్తువు అతని స్వాధీనములో గలదని రుజువు చేయబడినది. దొంగిలింపబడిన అనేక, ఇతర వస్తువులు అదే సమయమున అతని స్వాధీనములో ఉండెనను సంగతి, తన స్యాదీనములో ఉన్న ప్రతివస్తువునుక అన్ని వస్తువులును, దొంగిలింపబడినవేనని అతనికి తెలిసియున్నట్టు చూపు వైఖరి కలదగుటచే సంబద్దమైన సంగతి అగును.
(బీ) నకిలీ నాణెమును అది నకిలీ నాణెమని తెలిసియుండియు మరొక వ్యక్షికి కపటముగా ఇచ్చెనను నేరము 'ఏ' పై మొపబడినది.
ఆ నాణెమును ఇచ్చినపుడు అనేక ఇతర నకిలీ నాణేములు “ఏ” స్వాధీనములో ఉండెనను సంగతి సంబద్దమైనదగును.
అంతకు పూర్వము మరొక వ్యక్తికి నకిలీ నాణేమునుు, అది నకిలీ నాణెమని తెలిసి యుండియు, సిసలైన నాణెముగా ఇచ్చి దోషిగా నిర్ణీతుడాయెననునది సంబద్దమైన సంగతి అగును.
(సీ) 'బీ' యొక్క కుక్క భీకరమైనదని 'బీ' ఎరిగి యుండెనననియు. ఆ కుక్కచే తనకు హాని కలిగించెననియు 'బీ' పై 'ఏ' దావా వేయును,
లొగడ ఆ కుక్క 'ఎక్స్‌వెో మరియు 'జడ్‌ ' అనువారిని కరచి యుండుట, వారు 'బీ' కి ఫిర్యాదులు చేసియుండుట సంబద్దములైన సంగతులు.
(డీ) ఒక వినిమపత్ర సీకర్తయైన 'ఏ' పేయి యొక్క పేరు కల్పితమైనదని ఎరిగి యుండెనా అనునది ప్రశ్న.
