పుట:ఆనందరంగరాట్ఛందము (కస్తూరి రంగయ).pdf/79

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


సరసాదేశవిభాగవృద్ధులునుమాసంయుక్త వైకల్పముల్
గరిమంబోలిక చక్కటెక్కటి యనంగా నిర్వదేడౌయతుల్.

13


వ.

అని 27విధములుగా జెప్పివున్నవి. ఇది గాక జయదేవచ్ఛందంబున తొమ్మిదియతులున్ను,
కవిలోకసంజీవనియందు పండ్రెండుయతులున్ను, అనంతచ్ఛందంబున ఇరువదినాలుగు
యతులున్ను, నీలకంఠచ్ఛందంబున ఇరువదియైదు యతులున్ను, శ్రీధరచ్ఛందంబు
న ముప్పదియతులున్ను, ఉత్తమగండచ్ఛందంబున పదునెనిమిదియతులును గా వా
రువారు వేఱువేఱువిధంబుల నేర్పరిచి యుండుదురు. వాని నన్నిటిని బరికించి
యిందు స్వరయతీయు, గూఢస్వరయతియు, కాకుస్వరయతియు, వాహ్వానప్లుత
యతియు, రోదనప్లుతయతియు, సంశయఫ్లుతయతియు, గానప్లుతయతియు, వృద్ధి
యతియు, నఞ్ సమాసయతియు, భిన్నయతియు, నిత్యసమాసయతియు, దేశ్యయ
తియు, మకారయతియు, వికల్పయతియు, బిందుయతియు, ప్రాదియతియు, నర్ధ
బిందుయతియు, నాదేశయతియుఁ, బ్రభునామాఖండయతియు, ఘఙ్ యతియు,
శకంధుయతియు, సంయుక్తయతియు, విభాగయతియు, చక్కటియతియు, సరసి
యతియు, నభేదయతియు, నెక్కటియతియు, ఋయతియుఁ, బ్రాకృతాదేశయతి
యు, బోలికయతియు, నఖండయతియు, సమలఘుప్రాసయతియు, రియతియు,
గుణితపుయతియుఁ, బ్రాసయతియు నివి మొదలుగా గలయతిభేదంబులను బ్రాసవి
న్యాసంబులును విమర్శించి యన్నియు నొకటిగా సంఘటించి దానిదానికిఁ బూర్వ
కవిప్రయోగములు లక్షణలక్ష్యంబులు నిలిపి యేయేజాతిలక్షణంబులు వివరించిన
నందుకు భవదీయనామాంకితంబులుగా బద్యంబులు రచియించి యనంతరంబ
లక్ష్యంబులు విభియించి భవదీయదయావిశేషసంపాదితమదీయమనీషాచమత్కా
రంబుఁ దేటపఱచెద. పామరులు పండితు లగురీతిఁ బండితులు సంతసిల్లుభాతిగా
నాయేర్పరిచిన యీయానందరంగచ్ఛందంబున ముందుగాఁ బ్రాసంబులు వివరించె
ద నందు.

14

సుకరప్రాసలక్షణము

పెద్దిరాజు నలంకారంబున (7-74)
క.

సుకుమారము శ్రుతిసుఖదము, నక లంకము నైనవర్ణ మాద్యక్షరసృ
ష్టికి రెండవవ్రాయిసుమీ, సుకరప్రాసం బనంగ సులభము కృతులన్.

15


తా.

లలితమై చెవి కింపుగానుండే అక్షరము ప్రాసస్థానమునం దుంచితే అది సుకరప్రాసము.


క.

పరకవులపాలిపెన్నిధి, సరసుం దానందరంగజనపతి గాకన్
మఱి యెవ్వ రనుచుఁ బలికిన, ధర సుకరప్రాస మనఁగఁ దగుఁ గృతులందున్.

16