పుట:ఆనందరంగరాట్ఛందము (కస్తూరి రంగయ).pdf/65

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


కన్యాదూరంతు వైశ్యానాం శూద్రాణాం యోని రేవచ”.

232
అథర్వణచ్ఛందంబున
క.

సారగ్రహమైత్రియు నొ, ప్పారఁగ గణమైత్రి మఱియ నమరఁగఁ గన్యా
దూరము పొత్తువు యోనివి, చారముఁ డగు భూసురాదిజాతుల కెలమిన్.

233


గీ.

గణముమైత్రి కంటె గ్రహము ముఖ్యముగాన, మొదటిపద్యమునకుఁ గదిసినట్టి
గణయుగగ్రహంబు కర్తృగ్రహంబు జే, రంగవలయుఁ గోరి రంగశౌరి!

234


తా.

గ్రహమైత్రి ముఖ్యముగనుకఁ బ్రబంధాదిపద్యపు మొదటిరెండుగణముల యొక్క గ్రహములు, ప్రభువుగ్రహమును విరోధము లేకుండఁ జేరియండవలెను.

ఇందుకు లక్ష్యము, కవిసర్పగారుడమున
గీ.

గణముసామికన్న గ్రహము సత్వముగాన, నాదిగణయుగగ్రహంబు లెనసి
కలియవలయు మఱియుఁ గర్తృగ్రహంబును, మొదలిగణముగ్రహము బొసఁగవలయు.

235


క.

కృతిమొదటిపద్యమునఁ గల, పతిపేరున కిరుదెసలను బరగులిపులకున్
జత గ్రహమైత్రెయె సర్వో, న్నత మగు నానందరంగనరనాథమణీ!

236


తా.

ప్రబంధాదిపద్యమునందలి ప్రభువుపేరునకు రెండుపార్శ్వముల నుండు నక్షరములకు గ్రహమైత్రి యుండిన సకలదోషములను హరించుననుట.

ఇందుకు లక్ష్యము, కవిసర్పగారుడమున
క.

విరచించుకృతులపొందున, సరసపుఁబద్యంబు మొదల సత్కవివర్యుల్
పరికించి విభునిపేరిటి, కిరుదెసల శుభగ్రహంబు లిడఁగా వలయున్.

237


గీ.

ప్రభువుపేరిటఁ గృతియైనఁ బద్యమైనఁ, బూన్చిరేనియు మాతృకాపూజ లేక
అక్షణకవీంద్రు లొసఁగరు దక్షు లగుట, రసికమణివిజయానందరంగధీర!

238
ఇందుకు లక్ష్యము, సాహిత్యరత్నాకరమున

"ప్రభు ముద్దిశ్య పద్యంవా ప్రబంధం వా కదాచన,
నవక్తవ్యం నవక్తవ్యం మాతృకాపూజనం వినా.”

239

దేవదైత్యమానుషగణనిర్ణయము

సీ.

శ్రవణపునర్వసుల్ స్వాతిపుష్యాశ్వినుల్ రేవతిహసమైత్రిమృగశీర్ష
అమరగణంబు లై యమరు జ్యేష్ఠవిశాఖ కృత్తికశతతారచిత్తమూల
మఱి ధనిష్ఠాసర్పమఖలు దైత్యగణంబు లార్ద్రయుఁ బూర్వత్రయంబు భరణి
రహి రోహిణియు నుత్తరాత్రయంబు మనుష్యగణము లై ధరలోన గణుతి కెక్కు