పుట:ఆనందరంగరాట్ఛందము (కస్తూరి రంగయ).pdf/64

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది
కిరాతార్జునీయమున

"శ్రియః కురూణా మధిపః"

224


వ.

అని యున్నది గనుక నందు మొదటి జగణతగణంబులకు సూర్యబృహస్పతు
లు గ్రహములు. వారి కన్యోన్యమైత్రి. శవర్ణయకారంబులకుఁ జంద్రుఁడే కర్త
గనుక లెస్స.

225
ఆదిపర్వము మొదట, శబ్దశాసనుఁడు

"శ్రీవాణీగిరిజా”

226


వ.

అనియెను గనుక నందలితొలిగణము లగుమగణసగణములకు బుధశనులు గ్రహ
ములుగనుక వారికి సమమైత్రి. శవర్ణవకారములకుఁ జంద్రుఁడు గ్రహముగనుక
లెస్స యని యీజాడఁ దెలిసికొనునది.

227
ఉచ్ఛనీచస్థాననిర్ణయము
గీ.

మేషవృషభమకరయోషాకటకమీన, తులలు నుచ్చగతులు తులయు వృశ్చి
కకటకఝసమకరకన్యాజములు గ్రహ, రాజినీచగతులు రంగశౌరి!

228


తా.

సూర్యునకు మేషము ఉచ్చ, నీచము తుల; చంద్రునికి వృషభము ఉచ్చ, నీచము వృశ్చికము; అంగారకునికి ఉచ్చ మకరము, కర్కాటకము నీచము; బుధునకు కన్య యుచ్చము, మీనము నీచము; బృహస్పతి కుచ్చము కర్కాటకము, నీచము మకరము; శుక్రున కుచ్చము మీనము, నీచము కన్య; శని కుచ్చము తుల, నీచము మేషము.

ఇందుకు లక్ష్యము, బృహజ్జాతకమున

“అజవృషభమృగాంగనాకుళీరా ఝషవణిజౌ చ దివాక దితుంగాః."

229
అథర్వణచ్ఛందమున
క.

స్థానచ్యుతి యగు నీచ, స్థానగ్రహయుక్త మగుచుఁ దార్కొన్న యుదా
సీనగణంబులు పతికి సు, ఖానందముఁ జేయు నుచ్చకలితగణంబుల్.

230


గీ.

బ్రాహ్మణక్షత్రవిట్ఛూద్రవర్ణములకు, ఘనత గ్రహమైత్రి గణమైత్రి కన్యకావి
దూరమును యోనిపొత్తువుల్ చేరవలయు, వరుస నానందరంగభూవరపతంగ.

231


తా.

బ్రాహ్మణులకు గ్రహమైత్రియును, క్షత్త్తియులకు గణమైత్రియును, వైశ్యులకుఁ గన్యాదూరమును, శూద్రులకు యోనిపొంతనమును ముఖ్యముగానుండవలెను.

ఇందుకు లక్ష్యము, సంహితాసారమున

"గ్రహమైత్రి ర్ద్విజాతీనాం క్షత్త్రియాణాం గణోత్తమమ్,