పుట:ఆనందరంగరాట్ఛందము (కస్తూరి రంగయ).pdf/60

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

అక్షరములకు నామనక్షత్రములఁ దెచ్చు వివరము.

చూచేచోలా అశ్విని ఇత్యాదులు.


వ.

ఈనాలు గక్షరములు నక్షత్రములకు నాలుగు పాదములుగాఁ దెలియఁగలది.

198

షష్ఠాష్టకములు

గీ.

మెఱయుమీనతులలు మిథునవృశ్చికములు, వృషభధనులు మకరమృగవరములు
ఘటకుళీరములను గన్యకామేషముల్, చేరఁదగదు రంగధారుణీంద్ర!

199


తా.

మీనతులలకు, మిథునవృశ్చికములకు, వృషభధనుస్సులకు, మకరసింహములకు, కుంభకటకములకు, కన్యామేషములకును, షష్ఠాష్టకములు. కావునఁ బద్యాద్యక్షరరాశికిని, ప్రభువు నక్షత్రరాశికిని ఇవి పరిహరించి చెప్పవలెను.

ఇందుకు లక్ష్యము, విశ్వేశ్వరచ్ఛందంబున
గీ.

మీను తూని కోల మిథునంబుఁ దేలును, ఎద్దు విల్లు మొసలి పెద్దమెకము
కుండ యెండ్రకాయ గొఱ్ఱెయ మగువతోఁ గూడెనేని మిగులఁ గూడ దండ్రు.

200

సత్త్వరజస్తమోవేళానిర్ణయము

గీ.

చంద్రగురుదినముల సత్త్వంబు కుజశుక్ర, దివసములను రజము రవి బుధార్కి
వాసరములఁ దమము వరలు నాలుగు గళ్లు, లగ్న మండ్రు శనికి రంగభూప!

201


తా.

సోమగురువారముల నుదయాది సత్త్వవేళ. అంగారకశుక్రవారముల నుదయాది రాజసవేళ. రవిబుధశనివారముల నుదయాది తామసవేళ. శనివారము తప్ప తక్కినవారములయందు లగ్న మొకటికి మూడుమ్ముప్పాతిక గడియ. శనివారమునాఁడు లగ్న మొకటికి నాలుగు గడియలు.

ఇందుకు లక్ష్యము, సంహితసారమున

“సత్త్వవేళాచంద్రగురూ రాజసా కుజభార్గవౌ,
అర్కార్కిసోమపుత్రాశ్చ తమోవేళా చతుర్ఘటీ!”

202
విశ్వేశ్వరచ్ఛందంబున
గీ.

శశిగురుదినోదయంబుల సత్త్వ మొదవుఁ, గుజకవిదినోదయంబుల రజము పరగుఁ
దరణిబుధశనిదినములఁ దమము వెలయ, నాల్గుగడియలు దనరు లగ్నంబు శనికి.

203


వ.

ఇంక నీమూఁడువేళలలో సాహిత్యము చెప్పుటకు నిర్ణయము.

204


గీ.

ఝషధనుస్త్రీకటకములు సత్త్వవేళ, అజకులావృశ్చికవృషముల్ రజమువేళ
మకరిహరిఘటయుగము తమంబువేళ, రచనకు నయోగ్య మండ్రు శ్రీరంగధీర!

205