పుట:ఆనందరంగరాట్ఛందము (కస్తూరి రంగయ).pdf/59

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

దగ్ధజ్వలితధూమితనక్షత్రములు

సంహితాసారే

"క్రూరోన్ముక్తం దగ్ధంక్రూరయుతం జ్వలితధూమితం పురతః,
శన్యర్కరాహుమాహేయ ఏతే పాపాః ప్రకీర్తితాః.”

190


క.

ఇనశనికుజరాహువు లొ, య్యన విడిచినయవియు నిలిచినవి యెదిరినవిన్
ఘనదగ్ధము లన జ్వలితము, లన ధూమితము లనుతార లగు రంగనృపా!

191


తా.

సూర్యుడు, శని, అంగారకుఁడు, రాహువు యీ నలుగురు క్రూరగ్రహములు గనుక నాగ్రహము లనుభవించి విడిచిన నక్షత్రములు దగ్ధము లనియు, వాసముచేయు నక్షత్రములు జ్వలితములనియు, బ్రవేశింపఁబోవు నక్షత్రములు ధూమితము లనియుఁ జెప్పఁబడును. కావునఁ బద్యాదిగణముయొక్కనక్షత్రము, ప్రబంధమారంభించిననాఁటి నక్షత్రము, ప్రభువునక్షత్రము నీమూఁడును పైనుదాహరింపఁబడిన మూఁడుతెగలలో చొఱకయుండవలెను.

ఇందుకు లక్ష్యము - గోకర్ణచ్ఛందంబున
క.

క్రూరగ్రహభుక్తము లగు, తారలు దగ్ధములు; ధూమితంబులు వానిన్
జేరంగ నెదుర నున్నవి; క్రూరయుతంబు లవి యెఱిఁగికొను జ్వలితంబుల్.

192
అధర్వణచ్ఛందంబున
గీ.

ధనముఁ గోలుపుచ్చు దగ్ధనక్షత్రంబు, చాలఁగీడుఁ దెచ్చు జ్వలితతార
ధూమితంబు మారితునిఁ జేయు మున్నటు, గాన మొదట నిలుపఁగాదు వీని.

193
మఱియును, కవికంఠపాశంబునందు

"ఏనం గజానాం నక్షత్రం కర్తు ర్జన్మర్క్షకం తథా,
కర్తుర్నామాదివర్క్షం శ్లోక సాద్యక్షరర్క్షకమ్.

194


అనుకూల్యం సముద్ద్వీక్ష్య శ్లోకాదా రచయే ద్భుధః,
అన్యథా దోషబాహుళ్య ముభయో స్స్యాన్న సంశయః”

195
కవిసర్పగారుడమున
గీ.

గణముతారయుఁ బతితారకమును రెండు, క్షేమసిద్ధికి వ్యాధినిర్జీవగతుల
జ్వలితధూమితదగ్ధప్రసంగములను, గ్రూరముక్తులు గాకుండఁ గూర్పవలయు.

196
మఱియును, గోకర్ణచ్ఛందంబున
క.

పతితారకుఁ బద్యముఖ, స్థితతారకమునకుఁ జెలిమి తెలియక జడుఁడై
కృతియొండెఁ బద్యమొండెను విదితంబుగఁ జెప్పునతఁడు వీరిఁడి కాఁడే.

197