పుట:ఆనందరంగరాట్ఛందము (కస్తూరి రంగయ).pdf/54

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


క.

సురనరగతు లిచ్చు శుభము, మఱి తిర్యగ్వర్ణపంక్తి మధ్యమఫలమున్
నెరపు నధమంబు రేఫయు, సరసా యానందరంగ సదయాపాంగా!

150
మఱియు, కవికంఠపాశమున

“దేవనృతిర్యగ్రౌరవభేదా గతయ శ్చతుర్విధావర్ణాః,
తత్క్రమలఘవో దేవాః కచటతపా అధనరాదీర్ఘాః.”

151


వ.

అని యున్నది గాన తెలియునది.

అల్పప్రాణ మహాప్రాణాక్షరములు

"వర్గాణాం ప్రథమతృతీయా అంతస్థా శ్చాల్పప్రాణాః,
యథా తృతీయా స్తథా పంచనూ ఇతరే సర్వే మహాప్రాణాః.”

152
శ్రీధరచ్ఛందంబున
క.

అల్పప్రాణము లతిమృదు, జల్పోచితపచనపంక్తి ఝఛఘఢఠములౌ
నల్పకఠోరాక్షరముల,వల్పాటగునవి మహాయుతప్రాణంబుల్.

153


క.

సరళము లగువర్ణములే, ధర నల్పప్రాణములు పదంపడి కఠినా
క్షరతతులె మహాప్రాణము, అరయగ నానందరంగ యమితశుభాంగా!

154


తా.

లలితములై యొత్తఁబడనియక్షరము లల్పప్రాణము లనఁబడును. అవి మంచివి. కఠినములై యొత్తఁబడిన యక్షరములు మహాప్రాణములు అవి మంచివి కావు.

విషమాక్షరవిచారము

ఉత్తమగండచ్ఛందంబున
క.

అకచటహ లనఁగ నైదును, బ్రకటంబుగ ఋతుల గిరులఁ బదునొక్కింటన్
వికటముగఁ బెట్టి పద్యము, సుకవులు సత్ప్రభుల కీ రశుభదము లగుటన్.

155
మఱియు, భీమనచ్ఛందమున
క.

అకచటతప లీయారును, బ్రకటితముగ ఋతుల గిరులఁ బదునొక్కింటన్
వికటముగఁ బూని చెప్పిన, నకటా మఱి మడియకుండ నజుఁడో హరుఁడో.

156
అనంతచ్ఛందంబున— (1.25)
క.

పురశరరసగిరిరుద్రుల, నరయ నకచటతప లిడుట యనుచిత మయ్య
క్షరములు నరచఛజంబులు, బరిహరణీయంబు లాదిఁ బంకజనాభా.

157


వ.

అని యున్నది గనుకఁ దెలిసి ప్రయోగించునది.

158


క.

కృతులన్ స్త్రీపుంలింగా, ద్భుతశబ్దము లునుపకను నపుంసకము లిడన్
వెతఁ బొరయును పతికి వజా, రతవిజయానందరంగ రాయబిడౌజా.

159