విజయభద్ర వీనికి జంపెతాళము; హరిణగతి, వృషభగతులకుఁ ద్రిపుట తాళము.
ఇట్లు నవవిధంబు లైనరగడలు తాళభేదంబులు జెలఁగుచు నుదాహరణంబులకు
నాకరంబై యుండు. ఆయుదాహరణములు వీరావళి మొదలయినవి పెక్కులు గలవు.
భీమన గారు సప్తవిభక్తులు సంబోధనతోఁగూడ నెనిమిదివిభక్తులకు వరుసగాఁ
గృతినాయకాంకితపద్యంబులు రచియించి రగడల పాళిగా 8 దళంబులతోఁ గద
ళిక యనన్ వివరించి యందు సగం బుత్కళికగా నేర్పరిచి యేడేసిపదమ్ము లేక
సమాసరీతి విభక్త్యర్ధము లుండఁజెప్పి వానికి సరిగా నెనిమిదవదళంబుఁ గూర్చి
కడను బద్యం బొకటి సర్వవిభక్త్యర్థకంబుగాఁ జెప్పవలయుననియు నట్లు కాదేని
యన్నియుత్కళికలకు విభక్త్యాభాసంబుగాఁ జెప్పి షష్ఠ్యుత్కళికకేనియుఁ జతు
ర్థోత్కళికకేనియుఁ బొసఁగునట్లు రచియింపవలయునని చెప్పినారు. ఈవిభక్తుల
కధిదేవతలు, ప్రథమకు వీరావళి; ద్వితీయకుఁ గీర్తిమతి; తృతీయకు సుభగ; చతుర్థికి
భోగమాలిని; పంచమికిఁ గళావతి; షష్ఠికి గాంతిమతి; సప్తమికిఁ గమల; సంబో
ధనకు జయసతి. అను నీపేరులు గలుగఁ జెప్పినఁ దద్దేవతలు సకలశుభంబు
లొసంగుదురు. ఇవ్విధంబునం బలుక నది యుదాహరణం బనందగును.
మఱియు ననంతనపథ్యార్య, విపులార్య, చపలార్య, ముఖచపలార్య, జఘనచప
భార్య అని యైదువిధంబుల యార్యావృత్తంబులును; మహాక్కర,మధ్యాక్కర, మ
ధురాక్కర, అల్పాక్కర, అంతరాక్కర ఆనియక్కరజాతివృత్తంబులు 5 తెఱం
గులును; గద్య, బిరుదుగద్య, చూర్ణిక, వచనము, విన్నపములు నని 5 విధములు
గద్యలును, ఆటవెలఁది, తేటగీతి, పవడగీతి, మలయగీతి, ఉపగీతి, ఉద్గీతి, యార్యా
గీతి యని 7 విధంబులగీతంబులును; వృత్తప్రాససీసము, సర్వతఃప్రాససీసము, అర్థ
సమసీసము, అవకలిసమసీసము, అవకలివడిసీసము, అవకలిప్రాససీసము, సర్వలఘు
సీసము, ఉత్సాహవేదండసీసము, విషమసీసము, సమనామప్రాససీసము, గీతరహి
తచతుష్ప్రాససీసము, సర్వవడిసీసము అని 12 విధముల సీసపద్యములును; సమకం
దము, విషమకందము, ఆర్యాకందము, కురుచకందము, నిడుదకందము, ద్వివిధ
కందము, చతుర్విధకందము, వృత్తగర్భితకందము, శ్రమితాక్షరకందము నన 9
విధంబులకందపద్యములును; పంచరత్నంబులు, దిగ్గజంబులు, నవరత్నంబులు, కళా
వళి, తారావళి, విద్యావళి, శతకము, వృత్తమాలిక, కందమాలిక, సీసమాలిక,
యక్షగానము, నాటకము, కీర్తనలును, పదములు, సూళాదితాళకొ(క)ట్నములు,
ధవళములు, శోభనములు, ఉరుటణులు, ఆరతిపాటలు, జోలలు, అష్టకములు,
ఏలలు, గొబ్బిళ్లు, చందమామపదములు మొదలుగాఁగల బహువిధగతుల నతుల
ప్రభావంబుల గంగాప్రవాహంబులై విస్తరిల్లు. మఱియుఁ బద్యభ్రమక, పాదభ్ర
