| తా. |
ఈఛందములో నిది యెన్నవవృత్త మనియడిగిన నావృత్తమున్నమేరకు గురులఘువులు వరుసఁగా వ్రాసికొని దాని క్రింద నేకోత్తరవృద్ధిగా లెక్కలెన్ని యందు లఘువులు క్రింద నుండు లెక్క మాత్రము కూడి యందు మఱియొకటిగూడఁ గూర్చుకొని యిన్నవవృత్త మని చెప్పునది.
|
|
లగక్రియా ప్రత్యయము
సులక్షణసారంబున —
| సీ. |
చక్రి లగక్రియాచక్రంబునకు మేరు వర్ధమేరు వనంగ నమరు నందు
నాదినొక్కటిఁ బెట్టి యా క్రిందటిండ్లలో నారెంటి నిడుచు నయ్యడ్డబంతి
రెండవ దాదిగా రెట్టించి దానిలో నొక్కటొక్కటి తీసి లెక్క విడుచు
నడిచాలిలో నొప్పుకడలెక్క కెక్కుడౌ నంతన నిలుపుచు నవలికడకు
|
|
| తే. |
మీఁదియోలికుఱుచ లాదట నినుమడుల్, గూర్చి వ్రాసికొదునకును మునుపటి
వలెనె నొకటి త్రోసి వ్రాయంగ నగు నిట్టు, లన్ని ఛందములకు నవధరింపు.
| 94
|
| సీ. |
వరుస నీచక్రాదిఁ బరగడ్డబంతిని సర్వగుర్వులవృత్తసమితి కలరు
నాక్రిందిచాలున నమరు వృత్తములెల్ల నొక్కొక్కమాత్రల నొప్పుచుండు
నావెన్క చాలిపద్యము లెల్ల రెండేసిలఘువులు గలవి యై లలిఁ దనర్చు
నానాలుగవచాలి నలరువృత్తములు మాత్రలు మూఁటమూఁట నై తనరుచుండు
|
|
| తే. |
నిటుల బంతుల కన్నింటి కిట్టిసంజ్ఞ, జరుగుఁ గడబంలివృత్తముల్ సర్వలఘువు
లిది లగక్రియ యనఁదగు నిలను బ్రత్య, యంబు నాఱవదై యొప్పు నంబుజాక్ష.
| 95
|
| తా. |
మేరువు, అర్థమేరువు అని రెండు కలవు. అందు మేరుచక్ర మిరువదియాఱుఛందములకు నిరువదియాఱిండ్లునిడివిని, బహుగా నిండ్లు నడ్డబంతులుండ వ్రాసి నిడివిబంతి మొదటియింట నొకటి పెట్టి యా క్రిందియిండ్ల 2, 4, 8, 16, 32 యీ
క్రమమున రెట్టింపు లెక్కలు నిరువది యారిండ్లను వ్రాసి, ఒక అడ్డబంతి రెండవ యింటి రెండును ఒకటి మూఁడు లెక్క పెట్టి అది రెట్టించి ఒకటితీసి 5 ఆవలియింట వ్రాసి యీతీరున నిరువదియాఱుఛందములకును వ్రాసి మొదటినిడిబంతి రెట్టిలెక్కచేత నడ్డబంతుల నెల్ల నాయాపైబంతిఁ గూర్చి వ్రాయుచు నధిక మైన లెక్క మట్టున నిల్పి మఱి యా క్రిందటిరెంటిలెక్కను దాని కుఱుచ లెల్ల నన్నిఛందస్సుల కొకటొకటి విడిచి యీవిధమున సావధానముగా వ్రాయవలెను.
|
|
ఇది షట్ప్రత్యయముల లక్షణము
