పదబంధ పారిజాతము/అ

వికీసోర్స్ నుండి
విషయాలు:- అం అః క్ష

అంశ________అక 19 అక_________అకా

అంశ పురుషుడు

  • దశావంతుడు.
  • "వాడు చాలా అంశ పురుషుడు. అడివిలోకి వెళ్ళినా వాడి కన్నీ అమరుతాయి." వా.
  • చూ. అంశ మంచిది.

అంశ మంచిది

  • దశావంతు డనుట.
  • "వాడి అంశ చాలా మంచిది. చేసినా చేయక పోయినా దర్జాగా నడుస్తూ ఉంది."" వా.

అంశలో ...

  • దశలో....
  • జ్యోతిశ్శాస్త్రరీత్యా వచ్చిన పలుకుబడి. ఏ లగ్నంలోని యే అంశలో పుట్టాడు అన్న దానిపై ఫలితాలు చెప్పడం జ్యోతిశ్శాస్త్ర సంప్రదాయం.
  • "వా డిప్పుడు మంచి అంశలో ఉన్నాడు. మనలాంటివాళ్లను పలకరిస్తాడాఆ?"
  • "వాడు మంచి అంశలో పుట్టాడు. ఏం వచ్చినా వాణ్ణి ఏం చెయ్యదు." వా.
  • చూ. అంశ మంచిది.

అకట(టా)వికటం అగు

  • పరిహాసపాత్రమగు అస్తవ్యస్తమగు.
  • "వాడు ఏది మాట్లాడినా అకటవికటమే."
  • "ఆ పని అంతా అకటావికటం అయిపోయింది." వా.

అకటావికటపు మనిషి

  • వక్రంగా మాట్లాడేవాడు.

అకటావికటపు రాజు అస్తవ్యస్తపు ప్రధాని అన్నట్లు

  • ఎగుడుదిగుడుగా పాడుపాడుగా ఉన్న దనుపట్ల ఉపయోగించే పలుకుబడి.
  • జానపద కథలలోనుండి వచ్చిన పలుకుబడి. ఆ పేరు గలరాజు, ప్రధాని ఒక ఊళ్లో ఉంటారు. వాళ్లు రాత్రి అంతా పని చేయా లని పగ లంతా నిద్ర పోవా లని శాసిస్తారు.
  • "వాళ్లింటి వ్యవహారం అంతా అకటావికటపు రాజు అస్తవ్యస్తపుప్రధాని అన్నట్లుగా ఉంది." వా.

అకస్మాత్తుగా

  • ఉన్నట్లుండి.
  • "వాడు అకస్మాత్తుగా అక్కడికి వచ్చాడు." వా.

అకాండతాండవం

  • అసందర్భప్రసంగం; అనవసర ఆవేశం.
  • "వాడిది వట్టి అకాండతాండవం."
  • "అనే దేదో వాడి యెదుట అనక యింట్లోకి వచ్చి అకాండతాండవం చేస్తా వేమిటి?" వా.

అకారతుగా

  • అకారణంగా.

అకాలకూష్మాండం

  • నిరర్థకజన్మ మనుట, నిష్ప్రయోజకు డనుట.
  • "వాడు ఒట్టి అకాలకూష్మాండం." వా. అకా_________అక్క 20 అక్క_________అక్క

అకాలభోజనం

  • వేళ మీఱినభోజనము.
  • "ఎండలో రావడం, అకాలభోజనం, మహా ఆయాసంగా ఉంది. కాస్సేపు నడుం వాలిస్తే గాని కుదరదు." వా.

అక్కతోడు

  • "అక్క తోడు సుమీ నాకు ముక్క రైన, జేసి తెప్పించు మని."
  • నిరంకు. 2. 115.

అక్కడక్కడ

  • కొన్నిచోట్ల.
  • "అక్కడక్కడా అంటుండగా విన్నాను." వా.
  • "అక్కడక్కడా మచ్చ లున్నట్టున్నాయి." వా.

అక్కడ భోంచేసి ఇక్కడ చేయి కడుగుకొనవలెను

  • తక్షణమే రమ్మనుట.
  • "అమ్మకు చాలా జబ్బుగా ఉంది కాబట్టి వెంటనే రావలెను. అతిజరూరు. అక్కడ భోంచేసి యిక్కడ చెయ్యి కడుగుకొనవలెను." వా.
  • "వాడు దాన్ని పట్టాడు. ఎప్పుడూ అక్కడే, తనింట్లో తిని దానింట్లో వచ్చి చెయ్యి కడుక్కుంటాడు." వా.

అక్కడికి అక్కడికే సరిపోవు

  • ముటీముటాలుగా సరిపోవు.
  • "అంతపంట వచ్చినా అక్కడి కక్కడికే సరిపోవడమే కష్టంగా ఉంది. ఆ కాస్తా పోతే దేవుడే దిక్కు." వా.

అక్కన్న మాదన్నలు

  • ఎప్పుడూ కలిసి తిరుగువారు.
  • "వా ళ్లిద్దరూ అక్కన్నమాదన్నలు." వా.

అక్కరగాడు

  • తనపని తీర్చుకొనువాడు.
  • "అక్కఱకాడ నై అందంద ప్రేరేచి." క్షేత్రయ్య.

అక్కఱ గాచు

  • సమయమున కాదుకొను
  • "మునిమాపు బలు గంబమున బుట్టి బంటున, క్కఱ గాచినట్టి సింగంబ నీవు." పారి. 1. 49.

అక్కరపడు

  • అవసర మేర్పడు.
  • "అక్కరపడి నీదగ్గరకు వచ్చాను. తప్పక సహాయం చేయాలి."
  • "పదిరూపాయలు అక్కరపడింది." వా.

అక్కఱకు రాని

  • పనికి రాని, పనికి మాలిన.
  • రాయలసీమలో ఇది చాలా ప్రచురంగావినబడే పలుకుబడి.
  • "ఈ అక్కఱకురాని మాటలతో ఏం పని." వా.
  • "అక్కఱకు రాని చుట్టము." సుమ.
  • "వాడు వట్టి అక్కఱకురాని ముండా కొడుకు." వా.

అక్కఱగండడు

  • అక్కఱ గడుపుకొనువాడు, స్వార్థపరు డనుట.
  • ఇతరుల అక్కఱను స్వార్థమునకై ఉపయోగించుకొనువాడు.
  • "అక్కఱగండ డై యప్పటప్పటికి వెక్కసంబున నూర్లు వేలు నప్పిచ్చి ముట్ట జిక్కినవేళ ముట్టి చేపట్టి రట్టడై తిరిగి పత్రంబులు గొనుచు."
  • గౌ. హరి. ద్వి. 477-480.


~ అక్క________అక్క 21 అక్క__________అక్కు

  • శ.ర. లో శ్రద్ధ గలవాడు అనీ, సూ. ని. వావిళ్లలలో ఆవశ్యకతను కనిపెట్టువాడు అనీ ఇచ్చిన అర్థాలు సరికావు.

అక్కఱచీటి

  • జాబు.
  • "కొనగోర మొగలిరేకున గమ్మకస్తూరి వలపు నక్కఱచీటి వ్రాయవమ్మ."
  • రాజగో. 2. 44.

అక్కఱ తీరేవఱకే

  • స్వార్థం తీరేవఱకే.
  • "వాడిస్నేహమంతా అక్కఱతీరేవరకే. ఆతరవాత మొహం సూపిస్తే ఒట్టు." వా.

అక్కఱ దీర్చు

  • సమయమునకు పనికి వచ్చు.
  • "ఆపద కైనబంధుజన మక్కఱ దీర్చు ధనంబు." నిరంకు. 4. 99.
  • "నా యక్కఱ దీర్పవచ్చిన లతాంత కృపాణివి నీవె నీకు నే దక్కితి నంచు బ్రేమ నిగుడన్..."
  • శుక. 3 అ. 532 ప.

అక్కఱపడి

  • పనిపడి.
  • "అక్కఱపడి నీవు వేడు టిది కర్జమె."
  • భార. అర. 7. అ.
  • "పదిరూపాయలు అక్కఱపడి నీ దగ్గరకు వచ్చాను." వా.

అక్కఱ లేదు

  • చాలు, వద్దు, కాబట్టదు.
  • "అన్నం అక్కఱ లేదు. కాస్త మజ్జిగ పోయండి చాలు." వా.
  • "నాకు కాఫీ అక్కఱ లేదండి. కాసిని మంచినీళ్లు ఇవ్వండి." వా.
  • "వాడికి పనీపాటా అక్కఱ లేదు. ఏదో నవల చిక్కితే చాలు. చదువుతూ కూర్చుంటాడు." వా.

అక్కలవాడ

  • పూటకూళ్లమ్మ లుండుచోటు.
  • చూ. అక్క వాడ.

అక్కవాడ

  • పూటకూళ్లమ్మలు నివసించే చోటు.
  • చూ. అక్కలవాడ.
  • "అక్క వాడల నరకూళ్లు మెక్కి." ఆము. 6. 67.

అక్కసు పట్ట లేక

  • కోపము, కసి తీరక.
  • రుద్రమ. 15 పు.

అక్కా ఆలీ అను

  • బూతులు తిట్టు.
  • "వాడి దగ్గిరికి ఈవిషయ మై పోతివా వాడు అక్కా ఆలీ అని మొదలు పెడతాడు." వా.

అక్కిలజేయు

  • ముంచించు.
  • "ఱొ మ్మక్కిలజేసి చేసి." క్రీడా. పు. 15.

అక్కిలివఱచు

  • చెడు, కలతవడు.
  • పండితా. ప్రథ. దీక్షా. పుట. 178.

అక్కుగొఱ్ఱు

  • బాధ కలిగించునది, పక్కలోని బల్లెము.
  • "అవనీశులకు నెల్ల నక్కు గొఱ్ఱగుచు." బసవ.