పంచతంత్రము (బైచరాజు)/ప్రథమాశ్వాసము
శ్రీరస్తు
పంచతంత్రము
ప్రథమాశ్వాసము
అవతారిక
| 1 |
| మ. | సరసీజాతము లాటపట్టులు నిశాచారారి చంచద్భుజాం | 2 |
| చ. | తరల కహో యుపాంశుజపదంభమున న్వనజాతపీఠి క | 3 |
| మ. | నవమేఘాళి ఘటించు మచ్చికురబంధశ్రీ నిరీక్షించి గో | 4 |
| ఉ. | చేకొని బ్రహ్మమంత్రములఁ జెప్ప నహో ప్రతిసీర జాఱ మై | 5 |
| ఉ. | ఆసవనారిమోవిరుచు లానఁగఁ దద్ఘనకంధరావల | 6 |
| చ. | నడుఁగక బాల్యచాపలమున న్దనపిమ్మటివ్రేలఁ జొక్కపున్ | 7 |
| ఉ. | భూరి విరాడ్వికారగతిఁ బూర్వకుభృచ్చరమాద్రులం బదాం | 8 |
| మ. | భవమూర్ధేందుపయోధిపర్వశశి చెప్పం జొక్కి పెక్కండ్రకై | 9 |
| చ. | అతినిశితాశుధారకు మహామహనీయవిచిత్రవర్ణసం | 10 |
| మ. | హృదయబ్రహ్మరథం బతిప్రియతమం బెక్కింతుఁ జేతోమరు | 11 |
| క. | వాచావీచీధీకృత, లోచనకర్ణాగ్రయాయి లోకసుధాంధో | 12 |
| మ. | రసవిస్ఫూర్తిగొఱంత దీని కిది పూర్వచ్ఛాయ యిచ్చోటఁ ద | 13 |
| సీ. | ఒకఁ డలంకారంబునకు వేడుక వహించు నొకఁడు వార్తాసమృద్ధికిఁ జెలంగు | |
| తే. | గామిచందానఁ దలవరికరణి బధిరు, వలె దరిద్రునిగతి నాదిపగిదిఁ గనక | 14 |
| క. | ఒప్పులు గలకృతిలో నొక, తప్పున్నను గడమగాదు దానికిఁ గళలం | 15 |
| ఉ. | ఆనుట కీరసంబున నహంకృతిదంశతు లల్పకాకవు | 16 |
| [1]చ. | మృదుగతి మంచితావులకు మెచ్చుపదావనిఁ బావనాళి దా | 17 |
| చ. | ఘనతరఘూర్జరీకుచయుగక్రియ గూఢముగాక ద్రావిడీ | 18 |
| చ. | ఎడపక తారుదారె లిఖియించి పఠించి కృతుల్ ప్రతుల్ జగం | 19 |
| వ. | అని యిష్టదేవతానుతియును బురాతనకవిస్తుతియు నాచార్యపురస్కృతియును గుక | |
| | ప్రబంధంబుఁ జేయం బ్రారంభించి యేతత్కావ్యకన్యకారత్నంబున కనుకూలవల్ల | 20 |
| శ్లో. | హృన్నిత్యయాచర మయా ప్యుమయాప్రభుత్వం | 21 |
| క. | కలలో నలుపుం దెలుపుం, గలవేలుపుదొర యగణ్యకారుణ్యరసం | 22 |
| క. | నను హరిహరనాథునిఁగా, మనమునఁ దలపోయు నృపకుమారక విద్వ | 23 |
| వ. | అని యానతిచ్చి యావేల్పు విచ్చేసిన నానందకందళితపులకదంశితుండనై మేలుకని. | 24 |
| క. | ఏచనువు గలదు హరిహర, సాచివ్యము నొంద నన్యజనులకు మది నా | 25 |
| ఉ. | సన్నుతశబ్దలక్షణరసస్ఫురితంబుఁ బురాణభారతో | 26 |
| గీ. | అతికుటుంబరక్షణాపేక్షఁ బ్రాల్మాలి, కృతులు మూఢభూమిపతుల కిచ్చి | 27 |
| ఉ. | అంగధృతాబ్జు నిశ్చలతరాతను సర్వదు సర్వమంగళా | 28 |
| వ. | అని నిశ్చయించి యాత్రిలోకీకర్త మత్కృతిభర్తఁగా నొనర్చితి మదీయవంశా | 29 |
| ఉ. | ధీరత రాజవంశజలధిం బ్రభవించె మహావిరోధిసం | 30 |
| క. | అల బైచక్షితిపతికి, | 31 |
| ఉ. | అంబుజనేత్రఁ దిమ్మవసుధాధిపరత్నము గూర్మిపేర్మిఁ ది | 32 |
| సీ. | అతఁడు తుంకుట్ల శ్రీపతిరాజవరపుత్రి శృంగారములయిక్క లింగమక్కఁ | |
| తే. | వైరికాంతారదనవారివాహమూర్తి, పోలె ఫలితిమ్మవసుమతీపాలపుత్రిఁ | 33 |
| క. | నను వేంకటజనవల్లభు, వినుతపరాక్రముని రంగవిభుధైర్యకళా | 34 |
| క. | అసహాయసరసకవితా, రసికుఁడ వేంకటధరావరప్రభుఁడ గుణ | 35 |
షష్ఠ్యంతములు
| క. | భువననుయస్వాకృతికిన్, బవిపాణిప్రముఖలోకపాలకమకుటీ | 36 |
| క. | పౌలస్యవరదునకు నా, ర్యాలోకచకోరతాపహరణక్రీడా | 37 |
| క. | వినతానందనగతికిన్, ఘననరకత్రాసకరణ కరవాలభుజా | 38 |
| క. | బహుభువనవిహారునకు, న్సహజబ్రహ్మాండభాండజటిలఫలాళీ | 39 |
| క. | తరణిశశిలోచనునకుం, బరమాణువిలోకి యోగమార్గఖురాళీ | 40 |
కథాప్రారంభము
| వ. | సభక్తిసమర్పితంబుగా నాయొనర్పం బూనిన పంచతంత్రంబునకుం గథాక్రమం | 41 |
| సీ. | వనజగర్భకటాహవర్ధిష్ణుచరణంబు బలిబహూకృతపుణ్యసలిలఖేయ | |
| తే. | పద్మనాయకశుభవిభాభర్త్స్యమాన, విద్వదావాసమండలీవిహరమాణ | 42 |
| సీ. | హలహలం బిది గాదె యభ్యమిత్రీయజీవాని లగ్రాహివప్రాహిపతికి | |
| తే. | క్షౌద్ర మిది గాదె ప్రతిపక్షజాతిఁ జెడని, కొమ్మరేకుల గనుపట్టుకోటతమ్మి | 43 |
| గీ. | మొదట నప్పులలోఁ గొంత మునిఁగి పిదప, రాసికెక్కిన పెనుమచ్చరాలఁ బెరిగి | 44 |
| చ. | పురనిధిరక్షణక్షమతఁ బూనిన శుద్ధసుధాసముజ్జ్వలా | 45 |
| మ. | దివిషద్వాహిని యప్పులం బొరసి యుద్వృత్తి న్విజృంభింపంగా | 46 |
| మ. | గళబద్ధానిలభుగ్విషస్ఫురితభూత్కారంబునం గాలుఁగొం | 47 |
| చ. | కులుకుకుచంబు లానకలుగు ల్బడఁ గొమ్మలఁ దొంగిచూచు కొ | 48 |
| ఉ. | బంభరడింభఝంకృతనిబద్ధకటప్రకటప్రదానవ | 49 |
| చ. | పవనజవంబునం బురముపై గరుడాగ్రజు గాఢహూంకృతిం | 50 |
| చ. | మరకతకుంభము ల్దలల మాససమానవిహీనకేతువుల్ | 51 |
| ఉ. | వన్నియమీఱ నన్నగరివాడల మేడలఁ గ్రీడలం గుదు | 52 |
| [3]చ. | గురుపురగోపురాగ్రములఁ గూడిన భూపసతుల్పసతు ల్మనో | 53 |
| [4]చ. | అలఘుసరోజభీమశిశిరాగమకాలకరాళజాఠర | 54 |
| ఉ. | ఆపురిఁ జంద్రికానిశల హాటకహర్మ్యమృగేంద్రమధ్య ల | 55 |
| చ. | అలతొలివేల్పురాఁ బగరయాకటిపంటలు వేదబీజముల్ | |
| | ఫలతరువుల్ వివిక్తశుకపంజరము ల్గళ కల్మి ధాతతా | 56 |
| శా. | దూరారాతు లుదారధర్మగురుమూర్తు ల్పద్మినీహృద్విజా | 57 |
| ఉ. | ఉన్నతవైభవు ల్పురివిడూరుభవుల్ భవనాంగణంబులం | 58 |
| ఉ. | క్రూరతరత్వరాప్తి ప్రతికూలధరాధిపనిశ్చలత్వగం | 59 |
| శా. | చూడం జూడ్కులరాగలక్ష్మి గలిగించు న్మించుఁ దోడ్తోన నా | 60 |
| ఉ. | రాగములం బరాగములరాగములం గరఁగింతు రంగరే | 61 |
| సీ. | వదనాబ్జములె చాలు వలపులఁ బ్రేరేఁప వెలిదమ్ము లేటికి విక్రయింప | |
| తే. | గాయదీధితిచాలు రాగము ఘటింప, బేర మెఱిఁగింప నేల చాంపేయములకు | 62 |
| సీ. | ఆలాన దారుబద్ధాందువుల్ దెగఁ బిఱిందికి నీఁగి ముకుచాయ నిగిడినిగిడి | |
| | నిర్యాణకోణము ల్నిండి యుప్పరమెక్కు శీధువీచికలపైఁ జిమ్మిచిమ్మి | |
| తే. | హస్తిపకముఖ్యసంహతు లతులగతుల, మఱువుఁడని చూళికల కోజఁ గఱపికఱపి | 63 |
| చ. | సురసరణిం బడల్పడఁగఁజూచి కరాహతిఁ దత్సురోపరి | 64 |
| ఉ. | రాజిలు పోతుమానికపురాల జిరాలగురాల సారధా | 65 |
| శా. | వైరూఢారభటీరటన్ముఖధనుర్బాణప్రచండాసిభృ | 66 |
| మ. | పరికింప న్ముకుళప్రవాళగతి నభ్రం బంటుమావు ల్సమీ | 67 |
| వ. | మఱియుఁ గమలాలంకృతంబులై మురవైరియురంబుం బురుడించు సరోవరంబులును | 68 |
| సీ. | తనరూప మనురూప ధరఘాతి గురుసూతి మధుపూత విభుజాత మర్ది గాఁగఁ | |
| తే. | దనమహాసత్య మంతితోద్యత్త్రిశంకు, తనయసత్యతపశ్చరిత్రంబు గాఁగఁ | 69 |
| సీ. | తనదానగౌరవంబునఁ బుణ్యజనపరంపర చిరస్వాస్థ్యసంపద వహింపఁ | |
| తే. | సమధికాదృతిఁ బూని విశ్వంభరుండు, తప్ప కెప్పుడుఁ గన్నులఁ గప్పుకొనఁగ | 70 |
| సీ. | తనయశోనటికి గోత్రావలచ్చతురబ్ధి ఘనతరంగములు రంగములు గాఁగఁ | |
| తే. | దనమహాగుణరత్నసంపతికి శాస్త్ర, చతురభాషణకృతు లలంకృతులు గాఁగఁ | 71 |
| సీ. | పరధరాధిపచిత్రపత్రఖండనకేళి దశదిశావిదితప్రతాపరేఖ | |
| తే. | బహువితానోన్ముఖుఁడు సమిద్గ్రహణశాలి, సత్యనిధి పుణ్యజనుఁ డతిచండరశ్మి | 72 |
| సీ. | అతిశీధుమదవికారత మేనులెఱుఁగని కరటులసఖ్య మగ్రాహ్య మనియు | |
| తే. | ధరణి కరి ఫణి కిటి ధరేశ్వరుల రోసి, యప్రమత్తు మహావిశుద్ధాంతరంగు | 73 |
| శా. | సత్యఖ్యాతి నిధానదానజనితస్వాస్థ్యప్రతిష్ఠీకృత | 74 |
| మ. | బుధసంభావితమూర్తి నిస్తులకళాపూర్ణుండు నిష్పర్వపూ | |
| | నధురాధుర్యుఁడు గర్వభాగరివధానందుండు శోభాసుధా | 75 |
| క. | ఇనుఁ డుదయాద్రింబలె న,య్యినుఁ డమ్మణిపీఠి మెఱసి యేమని చెప్పం | 76 |
| క. | చిత్తమునఁ బొగిలి యిట్లను, విత్తము ప్రాభవ మసద్వివేకము వయసా | 77 |
| క. | లేదఁట పాండిక్యము చవి, గాదఁట ధర్మం బదేటికానుపుదాఁ జూల్ | 78 |
| క. | సుకృతంబున గాంచు నొకా, నొకఁడు భయవిభూతికాంక్ష నుత్తము నతిపా | 79 |
| మ. | పరమైకాంతికవాస మిష్టము ప్రియావంధ్యాత్వ మామోదసం | 80 |
| ఉ. | కావున దుస్స్వభావమదగర్వవికారుల మత్కుమారులం | 81 |
| వ. | అధీతనీతిశాస్త్రమర్ముం డగు విష్ణుశర్ముం డనునతండు బృహస్పతియునుంబోలెఁ దేజరి | 82 |
| క. | పరిసముచేతను లోహో, త్కరములఁ గాంచనముఁ జేయుగతి మద్బోధా | 83 |
| చ. | ఇది నిజ మిందు కాఱునెల లిమ్మెడమి ట్లొనరింపకున్న నీ | 84 |
| వ. | అని సమర్పించినం గైకొని విష్ణుశర్ముం డక్కు మారులకొఱకుఁ దంత్రంబు లయిదు | |
| | లెయ్యవి యనిన మిత్రభేదంబును సుహృల్లాభంబును సంధివిగ్రహంబును లబ్ధనా | 85 |
| క. | సాహంకృతి బహుమృగకో, లాహలహలహళికవనతలంబున నొకనాఁ | 86 |
| క. | నా విని రాజమారకు, లావిప్రునిఁ జూచి పలికి రనఘా వృషదం | 87 |
| క. | అన నతఁ డిట్లను దక్షిణ, మున మహిళానామనగరమున నీతికళా | 88 |
| వ. | ఇ ట్లని విచారించె. | 89 |
| ఉ. | కొంచకలేనిచోఁ బసిఁడిఁ గూర్చుట కూర్చినకాంచనంబు ర | 90 |
| క. | పాలింపనిసిరి చోరుల, పాలగుఁ జెడుఁ గూర్పగూడఁబడిన నిజస్వం | 91 |
| క. | పరికల్పితసస్యవనం, పరకుఁ దటాకోదకంబువలె గూర్పం జే | 92 |
| క. | ఆవణిజుఁడు నందకసం, జీవకనామముల నుల్లసిలువృషముల నా | 93 |
| క. | ఘనధర్మకర్మసాధన, ధనసంగ్రహబుద్ధిఁదావు దలరి పురంబుల్ | 94 |
| ఉ. | ఆవిధి నేగి యొక్కభయదాటవిలో విషమస్థలంబునం | 95 |
| క. | కొదవపడియెఁ బని యనుచు, న్మది జాలిం దూలి వర్ధమానుఁడు దానిన్ | 96 |
| క. | నిలిపి శకటమున నొండొక, బలవద్వృషభము నమర్చి పథమున నవ్యా | 97 |
| ఉ. | కావ నియుక్తులై యచటఁ గాల్కొనియున్నభటు ల్మతంగజ | 98 |
| క. | భీషణవనమున నాయు, శ్శేషవిశేషమునఁ గుళ్ళి చివుకక యచ్చో | 99 |
| వ. | స్వచ్ఛందాహారాదిలాభంబుల హృష్టపుష్టారిగంబున నై యాశాక్వరప్రకరంబు | 100 |
| చ. | కరటులమేల్మదం బణంచి కర్కశవంచకధూర్తకృత్యము | 101 |
| క. | హరికి మృగరాజ్య మెవ్వరు, కరుణించిరి తనకు దాన కాదా వరకుం | 102 |
| క. | ఆకంఠీరవము పిపా, సాకలుషితహృదయ మగుచు సలిలాశన్ స | 103 |
| వ. | అప్పు డననుభూతపూర్వంబై యకాలప్రళయజలధరగర్జితంబునుంబోని యఖండసం | 104 |
| ఉ. | ఈవడఁజల్లు నెండ గళ మెండ నఖండతరత్వరం బురో | 105 |
| క. | అనిదంపూర్వపరాక్రమ, ధనుఁడ సుహృత్కుంజరముల దారుణమద మే | 106 |
| క. | కరటకుఁ డిట్లను మన కీ, తెరు వేటికి నుచితవృత్తి తెరువెఱుఁగనియ | 107 |
| క. | నా విని కరటకునకు నయ, కోవిదుఁ డిట్లనియె దమనకుఁడు నీతికళా | 108 |
| చ. | మితరహితారిమండలసమిజ్జయయుజ్జయినీపురంబున | 109 |
| క. | రాగరుచి గలుగుదెస నల, భోగిని మయిమఱుపుఁ డిగిచి పొడితెమ్మర తృ | 110 |
| చ. | దినముదినంబు నిద్ర కరుదెంచిన వేడుకకానిగుండె ఝ | 111 |
| ఉ. | ఆసఖి చూపుఁ దూఁపుగము లంగకములం దెరలింప నాసనో | 112 |
| చ. | చెలి నెఱఠీవి దేవిగుడి సేవకు వచ్చినవేళ వీటిలో | 113 |
| | నిలివెడువిత్త మిత్తునని నీతికిఁ బాసినఁ గాని పూని య | 114 |
| మ. | ప్రవసీభూతభుజంగజీవ యలరూపాజీవ దాక్షాయణీ | 115 |
| క. | నడతెంచుచుఁ ద్రోవ బడ, ల్పడఁద్రొక్కిన నెగసి యోరబాగయిఫణమే | 116 |
| క. | తాలువుల న్లాలాకీ, లాలంబులు చెమ్మగింప లగ్నక్ష్వేళా | 117 |
| వ. | అట్లు విషధరవిషంబునం గ్రాఁగి కూలినకూతుం గని శోకించి నిమిషంబు నుండక. | 118 |
| చ. | ధనికులు గాన దానితలిదండ్రులు జాలెలు చించి యర్ధకాం | 119 |
| సీ. | కాటుపట్టున గత్తివాటులు వైచి నిర్విషమూఁది మనకున్న విసివె నొకఁడు | |
| తే. | కదియఁబడియున్నదౌడలఁ గాఱు జొనిపి, పాయఁబడఁజేసి తగుపాటి పలుచనైన | 120 |
| క. | అప్పాట విషచికిత్సకు, లొప్పనివదనములతోడ నొండెవ్వరికిం | 121 |
| ఉ. | కాంచనపుత్రి నెత్తుకొని క్రమ్మఱిపోయి శివానివాసముం | 122 |
| చ. | తరువు గదమ్మ మామనవి తావకపాదయుగంబు దేవతా | 123 |
| చ. | అని తనువేఁడి పాడి నెగులారక వారకయేడ్చువారలం | 124 |
| క. | దేవీవరమహిమంబున, జీవిత యగుపుత్రిఁ గొనుచు గృహమున కానం | 125 |
| గీ. | అల్ల నర్తకదంపతు లతులమతులఁ, బవనభుగ్భూషగృహిగృహప్రాంతమునకు | |
| | నవనిజంబుల దెప్పించి రందులోన, స్థూలతరుకీలమగు నొక్కదూల మమరు. | 126 |
| ఉ. | ఆనగరోపకంఠవనికావనజాతలతాచరన్మహా | 127 |
| క. | వాలం బల్లార్చుచు నిరు, గేలం బిగియారఁ బట్టి కీలము వడి ను | 128 |
| క. | ఇఱికిన వివృతాస్యంబై, యెఱలుచుఁ బొరలు న్వడంకు నులుకుఁదలంకున్ | 129 |
| క. | ఫ్లవగం బ ట్లలమఱి మే, ననశం బగుటయుఁ ద్యజించె నసువుల నుచిత | 130 |
| క. | హరిభుక్తశేషతరసం, బిరువురకుం గలదు చాలు నీపాటివృథా | 131 |
| క. | తనవారిఁ బ్రోచుటకు నొం, టనివారి వధించి వైచుటకుఁగా నృపులం | 132 |
| చ. | అతివిరసత్వసత్వకుణపాదికపారణసారమేయ మూ | 133 |
| చ. | అనుగతియుం గటీచలన మగ్రపదభ్రమణంబు వాలచా | 134 |
| క. | తను లోకు లభినుతింపఁగ, మనఁగలిగిన మనికి నిమిషమాత్రమె చాలుం | 135 |
| క. | ఘనవిద్యావిక్రమజం, బనఘుండై కుడుచు నెవ్వఁ డతనిదివో భో | 136 |
| క. | అల్పమున నిండు శశపద, మల్పంబున నిండు మూషకాంజలి కుఱు పెం | 137 |
| క. | శ్రుతిశాస్త్రప్రకరబహి, ష్కృతము నయానయవివేకరిక్తము కుక్షి | |
| | స్థితిజాగరూక మేయున్నతిఁ జెపుమా మనుజపశువునకుఁ బశువునకున్. | 138 |
| క. | కసవు దినుఁ గూడు దెమ్మని, కసరదు బరు విడిన మోయుఁ గర్శనమునకున్ | 139 |
| క. | అన విని కరటకుఁ డతని, న్గనుఁగొని యిట్లనియె దమనకా విభునకు గ | 140 |
| వ. | అనిన దమనకుండు. | 141 |
| క. | పరమస్వతంత్రులయి భూ, వరుసన్నిధి మంత్రు లుండవలె నమ్మంత్రుల్ | 142 |
| క. | గ్రావాగ్రమునకు భూరి, గ్రావం బెక్కింప భరము గా దది ధరకున్ | 143 |
| క. | తనకున్ హృదయము వశమై, యనుచరుచందమున నుండు నది యేమియొకో | 144 |
| క. | అని చెప్పి మఱియు గరటకుఁ, గనుఁగొని దమనకుఁడు బలికెఁ గంటే పంచా | 145 |
| క. | అది విని కంటకుఁడు మదిం, గదిరిన యచ్చెరువున న్మొగము జూచి యహో | 146 |
| మ. | మతి నే నిచ్చినఁ గాని లేదు చన దాత్మశ్లాఘనామానసం | 147 |
| క. | చతురుఁడుగనుఁ బతిచేష్టా, గతిఁ దెలిసితి ననిన నతఁడు కాఁగా నోస | 148 |
| వ. | అని కరటకుండు వలికిన దమనకుం డతని కిట్లనియె. | 149 |
| క. | భూషింప మెచ్చు లోకము, దూషింపం జంపఁజూచుఁ దుది నదె విద్వ | 150 |
| క. | నృపసంశ్రయమున నా కతి, నిపుణత యేవలన లేదు నీవ యనియెదో | 151 |
| క. | అను దమనకునాననము, న్గనుఁగొని కరటకుఁడు పలికెఁ గాదా మును నీ | 152 |
| సీ. | ఆఁకొని భుజియింప నరుగువేళ నొకింత యొడలికి నుపఘాత మొదవినపుడు | |
| | భూరినిద్రాధరంబున సోలునెడఁ గులస్త్రీలతో నలిగి విచ్చేసినతఱి | |
| తే. | మజ్జనంబాడుపట్టున మౌననియతి, నర్థమీలితలోచనుండై పురాణ | 153 |
| క. | మఱచితివే యన దమనకుఁ, డెఱుఁగుదునను జీవధర్మ మిట్టిద భటుఁ డే | 154 |
| క. | అతికంటకుఁడైన విసం, గతుఁడైన గుజాతుఁడైనఁ గానీ లతలున్ | 155 |
| క. | కోపప్రసాదచిత్త, వ్యాపారము లెఱిఁగి కొలిచి వర్తిల్లుభటుల్ | 156 |
| క. | అన విని కరటకుఁడు దదా, ననము నిరీక్షించి పలికె నయతత్వనిధీ | 157 |
| క. | విత్తున విత్తుంబలెఁ బ్ర, త్యుత్తర ముత్తరమువలన నుదయించు భవ | 158 |
| వ. | అను కరటకుపలుకు లాకర్ణించి యతం డిట్లను నీతిపోషణంబులు దుఃఖశోషణం | 159 |
| క. | చతురలవలె నృపసేవా, వ్రతులకు నప్రాప్తకాలవచనంబు బృహ | 160 |
| వ. | కావున దేశకాలేంద్రియపరిపక్వంబు లెఱింగి యుచితజ్ఞుఁ డగునతండు విన్నపంబు | 161 |
| క. | తన కేవిద్యాభ్యాసం, బున ముఖ్యఖ్యాతిలాభములు సిద్ధించున్ | 162 |
| క. | కలగుణరూపప్రజ్ఞా, బలములచే నేమి వానిఁ బ్రకటింపరు భూ | 163 |
| క. | కావున నవనీవల్లభు, లేవిధమున నుండి రేమిహితబుద్ధి న్సే | 164 |
| క. | అగు నగుఁ బోపొ మ్మప్పని, మొగమునను న్నాఁడు రాజుమ్రోలకు చేర్చం | 165 |
| చ. | మెలవునఁ జేరనేగి ప్రణమిల్లి వినీతత నిల్వఁజూచి పిం | |
| | గళకుఁడు వల్కె నోదమనకా చనుదెంచితి వేమి నావు డు | 166 |
| క. | సచివకుమారుఁడ నగునా, కుచితములగుపనులు గలిగియుండుఁగదా నా | 167 |
| మ. | శ్రుతికండూయన రుక్ప్రశాంతి యొనరించుం దంతనిర్ఘర్షణ | 168 |
| చ. | పరమశుచి న్సమిద్బలు నపారమహామహు నుత్సవక్రియా | 169 |
| చ. | హలికుఁడు విత్తు చేయఁబడునప్పు డెఱుంగఁడు చాలు చక్కనై | 170 |
| తే. | అతిశయస్థానయోగ్యు నీచాసనమున, నునుచువిశ్వంభరావల్లభునకు నింద | 171 |
| ఆ. | అధమవృత్తి కధికు నమరించుపతి దిట్టుఁ, గుడుచుఁ గాదె యారకూటకటక | 172 |
| క. | శిరమున మకుటము రశనా, భరణము కటి నూపురంబు పదమునఁ బోలెన్ | 173 |
| చ. | పురుషవిశేషలీల విరిబోఁడియు వాలువిపంచిశాస్త్రమున్ | 174 |
| వ. | ఇది సృగాలమాత్రంబు దీనిచేత నేమి యని న న్నవజ్ఞ సేయకుము. | 175 |
| క. | హరిసూకరరూపంబున, హరిణాదిమృగాకృతుల మహర్షు లజంబయి | 176 |
| వ. | అశక్తుండయిన భక్తుండును భక్తిలేని శక్తుండును నప్రయోజకులు ద్యాజ్యులు నేను | 177 |
| చ. | పతి నయదూరుఁ డైన భటపంక్తియు నీతికిఁ బాయుఁ దత్ప్రధా | 178 |
| వ. | అని దమనకుండు పలికినఁ బింగళకుండు నతనిం బ్రసాదపురస్సరాలోకంబుల | 179 |
| ఉ. | వాసికి వన్నెకుం దగినవాఁడవు రాజ్యము నీనయంబునం | 180 |
| క. | నావిని దమనకుఁ డను దే, వా విన్నపమొకటి వారివాంఛ న్వడిగా | 181 |
| వ. | అనివిన్నవించిన దమనకునకుఁ బింగళకుఁ డిట్లనియె మచ్ఛరణ్యం బగునియ్యరణ్యం | 182 |
| క. | జలముల సేతువు బెడిదపుఁ, బలుకుల భీతుండు చెనటిపాడిం జాతిన్ | 183 |
| క. | నీతెరు వనిలచరన్మహి, జాతలతాఘాతభగ్నసంగరభేరీ | 184 |
| క. | నావిని పింగళకుఁడు నయ, కోవిదు దమనకునిఁ జూచి గుణరత్నసము | 185 |
| క. | దమనకుఁ డిట్లను పరవి, క్రమవిక్రమసింహపురనికటవటకాంతా | |
| | రమున నొకనాఁడు గాఢ, క్రమమున నే నరిగి తిరుగఁగాఁ గట్టెదురన్. | 186 |
| ఉ. | జన్యము కాంతకుంతపరుషక్షతిపాతి బృహద్వపాళిరా | 187 |
| చ. | కదన మొకింతచేర నరుగ న్విఱుగంబడి యున్నతేరులుం | 188 |
| వ. | మఱియు నక్కలను సమున్నాళపుండరీకవ్యాకీర్ణం బగుటఁ గాసారంబును నఖం | 189 |
| క. | దూరప్రాణధురీణమ, హారణమున నేమి చెప్ప నాశ్చర్యకరం | 190 |
| తే. | భయము దోడ్తోడ ముక్కునబంటి యయ్యెఁ, గెరలు జఠరాగ్ని గుములుచుఁ “గింకరోమి | 191 |
| ఉ. | ఎంచినభీతి మే న్వడక నే నొకయించుకసేఁపు బుద్ధి శం | 192 |
| సీ. | కనుఁగొని చర్మసంగతదారువుగ నిశ్చయించి మెల్లన నంఘ్రు లిడుచు నరిగి | |
| | కదిసి తద్భేరీముఖము వ్రచ్చి లోపల నరయ నిర్మానుషమగుట మేను | |
| తే. | దంతిపలల మశ్వతరసంబుశాక్వర, క్రవ్యముష్టమాంసఖండకాండ | 193 |
| వ. | రవశ్రవణమాత్రంబున నేమి తెలిసికొని నిర్భయుండ వగుము శబ్దం బేదిక్కున | 194 |
| ఉ. | చేపఁ జిగుర్చుశృంగములు శృంగములం బ్రకటింపు భూరిశో | 195 |
| వ. | అట్లు వినీతత్వంబు నెరపి కైవారంబు సేసి యతనిచేత నాగమనకార్యం బడుగం | 196 |
| చ. | హృదయము పల్లవింప నతఁ డిట్లను నెంతయు సమ్మదంబునం | 197 |
| చ. | అనఘచరిత్ర పింగళకుఁడ న్మృగరా జిటనుండు నమ్మహా | 198 |
| క. | అన విని దమనకునిఁ గనుం, గొని సంజీవకుఁడు వలికె గొబ్బున మరలం | 199 |
| క. | పొమ్మన నెమ్మన మలరం, గ్రమ్మఱ మృగధూర్తకులశిఖామణి చింతా | 200 |
| క. | కనుఁగొని పింగళకుం డి, ట్లను సనయా మంత్రితనయ యచ్చోటికి నా | 201 |
| క. | పొనసొనఁ గానకు దేవర, పనుపునఁ జని యచటఁ గంటిఁ బ్రళయాంతరట | |
| | ద్ఘననినదు గోత్రగిరినిభ, తనునభ్రంకషవిషాణధరుఁ గట్టెదురన్. | 202 |
| వ. | భవత్కర్ణశూలాయమానం బగునప్పటికయంకరధ్వానంబు నిన్ను నుద్దేశించి చేయు | 203 |
| క. | అలఁతులఁ బొరిఁగొనరు మహా, బలు లాహా ఘనులఁగాని పవమానుఁ డిలం | 204 |
| క. | ఈదృశబలవంతుని నీ, పాదముల కుపాయనంబుఁ బట్టెద లేదా | 205 |
| క. | నీ వనఁగ నంతవాఁడవె, కావా సంరాణభిదురఘాతంబున ధై | 206 |
| క. | వచ్చిన సంజీవకునకుఁ, బొచ్చెము లే కలమృగాధిపుఁడు సౌహార్ద్రం | 207 |
| తే. | తనువుఁ బ్రాణంబు విరియును దావి భానుఁ, డాతపముఁబోలె నలమృగాధ్యక్షుఁ డతఁడు | 208 |
| వ. | ఇట్లు పింగళక సంజీవకు లన్యోన్యప్రసన్నస్నేహప్రవర్థమానులయి యొరుల కవ | 209 |
| చ. | దమనక యోపలేననిన దప్పునె యిప్పెనుజెట్ట నీనిమి | 210 |
| ఉ. | యెవ్వ రెటుండి రేమి మన కేమి ప్రయోజన మంచు మున్ను నే | 211 |
| క. | చేసినయంతయుఁ దడయక, చేసేతం గుడువుమనినఁ జింతానలకీ | 212 |
| క. | కృతికేతరవచనంబుల, గతి నీపలుకులు యథార్థకథనంబులు నా | 213 |
| ఉ. | ఈతఱి నక్క వెక్కసపుటేఁడికకయ్యముచేతఁ దొల్లి చే | |
| | సేతఁ బరిగ్రహించి యతిశిష్యునిచే నొకనేఁతకానిచే | 214 |
| క. | అది యెట్లు విస్తరింపం, గదె యాకర్ణింతు సకలగాథాబోధా | 215 |
| క. | యువనాశ్వనగరమునఁ గే, శవశర్మ యనఁగ నొక్కసన్యాసి మఠం | 216 |
| క. | కల దాసన్యాసికి బహు, కలధౌతసువర్ణపూర్ణకంధస దాయ | 217 |
| తే. | స్నాన మొనరించునప్పుడు జపము సేయు, నపుడు కఠపాత్రమున భిక్ష మడుగునపుడు | 218 |
| క. | చిరకాల మివ్విధంబున, నరిగిన నాషాడభూతి యను ధూర్తధరా | 219 |
| ఉ. | ఆయతి యొక్కనాఁ డొకగృహంబునకుం దగ భిక్ష చేసి రా | 220 |
| క. | వెలవెలనిమోముతో మఱి, యెలుఁగొందఁగ గురునిఁ జూచి యెవ్వరి కెందుం | 221 |
| క. | అని మడమలు మోపక నడిఁ, జని కపటవిచారశీలుఁ జపలాత్ముని శి | 222 |
| క. | నిను నేకలుషము వొదివెన్, జనఁ కారణ మేమి సరభసంబున నాతో | 223 |
| క. | గురునాథ నిన్ను భిక్షా, గరిమంబునఁ జాలఁ దృప్తుఁ గావించినభూ | 224 |
| గీ. | మగుడి నీపూరిపుడకఁ దన్మందిరమునఁ, గూర్చి క్రమ్మఱ నిష్పాతకుండ నగుచు | 225 |
| క. | పావనుఁడఁ గాక యేవిధి, సేవించెద నిన్ను నోవిశేషవిధిజ్ఞా | 226 |
| చ. | కలుషము లేదు పూరిపుడకన్ ధనమో కనకంబొ చీరలో | |
| | వల దటు పోవ నిల్వు మన వాఁడు కృతాంజలియై కనుంగవం | 227 |
| క. | నా విని యతిబంధువుఁ డతి, పావనుఁగా వాని వగచి పనిచె నతండున్ | 228 |
| వ. | ఇట్టి యుపాయాంతరంబుల సంత్యక్తపరప్రత్యయస్థితికి విప్రపత్తి గలుగకుండఁ | 229 |
| క. | అప్పాపజాతి మస్కరి, యెప్పుడు దనచేతి కిచ్చె నేమఱి మఱి వాఁ | 230 |
| క. | బొంత గొని నిజనివాసము, పొంతకు నాషాఢభూతి పోవుట మదిలోఁ | 231 |
| సీ. | కఠినశృంగాగ్రసంఘటితలోహపలాశఘళఘళాత్కృతుల నక్రములు బెదర | |
| తే. | గళవినిర్గతఘోరభూత్కారనినద, మమితకేదారచరపతంగములఁ దఱుమఁ | 232 |
| క. | తిరుగక విఱుగక యాభీ, కరమేషము లాహవంబుఁ గావింపంగా | 233 |
| క. | ఆనెత్తు రానుతమి నచ్చో నొకజంబుకము నడుమఁ జొచ్చి తదీయా | 234 |
| క. | జంబుకము మేషయుద్ధము, నం బడుట యనంగ నిడి జనస్తుత విను ము | 235 |
| వ. | అట్లు స్వాపరాధంబున మేషవిషాణసంపాతసంఘాతంబునఁ గొలెమ్ములు విఱిగి కాల | |
| | దును మోసపోవక రక్షించిన చిరకాలసంచితార్థంబు శిష్యునిచేతి కిచ్చి వచ్చితి | 236 |
| క. | తానకమున నిజశిష్యుం, గానక యాషాఢభూతిగా రారా తే | 237 |
| చ. | వెలవెలనై మఠాలయము వెల్వడుఁ దాపనిషక్తకంఠుఁడై | 238 |
| క. | తప్పెను కార్యం బను నిఁక, నెప్పుడు వీక్షింతు నను నిఁకెక్కడ నున్నాఁ | 239 |
| క. | అడిగినవారిం గ్రమ్మఱ, నడుగంజనుఁ జనిన కడకు నతఁ డార్తుండై | 240 |
| క. | ఈగతి యతి వేసటలే, కాగడపుంబోక శిష్యు నారసి యచ్చో | 241 |
| ఉ. | స్నాన మొనర్ప దీమసము చాలక నోంకృతి నోరఁ బేర్కొనం | 242 |
| ఉ. | గాసిలి పట్టఁగోల్పడిన గాలిపిశాచమువోలెఁ గష్టస | 243 |
| క. | నిలిచి యతి కొంతచింతం, బలవించుచుఁ బంచ తిన్నెపెైఁ బడి వలకే | 244 |
| వ. | అంత. | 245 |
| ఉ. | వెంగలిపోకఁ బానగృహవీథికి నెక్కఁటి నేఁతకాఁడు వో | |
| | చ్ఛాంగన రథ్య వేనేగ నెదురై పతిగన్నులు గోచరింపఁగన్. | 246 |
| చ. | కని యదలించి యోసి చెడుఁగా కడగాలము సేర నెక్కడం | 247 |
| క. | కెళవుల నీచెడుపోకలఁ, దెలియనె రేపగలు గాచి తిరుగనె చేయం | 248 |
| ఉ. | ఓసరిపోయె ని ల్వెడలకుండ నయో నను రాణివాసిఁగాఁ | 249 |
| క. | కూరకు నారకు బయలికి, రారా దనుమేర గలదొ రానో పోనో | 250 |
| క. | పలుకుల కేమీ రోసము, గలిగిన మగవాఁడనయినఁ గాచి కడంకం | 251 |
| క. | రుసింంటిదాన నన్నీ, కుసిగుం పొనరించి యేమి గుడిచెదు పాపం | 252 |
| ఉ. | కాలికుడ న్బతివ్రతవు గావె యయో నీను నీవ యెన్నుకో | 253 |
| వ. | అని రోషపరుషవచనంబులం గినియుచు గృహంబునకుం గొనిపోయి యయ్యవ | 254 |
| శా. | జారప్రేరితయై వినిర్భయమనీషం దూతి యేతెంచి చే | 255 |
| క. | ఎదఁ జేర్చి కర్ణ మొయ్యనఁ, గదిసి ప్రయోజనముఁ జెఱిచెఁ గా చెలియా యీ | 256 |
| ఉ. | వెన్నెలరాకకై మొగము వ్రేల్చుచకోరముభంగి జారుఁ డో | 257 |
| క. | చని రమ్మా నీ వని బంధనమూడ్చినఁ దంతువాయి తాలిమి మై నొం | 258 |
| క. | కట్టి తనమాఱుగా న, ద్దిట్ట గృహస్తంభమునఁ బ్రతిష్ఠించి నరుల్ | 259 |
| చ. | అలమిననిద్రఁ జొక్కు చెడి యంతనె మేల్కని కాళికుండు పే | 260 |
| క. | ముక్కరకు నోఁచకుండ, న్ముక్కఱ గావించి పలువముండా చెడుమం | 261 |
| ఉ. | అక్కడఁ దంతువాయి ప్రియు నప్రతిమాంగజసౌఖ్యసంగతిం | 262 |
| ఉ. | నా విని తంతువాయి వదనంబున లేనగ వంకురింప దూ | 263 |
| క. | ఆనేఁతకానిచెలి గృహ, మానిన నిట్రాత నంటి యటునిటు త్రాటం | 264 |
| సీ. | సింధుజామాతృదక్షిణచక్షురంగంబు మందేహగర్వనిర్మథనకేళి | |
| తే. | కుముదసమ్మదమథననిస్తిమితవేగ, మసిపతద్వీరకృతసురాయతనమార్గ | 265 |
| చ. | తెలతెల వేగిన న్నిదురఁదేఱి కరంబులు సాఁచి లేచి క | 266 |
| చ. | అనుచితచిత్తవృత్తిఁ బురుషాంతరచింత వహింప నిన్ను నొ | 267 |
| వ. | అని యేడ్చి మఱియు నద్దుశ్చరి మగని నుద్దేశించి యిట్లను హాలామదంబునం జేసి కల్ల | 268 |
| చ. | గరితలఁ జూడవే నిదురఁ గాననె యివ్విధినున్న నెట్లు కాఁ | 269 |
| చ. | క్షురమొకఁ డిచ్చినం గనలుచు న్మగఁ డాజగఱాఁగ కిట్లనున్ | 270 |
| ఉ. | నేరము సేయ మార్పలుక నీతికిఁ బాసినఁదాన గాను న | 271 |
| చ. | కురియఁదొడంగెఁ జూడుఁ డిదిగో రుధిరంబు శితక్షురంబునన్ | |
| | పరుసున వచ్చు నె ట్లవనిఁ బండు జగంబు సుభిక్ష మెట్లగు | 272 |
| వ. | అని తల విరియఁబోసికొని రక్తసిక్తంబగు మొగంబు విధుంతుదదంతకుంతనిర్భిన్నచం | 273 |
| క. | ఇటు నటు నన నోరాడక, తటతట నెడ యదర నోరఁ దడిలే కొడలా | 274 |
| క. | గిలుకలు వేసిన గుదియలు, ఘలుఘల్లన నూఁదికొనుచుఁ గతమేమీ యీ | 275 |
| ఉ. | మంగలిఁ బట్టి కట్టికొని మానవనాథునిమ్రోలఁ బెట్టి చె | 276 |
| క. | తలవరులు వానిఁ గొని చని, తలపొలమునఁ గొఱఁతఁ దివ్వఁ దమకించుతఱిన్ | 277 |
| వ. | మేషయుద్ధంబున నక్కయు నాషాఢభూతిచేత సన్యాసియుఁ దంతురాయిచేత | 278 |
| క. | కేసరివృషమైత్రి యనా, యాసక్రియఁ జెఱుపఁజాలు నట్టియుపాయం | 279 |
| క. | సరసోపాయముచేతను, కరణి పరాక్రమముచేతఁ గా దెట్లన్నన్ | 280 |
| క. | అన రిపుదమనకు దమనకుఁ, గనుంగొని కరటకుఁడు పలికె ఘనబోధనసా | 281 |
| క. | మనుజులు మిట్టాడని యొక, ఘనగహనమహీరుహమునఁ గాకంబులతో | 282 |
| క. | ప్రతిసంవత్సరమును నీ, గతిఁ బిల్లలఁ బాము పాము గడతేర్పంగాఁ | 283 |
| ఆ. | అంతఁ బ్రసవయోగ్యయగుభార్యఁ జూచి కా, లాహి చళికితచిత్త మగుచుఁ గాక | 284 |
| వ. | అట్లరిగిన నుల్లోకశోకం బగు కాకంబునకు జగత్ప్రసిద్ధుండగు నాప్రబుద్ధుం డాతి | 285 |
| చ. | ఘనవనమండలంబున నొకానొకభూమిరుహంబునందు నీ | 286 |
| సీ. | నూఁగారువొదలు మేనులతోడ నెరకునై కిఱుకూత లిడ నాలకింపలేదు | |
| తే. | ప్రేమ మెసలారఁ గని యెత్తి పెనుచుచుండ, ననుఁగుమనమలఁ దిగిచి ముద్దాడలేదు | 287 |
| చ. | కడపితి నిట్టు లేను జిరకాలము చాలముదం బొనర్చు నే | 288 |
| క. | యీలీల నుత్తమముల, న్మీలం గాపట్య మెసఁగ మెసవికుభీరా | 289 |
| క. | అని చెప్పిన గోమాయువుఁ, గనుఁగొని వాయసము పలికెఁ గర్కటకముచేఁ | 290 |
| వ. | ప్రబుద్ధుం డిట్లనియె. | 291 |
| మ. | క్షణదాయామవిఘాతి భాస్కరమహస్సంపాతి విశ్వంభరా | 292 |
| చ. | అడుగిడరాదు నేల నెరయం దలచూపఁగరాదు నిప్పుక | 293 |
| సీ. | దండినిప్పుల వసంతములాడు నెండల వడఁజల్లు పడమటివాయువులును | |
| తే. | నూతయలజళ్ళ చెఱువుల నుండరాక, కార్మొసళ్లు నెగళ్లును గవులు విడిచి | 294 |
| ఉ. | శంబరశోషణక్రియకుఁ జాలి దురంతతరప్రతాపరే | 295 |
| వ. | మఱియు నవ్వేసవి శోషితసింధురాజంబయి ధనంజయుం గృశీకృతదశకంధరంబయి | 296 |
| చ. | అనిమిషమండలీరుచికమయి కవిరాజవిరాజితోక్తుల | 297 |
| వ. | దాని నిరీక్షించి యొక్కకుళీరం బిట్లనియె. | 298 |
| క. | బకమా గృహ దఖిలకదం, బకమా యాహారవిధికిఁ బాసిటుల సరో | 299 |
| ఉ. | యీదశ యెట్లుగాఁ దెలిసి తీవు కుళీరమ నిక్కువంబు మ | 300 |
| క. | పలువురు రానున్నారని, తెలియ న్విని చెప్పవచ్చితి న్మీతో నిం | 301 |
| క. | జాలములన్ గాలముల, న్మీలెల్లం బొలియకున్నె మృత్యుసమం బీ | 302 |
| | అని యశ్రుమిశ్రితాంబకం బై బకంబు వగచిన విషంబునంగల ఝషంబు లన్నియు | 303 |
| ఉ. | ఆరయ మీనభక్షకుఁడ వయ్యును గూరిమి పెద్ద మాయెడం | 304 |
| వ. | అని మీనంబులు దన్నుం బ్రార్థించిన సత్సుకంబయి బకంబు తనలోన. | 305 |
| క. | యీయంబుచారములు దన, మాయకు లోనయ్యెఁ గంటి మన సని సంతో | 306 |
| క. | వాదించి జాలరులనౌఁ, గాదన నా చేతఁగాదుగద నిజవృత్తి | 307 |
| క. | ఐన నిఁక నేమి సేయుద, మే నొకఁ డెఱిఁగింతుఁ జేయుఁ డిష్టంబైనన్ | 308 |
| క. | రావలసిన రారండని, భావంబున లేనికరుణ పరిఢవిలంగా | 309 |
| క. | చేటెఱుఁగనికూనలు మీ, లాటోపము మీఱఁ జేరనరిగిన నిశిత | 310 |
| వ. | ఇట్లు క్రమ్మరి. | |
| క. | రారం డిఁక నొకరని రా, జీరి యొకానొకఝషంబు శితచంచువునన్ | 311 |
| క. | మగిడివిరివియును లోతున్, దిగియుం గలనీట విడిచి తీఁగొన్నిటి న | 312 |
| క. | మీకును మృత్యుత్రాసము, లేకుండం జేయనేర్తు లేలెండని రా | 313 |
| క. | ఎడతాఁకితాకి యొండొక, మడువున నిడు కైతవమున మఱియు న్మఱియున్ | 314 |
| వ. | సరోవరతీరంబునం గా ల్నిలిచి వాంఛితపరనీరస్థానంబు లగుమీనంబులం గదిసి | 315 |
| గీ. | అరిగి తిరిగి నేఁటి కలసితి భరమాన, వసమె మూఁడుగాళ్లముసళి గానె | 316 |
| క. | బడలికఁ బాసినఁ దిరుగం, బడి ప్రాణసమానులైనబంధుల మిము న | 317 |
| క. | తనివి సన నిట్లు కతిపయ, దినముల కుదరానలంబు దీఱ న్మాయా | 318 |
| వ. | ఇట్లు నిరవశేషంబుగా మీనంబులం దిని యెందేనియుం బోవ సుద్యోగించు నజ్జరఠ | 319 |
| గీ. | భావికైవర్తకత్రాసభగ్నమాన, మానముల మీనముల నొండుమడుగుఁ చేర్చి | 320 |
| క. | నాళీజంఘాదులు నినుఁ, బోలరు పరహితవివాసమునఁ జుట్టములం | 321 |
| వ. | జలస్థలాంతరంబునుం జేర్చి పొగడ్తఁ గనుమని కైవారంబు సేయు కుళీరంబు నిరీ | 322 |
| చ. | బలిమి హుటాహుటిం దఱిమి పట్టుకొన న్వడిలేక మాయపుం | 323 |
| క. | మేసినసమయంబున ధృతిఁ, బాసినమది కార్యహానిఁ బ్రాణుల నిలుగన్ | 324 |
| క. | పరుషకరపత్రధారా, స్ఫురణఁ బ్రకాశించు మద్విపులదంష్ట్రికలన్ | 325 |
| క. | అక్కర్కటముండఁగ నల, కొక్కెర దత్తరస మొలిచికొని తినునదియై | 326 |
| క. | ఒత్తిన సుమడుండుభుకము, కత్తెరచేఁ దునియుమాడ్కిఁ గర్కటదంష్ట్రా | 327 |
| క. | రోయక ప్రాణుల కపకృతి, సేయుదురాచారుఁ డిట్లు చేట్పడు విను మో | 328 |
| మ. | భవదర్భాహితకృష్ణసర్పహరణోపాయం బెఱింగింతు నీ | |
| | ఛవిమత్కాంచనమేఖలాలతిక దృష్టంబైన లాగించి నీ | |
| ఉ. | నావిని కాక మవ్విధమునం జరియించెదనంచుఁ బోయి రా | 330 |
| చ. | అరుదు ఘటిల్ల మందగతి నంతట నింతట నాసపాటుగా | 331 |
| క. | పరశుప్రహారములఁ ద, త్తరుకోటర మగలవైచి తత్రత్యఫణిన్ | 332 |
| వ. | పరాక్రమంబునకంటె నుపాయం బెక్కువ యని చెప్పి వెండియుం దమనకుండు. | 333 |
| క. | ఇల బుద్ధిగలఁగునతనికి, బలముంగల దెట్టులనినఁ బటుబుద్ధిసము | 334 |
| క. | నావిని కరటకుఁ డది యె, ట్లీవిధ మెఱిఁగింపు మనిన నినసంసత్సం | 335 |
| సీ. | దంతిదంతాగ్రనిర్దళితమస్తకగళన్నూత్నముక్తౌఘపాండూకృతంబు | |
| తే. | మాదృతాఖండవాగురికావతరిత, రజ్జురజ్యద్గరుచ్ఛటాభ్రాంతిచాయి | 336 |
| క. | కుక్షింభరి యగునొకహ, ర్యక్షము వర్తించు నహరహ మమర్యాదా | 337 |
| క. | ఈరీతి మేరమీఱి య, వారణవారణవిరోధి వధియింపంగా | 338 |
| వ. | వచ్చి యక్కేసరికిం బ్రణామంబు లాచరించి. | 339 |
| సీ. | గిరిదరీముఖబహుద్విరదశోణితసిక్తగండశైలము కనత్కనకపీఠి | |
| | మస్తకోపరిపతన్మహిధరాధిత్యకాఝరవారియభిషేకసలిల ధార | |
| తే. | గావె మృగరాజవిఖ్యాతిఁ గనిన నీకు, నౌర గాంభీర్య మౌర సాహసవిలాస | 340 |
| క. | హరి సాగా నీరూపము, శిరమున ధరియించి కాదె శిక్షించె మరు | 341 |
| వ. | అని యనేకప్రకారంబుల మాతంగధ్వనిం బ్రశంసించి యుల్లాసంబుఁ బుట్టించి | 342 |
| క. | అగపడినవారినెల్లం, దెగటార్పక మేరచేసితిని మను మటవీ | 343 |
| క. | ఈతగవు నడపుమని సం, జాతత్రాసమునఁ దనుఁ బ్రశంసించిన నా | 344 |
| క. | అంత నొకవారమునఁ దన, వంతగుటయు నిశితబుద్ధివహనము ధీర | 345 |
| క. | చావునకుం దెగి త్రోవం, బోవుచుఁ దలపోసి స్వగతమున నిట్లను న | 346 |
| క. | ఈనెఱికేసరిజఠరా, ధీనత దిన మొకటి లెక్కఁ దినెఁగా మృగసం | 347 |
| క. | దీనికిఁ దుదమొద లెయ్యది, పో నెయ్యది తెరువు బుద్ధిపూర్వకముగ నేఁ | 348 |
| క. | బలమునకంటెను బ్రజ్ఞా, బల మెక్కుడుగాదె బుద్ధిబలమునఁ బేర | 349 |
| క. | ధైర్యము పెట్టనివరణము, ధైర్యము నానాశుభప్రదము నేడ్గడయున్ | 350 |
| వ. | కావున ధైర్యాదిగుణంబులు గలిగి యిక్కొఱంతఁ బాపుకొనియెదనని నిశ్చయించి | 351 |
| శా. | ఓరీ యాఁకటఁ గ్రుస్సితి న్సరగ రాకుండెట్లు త్రాసంబు లే | 352 |
| ఉ. | కేసరివంకఁ జూచి పలికెన్ శశ మే నపరాధిఁ గాఁ జుమీ | 353 |
| చ. | సెలవులవెంట భూరిమదసింధురమజ్జము గాఱఁగా విశృం | 354 |
| క. | ననుఁబోల సింగములు లే, వని కేసరి పోతరమున నాడినమాట | 355 |
| క. | సంగరసంరంభపుటా, సంగర ముప్పొంగెనేని క్షణమాత్రము ని | 356 |
| క. | అది నీకోరికఁ దీర్తుం, గదలకు మిచ్చోట ననుచు గాఢప్రజ్ఞా | 357 |
| క. | ఏతెంచితిఁ దడయుట కిది, హేతువు పంచాస్యమూర్తి వీ వగుటఁజుమీ | 358 |
| క. | చేరి నినుఁ గొలువవలెనో, వారక యాహరినె కొలువవలెనో మాకె | 359 |
| శా. | ఏమేమీ నిను నడ్డగించుకొనెనా యిట్లాడెనా నిక్కమౌ | 360 |
| క. | నావిని శశకము నామా, యావాగురఁ జిక్కె సింహ మని యుబ్బుచు నో | 361 |
| చ. | నిలువక వత్తుగా కని పని న్గొనిపోయి చలింప కారసా | |
| | పలఁ గనుపట్టు చూడు ప్రతిపక్షి ననం బరికించి తజ్జల | 362 |
| క. | కడుఁ గెరలి యెగసి నూతం, బడనుఱికె మునింగి తేలెఁ బానీయంబు | 363 |
| వ. | బుద్ధిగలవానికి బలంబునుం గలదనుట కిది నిదర్శనం బనుటయుఁ గరటకుండు దమ | 364 |
| క. | నీవలనఁ బ్రాజ్యరాజ్యముఁ, గావించెదఁగాదె దమనకా యేకార్యం | 365 |
| సీ. | చిరకాలసంశ్రేయస్థితి నమ్మదిరిగిన తనవారిదెస ననాదరము సేసి | |
| తే. | నమ్మఁగలవారు గాక దుర్ణయము పేర్మి , నెవ్వ రెటు సేయుదురొ యెట్టు లెఱుఁగవచ్చుఁ | 366 |
| చ. | కనుగొని పల్కె నోదమనకా మతి శంకితమయ్యె నిప్పు డి | 367 |
| ఉ. | త్రోవకు శుద్ధసాధుచరితుండని చిత్తమునం దలంచి సం | 368 |
| సీ. | సదృశభోగము సమాసనముఁ దుల్యవిభూతియును భృత్యునకు నీఁగి చనదు పతికి | |
| తే. | రహితశక్తిత్రయుఁడు మందరశ్మి మూఢుఁ, డితని కెక్కడిసామ్రాజ్య మేడ బ్రదుకు | 369 |
| గీ. | మృగవిభుం డిట్లు విన్ననిమొగముతోడ, మలఁగుచుండంగ మఱియు నమ్మంత్రిసుతుఁడు | 370 |
| చ. | శ్రవణయుగాంతరావరణచక్రము లగ్గలపట్టు తోరపుం | 371 |
| క. | కరణ మధికారి యయినం, ధర లెక్కలువ్రాయువా రతనివా రైనన్ | 372 |
| క. | పరిశుద్ధులకరణిఁ బర, స్పరబంధువు లయ్యు సర్వభక్షకు లయ్యుం | 373 |
| చ. | తనఘనరాజ్యమంతయు బ్రధానునిపై నిడియున్న మత్తుఁగాఁ | 374 |
| క. | ధారుణి నపకారికి నుప, కారముఁ గావించువారిఁ గానము తద్దు | 375 |
| క. | ఊఁగెడుపల్లును విసమునఁ, దోఁగినవంటకముఁ గుత్సితుండగుమంత్రిన్ | 376 |
| క. | నీ వెఱుఁగవు నే నెఱుఁగుదు, పైవచ్చెం జెలిమికొలఁది వడఁదెచ్చె న్సం | 377 |
| క. | సంజీవకసాచివ్యము, నం జేటగు నీకు నీమనను చెప్పఁగల | 378 |
| వ. | అని బోధించుదమనకునకుం బింగళకుం డిట్లనియె. | 379 |
| ఉ. | నీవచనంబు లుత్తమము నిక్కువము ల్విను మట్టులైన సం | 380 |
| క. | నావిని దమనకుఁ డతిరో, షావిలచేతస్కుఁ డగుచు నను నట్లయినన్ | 381 |
| క. | తనువు భరంబని వీడ్కొని, తనలోఁ దలపోయుమూఢతరుచందమునన్ | |
| | జెనటిపతి చోదకోర్వక, చని రాజ్యము మంత్రికైవసముఁ గావించున్. | 382 |
| క. | సిరిఁ బరిహరించునరు లె, వ్వరు చెపుమా పిచ్చుకుంటునాడుంబలె హో | 383 |
| వ. | సత్పురుషులమతి నతిక్రమించి యసత్పురుషుల బుద్ధిం బ్రవర్తించురాజు విను మప | 384 |
| క. | ఘనుఁ డాప్తుఁడు నగుసచివుఁడు, వినిపించిన రాజనీతి వేయేటికి రు | 385 |
| క. | నరపతి మూలబలంబుల, తెరు వొల్లక నడుమ నరుగుదెంచినవారం | 386 |
| క. | మూలబలంబులుగల భూ, పాలునకు నరాతిజాతి భయపడు లక్ష్మీ | 387 |
| క. | తా నెంతశూరుఁ డయినను, భూనాథుఁడు మూలబలము పొందొల్లక ని | 388 |
| ఉ. | జీవిత మిచ్చి యాదరముఁ జేసి జలౌదనసంవిభాగసం | 389 |
| క. | పరిజనగౌరవము ధరా, వరునకు నత్యంతగౌరవము వెండియు న | 390 |
| వ. | నీవు మూలబలంబులం దిరస్కరించి యభినవాగతులం బురస్కరించుకొన్నాఁడవు. | 391 |
| క. | సేవకుఁ డని చూడకు సం, జీవకుని న్నతఁడు సరకుసేయఁడు రాజ్యం | 392 |
| క. | నావిని పింగళకుఁడ నయ, కోవిదు దమనకునిఁ బలికెఁ గూరిమి నభయం | 393 |
| వ. | అనిన దమనకుండు. | 394 |
| క. | కొనియాడినఁ గొలిచిన దు, ర్జనుఁ డాత్మప్రకృతి విడిచి చరియింపఁడు ది | 395 |
| క. | కొలిచిన నవధీరితుఁగాఁ దలఁచిన జేయును బరోపతాపము ఖలుఁడౌ | 396 |
| క. | సారఘనసారముఖసం, స్కారంబుల లశున మశుభగంధముఁబోలెం | 397 |
| క. | హితకార్యము న న్నడుగఁడు, పతి నా కేమిటికిఁ బృచ్ఛపరిభాషణమం | 398 |
| క. | సంజీవకుదుర్భాషా, పుంజము వీనుల వహించి పోల్పోలము లి | 399 |
| చ. | అవనివిభుం డనీతివశుఁ డయి మద మెత్తినదంతివోలె ని | 400 |
| క. | ఏజాడవాఁడు రాజగు, నాజాడనె ప్రజయుఁ దిరుగు ననుదినము 'యథా | 401 |
| క. | చిరబోధబాధచే వే, సరి కేసరి వలికె నంత చపలాత్ముఁడొకో | 402 |
| క. | పిలిపింపుమనిన దమనకుఁ, డులుకున నను నేటికార్య మూహించితి పిం | 403 |
| క. | ముదలింపవచ్చు నెటు ది, గ్విదితప్రభు నతనివాని వీనిన్బలె ని | 404 |
| క. | పరిపక్వమంత్రబీజము, నిరతిశయారంభపాలనీయము దానిం | 405 |
| వ. | ఇందులకుఁ బ్రథమోదాహరణం బగు నొక్కయితిహాసంబు గలదు దాని నాకర్ణిం | 406 |
| క. | కల దుత్తరమున నతిని, స్తులవస్తువిశేషమహిమధుర మధురధరా | 407 |
| క. | అలఘుకళావిలసితుఁ డగు, నలరాజు సుబంధుఁడయ్యు నసుబంధుండై | 408 |
| క. | జనలోకపారిజాతుం, డనదనరి యపారిజాతుఁ డగునమ్మహిభృ | 409 |
| క. | అది మది వేగిర మెఱుఁగక, యదనారసిసురతఖిన్నుడై రా జెంతే | 410 |
| క. | మఱియుఁ బ్రమాదాదులఁ జే, టెఱుఁగక పైపొటుకులేక నెక్కటిశయ్యం | 411 |
| క. | మారుతవశమున నపు డా, భూరమణవతంసుపానుపునఁ జండతరా | 412 |
| క. | నిలిచిన మందవిసర్పిణి, యల మత్కుణముం బ్రకల్పితాతిథ్యము చె | 413 |
| క. | నిరవధితృష్ణావిరచిత, నరదంశనగుణము మత్కుణము దీనంబై | 414 |
| క. | దైవాధీనంబున నిట, కై వచ్చితి నొండుకడకు నరుగ న్దిరుగన్ | 415 |
| క. | నావిని మందవిసర్పిణి, దా వంతం గుంది తీక్ష్ణదంష్ట్రుండవు దూ | 416 |
| క. | ఒడలు బడల్పడఁ గఱిచినఁ గడునెవ్వడి నదరి లేచి కంకటిపడి న | 417 |
| క. | తులువా నీకతనమునఁ జెడ, వలె నటు జాగుడిగి యిచ్చవచ్చినదెసకున్ | 418 |
| క. | నీ వెందు నిలిపి తచ్చోఁ, దావై కాలూఁదియుండెదం బొట్టకు నీ | 419 |
| క. | విడనాడకుమని దైన్యం, బడర న్మత్కుణము ప్రార్థనాలాపములతో | 420 |
| సీ. | ఒండుదిక్కునకుఁ బోనోపలేనని కదా యర్థిఁ బ్రార్థించె దట్లయిన నుండు | |
| తే. | గఱువ నరనరుఁ డదరి మేల్కాంచి పనుల, జనుల సజ్జ నిరూపింపఁ బనుప వారు | 421 |
| క. | కాలవడిలేమిఁ గాడ్సడి, పోలే కున్నెడనెయుండఁ బొడగనవ్రేళ్లన్ | 422 |
| వ. | డుండుభుకమ్ముం జేర్చుకొని భిన్నమంత్రంబై యూక చచ్చె మంత్రంబు వెలిఁబుచ్చ | 423 |
| క. | నాపై సంజీవకుఁ డతి, కోపంబున రాక కెద్ది గుఱుతు సునీతి | 424 |
| క. | వానతఱి నోరబాగై, యానన మమరంగఁ గొమ్ము లపనమ్రంబుల్ | 425 |
| వ. | అని యభిజ్ఞానంబుఁ జెప్పి యప్పంచాస్యంబున కుపాస్యంబై యాస్యం బలర నవ్వం | 426 |
| ఉ. | చిత్తము నిర్వృతంబు దృఢసేవ ఘటించిన విత్తము ల్పరా | 427 |
| చ. | కనలు వహించి యాపదల గాసిలఁ డెవ్వఁడు బోంట్లచేత నే | 428 |
| చ. | నలఁకునఁ జూచి యీఁ డడిగినం గసరుం గృశియించి యున్నచో | 429 |
| ఆ. | తనువుఁ బొదలనీఁడు తాపంబు బుట్టించుఁ, బస్తుఁ బెట్టు మూలఁ బాఱవైచుఁ | 430 |
| చ. | నగవులకుం బ్రసాదవచనం బొక టాడఁడు మ్రోల నిల్చినన్ | 431 |
| ఉ. | కాననవాసియైనను సుఖంబు విశిష్టగృహాన్నభిక్షకుం | 432 |
| చ. | మడఁగిపడుండఁ బ్రానులకమంచపుఁగుక్కికి నిల్వుఱెల్లుపు | 433 |
| చ. | పలికినమాట నిల్వఁ డెడపందడపం జెడనాడు వచ్చు మె | 434 |
| మ. | హతదాక్షిణ్యు లనర్థకారు లభిమానాధ్యాత్ము లవ్యంజన | 435 |
| క. | చుట్టము లెవ్వరు దేశం, బెట్టిది యాయువ్రజంబు లెట్టివి కాలం | 436 |
| వ. | దమనకు నాలోకించి సంజీవకుం డను ననుజీవులకు దుష్ప్రభుసంశ్రయంబు గాదని | 437 |
| ఉ. | నావచనం బమోఘమని నమ్మి దురూహలత్రోవఁ బోక సం | 438 |
| క. | సరసవినీతరసానీ, తరసము విరసత నగల్చి తనసుభటపరం | 439 |
| క. | పరివారము దూరి వసుం, ధర నిడి వడిఁ దెల్పె నేకతంబున నన్నున్ | 440 |
| వ. | ప్రాణసమానుఁడవగునీకుఁ గప్పిపుచ్చరామిం జెప్పితి నిది నీమనమ్ముననె యుండనిమ్ము | 441 |
| క. | ధర నిరవధిచింతాసం, భరమునవలె శిరము వంచి పరికించుగుణా | 442 |
| క. | చింతానలమునఁ జేతః, కాంతారము గుమిలెఁ బ్రాప్తకాలము నారా | 443 |
| చ. | కరిగమన ల్దురాత్మకులఁ గాని రమింపరు హీనజాతికా | 444 |
| క. | పలుగూఁత లఱచువానిన్, గలు ద్రావెడువానిఁ జెవులు గఱిచెడువానిన్ | 445 |
| క. | ఏకగ్రీవముగా నా, లోకన మొనరించి నిచ్చలుం గొలిచి తుదిం | 446 |
| చ. | నలినములంచు రేలు కొలనం కలహంసకులంబు రిక్క నీ | 447 |
| ఉ. | దోషగుణంబుఁ కూర్చి కుపితుండగు నాతఁడు ప్రార్థనావిధిం | 448 |
| చ. | ఫలితచికిత్స రోగములఁ బాప శుభక్రియల న్మహాఘము | 449 |
| చ. | లవణపయోనిధానసలిలంబు ఘనాఘనదేశసంగతం | 450 |
| చ. | లలితపటీరపాదపములం జిలువ ల్గమలోజ్వలజ్జల | 451 |
| క. | కేతకు లురుకంటకసం, ఘాతులు జంబాలజములు గంజాతంబుల్ | 452 |
| క. | అను సంజీవకుపలుకులు విని దమనకుఁ డనియె నెట్లు విశ్వసనీయుం | 453 |
| మ. | పురతఃప్రాంజలిసాశ్రుదృగ్జలజుఁ డుత్ఫుల్లాస్యుఁ డాశ్లేషణా | 454 |
| క. | ఇతరోత్కర్షణమౌన, వ్రతుఁడు నిజశ్లాఘనప్రవక్త సుసాధు | 455 |
| సీ. | కరుణావిలాస మేగతిఁ గప్పిపుచ్చునో కోపంబు కన్నులఁ గురియుచుండు | |
| తే. | నీతి యేనూతఁ ద్రోయునో నెరయ శుద్ధ, ముష్కరత్వంబు సేఁతల మోసు లెత్తు | 456 |
| చ. | అవనిపుఁ డెట్లు భాషితము లాడు శఠాధిపుఁ డెట్లు దృష్టిపా | 457 |
| చ. | తిమిరనివారణక్రియకు దీపము వారిధి విస్తరింపఁబో | 458 |
| వ. | దమనకునకు సంజీవకుం డిట్లనియె. | 459 |
| ఉ. | సాధుమధుస్పృహందివససాతిగమంబు రుహాంతరాళసం | |
| | ష్ణాధృతి నానుకొన్న మనుజప్రసరం బనుజీవితేచ్ఛ నచ్ఛా | 460 |
| చ. | సరసులతోడి నెయ్యములు జాఱ మదాళికఠోరదుర్గమ | 461 |
| వ. | నాకథ యట్టిద. | 462 |
| క. | కడుఁగఠినుం డగుభూపతి, కడఁజేరిన నిలువనీడ గలదా చెడదా | 463 |
| క. | నావిని దమనకుఁ డలసం, జీవకు నీక్షించి నీతిశీలా యేలా | 464 |
| చ. | మడువుల నున్ననీ రివుర మందవిహారము మానె వాయువు | 465 |
| క. | వనయవసవిరహితంబగు జనసంచారంబు బారి వారనిజాలిం | 466 |
| చ. | నిలువక వచ్చివచ్చి ధరణిం జిఱుపెంచికలు న్వసుంధరం | 467 |
| క. | నేలంగలసిన యొకదే, వాలయనికటమున నారయం బొడవై హిం | 468 |
| వ. | చేరువం బోవ దూరంబుగాఁ బరపంజుకొని యున్నతచ్ఛాయం గాల్కొనంగోరి | 469 |
| చ. | అనలమువంటి యెండ నొడ లారట మందఁగ నాత్మలోన ని | 470 |
| వ. | కుత్సితరాజసంశ్రితుండ నగుట నే నాశశంబునకుం దోడువోయినవాఁడ మృత్యు | 471 |
| క. | పలువురుక్షుద్రులు మాయా, వులు పామరవసుమతీధవునికడ నున్నం | 472 |
| క. | నావిని దమనకుఁ డలసం, జీవకు నిక్షించి నీతిశీలా యేలా | 473 |
| చ. | విటపసమృద్ధిఁ బత్రములవ్రేఁగునఁ బందిలిగొన్న కానుగుం | 474 |
| క. | పులియును నక్కయుఁ గాకియు, నలయక పరిచర్య సేయు నవి యొకనాఁ డ | 475 |
| క. | ఎక్కడిమొగ మెక్కడిపొడ, వెక్కడిరూ పేడగమన మెక్కడికంఠం | 476 |
| క. | బలిభుక్ఫేరువ్యాఘ్రం, బులు డాయంబోయి పలికె మున్నెన్నఁడు నీ | 477 |
| క. | కాననసత్వంబులలోఁ, గానము నీవంటిరూపు కడువెఱఁ గయ్యెన్ | 478 |
| చ. | నను విను చోళమండలమున న్వసుమంతుఁడునాఁ బ్రసిద్ధిఁ గాం | 479 |
| మ. | సుషిరాస్యస్థలజాతఝాంకరణకక్షుణ్ణాశ మభ్రోచ్చల | 480 |
| క. | పినపినమెఱుపులు పొటిపొటి, చినుకులు మనసమసక లెసఁగు చీఁకట్లుం దో | 481 |
| క. | ఆనిశిఁ బసియును నొండొక, మానిసియుం బడఁడు దృష్టిమార్గంబున క | |
| | ట్లేనును గాడ్పాటునఁ జనఁ, గా నొకచో నుపరిభరము కంపలఁ దవిలెన్. | 482 |
| క. | తూరుపు తెలతెలనై రా, గా రువ్వున విసరునీఁదగాడ్పులు నయ్యా | 483 |
| వ. | నాపే రుష్ట్రంబు. | 484 |
| క. | అని తనకథ నెఱిగించిన, విని వాయసముఖులు గారవించి సుహృత్త్వం | 485 |
| వ. | ప్రత్యయపూర్వకంబుగా నతని నాదరించి కథనకుండనునామం బిడి తెచ్చి మదో | 486 |
| చ. | అటఁ జటులప్రతాపభయదాశువిశంకట మమ్మహామదో | 487 |
| క. | చరణముల వ్రాలెఁ బులి య, క్కఱ డగ్గరి మ్రొక్కె వంచకము ప్రణమిల్లెన్ | 488 |
| క. | నతిఁ జేసి నిలిచి దంతి, ప్రతిక్షణీకుక్షిదావపావకుఁ డేర్చెన్ | 489 |
| చ. | శితనఖరాంకుశాగ్రములచేఁ బ్రతివాసరము న్మదావళ | 490 |
| క. | వ్యవహారయోగ్యములు గా, వవయవములు గలుగు టెట్టు లాహారము మీ | 491 |
| క. | తనువునకు నుసుఱు వచ్చిన, దనుకం దనకామిషం బుదాత్తప్రీతిం | 492 |
| ఉ. | తీరక పోయిపోయి బలుదెంపలఁ గంపల నేళ్ళ బీళ్ళఁ బ్రాఁ | 493 |
| క. | తమలోనఁ బొదరుకొని యు, ష్ట్రము వాకిట నిల్వఁబనిచి రహి నమ్మూఁడున్ | 494 |
| క. | తిరుగఁగలదిక్కులన్నియుఁ, దిరిగితి మిఁక నేమి యలసితిమి మాపల్కు | 495 |
| ఉ. | లావరి యెప్పు డంగవికలత్వము వాటిలి క్రుస్సి యిమ్మహా | 496 |
| ఉ. | ఊరకయున్న నెట్లగు నిజోదరపూరణ మేటిజోలి యా | 497 |
| వ. | అని చెప్పిన నప్పని కొప్పనియదియై మదోత్కటంబు కరటంబున కిట్లనియె. | 498 |
| ఉ. | ఇట్టిది గాదె నీకుఁ దుది నేటికిఁ జెప్పెదు ధర్మతత్త్వముల్ | 499 |
| క. | ఉడుగు మిఁకను నట్లయినం, జెడితిమి నీసత్య మింత చేసె నయం బె | 500 |
| క. | నిలుపోపరానియాఁకటఁ, బులి పిల్లల భుజగ మండముల భక్షించున్ | 501 |
| ఉ. | ఏనిధి నీతిపద్ధతికి నేగు దయాపరతంత్రచిత్తుఁడై | 502 |
| క. | కుక్షి దరికొన్నపట్టున, వీక్షించునె దేహి రుచులు వేళలు మునిహ | 503 |
| గీ. | కలశజుఁడు చూడ నొకరాజు కానలోన, దండియాఁకటఁ దనమేను దానె తినఁడె | 504 |
| గీ. | కఱవునకుఁగాక ము న్నొక్కకాఁపుకొడుకు, దారపుత్రాదుల వధించి తానె తినఁడె | 505 |
| క. | పోషించి చంప నోహో, దోషంబని బుద్ధి దలఁచెదో సస్యములం | 506 |
| చ. | అమితవిరోధి వీవు నిమిషార్థము నీకు శరీరపాటవం | 507 |
| చ. | మొఱయిడు 'స్వాశ్రితాననసమోవహిధర్ము' వటంచు వేదముల్ | 508 |
| క. | బలసంపదవలెనో కే, వలసూనృతభాషణంబువలెనో నీలోఁ | 509 |
| క. | మతిమీఱ మీకు నాచే, నితనికి నిర్భీతి దాన మిప్పించితి రుం | 510 |
| క. | మతిఁ జూచునె శరణాగతు, హతుఁగా నెటువంటికుటిలుఁ డైనను బుణ్య | 511 |
| క. | శరణాగతరక్షణమునఁ, దురగక్రతుఫలము దొరకు దొరకుయశోలం | 512 |
| ఉ. | చేరదు కీర్తి గౌరవము చిక్కదు రాదు శుభంబు పుణ్యముల్ | 513 |
| క. | కృపఁ గట్టిపెట్టి మీపా, పపుబుద్ధులఁ బట్టిపట్టి పగవుట్టి వీని | 514 |
| వ. | అని ముగియం బలికిన హృదయనిర్భిన్నకాలాయసం బవ్వాయసంబు మృగపతి కిట్ల | 515 |
| చ. | చెవిఁ జొర వేను విన్నపము జేసినమాట లొకించుకేనియున్ | |
| | పవలును గొల్చు టేయిడుమపాటునకా యిటులౌ నెఱుంగ నె | 516 |
| క. | అనఁజనదు తగులుతగులని, తనువుం బ్రాణంబుకంటెఁ దగులెద్దియొకో | 517 |
| క. | పాటించి విడువ ముడువ, న్నీటబ్బకయున్నఁ బోవ నీకయ్యమునన్ | 518 |
| క. | నుడువులన బయలుపందిలి, యిడి హస్తము బలుసుముంటేకెనయై దినముల్ | 519 |
| క. | తనకొఱకుఁ గఱఱకురిపులం, గని యని ముదలించి పొలియుఁ గన నశ్రద్ధం | 520 |
| క. | నీ కెవ్వరు నేఁటికిఁ గ, ట్టాకడపట నుష్ట్రమొక్కఁ డసహాయముగా | 521 |
| వ. | కాకవ్యాఘ్రగోమాయువులు స్థలాంతరంబున కరుగ నుద్యోగించిన. | 522 |
| క. | బలహానికిఁ జిత్తమునం, గలఁగంబడి మాటపట్టు గలరాజయ్యుం | 523 |
| వ. | అటు లబ్ధావకాశంబై కాకవ్యాఘ్రగోమాయువులతో నేకాంతంబు చేసి కథనకుం | 524 |
| మ. | సటలంకించుట యెప్పు డత్యవనతాస్యం బెత్తి నా నాహరి | 525 |
| క. | ఏవెంటఁ గడమపఱుపక, దేవా మము సంతరించితివి నీపాలం | 526 |
| క. | అని పలికి తొలఁగె బెబ్బులి, చనవున పంచకము వాయసము దొడ్తోన | 527 |
| క. | మృగవల్లభ యాఁకటిచే, సగమైతివి నీకుఁ గైవసముగా నన్నుం | 528 |
| క. | అనువచనము లోవెలిగాఁ, బెనురొదతోఁ గఱిచి వ్రచ్చె బెబ్బులి సింహ | |
| | బున కొసఁగెఁ గథనకామిష, మునఁ దృప్తింబొంది కాకముఖులకు నొసఁగెన్. | 529 |
| వ. | ఇట్టి మాయావు లున్నచోట సత్యంబు మూలఁబడి కల్ల వెల్లివిరియుఁ బింగళకుం | 530 |
| చ. | అమరుమరాళసంవలితమై సితగృధ్రము హంసమట్ల హం | 531 |
| క. | కీ డెఱుఁగరు మే లెఱుఁగరు, చాడికి జెవి జేర్తు రుఱక జనలోకవిభుల్ | 532 |
| క. | న్యాయం బన్యాయం బని, కూయిడి చెవి నిల్లు గట్టుకొని చెప్పంగా | 533 |
| క. | ఏకరణి వికలితాత్ముఁడు, గాకుండుం బతి పరోపఘాతనకరణా | 534 |
| వ. | అవశ్యంబు రాజులు చెవి పేదలని పలికి వెండియు సంజీవకుండు. | 535 |
| క. | కులిశమును రాజుతేజముఁ, దలపోయ మహాకురాసదములచలములం | 536 |
| ఉ. | కావున రాజు నాదెస నకారణవైరముఁ బూని ద్రోహచిం | 537 |
| చ. | సవనము లాచరించి కనుశక్రనికేతము భూరిదానధ | 538 |
| క. | గెలిచిన సిరి దొరుకు ననిం, బొలిసిన రంభాదియువతిభోగము దొరుకున్ | 539 |
| చ. | బలము యశంబుఁ బ్రాభవముఁ బ్రాణము రాజ్యము మూలవిత్తమున్ | |
| | గల దొకచిత్ర మాజి యుడుగ న్మృతి నిక్కువ మాహవార్థియై | 540 |
| క. | పింగళకునితో మాఱ్కొని, సంగర మొనరింతు నొంతుఁ జంపుదుఁ జత్తున్ | 541 |
| క. | విమతునిబల మరయక వై, రముఁ గొనుజనుఁ డేర్పడం బరాభవ మందున్ | 542 |
| క. | నావిని దమనకునకు సం, జీవకుఁ డిట్లనియె నీతిశీలా యేలా | 543 |
| చ. | త్రిభువనకీర్తితాంబునిధితీరమున న్మును గల్గియుండుఁ డి | 544 |
| క. | టిట్టిభ మిట్లను నీకుం, గట్టనినీడములు గావె కంధితటంబుల్ | 545 |
| క. | మగనిఁ గని పలికె నేలా, తగుఁ తగదన కిటు పలికెదవు వనధితటి | 546 |
| ఉ. | పిట్టవు నీవు వారినిధి పెద్దల కెల్లను బెద్ద వెల్లి గాఁ | 547 |
| క. | కానకకాంచిన యీసం, తానము మనవలయు వార్ధిదరియేటకి నె | 548 |
| క. | నావిని యెఱచెలువు కనుం, గ్రేవలఁ గేవలము తేరఁ గెరలి కఠోరా | 549 |
| ఉ. | ఎక్కినవానికిం గుఱుచ యేనుఁగు నీ కసదైన నైతిఁగా | 550 |
| వ. | అనువచనంబు లాకర్ణింపంగూడక ప్రాణేశ్వరి ప్రాణేశ్వరున కిట్లనియె. | 551 |
| క. | ఇష్టజనోక్తులు వినక వి, నష్టదశం బొందుదుర్వినయుఁడు మరాళోలో | 552 |
| క. | అనుమాటలు విని టిట్టిభిఁ గనుఁగొని టిట్టిభము పల్కె గల్యాణీ యే | 553 |
| క. | విను గతలకాచి యనిపే, ర్కొనునావచనంబు నిజమగు న్మగువా నా | 554 |
| ఉ. | కుంజకుటీవిహారములకుం జనఁ జెంచులు నిర్ఝరంబులం | 555 |
| క. | కేలెత్తి యిసుముఁ జల్లిన, రాలనియొకకానలో మరాళీవికస | 556 |
| వ. | అది సమగ్రశరంబును సమదసారంగభాసురంబును స్వర్ణపత్రరుచిరంబును నై | 557 |
| క. | అక్కొలను నాఁడునాఁటికి, వెక్కసమై క్రాఁచుపెట్ట వేసవుల నసల్ | 558 |
| క. | ఆవిపినసరసిఁ గంబు, గ్రీవుం డనుకచ్ఛపము చరించు నతని క | 559 |
| ఉ. | జాలిఁ దలంకి యవ్వికటసంకటకంబు లపారదూరయా | 560 |
| క. | ఈయిరవున నఖమాంస, న్యాయంబున నున్నమనల నయ్యో చెడుగొ | 561 |
| క. | కావున నన్యసరోవర, సేవారతిఁ బోదుమా రసికవర్యా యిం | 562 |
| క. | లావును గలిగినవారలు, గావున మీతలఁపు లొప్పుఁ గద నేనన్న | 563 |
| క. | అతివిమలపుణ్యమానస, యుతు లమలాకృతులు సుగతియోగ్యులు మఱి యా | 564 |
| వ. | నా కెద్ది త్రోవ యని విన్నంబోయి యున్న గడుపునఁ జేయిడి కలంచిన ట్లగుటయు | 565 |
| క. | జడియకు మనఘా నీకుం, గడవారమె నిన్నుఁ బాయఁగా మాచిత్తం | 566 |
| క. | తరలక యేతత్కాష్ఠాం, తర మిఱియం బట్టు నిశితదంష్ట్రుల నది మే | 567 |
| చ. | అనఘ సరోవరాంతరమునం దిడునంతకు మానముద్రఁ గై | 568 |
| క. | పరిఘలు గోటలు మేడలు, కరులు శతాంగములు హరులు కాల్బలములు భూ | 569 |
| క. | కరిబృంహితంబు లూఢ, త్వరపాకశికాశ్వహేషితంబులు రథ్యా | 570 |
| వ. | కంబుగ్రీవుండు వికటసంకటంబులం జూచి. | 571 |
| క. | ఇల విననయ్యెడు నేత, త్కలకల మెఱిఁగింపుఁ డనినఁ గఱిచినదంష్ట్రల్ | 572 |
| క. | నీవును గంబుగ్రీవుని, కైవడి సుహృదుక్తియందు గాఢాదరముం | 573 |
| క. | పలికె నొకమడుఁగులోనం, గలదు ఝషత్రితయ మందు ఘననీతికళా | 574 |
| క. | నావిని టిట్టిభకము దన, దేవి నిరీక్షించి గుణవతీమణి చెపుమా | 575 |
| క. | ము న్నొకమడుఁగునఁ బ్రత్యు, త్పన్నప్రజ్ఞుం డనాగతవిధాతయు న | 576 |
| సీ. | ఘనశిలాయుతమరుత్కపిలవిద్యుల్లేఖచండదావహుతాశసామిధేని | |
| | మధ్వన్యచరణలగ్నాందుబహుసింధుపాథోరసగ్రాహిబాడబంబు | |
| తే. | చించికాఫలహృష్టఘృష్టిప్రచండ, ఖరచతుష్కక్షరత్కోష్ణపరిణతాజ్య | 577 |
| క. | వెలిఁబొరలు నీటఁ గొండొని, నలఁగినయాఁతీగమడుఁగునకు నొండొకనాఁ | 578 |
| క. | చొచ్చి యగాధజలంబగు, టిచ్చం దలపోసి వేఁట కిది సమయము గా | 579 |
| క. | అన్నీచుఁ డరుగుటయు ను, ద్యన్నీతిధనుం డనాగతవిధాత సము | 580 |
| క. | తెలతెలవారఁగఁ దోరపు, వలఁగొని యొకవేఁటకాఁడు వచ్చెం జొచ్చెం | 581 |
| క. | జల మివిరిన జాలరు లీ, తలమునకద నరసి వచ్చెదరు వారిచర | 582 |
| వ. | అనువాక్యంబు లాకర్ణించి ప్రత్యుత్సన్నమతి యనాగతవిధాత కిట్లను సఖా దూ | 583 |
| క. | నెట్టన నొండొకకార్యము, పుట్టిన నెవ్వనికి నిశితబుద్ధి గలుగు నా | 584 |
| క. | నావిని యతిధీరత మే, ధావనవిధి యల యనాగతవిధాత యనున్ | 585 |
| చ. | గొఱియలమంద యాఁబసులగుంపు కృషిక్రియ దుక్కిటెడ్ల దొ | 586 |
| చ. | వన్నెలఁ బెట్టుఁగట్టుఁజలువ ల్చలువ ల్వెదచల్లుచన్నులన్ | 587 |
| ఉ. | పాయనిమందనుండి యడపాదడపా చనుదెంచుబోయనిన్ | |
| | ద్రోయ కహోపరస్థలముఁ ద్రొక్కియుఁ జూచినయేని నాలుగేన్ | 588 |
| క. | కని పెంచని గొడ్రాలది, గననొడలు న్దొడలు వడలు కటి నెన్నడుమున్ | 589 |
| ఉ. | వేవిన నిద్ర మేలుకని వేఱొకబానకు నేర్పుతోడఁ బై | 590 |
| చ. | వెడవెడ వేడివెన్నొరయు వేనలి మస్తకసీమఁ దక్రపుం | 591 |
| క. | అది దండపాలకుం డను, మొదలితలారి న్రహస్యమునఁ బిలుచు న్వాఁ | 592 |
| క. | ఈలీలఁ దిరుగఁ నొండొక, కాల మరిగె నరుగుటయు నొకానొకనాఁ డ | 593 |
| క. | చొక్కునెడ దండపాలకు, డక్కడి కేతెంచె నప్పు డాతనిఁ గని తా | 594 |
| గీ. | దాఁచి యెదురువోయి దక్కినగతి నవ్వు, నివ్వటిల్ల వదననీరజమునఁ | 595 |
| క. | తెచ్చి కుసూలములోపలఁ, జొచ్చినబొజుఁ గెగసి యెగసి చూడఁగ నపు డా | 596 |
| వ. | ఆసమయంబున. | 597 |
| సీ. | అట్టలెత్తిన ప్రాఁతమెట్టులు కడుగుటం బఱిచాఱికలతోడి వరువకాళ్ళు | |
| తే. | తూఁతకొమ్ము చంకదోఁపినయెడమెట్టి తొర్లు గోవిధూళిధూసరితము | 598 |
| క. | ఇచ్చిన జడియక కౌఁగిటఁ, గ్రుచ్చిన యలదండపాలకున కను నపు డా | |
| | దిచ్చరికంటే కావడిఁ, దెచ్చెను బతి చేయు మొక్కతెఱఁ గెఱఁగింతున్. | 599 |
| క. | కసరెత్తి ముక్కు డుస్సిన, ససరమువలె రేఁగి పరుషభాషల నన్నున్ | 600 |
| క. | ఆరెకుఁ డట్లరుగుటయుఁ జ, కోరేక్షణఁ జూచి గోపకుం డను మహిళా | 601 |
| క. | వచ్చుటయుఁ గాక నోరికి, వచ్చిన యిట్లేపు రేఁగి పదరుచుఁ జూడ్కిన్ | 602 |
| వ. | తర్షణి మగని కిట్లనియె. | 603 |
| క. | వెడనెడ నార్చుచుఁ బెఱికిన, పిడియము వలకేలఁ గ్రాల బిఱబిఱ వెంటం | 604 |
| క. | తెఱుముడువడి మేన్వడకం, బఱిపఱి యగుతాల్మిఁ జావు పఱువెత్తి యహో | 605 |
| వ. | అట్లు భయాతురుండై యిలు సొచ్చివచ్చిన నచ్చిఱుతవాని నతిస్థూలం బగు కుసూ | 606 |
| క. | అప్పుడు కన్నుల నిప్పులు, గుప్పతిలఁగఁ గెరలి పండ్లు గొఱుకుచు వాఁ డా | 607 |
| క. | ఎచ్చరిక నెఱిఁగి వెంటన, వచ్చితి నీయిల్లు సొచ్చె వాఁ డులుకున నేఁ | 608 |
| క. | అని యదరవైచి న న్నడి, గిన వానిం జూచి మెత్తగిలఁబడ కంటిన్ | 609 |
| క. | తలవరివి గావె యూరం, గలకొంపలఁ జొచ్చి చూచి కనుగొందువు నీ | 610 |
| వ. | ఇప్పు డప్పరుషభాషణంబులం బలుకుచుం బోవుచున్నాఁ డనిగాదె వెలువరించిన. | 611 |
| క. | నిరవధికరాహుముఖగ, హ్వరనిర్గతిశీతభానుఁ డనఁ గట్టెదురన్ | 612 |
| వ. | కార్యం బుత్పన్నంబైనఁ దర్షణివలెఁ బోలినతెఱంగుఁ జూచికొందమని ప్రత్యు | 613 |
| సీ. | కాఱుమొసళ్ళ నాకట్టుమందులు చరణాంగుళంబులఁ దాఁకుటుంగరములు | |
| | జుంగు లల్లాడుగోఁచులు తండుగోలల నెట్టుకొల్పినమీలపుట్టికలును | |
| గీ. | చెవులవెలుములు కుఱుబ్రాత చెవులనాగు, పడిగెప్రోగులు మెలిగొన్నపచ్చడములు | 614 |
| ఉత్సాహ. | వచ్చి తజ్జలస్థలం బవారణం గలంగి రాఁ | 615 |
| క. | మున్నాడి యొడలు డాఁపక, యన్నీటను జచ్చి తేలినటువలెఁ బ్రత్యు | 616 |
| క. | జాలరులు దానిఁ జచ్చిన, వాలువగా నిశ్చయించి వలెననక సరి | 617 |
| క. | దుముకులు వైచుచు నాయా, సమయంబుల జలము లెత్తి చల్లుచు వలల | 618 |
| క. | చిక్కిన లగుడంబునఁ దల, వ్రక్కలుగా మోది చంపి వైచిరి మఱియుం | 619 |
| సీ. | కైవర్తకశ్రేణి కనుబ్రామి యొకదొడ్డమనికి ప్రత్యుత్పన్నమతి వసించె | |
| గీ. | నంబునిధితీరమునఁ గులాయం బమర్చి, కొని కలంగుచుఁ డిట్టిభి గ్రుడ్లఁ బెట్టి | 620 |
| క. | టిట్టిభకాహంకృతికిం, గట్టల్క జనించి కడలికడ నొండొకచోఁ | 621 |
| చ. | కనుఁగవ భాష్పవారి దొరుగ న్వరుఁ గన్గొని దూరి యప్పు డి | 622 |
| క. | జలనిధి యుత్కృష్టం బని, తెలిసియు నీ వలఁతి వగుటఁ దెలిసియు బ్రజ్ఞా | 623 |
| క. | నీకతనఁ దనకు వాటిలె, నీకాఱియ యనుచుఁ జిత్త మెరియంగా శో | 624 |
| ఉ. | ఇంతదురంతచింత దగునే నను నెవ్వనిఁగాఁ దలంచితో | 625 |
| చ. | అని నిజదార నూఱడిలునట్లుగఁ బల్కి వయోవయోమణు | 626 |
| వ. | కని తత్పారావారతీరంబున. | 627 |
| సీ. | తనతల్లి కెగ్గొనర్చినపాప రామాత కడుపునఁ గడిఁది చిచ్చిడినవాని | |
| గీ. | నెల్లజగములు దనలోన నిముడుకొనిన, నిశిచరారంభసంభోధినిజశిరోధి | 628 |
| క. | కని మ్రొక్కి నిలువ వినతా, వనితాసమ్మదవిధాయి వచ్చినకార్యం | 629 |
| మ. | పలికెం డిట్టిభ మోవిహంగకులదీపా కోప మేపార న | 630 |
| క. | కాకున్న నింతగర్వం, బాకడలికి నెట్లు కలుగు నని టిట్టిభ ము | 631 |
| క. | ఏమేమీ నాసుభట, గ్రామణినని నీవు పల్కఁగాఁ డిట్టిభశం | 632 |
| ఉ. | ధీరగరుత్సమీరణహతి న్సలిలంబులఁ జల్లి దృష్టదు | 633 |
| క. | కులిశాయుధభీషణమై వెలిసిననాలావుఁ గనడొ వినడో నన్నుం | 634 |
| క. | అని యలుక మొలకలెత్త, న్వనరాశి న్గాసిసేయువాఁడై వినతా | 635 |
| క. | మామహిళాజనకుఁడు మా, మమ దుల్లసితకేళిమందిర మాప్త | 636 |
| క. | పలుకులనె చక్కఁజేయం, గలఁగలహం బేల కడలి కడవాఁ డా గొ | 637 |
| క. | ఉరగాంతకుఁ డనియె మహా, పురుషా నను గౌరవమునఁ బొందింపం దే | 638 |
| చ. | కడుపునకా మహామహులఁ గాచుట గొల్చుట గౌరవంబునం | 639 |
| మ. | అడరంగాదు సముద్రుఁ డిందిరకులాయం బంచు వారించి తు | 640 |
| క. | అని విన్నవించి వినతా, తనయుఁడు నికటమున నిలువ దనుజారి కన | 641 |
| వ. | ఇట్లు గరుడారూఢుండై గగనంబున కుద్గమించి నిలింపులు గుంపులై కొలువ సుర | 642 |
| మహాస్రగ్ధర. | కలితాతిప్రీతిరీతిం గనియె బహుజలగ్రాహనిర్గాహధాటీ | 643 |
| క. | కని కదియఁబోవుటయు న, వ్వనరాశి మహాపతంగవల్లభకంఠా | 644 |
| క. | అకలంకరత్నములు గా, నుకలుగ జగదేకమోహినులు వాహిను లు | 645 |
| వ. | మ్రొక్కి నిలువంబడి కరంబులు మోడ్చి యిట్లని స్తుతియించె. | 646 |
| దండకము. | శ్రీవారిజాతా లయానర్తకీపూర్వరంగస్థలత్కౌస్తుభద్యోతముక్తామణీదామ | |
| | జాతము న్శీతరోచిస్సఖంబు న్ముఖంబుం ద్వదీయంబు వర్ణింతు, నభ్రంకషప్రాంజన | |
| | నవవ్రాతము న్దిగ్జయాన్వీతము న్భూరిమాయాకళాన్వీతమున్ శౌర్యసంవీతముం జంప | 647 |
| క. | అని పొగడి మగుడమగుడ, న్వనరాశిపలాశిశాసివరచరణముల | 648 |
| క. | విన్నవించె వేదవిద్ధ్యేయతావకా, గమనకార్య మెద్ది గారవమున | 649 |
| క. | నారాకకుఁ బని విను మో, నీరాకర వైనతేయునికి నీవెఱుఁగం | 650 |
| క. | చన దండపిండములఁ దె, మ్మనుడుఁ బ్రణామంబుఁ జేసి యబ్రాసి వెసం | 651 |
| క. | విమతునిలా వరయక వై, రముఁ బూనినవాఁడు వారిరాశిక్రియఁ దై | 652 |
| వ. | ఎఱిఁగించిన నప్పలుకు లాదరింపక సంజీవకుండు దమనకున కిట్లనియె. | 653 |
| క. | కలనికిఁ బింగళకుం డెటు, వలె నుండఁగఁబోదు ననిన వాఁ డురుదంష్ట్రల్ | 654 |
| క. | అని గుఱుతుఁ జెప్పి యద్ది, క్కున నిలువక వచ్చి కరటకునిఁ గదిసి యుపా | 655 |
| క. | అప్పుడు గగనమున మొగు, ల్గప్పి మహిం జఱచి విసరె గాడ్పులు ఱొప్పెం | 656 |
| వ. | అయ్యవసరంబున. | 657 |
| ఉ. | జేవుఱుసోబ కన్గొనలఁ జిప్పిల నూర్పులవెంట నుజ్జ్వల | 658 |
| క. | సంజీవకపింగళకు ల, ఖంజపరాక్రమము లడరఁగాఁ గయ్యము సే | 659 |
| క. | తొలఁగకఁ కలఁగక వృషపిం, గళకము లప్పాటఁ బోరఁగాఁ జిత్తమునం | 660 |
| క. | అతిహీనమానసా నీ, కతమునఁ జేటయ్యె నేలికకు నీ వేదు | 661 |
| సీ. | సాంత్వనం బుచితంబు సాంత్వనత్యాగికిఁ బరమదుర్భరపరాభవము గలుగు | |
| తే. | నట్లు గావున నగ్రాహ్య మైనదండ, మధిపతికి గ్రాహ్యముగఁ జేసి యని యొనర్చి | 662 |
| చ. | శ్రవణయుగాంతరావరణచక్రము లగ్గలఁబట్టుఁ దోరపుం | 663 |
| చ. | తఱు చొకయించుకేని పరిధాన మిడం బతిలాభకార్యముల్ | 664 |
| చ. | కలహము నిత్యకృత్య మపకారము పెట్టెనిసొ మసత్యపుం | 665 |
| చ. | వడి చెడి యూఁగుప ల్వెఱికివైచినఁ గ్రూరవిషఫ్లుతాన్నముం | |
| | గడుసుఖ మిచ్చినట్లు కొఱగానియమాత్యునియోగి పెన్గన | 666 |
| వ. | ఆత్మభూత్యర్థంబు రాజు వివిక్తుంగా జేసి యొక్కరుండవయుండం బ్రారంభించి | 667 |
| క. | తనబ్రదుకుకొఱకుఁగా దు, ర్జనుఁడు నృపాలున కనీతి చాటు శతంబుల్ | 668 |
| గీ. | పతికి నభివృద్ధి దనకు శోభనము నైన, బుద్ధి బోధించునాతఁడు వో సుమంత్రి | 669 |
| క. | అతిరోషుండయి శాంత, స్థితికి మతిం గపటమూఁది చెలిమికి సుఖసం | 670 |
| క. | కడుఁదేజ మొసఁగి దయతో, నొడయఁడు దనఁబెంపుఁ జేయ నుబ్బున భీతిన్ | 671 |
| వ. | నీయనుష్ఠానంబున నీతండ్రియు నిట్టివాఁడని యూహింపంబడుచున్నాఁడు. | 672 |
| క. | జనకాచార మవశ్యము, తనయుం బ్రాపించుననుట తథ్యము ధరలో | 673 |
| క. | ఇంగిత మెఱుఁగనీకు న, యాంగము బోధింపఁ ద్రాస మయ్యెడు మును దు | 674 |
| క. | నావిని దమనకుఁ డినసం, భావితుఁ గరటకునిఁ జూచి పలికెం జెపుమా | 675 |
| ఉ. | అంతనితాంతశైత్యకరమై కర మొప్పు వహించి మించు హే | 676 |
| సీ. | స్వవసువిశ్రాణనస్వపితవాసరముల కాయామమదవీయమై చనుటనొ | |
| తే. | పగలు రుచి వాసి యొకమూలఁ బడి సమస్త, సత్రములఁ జేరి యాత్మతేజమున రేలు | |
| | వెలుఁగు శిఖియున్నకడ కేగవలసెననియొ, భానుఁ డక్కాలమున మందభానుఁ డయ్యె. | 677 |
| చ. | సదవనవైభవంబు పరచక్రవభోద్యతనంబు నిస్తులా | 678 |
| మ. | ప్రతిదిగ్దృష్టతమస్సమగ్రరుచిదూర్వాచర్వణాఖర్వముల్ | 679 |
| క. | అతిశీతవిమలవిధూ, న్నతపాదాక్రావతీర్ణనరలోకారా | 680 |
| చ. | ఒకతృటికాలమేనిఁ బనికొగ్గక మీఁదులు చూచుదుక్కి బం | 681 |
| సీ. | అహరాస్యజటిలనీహారధారాసారశైత్యాపనోదనోత్సాహముననొ | |
| తే. | మారుతప్రియుఁ డాసి పటీరవనము, కాసి శమనుసముల్లాసిఁ జేసి హావి | 682 |
| ఉ. | తోషణకారణైకవసతు ల్సకు లత్తఱి భగ్నసైంధవ | 683 |
| ఉ. | భోగులు వుచ్చి రద్దివసముల్ పృథువహ్నిహసంతికాదిదృ | 684 |
| సీ. | నిర్ణిద్రదోషఘూర్ణితమనస్కులభంగి దృఢరవంబుగ నౌండ్లు దీడితీడి | |
| | యవనిభృన్నికటమర్త్యనుజీవులో యనఁ జేతు లంసములపైఁ జేర్చి చేర్చి | |
| తే. | సాగుబడినాటికమ్మరజాతివోలెఁ, గటికినిప్పులకుప్పలఁ గదిసి కదిసి | 685 |
| క. | శాకపుసరకులుఁ బోకలు, నాకులు గొంగళ్లు దుడుపుటంబరములు శుం | 686 |
| ఉ. | ఆరికకూడు పుచ్చవరు గావులవెన్నయు దోసగింజ సు | 687 |
| సీ. | చవులవేడబములు చాలించి తలసారె దఱలక చప్పిళ్లు ద్రావువారు | |
| తే. | కోరి వాలుడుతైలంబుఁ గ్రోలువారు, కుములుకుంపటిశాకముల్ గోరువారు | 688 |
| వ. | ఇ ట్లాభీలంబైన చలికాలంబున. | 689 |
| క. | ఒకగహనంబున నొకచో, నొకశీతార్తప్లవంగయూథము ఖద్యో | 690 |
| క. | ప్రతికీశశ్రుతిపుటసం, గతమై యట సహజవహ్ని గా దిది శీత | 691 |
| క. | ఈఱీతి పులుఁగు పిలువని, పేరఁట మేతెంచి చెవులు బీఱువడ న్వే | 692 |
| క. | వడి నొడిసిపట్టికొని కూ, యిడ నుప్పర మెత్తి యెమ్ము విరియఁగ శిలతో | 693 |
| వ. | ఇట్టికథ యయ్యెడునని నిను బోధింప వెఱచెద నైన వినుము. | 694 |
| క. | అలఘుతరప్రజ్ఞాధన, బలముల నెవ్వాఁడు గోత్రభరము వహించుం | 695 |
| గీ. | దేశకాలాంతరంబులఁ దీలుపడని, బుద్ధిసౌందర్య మొక్కఁ డద్భుతము గాక | 696 |
| ఉ. | వేసటతోడిపల్కు తనువేపనభావము సోష్ణదీర్ఘని | 697 |
| క. | ఈరీతి నుండనేల మ, హీరమణున కిట్లొనర్పనేల విచారాం | 698 |
| క. | అనయపరుం డగుమనుజుఁడు, తనవారిం జెఱిచి పిదపఁ దానుం జెడుఁ బో | 699 |
| క. | అని పలికిన నీతికళా, ధనుఁ గరటకుఁ జూచి పలికె దమనకుఁ డో స | 700 |
| క. | కరటకుఁ డిట్లను కొండొక, పురమున వర్తించు ధర్మబుద్ధియనంగాఁ | 701 |
| క. | వానికి వానికి బ్రాణస, మానమహామైత్రి పెరుగు మఱి యందు మనీ | 702 |
| క. | కానంగనైన సొంపు ని, జాననమున మొలకలొత్త నవ్వార్త సుహృ | 703 |
| ఉ. | చెప్పిన నద్దురాత్మకుఁడు శింగఁడు బూరఁడునై సుహృత్తముం | 704 |
| గీ. | ఇతరు లెఱుఁగనేల యింటికిఁ గొనిపోవ, నేల నేల యరసి యెఱుఁగకుండఁ | 705 |
| ఉ. | వంచన సొమ్ముఁ బుచ్చుకొనువాఁడయి వీఁ డిటు లాడుచున్నవాఁ | 706 |
| ఉ. | పోయి నిశీధమైనఁ జెడుపోకల కోమటి దుష్టబుద్ధి యా | 707 |
| గీ. | అతఁడు గొన్నిపూఁట లరిగిన నింటికిఁ, బోయి తాను ధర్మబుద్ధి కనియె | 708 |
| క. | అని దెరవుఁ జూపి పిలిచిన, ననుమానము పట్టి తాను నాతఁడు జోడై | 709 |
| ఉ. | కానక మాససంబు కలఁగంబడ నిట్లను ధర్మబుద్ధి య | 710 |
| ఉ. | పూని మదీయవిత్త మిటఁ బూడ్చుతఱిం బరికింప నక్కటా | 711 |
| క. | విని దుష్టబుద్ధి బుద్ధిం, గనలుచు నద్ధర్మబుద్ధి గనుఁగొని పలికెం | 712 |
| క. | నీసఖ్యమునఁ జరించిన, దోసము మోసమున నేఁడె తోడన కలిగెం | 713 |
| ఉ. | ముచ్చుదనంబు నాపయిన మోపకయుండిన సెట్టిబిడ్డవే | 714 |
| వ. | ఇట్లు ధర్మబుద్ధి నీడ్చుకొని చని నగరంబడి ధర్మంబున కొప్పి పిన్నపెద్దలం గూడ | 715 |
| క. | ఈతఁడు నాతోఁ జెలికాఁ, డై తిరుగం బెద్దకాల మరిగే న్వినుఁ డీ | 716 |
| క. | కనుఁగొని నిక్కము చెలికాఁ, డని పెద్దయు విశ్వసించి యీకథయే నీ | 717 |
| క. | వినిపించిన నాతఁడు నా, కనురక్తునిపగిది ననియె ననఘా యేత | 718 |
| క. | అని తరుమూలముఁ జూపిన, మనమున నద్దుష్టబుద్ధిమత మెఱుఁగక చె | 719 |
| క. | కతిపయదివసము లరుఁగఁగ, నితఁడు ననుం బిలిచి పలికె నిష్టసఖా నా | 720 |
| క. | అనపలికి నన్నుఁ దోడ్కొని, చని తరుమూలమునఁ జూడ సంగుప్తధనం | 721 |
| క. | సొ మ్మున్నది నీయొద్దం, దెమ్మని నే నదరవైచితే నీతఁడు న | 722 |
| వ. | ఇంతియ యని ధర్మబుద్ధి యూరకుండె నప్పుడు దుష్టబుద్ధి ధర్మాసనస్థులకుఁ బ్రణా | 723 |
| చ. | ఎనసినచెల్మి నుండుటయు నెక్కటిపాటఁ దదర్థభాండముం | 724 |
| క. | నావిని ధర్మాధికృతుల్, వావాదం బేల యేనువారము లెడ మీ | 725 |
| వ. | అనువచనంబులు విని దుష్టబుద్ధి. | 726 |
| క. | అవకాశ మేమిటికి వ, ట్టివివాదం బింక నేమిటికి శుద్ధాత్ముం | 727 |
| క. | నా విని ధర్మమువారలు, నీ వెవ్వరి సాక్షిఁ దెలుపనేర్తువు చెపుమా | 728 |
| క. | ఏపాదపమూలంబున, బాపురె దీనారపూర్ణభాండ మహో ని | 729 |
| క. | అనుదుష్టబుద్ధిపలుకులు, విని యచ్చెరుపాటు గదుర విద్వజ్జను లే | 730 |
| క. | చని రంత ధర్మబుద్ధియుఁ, జనియె గృహంబునకు వానిజాడనె తోడ్తో | 731 |
| గీ. | సంజ చివురించెఁ జీకట్లు సందడించెఁ గలువ సొంపెక్కెఁ జక్రవాకములు స్రుక్కె | 732 |
| వ. | అప్పుడు దుష్టబుద్ధి యేకాంతంబునఁ దనతండ్రియడుగులం బడి యిట్లనియె. | 733 |
| ఉ. | చోరుఁడె దుష్టబుద్ధి యతిశుద్ధుఁడుగా కని భూరుహంబుచేఁ | 734 |
| క. | తరుకోటరమున నీ వొ, క్కరుఁడవ వసియింపు మొరులు కనుఁగొనకుండం | 735 |
| వ. | అనినం గొడుకునకుఁ దండ్రి యిట్లనియె. | 736 |
| క. | చెడుబుద్ధి నీకుఁ బుట్టెం, జెడితివి నన్నుం గృతఘ్న చెఱిచెదె యూఁకో | 737 |
| క. | మొదల నపాయం బెన్నుట, పిదప నుపాయంబు లెక్కపెట్టుట తగు నీ | 738 |
| గీ. | అనిన దుష్టబుద్ధి జనకు నిరీక్షించి, యిట్టు లనియె నకుల మేకతమున | 739 |
| వ. | అని యడిగినఁ దండ్రి కొడుకున కి ట్లనియె. | 740 |
| మ. | కల దభ్రంకషభూజరాజిశుకపాకగ్రస్తశస్తస్వరు | 741 |
| ఉ. | ఆవిపినంబునం దొకమహామహిజంబున నగ్రశాఖపైఁ | 742 |
| క. | ప్రతిసంవత్సరమును నీ, గతిఁ బిల్లలఁ బాముపాలు గావించి మనో | 743 |
| వ. | అట్లుండఁ గొండొకకాలంబునకుఁ దననాతికిఁ బ్రసూతిసమయం బగుటయు భుజ | |
| | వారతీరంబుఁ దెప్పవై చేర్పుము న న్నీడేర్పుము నీ వని కనికరం బొలయఁ బ్రార్థించిన | 744 |
| క. | భువనవిహారివి నవలా, ఘవమును లావును గొఱంత గా దెన్నటికిన్ | 745 |
| క. | శోకార్తులకు నుపాయము, లేకరిణిం దోఁచు ధైర్య మెవ్విధిఁ గలుగున్ | 746 |
| క. | ఐనను దీనికిఁ దగుతెఱఁ, గే నీ కెఱిగింతుఁ జేయు మిది భవదీయ | 747 |
| క. | ఎడత్రెవ్వకుండ మీలం, దడవైవుము వానినెల్ల భక్షింపుచు నె | 748 |
| క. | చనుమని యాహారం బిడి, పనిచిన నప్పులుగు చనియెఁ బయనంబై త | 749 |
| గీ. | పెట్టి ముదిగుడ్లు వడకుండఁ గట్టు గాచి, పొదుగుటయు వైరకొని కొన్నిపూఁటలకును | 750 |
| గీ. | కవుచు గాలివారఁ గవిఁ బాసి వెలువడి, వరుస మీల దినుచు వచ్చివచ్చి | 751 |
| ఆ. | ఒకఁడు సేయఁబోవ నొకఁడగు నీబుద్ధి, గూల నన్నుఁ జెఱుపకుము దురాత్మ | 752 |
| క. | అని ముగియంబలికిన నా, ననమున దైన్యంబు దేఱ నందనుఁ డాసె | 753 |
| తే. | మోసపోవనివాఁ డయ్యుఁ ముదుకఁ డయ్యు, విధివశంబునఁ జెవి వేలవ్రేసి సెట్టి | 754 |
| వ. | అంతఁ గొంతప్రొద్దునకుం బద్మబాంధవుండు పూర్వపర్వతశిఖరసింహాసనం బెక్కె | 755 |
| క. | ఎలుగొందఁగఁ దరుకోటర, తలమున నద్దుష్టబుద్ధితండ్రి మహాని | 756 |
| క. | అందఱు నమ్మాటకు వెఱ, గందిరి యలదుష్టబుద్ధి యానందమునం | 757 |
| ఆ. | ధర్మబుద్ధి వగచి తల యూఁచి తనలోన, ననియె నేఁడు సత్య మణఁగె ధర్మ | 758 |
| క. | తరువులు సాక్షులు పలుకునె, నరు లడిగిన మనుజభాషణంబుల నిదిపో | 759 |
| క. | ఆకుజఘనకోటరమున, నాకలములు వైచి యనల మంటించిన న | 760 |
| క. | పొగ నుడ్డుకుడిచి మంట, న్సగమరుగం గాలి యేడ్పెసఁగ నన్నగమున్ | 761 |
| వ. | అప్పుడు రాజపురుషు లద్దుష్టబుద్ధి నిరీక్షించి. | 762 |
| సీ. | చెల్లు సెల్లముల కీక్షింప నిచ్చినసొమ్ము మగుడ కీలేనికోమటి గులామ | |
| తే. | యప్పునెపమున నూఱాఱు లడిగి పుచ్చు, కొని నయంబునఁ దీర్పక కోఁకపోఁక | 763 |
| వ. | అని తిట్టి సొమ్ము ధర్మబుద్ధి కిప్పించి దుష్టబుద్ధిం గొఱఁతబెట్టిరి దుష్టబుద్ధి యగు | 764 |
| చ. | కడుఁ జెడుకార్యము ల్దమనకా మనకా భయమయ్యె నేఁడు నీ | 765 |
| క. | దెలియనినరుఁ దెలుపఁగనగుఁ, దెలిసినమానవుని వలదు తెలుపఁగ మదిలోఁ | 766 |
| క. | పతి కి ట్లొనరించిన నీ, కితరు లనం దృణకణంబు లెలుకలచే భ | 767 |
| క. | దమనకుఁ డల కరటకుది, క్కు మొగంబై యెట్లు నీతికోవిద యిది స | 768 |
| చ. | ననిచి కవేరజాతటమున న్మహిసారపురంబునం గృత | 769 |
| ఉత్సాహ. | కోరి మ్రొక్కఁ గ్రొత్తపెండ్లికూతుఁ గృష్ణఁ జూచి యో | 770 |
| వ. | అని తలంచి. | 771 |
| క. | అతఁ డొకనాఁడు ధనార్జన, మతిఁ జనుచుం గఠినలోహమయతుల సుహృదా | 772 |
| చ. | సరకుల కేఁగి వేసరిఁ బసారముఁ బెట్టిన సెట్లఁ గూడి వే | 773 |
| ఉ. | అల్లన మందభాగ్యుఁ డగునాతఁడు వేవిధులం గృశించియున్ | 774 |
| క. | ఆమాట కలకి రాట, గ్రామణి దల యూఁచి యట్ల గాకున్న సఖా | 775 |
| క. | అని వెగటు దోఁపకుండ, న్మునుపటివలెఁ దన్నివేశమున వర్తిలుచున్ | 776 |
| క. | బడుగుంగోమటి తుకతుక, నుడుకుచుఁ దుల దక్కె ననుచు నున్నాఁడొ యిసీ | 777 |
| క. | అని తలఁచి యల కృతఘ్నుని, తనయునిచే నొక్కనాఁ డతఁడు నూనియను | 778 |
| క. | స్నానవ్యాజంబునఁ జని, వాని నొకానొకసుహృన్నివాసంబున నా | 779 |
| శా. | అయ్యల్ వచ్చెఁ గదయ్య నీపిఱుఁద రాఁడాయె న్మహాసాధ్వసం | 780 |
| క. | ఏను వితాకుఁడనై నీ, తో నీచెడువార్తఁ జెప్పుదుం గా కనుచు | 781 |
| ఆ. | చేఁపజెల్ల గాదు చిట్టెల్కయు గాదు, పిట్ట గాదు కోడిపిల్ల గాదు | 782 |
| క. | వినసంగతి గాదు సుతుం, గొనితెమ్మన నతఁడు గ్రద్ద గొనిపోయినబా | 783 |
| క. | ఇనుపతుల నెలుక దినఁగాఁ, గొనిపోవఁగరాదె గ్రద్దకు న్సఖ యుష్మ | 784 |
| క. | అని మాటమాట సరిపు, చ్చిన నందకుఁ డెఱిగి యతనిచేతికిఁ దుల ని | 785 |
| క. | ఇది నీకు నిదర్శన మగుఁ, గద విను మది నమ్మరాదు గద యే మని చె | 786 |
| ఉ. | ఆదర మొప్ప నుక్తపరుఁడై మనువాఁ డుపవేశికిం దృఢా | 787 |
| క. | ఘనగుణములఁ దనుగుణముల, జనుఁ డమరు న్సాధ్వసాధుసంపర్కముచే | 788 |
| వ. | కార్యాకార్యవిచారంబు చాలనిగురునయినఁ బరిహరింపవలయునని పలుకుచు దమ | 789 |
| చ. | ఇలఁగలఱేని కేమి గడియింపఁగరాదు హితత్వసత్యని | 790 |
| వ. | అనినఁ బింగళకునకు దమనకుం డిట్లనియె. | 791 |
| ఉ. | వంచకులం బడల్పఱిచివైచుట సత్పురుషవ్రజంబు ర | 792 |
| క. | అరిమరణంబున కేలా, పరితాపము నొంద విరసభావము గలచోఁ | 793 |
| క. | వైరము పుట్టినఁ బోరన్, శూరులు నిర్జరులు రాక్షసులఁ జంపరె యె | 794 |
| క. | విరసించినచో రాజులు, దురమున నెవ్వారినైనఁ దురుముదు రలుకన్ | 795 |
| చ. | పరుషసముల్లసన్మధురభాషిణిహింసయఖండసత్కృపా | 796 |
| వ. | అని యిట్లు దమనకుండు బోధించిన బశ్చాత్తాపంబు మాని మృగరాజు ప్రాజ్యరాజ్య | 797 |
| క. | అని వినిపించినగురునిం, గనుఁగొని నృపపుత్త్రు లనిరి కమనీయగుణాం | 798 |
| మ. | ప్రతిబాధీకృతకామకామనుజభుక్ప్రధ్వంసనారంభణ | 799 |
| క. | వనజభవతనయమేధా, వినుతివినీతైకదివ్యవృషభజగత్పా | 800 |
| మాలిని. | అవనలయకరాత్మా హారియుక్చిత్తవర్త్మా | 801 |
| గద్యము. | ఇది శ్రీ వేంకటనాథకరుణాలబ్ధసరససాహిత్యనిత్యకవితావిలాస సకలసుకవి | |
————
- ↑
చ. మృదుగతి మంచితావులకు మెచ్చుసదావనిఁ బాననాళి దా
వడిగొని రోయువంకలను నంచకుఁ డేడ్తెఱ నట్టిదేకదా
వెదకు మహారసప్రసనవిభ్రమసంపదల న్మనోజ్ఞష
ట్పదములు పూతిగంధకుణపంబులు రోయవె నక్క లెక్కడన్. - ↑ సకలబంధుపరిషత్కులుఁడన్
- ↑ ఈపద్యము ప్రక్షిప్తమని తోఁచెడు.
- ↑ ఈపద్యము ప్రక్షిప్తమని తోఁచెడు.
- ↑ నూష్మకరమయిన యీమహాగ్రీష్మమునను (పాఠాంతరము)