నవనాథచరిత్ర/ద్వితీయాశ్వాసము
నవనాథచరిత్ర
రెండవ యాశ్వాసము
శ్రీజగన్నుత రూప ◆ చిత్తజుండైన
రాజమహేంద్ర ధ ◆ రాతలేశ్వరుఁడు
నంతలోఁ జిత్రాంగి ◆ నంతరంగమునఁ
జింతించి చిత్తంబు ◆ చెందలిరాకు
వాలుతాఁకునకును ◆ వలపులకొండ
గాలిచొక్కునకును ◆ గమకించి మరలి
పురము సొత్తెంచుచోఁ ◆ బుణ్యకామినులు
సరసముత్యాలసే ◆ సలు పైని చల్ల
శృంగారములఁ జేసి ◆ జీవంబులెసఁగు
బంగారు బొమ్మల ◆ భంగిఁ జెన్నారు
ధవళేక్షణలు కల ◆ ధౌత పాత్రములఁ
బ్రవిమలరత్నదీ ◆ పము లమరించి
వరుస నివాళింప ◆ వందిమాగధులు
పొరిఁబొరి గైవార ◆ ములు చేయనెలమి
రాజిల్లు తన[1]కొటా ◆ రమునకు వచ్చి
రాజమహేంద్రధ ◆ రాతలేశ్వరుఁడు
రవుతుల దొరల దీ ◆ ర్పరులను భటులఁ
గవుల గాయకులను ◆ గ్రమమున ననిపి
కలయ వాసించిన ◆ కనకకుంభముల
జలమున జలకంబు ◆ చతురతఁ దీర్చి
మంచావరించిన ◆ మాడ్కిని జిలుగు
మించిన చీరెలు ◆ మెచ్చుగాఁ గట్టి
యగరు దూపించిన ◆ యలరులు దురిమి
మృగమదపంకంబు ◆ మెయినిండ నలఁది
యరసి చూచినమధు ◆ రాహారములను
బరితృప్తుఁడై యడ ◆ పము వానికేలు
వలచేత నూఁది సు ◆ వర్ణపాదుకలు
మెలుపు మీఱఁగ మెట్టి ◆ మెల్లనె నడచి
యరిగి చిత్రాంగి య ◆ భ్యంతరగృహము
కరమొప్పఁ జొచ్చి యా ◆ కపటాత్మురాలి
చందంబుచూచి వి ◆ స్మయమున మునిఁగి
డెందంబులోనఁ బా ◆ టిల్లిన భీతిఁ
బలికె నిదేలయో ◆ పద్మపత్రాక్షి!
ఎలమి నల్లంత నా ◆ కెదురుగా వచ్చి
మొలకనవ్వులు చేసి ◆ ముదమురంజిల్లఁ
బొలయు నీమెఱుఁగు చూ ◆ పుల నివాళించి
యుపచారములు పెక్కు ◆ లొనరింతు వేమి
నెపము నా కిదె నేఁడు ◆ నీవొవరుపవు
ముదిత నాయెడఁ దొల్లి ◆ మోహంబు లేదు
మృదుభాషణలు లేవు ◆ మేలంబు లేదు
శృంగార మలవడఁ ◆ జేయక చెలుల
సంగడి మెలఁగక ◆ చనవుగాఁ జదువు
శుకముఁ గైకొనక మిం ◆ చులు దొంగలించు
ముకురంబు చూడక ◆ మురియుచు నడచు
రాయంచ నొల్లక ◆ రత్నవిపంచి
వాయించ సొగయక ◆ వాసన మీఱు
పరువంపుఁ బూబంతి ◆ పట్టక ప్రోది
పురినెమ్మియాటయిం ◆ పులును గైకొనక
జగతీతలంబున ◆ శయనింప నేల
తగు హంసతూలికా ◆ తల్పంబు గలుగఁ
గడుమైలపుట్టంబు ◆ గట్ట నీ కేల
మడఁకమాయనితులాం ◆ బరములుఁ గలుగ
నెవ్వరు నీదెస ◆ నెగ్గాచరించి
రెవ్వరు నీతోడ ◆ నెదురు భాషించి
రేతరితనమున ◆ నింతి నీమీఁదఁ
బోతుటీఁగకు నైన ◆ పొలసి పోరాదు
లోలాక్షి నీదెస ◆ లోఁగక జుట్టు
వ్రేలి నెవ్వరుఁ జూప ◆ వెఱతు రెప్పుడును
అలుకుచు నామంత్రు ◆ లతివ నీయాజ్ఞ
తలమోచి తీర్తురు ◆ తడయక పనులు
పోకుండ నీయాన ◆ పొడిచిన భయము
పైకొని పాఱెడు ◆ పామైన నణఁగు
నెలనాగ నీకునే ◆ నేచన వొసఁగ
నెలఁత నేఁ డేమిట ◆ నీకు [2]వెర్గంద
నలఁగఁగారణమేమి ◆ యల పూవుఁబోణు
లలుగుదు రొకవేళ ◆ నాత్మనాయకుల
వల పొత్తిచూడ భా ◆ వంబునఁ దలఁచి
కలకంఠి నిను దక్కఁ ◆ గలనైన నొండు
వెలఁది పొందెఱుఁగఁ బూ ◆ విలుతుఁడు సాక్షి
పలుకులేటికి నమ్ము ◆ పచరణ గాదు
ధవళాక్షి నీమోము ◆ దామరపువ్వుఁ
[3]గవవారు మదమధు ◆ కరశాబములును
గురులుఁ జుట్టంబులు ◆ కొదమ చందురుఁడు
దరుణి నీ నుదురును ◆ దగ సందడిల్లు
నిగిడి వీనులఁ దాఁకు ◆ నీలోచనములు
మగబేడిసలుఁ బొత్తు ◆ మను తల్లిప్రజలు
చిలుకలకొలికి నీ ◆ చిగురువాతెరయు
నలబింబఫలములు ◆ ననుఁగు వియ్యములు
ప్రసవసుగంధి నీ ◆ బాహువల్లికలు
బిసకాండములు నొక్క ◆ పేగుబందుగులు
వనిత నీజిగిమించు ◆ వలుదపాలిండ్లు
నొనర జక్కవలును ◆ నొకగూటి పిల్ల
[4]లనువుగఁ బిడికిట ◆ నణఁగు నీనడుము
మనసిజుదేవిదౌ ◆ మధ్య మొకజోక
కలహంసగమన సై ◆ కతములు మించు
తొలఁకు నీ జఘనంబు ◆ తోడఁబుట్టువులు
సరసిజగంధి నీ ◆ సవరని తొడలుఁ
గరితుండములును ద ◆ గ్గఱినబంధువులు
బాలకి నీపాద ◆ పల్లవంబులును
నేలకెందమ్ములు ◆ నెత్తురుఁ బొత్తు
సౌందర్యమున నీకు ◆ సరియెన్నఁ గలరె
చందనగంధులు ◆ జగతిని నెందు
నలికులవేణి నీ ◆ యలుక దీఱినను
దళుకు సుపాణిము ◆ త్యములపే రిత్తుఁ
బద్మాక్షి నీముఖ ◆ పద్మ మెత్తినను
బద్మరాగంబుల ◆ పతకంబు లిత్తుఁ
[5]సుదతిరో నాదెస ◆ చూచి నవ్వినను
ముదమొప్ప పచ్చల ◆ ముద్రిక లిత్తుఁ
బడతి నీ వొకతియ్య ◆ పలుకు పల్కినను
గడునొప్పు వజ్రాల ◆ కడియంబు లిత్తుఁ
గలకంఠి నీవు నన్ ◆ గౌఁగిలించినను
వలసిన యూళ్లును ◆ వాహనంబులును
దొడవులు మాడలు ◆ దోరహత్తుగను
దడయక నీయన్న ◆ దమ్ముల కిత్తు
సుందరి బహువిధ ◆ సురతసౌఖ్యముల
నొందింప వేడ్కల ◆ నోలలార్చినను
బ్రాణ మిత్తునటంచు ◆ బదశిరోమహిత
మాణిక్యకాంతులు ◆ మలయుచు దివ్య
పదనఖమణిపంక్తి ◆ పయి బిత్తరింపఁ
గదిసిమ్రొక్కినఁ దన ◆ కపటంబు నెరప
నిది దఱి యనుచు నా ◆ యిభరాజగమన
గొదుకుచుఁ బొరలి క ◆ న్గొలకులఁ జూచి
యుసురని బిట్టు ని ◆ ట్టూర్పులు నిగుడ
ముసుఁగు వాయఁగఁ బు చ్చి ◆ మోమరవాంచి
యొయ్యనఁ గరపద్మ ◆ మూఁతగా లేచి
యయ్యవ[6]ని పుని తో ◆ నతివ యేడ్చుచును
నరనాథ నీ వర ◆ ణ్యములకు వేఁట
కరిగిన వెనుక నె ◆ య్యంబునఁ బొంది
గడవఁ జొప్పడక నా ◆ కలికి రాచిలుకఁ
గడువేడ్కఁ గైకొని ◆ కరముపై నునిచి
తేనెలు గులుకు త ◆ దీయవాక్యముల
వీనుల విందుగా ◆ వినుచు నవ్వేళ
విసువక మైకందు ◆ విడచిపో నమృత
రసమున నుమిసి[7]క ◆ ర్పరమున దొలఁచి
వెలఁది ముత్యపుఁ బోణి ◆ వెలసివజ్రాల
తళుకునఁ దొలఁచియు ◆ ధళధళ మెలఁగు
ప్రాలేయధామబిం ◆ బము కెలనేల
వ్రాలెనో యన నభి ◆ రాగంబు మించు
మీనుమీసము లీల ◆ మిసమిస మించు
మేని క్రొమ్మించుల ◆ మెఱుఁగు వెన్నెలల
వెదచల్లు నొకమంచి ◆ వెల్లపావురము
ముదము దీపింప నా ◆ ముందట వ్రాలె
వ్రాలిన నెందుండి ◆ వచ్చె నిచ్చటికి
నాలోకనోత్సవం ◆ బయియుండ నిపుడు
పొడతోఁచె నని తల◆• పోయఁ బావురముఁ
గడి పట్టునెపమునఁ ◆ గడువన్నె మెఱుసి
మనమున శంకణు ◆ మాత్రంబులేక
చనుదెంచె నిచటికి ◆ సారంగధరుఁడు
వచ్చి రెప్పార్పక ◆ వాఁడు నావలనఁ
జెచ్చెర వీక్షించి ◆ చిత్త మంతయును
జడిగొన్నభావజు ◆ సాయకనిహతిఁ
దొడరిదొప్పఁగఁదోఁగి ◆ [8]ధృతిఁ దుప్పఁదూలి
వావి వోవిడిచి కా ◆ వరమునఁగదిసి
చేపట్టి ననువన్నె ◆ చిరునవ్వు నిగుడ
మత్తచకోరాక్షి, ◆ మరువంపు లాక
క్రొత్తముత్యపు బొమ్మ ◆ కొఱనెలసోగ
చిలుకలకొలికి వా ◆ సించినకలువ
మెలఁగు తొలకరికారు ◆ మెఱుఁగ కాముకుల
డెందంబుగుఱులు బీ ◆ టికవాఱ నాటు
కందర్పమోహన ◆ కాండంబుతోడ
జగడించు నీకటా ◆ క్షంబు నామీఁద
నిగుడించి నన్ను మ ◆ న్నించుట తగదె
నీ నెరికురులకు ◆ నీ మోమునకును
నీ నయనములకు ◆ నీ పల్కులకును
నీ చేతులకు నొప్పు ◆ నీ చన్నులకును
నీ చిఱుఁ దొడలకు ◆ నీ పదంబులకు
సరి సమానము జోడు ◆ సవ తెన సాటి
[9]తర మెనయిక యని ◆ తమ్మును బొగడి
వానివానికిఁ బోల్చి ◆ వర్ణింహ లజ్జ
నూని నీకును వెఱచి ◆ యూడనింబాడిఁ
చిఱుత తేంట్లును మ్రాని ◆ చిల్లులు సొచ్చె
నెఱిచంద్రుఁ డుదయాద్రి ◆ నెత్తంబు నెక్కె
గఱ చెడి బేడిసల్ ◆ గలిసె పెన్ వఱద
వఱలు రాచిలుకలు ◆ వదనముల్ వ్రాల్చె
వడిగొనఁ బాఱి తీ ◆ వలు చెట్లఁబ్రాఁకె
నడఁగెఁ జక్కవలువ ◆ నంబుల నడుమ
విరుల విల్లును జూడ ◆ వెనుకకు వంగెఁ
బరగనేలలు వట్టె ◆ బయలుదామరలు
నీ చక్కదనమును ◆ నీ జవ్వనంబు
నీ చతురతకును ◆ నీవిలాసముకు
నీకు నేక్రియఁ దగు ◆ నృపుఁ డిదె మొదలు
నాకు నీకునుగాక ◆ నలినాయతాక్షి
పలికినవడిని దు ◆ ర్భాషలు చెవులఁ
జిలికిన నులికి నా ◆ సి గ్గటు గావఁ
గలవారి నెవ్వరిఁ ◆ గానక వగచి
తలకొన్నఁ గినుక నా ◆ దర్పాంధుఁ జూచి
పలికితి నోరి! నా ◆ పతిలేని వెనుక
నలుకక కనుఁబెట్టి ◆ యంతఃపురంబు
వన్నెలు పచరించి ◆ వడిఁ జొచ్చి వచ్చి
సన్నుఁ జేవట్టి మ ◆ న్మథ వికారమున
వెడమాట లాడెదు ◆ విభుని కేఁగూర్తు
నొడలు ప్రాణంబులు ◆ నుర్వీశుసొమ్ము
లెక్కడ నీవేడ ◆ యేను నీ కేడ
చక్కఁగ వచ్చిన ◆ జాడగాఁ జనుము
పాపాత్మ! పినతల్లిఁ ◆ బట్టి యీరీతి
నేపినకష్టులే ◆ యెడనై నఁ గలరె?
అని విడనాడిన ◆ నలుక దీపించ
ననుఁ బల్మి నాలింగ ◆ నంబు గావించి
కొంజక కొనగోళ్ల ◆ గుబ్బల వ్రచ్చె
ముంజేతికంకణం ◆ బున కద్ద మేల?
కన్నులారఁగ నిదె ◆ కనుఁగొను మనుచు
నన్నీలవేణి ప ◆ య్యద వాయఁ దివిసి
యుబ్బి క్రొన్నెత్తురు ◆ లొలుకుచు నున్న
నబ్బిక మైనట్టి ◆ యంకుశ ఘాత
జనిత రేఖాంకిత ◆ సమదద్విపేంద్ర
ఘనకుంభముల లీల ◆ గనుగంది కుందు
కుచములు సూసి డ ◆ గుత్తికఁ బెట్టి
పచరించి వేగుచుఁ ◆ బ్రాణేశ! నీకు
నీవిధం బంతయు ◆ నెఱిఁగింపఁ గోరి
నీవు వచ్చినదాఁక ◆ నిలిచితిఁ గాని
చావఁ బంతము నాకు ◆ సారంగధరుఁడు
వావిరిఁ జెయిఁబట్ట ◆ వచ్చిన యపుడె
నాకు మామవు నీవు ◆ నాయంబు దప్పి
నీకుఁ గోడలి ముట్ట ◆ నింద వాటిల్లు
నరుగుము నీవు ర ◆ త్నాంగి సంగడికి
సురతసౌఖ్యంబుల ◆ సొక్కింప నేర్చు
ననుచు సంతటఁ బోక ◆ యా మాయలాఁడి
జననాథుచే నున్న ◆ చాయల పిడెము
కఱకఱి మీఱ ది ◆ గ్గన నెఱఁ బెఱికి
మెఱుఁగులు గిఱికొన ◆ మెడఁ జేర్చుకొన్నఁ
గని సంభ్రమంబునఁ ◆ గదిసి చే వట్టి
పెనఁగి యాచురి విడి ◆ పించి భూధవుఁడు
దాని కిట్లనియె జం ◆ దన గంధి నిన్ను
మానంబు గొనిన దు ◆ ర్మార్గవర్తనునిఁ
గరుణమై సుతుఁ డని ◆ కాచి పోనియక
పొరిగొలిపించి నీ ◆ పొగులు వారింతు
నని యూరడిలఁ బల్కి ◆ యచ్చోటు వాసి
మనమునఁ గోపంబు ◆ మల్లడిగొనఁగఁ
గొలువున కే తెంచి ◆ కోలల వారి
నలుగడఁ బంపి స ◆ న్మంత్రుల బంధు
జనుల నాప్తుల మ[10] హా ◆ జనులను దొరల
నొనరంగఁ బిలిపించి ◆ యుచితాసనముల
..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .....
జడిగొని కార్యని ◆ శ్చయబుద్ధి దొరఁగి
చెలువేది బయలు వ్రా ◆ సిన చిత్రరూప
ములలీలఁ బలుకక ◆ మోములు వంచి
కొని యున్నయప్పు డ ◆ క్కునల యేశ్వరుని
కనియె నయార్జితుం ◆ డను మంత్రివరుఁడు
ఇది మహా పాతకం ◆ బిచ్చఁ జింతింపఁ
గొదుకక వాక్రువ్వఁ ◆ గూడ దెవ్వరికి
నెందు నేకథలందు ◆ నే జాతివారి
యందును నిట్టి య ◆ న్యాయ వర్తనము
మును చెప్పు వింటిమే ◆ మోరత్రోపునను
దనవన్నె మెఱసి యం ◆ తఃపురంబునకు
నలుకక తాఁ బోవు ◆ టది తప్పు తొలుతఁ
దలఁచి చూచిన దొడ్డ ◆ తప్పౌనొ కాదొ
సవతియీసునఁబట్టి ◆ జంపింపఁ దలఁచి
సవరగా ననృత భా ◆ షలు దొంతిచేసి
చెప్పెఁబొమ్మనరాదు ◆ చిత్రాంగి మరుగు
దప్పించి సారంగ ◆ ధరు చేఁత నీకుఁ
జూపిన స్వయము పోఁ ◆ జూపినమీఁద
నీపాపమున రాజ్య ◆ మేమి గాఁగలదొ
జగములో నపకీర్తి ◆ సమకొను జయము
దిగుఁబ్రతాపముదప్పుఁ ◆ దేజంబు మాయుఁ
గులము గుద్దిలి గాఁగఁ ◆ గొన్న యానీచు
వలదు పుత్రుం డను ◆ వాత్సల్యమునకుఁ
గృపఁజేసి వెళ్లి పోఁ ◆ గొట్టిన నైనఁ
జపచపనై యాజ్ఞ ◆ సాగదు మీఁద
దుర్మార్గుఁ డై తల్లి ◆ దొరలిన పాప
కర్ము నిప్పుడే పట్టి ◆ కట్టి తెప్పించి
వెసఁ బాము గఱచిన ◆ వ్రేలును బోలె
మసలక ఖండించి ◆ మనుట కార్యంబు
అనవిని మతిమంతుఁ ◆ డనుమంత్రి పలికె
మనుజేశ నయశాస్త్ర ◆ మత మిది గాదు
ధనము వోయిన, మన ◆ స్తాప మొందినను
దనయింట దుశ్చరి ◆ త్రము పుట్టినైన
వెలవెల్లనై వెల్లి ◆ విరివి గావింప
వల దనియెడి నీతి ◆ వాక్యంబు గలదు
తనయులు తమ పిన ◆ తల్లు లిండ్లకును
జనవున నొకవేళఁ ◆ జనుట త ప్పేమి
తరుణులు తమచేయు ◆ తప్పు లన్నియును
బురుషులపైఁ జూపి ◆ బొంకు సేయుదురు
కుసుమసౌరభములు ◆ గుది గ్రువ్వవచ్చు
నినుకబొమ్మల నీట ◆ నీఁదింపవచ్చు
[11]వానగండ్లు గుడుల్ గ ◆ వడి గట్టవచ్చు
గానియింతుల మనో ◆ గతి గానరాదు
తన సహోదరినైనఁ ◆ దనయుని నైన
జనకు నై నను గడుఁ ◆ జక్కనివాని
మనమారఁ గనుఁగొన్న ◆ మదిరనేత్రులకుఁ
దనుపెక్కులజ్జాప ◆ దం బని మున్ను
పాండుతనూజుల ◆ పత్ని నిక్కంబు
పుండరీకాక్ష, స ◆ మ్ముఖమునం బలికె
నాకుఁజూడఁగ నర ◆ నాథ చిత్రాంగి
నీకుమారుని రూప ◆ నిర్జిత మదనుఁ
జూచి తాలిమిఁ దూలి ◆ స్రుక్కక పట్టి
లోఁచిన వాడటు ◆ లోను గాకున్న
నలిగి యీరీతిమా ◆ యలువన్నెఁగాని
తలపోయ సారంగ ◆ ధరుఁడటు వంటి
దోషంబునకు నేల ◆ తొడరు 'నాగేంద్ర
భూషణు వరమునఁ ◆ బుట్టినయతఁడు
ఆలిమాటకు రాము ◆ నడవులం బనిచి
[12]జాలిఁ బొరలిన ద ◆ శరథునిపగిది
తొడిఁబడఁ బుత్త్రునిఁ ◆ దునిమించి పిదపఁ
బొడము శోకాగ్నులఁ ◆ బొరలుదు వీవు
ననుటయుఁ గొలువెల్ల ◆ నామతిమంతుఁ
గొనియాడ నరనాయ ◆ కుఁడు నట్లమంత్రి
యొరసి వీడ్వడ నాడు ◆ చున్న వాక్యముల
నురువడి నుయ్యాల ◆ లూఁగు మనమున
నిది కార్య మని నిర్ణ ◆ యింపఁజొప్పడక
కదిసిన మోహసా ◆ గరమున మునిఁగి
యిటుచూడవచ్చిన ◆ నింతిపై నేర
మటుచూడవచ్చిన ◆ నాత్మజుతప్పు
కప్పి పుచ్చఁగరాదు ◆ కాదనరాదు
తప్పు గావఁగ రాదు ◆ దండింప రాదు
ఏమిచేసెడి దింక ◆ నీటమీఁద ననుచు
భూమీశ్వరుఁడు తన ◆ బుద్ధి నందంద
పలుమాఱు వగచి ఱె ◆ ప్పలు వాలవైచి
తల యూఁచి చూపులు ◆ ధరణిపైఁ జేర్చి
వేలు ముక్కున నిడి ◆ వెఱఁ గంది యున్న
నాలోన నీతిజ్ఞుఁ ◆ డను మంత్రి పలికె
మతిమంతుచెప్పిన ◆ మాటలన్నియును
హితములై మితములై ◆ యింపొదవించు
నలఘుమత్తేభక ◆ ర్ణాగ్రంబుకంటెఁ
జలదళ పల్లవాం ◆ చలములకంటెఁ
బొడవుసౌధధ్వజ ◆ స్ఫురణల కంటెఁ
గడుఁ జంచలము కల ◆ కంఠుల మనసు
చిత్రాంగి తనకల్ల ◆ చెప్పునే యిపుడు
ధాత్రీశ సారంగ ◆ ధరుని నెంతయును
మెత్తనిమాటల ◆ మెయికొల్పి యింక
నొత్తిచూడఁగఁ బంపు ◆ మొక బుద్ధిమంతు
ననుటయు భూపాలుఁ ◆ డట్ల కా కనుచుఁ
దన కూర్చుబంధులఁ ◆ దగునాప్తజనుల
హితులను సత్ పురో ◆ హితులను బంధు
మతిమంతులను దగు ◆ మాన్యులఁగూర్చి
చనుఁడన్న వారును ◆ జయ్యన నేగి
ఘనవజ్రతోరణ ◆ కలితదీధితుల
గిఱిగొను దినకర ◆ కిరణ జాలమునఁ
[13]దఱచగు టెక్కెముల్ ◆ దళతళబొలయ
మిసమిసమనవింత ◆ మెఱుఁగులు నిగుడు
పసిఁడి మేడలయందు ◆ భాసిల్లుచున్న
నంగజాలలచేత ◆ నవసరం బడిగి
సంగతిగాఁ జొచ్చి ◆ సారంగధరునిఁ
గని మ్రొక్కి నిలిచినం ◆ గనువేడ్క వారిఁ
దనగద్దె చేరువఁ ◆ దపనీయరత్న
రచితంబులై చాల ◆ రంజిల్లుచున్న
యుచితాసనంబుల ◆ నునిచి మన్నించి
యేమికార్యంబు మీ ◆ రిట వచ్చుటకును
భూమీశ్వరుఁడు పిల్వఁ ◆ బుత్తెంచె నొక్కొ
చెప్పుఁ డేర్పడ నన్నఁ ◆ జెప్ప శంకించి
చెప్పుదు మని యోలిఁ ◆ జేతులు మొగిచి
యోకుమారక సద్గు ◆ ణోదయ మమ్ము
భూకాంతుఁ డిచటికిఁ ◆ బుత్తెంచె మాకు
భావించి చూడ నే ◆ పట్టుననైన
నీవురాజును జూడ ◆ నెఱి నొక్కరూప
యొకవిన్నపముచేయ ◆ నొగి [14]వెఱచుంటి
మకలంక బుద్ధి నీ ◆ యానతి లేక
సన్నుతంబగు మహీ ◆ శ్వరుఁడు వేఁటాడఁ
జన్న పిమ్మట నంగ. ◆ జాలలఁ దఱిమి
తమకించి పారావ ◆ తముచొప్పు వట్టి
నెమకు నెపంబున ◆ నీతి వోవిడచి
రాణివాసముఁజొచ్చి ◆ రాజుకు మిగులఁ
బ్రాణపదంబైన ◆ పణఁతి చిత్రాంగిఁ
గనుగొని మోహించి ◆ కనుఁ గానలేక
మనసునఁ బిరిగొన్న ◆ మదనాతురమునఁ
జేవట్టి కఱకఱిఁ ◆ జేసితి వనుచు
నావిద్రుమాధరి ◆ యలయుచుం దనకుఁ
జెప్పిన గోపంబు ◆ చిత్తంబులోన
నుప్పొంగి కొలువున ◆ నుండి భూవిభుఁడు
నిను నంతవట్టును ◆ నిజముగా నడుగుఁ
డనిన నాతఁడు భీతి ◆ నాత్మలోఁ గలఁగి
యెక్కడనుండి నేఁ ◆ డిటు సంభవించె
నక్కట యిట్టి మ ◆ హాపరాధంబు
బాపురే మాయలు ◆ పన్ని చిత్రాంగి
రూపించెనే యిట్టి ◆ రోఁత నామీఁద
నాయమ్మ నామీఁద ◆ నాగ్రహంబునను
ఈయుపాయము గడి ◆ యించిననైనఁ
జేకొని తనకింత ◆ చెవి నాన నేల
భూకాంతుఁ డిదె పోలుఁ ◆ బోలదు [15]అనక
జనని నాపై లేని ◆ సడి మోప నట్టి
జనకుండు నదియె ని ◆ శ్చయమునుం జేయ
నెల్లవిధంబుల ◆ నిట్టి చోనింకఁ
గల్లరినేఁ గాక ◆ కలరె తక్కొరులు
ధరణీశు నాపాలి ◆ దైవంబు గాఁగఁ
బరమసమ్మదమున ◆ భావింతు నాత్మ
వినుఁ డింక నొక్కటి ◆ వేఁడెద మిమ్ము
జననాయకుని మ్రోలఁ ◆ జను లెల్ల వినఁగ
పాటించి నావిన్న ◆ పముగాఁగ మీరు
మాటలు విన్నవిం ◆ పఁగవలెఁ గొన్ని
నిర్మలమతిఁ బూని ◆ నీతిమార్గమున
ధర్మంబు పెంపొంద ◆ ధర నేలురాజు
తప్పు విచారించి ◆ దానికిఁ దగిన
చొప్పున దండించి ◆ శుభమునఁ బొందుఁ
గావున నీకళం ◆ కము నాకుఁ బాయ
దేవతాముఖమైన ◆ దిబ్బఁ బట్టించి
మన్నింపు మనుఁడుపి ◆ మ్మట మాటలేల
తన్నుఁ జిత్రాంగిముం ◆ దటఁ బెట్టి నిలిపి
తెలియ నాడించిన ◆ దెస నిట్టి కల్ల
కలిగిన శిక్షగాఁ ◆ గావింపు మనుఁడు
అటమీఁదఁ బరమేశు ◆ నాజ్ఞ యెట్లుండె
నటు గాక పోనేరఁ ◆ దని వారి కెలమిఁ
బసిఁడి కోఱలనుంచి ◆ బహుమాన మొదవఁ
బొసఁగఁ గర్పూర తాం ◆ బూలమ్ము లొసఁగి
బొండన్న వారును ◆ బోయి యారాజు
దండ ప్రణామంబు ◆ తగ నాచరింప
వలనొప్పఁ గాఁబోయి ◆ వచ్చిన[16] తెఱఁగు
వెలఁదిగా నంతయు ◆ వినిపింపఁ గోరి
అవధారు! విన్నపం ◆ బవనీశ తిలక
తివిరి దేవరయాన ◆ [17]తిక్రమంబునను
జని యథోచితగతి ◆ సారంగధరునిఁ
గనుఁగొని మానేర్చు ◆ క్రమముల నెల్ల
నడుగఁ గలంతయు ◆ నడిగితి మేము
కడుఁబుణ్యుఁడౌఁ గాని ◆ కల్లరి గాఁడు
తిరముగా దేవ భూ ◆ దేవ సన్నిధిని
[18]బరిసెనంబున దిబ్బఁ ◆ బట్టించి గాని
యొండు విచారంబు ◆ లూహింపఁ గాదు
మండలాధీశ్వర ◆ మఱియు నే మతనిఁ
దఱిమి నే మింకఁ ద ◆ థ్యము చెప్పుమనిన
నఱమరలేక చి ◆ త్రాంగి నీమాట
ధట్టించి యడిగిన ◆ ధరణీశు తోడఁ
గట్టిగాఁ జెప్పెడిఁ ◆ గాన పొం డనియె
నావుడు వారి నం ◆ దఱఁ దోడుకొనుచు
భూవరుఁ డపు డంతి ◆ పురమున కేగి
కనుఁగొని శయ్య డి ◆ గ్గన డిగ్గి యచట
నొనర హేమస్తంభ ◆ మూఁతగా నిలిచి
ముసుఁగు డగ్గఱఁ దిగిచి ◆ ముగుద చందమున
వసివాళ్లు వాడుచు ◆ వదనంబు పంచి
కాటుకకన్నీరు ◆ కడగోర దిద్ది
మీటుచు నున్న యా ◆ మెలఁతుకఁ గదిసి
యవనీశు ననుమతి ◆ నాదొరల్ చేరి
ధనళాక్షి సారంగ ◆ ధరుఁడు నేఁ డిటకుఁ
బారావతంబునె ◆ పంబున వచ్చి
కోరిన రూపు క ◆ న్గొని తాల్మి నదలి
చేరి దర్పాంధుఁడై ◆ చెయివట్టె ననుచు
మీరు చెప్పితి రని ◆ మేదినీ నాథుఁ
డెల్లవారును విన ◆ నేర్పడఁ బలికెఁ
దెల్లంబుగాఁ దన ◆ తెఱఁ గెల్ల నడుగ
ననిపినఁ బోయి మే ◆ మాకుమారకుని
గని చాల దూఱి ని ◆ క్కము చెప్పు మనినఁ
గటకటా! తనమీఁది ◆ కల్ల నామీఁద
నిటు మోపి రాజున ◆ కెడలుగాఁ జెప్పి
నట్టి దేవులనె మీ ◆ రడుగుఁ డీమాఱు
గట్టిగా ననియె నే ◆ గతి దీని కనిన
నెలుఁగెత్తి యొకరీతి ◆ నేడ్చుచు బిట్టు
చలపట్టి నన్నేల ◆ చంపెదో రాజ
రచ్చల కెక్కించి ◆ రట్టు చేసెదవు
చచ్చినచా వయ్యె ◆ సరివారిలోనఁ
దెగి చావఁబోయినఁ ◆ దివిరి పట్టెదవు
నగుబాటు చేసితి ◆ నాలజ్జఁ గొంటి
నీకు లేదటిసిగ్గు ◆ నేఁడునాకేల
నీకార్యవాదులు ◆ నీవుఁ గన్నార
నిటు జూడుఁడని వారి ◆ యెదుటికిఁవచ్చి
కుటిలాత్ము రాలు పై ◆ కొంగు వోఁదివిసి
కలయంగఁ బురినీళ్లు ◆ గ్రమ్ముచు నున్న
వలుద చన్నుల మీఁది ◆ వ్రప్పులు చూపి
యివియెల్ల నాతప్పు ◆ లీ దుప్పటియును
అవునొ గాదోయని ◆ యది చూడ విభుఁని
ముందట నిడెఁ [19]గింక ◆ ముప్పిరి గొనఁగ
నిందు సందేహంబు ◆ లేటికి ననుచుఁ
గ్రచ్చర పేరోల ◆ గమునకు వచ్చె
వచ్చి భూవిభుఁడు వి ◆ ద్వాంసుల నెల్ల
ధర్మాసనము గూర్చి ◆ తల్లిఁ గామించి
దుర్మదంబునఁ బట్టి ◆ దోషంబుఁ బెట్టి
నటువంటి పాపాత్ము ◆ నడరెల్ల నణఁగ
నెటువలె దండింప ◆ నిపుడు గర్తవ్య
మనుటయు సభవారు ◆ నట్టి దురాత్ముఁ
గొనిపోయి నడు రేయి ◆ ఘోరాటవందు
గనెలుగాఁ జేతులుఁ ◆ గాళ్లు గోయింపఁ
జను నని ధర్మశా ◆ స్త్రములు శోధించి
పలికిన నృపుడు న ◆ ప్పని సేయుఁ డనుచుఁ
దలవరులకుఁ జెప్పి ◆ తగువారిఁ బంచిఁ
చయ్యన లోనికిఁ ◆ జని పాన్పుమీఁద
నొయ్యన మెయిఁజేర్చి ◆ యొదవు నెవ్వగల
మునుఁగెడు నంతలో ◆ [20]మునుఁగంగ నెంచి
ఘనతరగోపురా ◆ గ్రంబుననుండి
యారవిమండలం ◆ బనుజాజువన్నె
పారావతము వ్రాలె ◆ ఁబశ్చిమా[21]బ్ధికిని
వనరుహలక్ష్మి క ◆ ల్వలకును గాపు
చనఁ బూనుటయు మును ◆ సరసులునడప
నెడయాడువిధమున ◆ నిందును నందుఁ
దడఁబడ మదషట్ప ◆ దము చరియించి
బగివాయఁగాఁబడె ◆ భయమునఁబ్రియుల
మొగములు మోహంబు ◆ ముప్పిరిగొనఁగఁ
బలుమాఱు సూచుచుఁ ◆ బద్మగంధములు
సెలవుల జాఱంగఁ ◆ జేష్టలు మఱచి
వెలయఁజిత్రించిన ◆ విధమున నుండె
జలజషండంబున ◆ జక్కవకవలు
అలమహానటుఁడు సం ◆ ధ్యాతాండవంబు
లలి నటియించి క ◆ ళాసించుగతిని
కీ లెత్తి కంకణా ◆ కృతి భుజగేంద్ర
లోల ఫణామణు ◆ ల్మొగిచి పైఁదోఁచు
మురువుక్రొమ్మించుల ◆ మొలకలు నిగుడఁ
బొరిఁబొరి నక్షత్ర ◆ ములు పొడసూపెఁ
దివిరి భూతము కేలఁ ◆ ద్రిప్పెడికొఱవి
నవియు స్ఫులింగంబు ◆ లడరుచందమున
నెడనెడ మెఱయుచు ◆ నెల్ల దిక్కులను
మిణుఁగురుఁబురువులు ◆ మెఱసె నత్తఱిని
[22]మిత్తివౌకోఱల ◆ మీఱి లోవంక
కత్తులు తళతళ ◆ గ్రాలఁ ద్రిప్పుచును
గింకఁబేర్చిన కాల ◆ కింకరులట్ల
ఝంకించి ఱంకెలు ◆ చటులహుంకృతులు
నడరంగఁ దలవరు ◆ లార్భటం బెసఁగ
వడిఁ గోలదివియల ◆ వారిఁ దో కొనుచు
బలువిడిఁ జనుదెంచి ◆ పాపని నగరు
కలయఁబ్రవేశించు ◆ క్రందు సందడిని
సురిగియాసుద్ధి యే ◆ డ్చుచు వచ్చితనకుఁ
బరిచారు లెఱిఁగింపఁ ◆ బర్వినభీతి
వెలువడిపోలేక ◆ వెసఁ దప్పివడ్డ
పులుఁగుకై వడి బీరు ◆ వోయి చిత్తమునఁ
దలపోయఁ దొడఁగె రా ◆ తనయుఁ డోతల్లి
చలపట్టి లేని దో ◆ షముసు నామీఁదఁ
బచరించి మాయలు ◆ పన్ని భూపాలు
నెచరించి కోయింప ◆ నెట్లాడె మనసు
నీమన స్సాడెఁబో ◆ నృపుఁడు వివేక
మేమియు లేక యి ◆ ట్లేలకో నన్ను
నలవొందఁ గట్టు మ ◆ న్నాఁడునా తప్పు
కలరూ పెఱుంగక ◆ కనికరం బుడిగి
యురకయ తెగి చంప ◆ నొప్పనఁజేసెఁ
బొరయక నే మున్ను ◆ వోవలేనైతిఁ
గర్మపాశంబులు ◆ కాళ్లఁ బెనంగ
నిర్మూలమై పోయె ◆ నేఁటితో ధర్మ
మేల యీజాలి నా ◆ కిటమీఁద దిక్కు
కాలకంఠుఁడుగాక ◆ కలరె తక్కొరులు
అని ధీరుఁడై యున్న ◆ యా శుభాకారు
వినుతయశోధారు ◆ విమలవిచారు
సారంగధరుని స ◆ జ్జనదృక్చకోరు
సారంగధరుఁజేరి ◆ సారమేయములు
చిఱుపులి నరికట్టి ◆ చీకాకుపఱుచు
తెఱఁగున నదలించి ◆ [23]దీనునిఁజేసి
ఘనతరకాలోర ◆ గము చుట్టిపట్టు
కొను గారుడికుని లా ◆ గునఁజుట్టువట్టి
గుదియించ జడముడి ◆ క్రొవ్విరులెల్లఁ
జెదర నల్గడలందుఁ ◆ జెవులఁ దూఁగాడు
లలితమౌక్తికకుండ ◆ లంబులసోగ
తళుకుల తళతళ ◆ తలచుట్టు పాఱఁ
బిడివడఁ దిగిచి శో ◆ భిల్లుహారములు
జడిగొని ... ... ... .... .... సందులుగట్ట
నడిరేయిఁగొనిపోయి ◆ నఱుకుద మనుచుఁ
గడుభయంకరలీలఁ ◆ గావలియుండ
నా వార్త వినియుల్ల ◆ మగల రత్నాంగి
చావుతో పరిఁజేయఁ ◆ జనుమూర్ఛనొంది
ధరణిపైఁబడికొంత ◆ తడవుకుఁదెలిసి
పరిచారకులు దాను ◆ భయమునలేచి
యడుగులు దొట్రిల్ల ◆ నందియల్ మ్రోయ
ముడివిడి క్రుమ్ముడి ◆ మూపుపైఁజాఱఁ
బగడంపువా తెర ◆ పద నింక లీల
జిగిఁదప్పి పాపట ◆ చీకాకుపడఁగ
ఘనకుచంబులమీఁద ◆ గమనవేగమునఁ
బెనఁగొని ముత్యాల ◆ పేరులుదూల
నీలాలకంబులు ◆ నెరిఁదప్పి చెదర
వాలుగన్నుల నీరు ◆ వరదలై పాఱ
నేలబఁయ్యెదచేర ◆ నెమ్మేను దీగె
[24]సోలుచు నసియాడ ◆ సొంపులుజాఱ
వదనంబు చెమరింప ◆ వసుధేశుఁ డున్న
సదనంబునకునేగి ◆ జననాథ నేఁడు
నాపుత్రరత్నంబు ◆ నఱికింప నీకు
నేపాప మొనరించె ◆ నింతిమాటలకుఁ
గొడుకుఁ గోయించిన ◆ క్రూరాత్ముఁడనుచు
వడి నొవ్వఁ దిట్ట రే ◆ వసుధలో జనులు
కావరంబున నీవు ◆ గానవు నీతి
త్రోవఁ జిత్రాంగిమం ◆ దులు తలకెక్కె
భూమిలో రాజులు ◆ భోగభామినుల
పై మోహ మెసఁగిన ◆ పదివేల నిచ్చి
పుచ్చిరి కాదేని ◆ పుత్రుఁ గోయింప
నిచ్చిరే యెందైన ◆ నిటు దయమాలి
గురుభక్తినిరతుండు ◆ కోమలాంగుండు
దురితదూరుండు బం ◆ ధురమానఘనుఁడు
వినయభూషణుఁ డతి ◆ విమల మానసుఁడు
గొనబులప్రోడ నా ◆ కొడు కిట్టికాంత
కేమిటి గొడఁబడె ◆ నిది కపటంబు
కామాంధుఁడవు కన్ను ◆ గానవుగాక
యింకనైనను బుత్రు ◆ నీ తప్పుఁగాచి
ఝంకించివిడువుము ◆ చాలు నొండేని
పురమువెల్వడఁగొట్టి ◆ పొమ్మన్ననైన
నరిగి తాపసవృత్తి ◆ నడవులలోన
నాకులు భక్షించి ◆ నర్థి నుండెదము
నాకోడలును నేను ◆ నా కూర్మిసుతుఁడు
దూరభూములకైనఁ ◆ దొలఁగిపోయెదము
ఈరాజ్యభోగంబు ◆ లింతియే చాలు
ననుచు రత్నాంగి దుః ◆ ఖావేశమునను
తను దూఱునప్పు డా ◆ ధరణివల్లభుఁడు
తెలిసియుందెలియని ◆ తెఱఁగున నుఱకె
తలవంచి చిత్రాంగిఁ ◆ దలఁచుచునుండె
నప్పుడు రత్నాంగి ◆ యంతరంగమున
ముప్పిరిగొను శోక ◆ మును నోర్వలేక
దాసీజనంబులు ◆ తగిలి యేతేర
నాసూనుఁ జూపరే ◆ నయనాభిరాము
నని ప్రలాపించుచు ◆ నాత్మజునగరు
చని చొచ్చిపోవ నా ◆ సమయంబునందు
నలి నింద్రజిత్తుండు ◆ నాగపాశముల
బలిమిఁ గట్టిన రామ ◆ భద్రుని పగిది
నలఁగుచుఁ దలఁచుచు ◆ నాత్మదైవంబు
సొలయుచునలయుచు ◆ సొంపేదియున్న[25]
పుత్రరత్నముఁ జూచి ◆ పురపురఁబొక్కి
చిత్రాంగియింతగాఁ ◆ జేసెనే యనుచుఁ
జెందమ్మిరేకులఁ ◆ జెనకు హస్తముల
ముందలయునుమొగం ◆ బును మోదుకొనుచుఁ
గొడుకుపైఁ బడియేడ్చి ◆ కొంత దడవునకుఁ
గడలేనిశోకాగ్నిఁ ◆ గ్రాలుచుం బలికె
నిది యేమి చేసితి ◆ వే తండ్రి యనుచు
మదిమదినుండి యీ ◆ మరు లేల పుట్టెఁ
గనివెంపదే తల్లి ◆ గాదె చిత్రాంగి
ననుఁ జూచినట్లు మ ◆ న్ననఁ జూడవలదె
తొల్లినీయెడ లేని ◆ దుష్టవర్తనము
చెల్లఁబోనేఁ డేల ◆ చేకురె నిట్లు
పరభామపైఁజూపు ◆ పరపనివారు
పరులమర్మము లెత్తి ◆ పలుకనివారు
తలపోయఁగా దేవ ◆ తాసము లనుచుఁ
బలుకువాక్య సితిఁ ◆ బాటింపవలదె
కొడుక నిన్నెప్పుడు ◆ గుణవంతుఁ డనుచు
నుడుగుచు నుందు నా ,◆నోరు నేఁ డణఁగె
..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .....
దండినోములు నోచి ◆ తగ గొడ్డువీఁగి
కడపటనీయట్టి ◆ కల్యాణశీలుఁ
గొడుకుగాఁ గని ప్రాపు ◆ గుడువలేనైతిఁ
జన్నిచ్చి యింతగా ◆ సవరించి పిదప
నిన్నుఁ జిత్రాంగికై ◆ నేఁడు గొంపోయి
యెఱుక మాలిన వసు ◆ ధేశుని బారి
గొఱియఁగా నొప్పించి ◆ కోయింప వలసెఁ
బసిబిడ్డనాఁడు నీ ◆ పాద పద్మముల
నెసఁగు వ్రాతలఁ జూచి ◆ యెఱిఁగినవారు
ఎన్నిక మీఱ న ◆ నేక కాలంబు
చెన్నొంద మను నని ◆ చెప్పిరి గాని
నడు రేయి కరచర ◆ ణంబుల కోఁత
వడి చత్తు వని యేరుఁ ◆ బలుకరు తనయ
చావులులేవొకో ◆ [26]చనద యీ రీతి
దేవతలకు నైనఁ ◆ [27]దీరదె వగవ
విధి దిట్టు గుడువఁగా ◆ [28]వెదకె ని న్నిట్లు
వధకు నీ వర్హుండ ◆ వాని గుణాధార !
ఎవ్వరిఁ దొల్లి నే ◆ నేమి చేసితినొ
యివ్విధంబున వేఁగ ◆ నిప్పుడు వలసె
నని యిట్లు శోకాగ్ని ◆ నలయుచు నున్న
తన తల్లి వదనంబు ◆ తప్పక చూచి
యమ్మనేఁ జిత్రాంగి ◆ నంత రంగమున
నెమ్మితో భావింతు ◆ నీ మాఱుగాను
మాయమ్మ నన్నుఁ గా ◆ మాతురంబునను
డాయ వచ్చినఁ బొందఁ ◆ దగదు పొ మ్మనుచుఁ
బలుదెఱంగుల వేడఁ ◆ బడినఁ గైకొనక
తొలఁగి వచ్చితిఁ గాని ◆ దోష మే నెఱుఁగఁ
బోలు పొందెఱుఁగక ◆ భూవల్ల భుండు
ఆలిమాటలె నిక్క ◆ మని మది నమ్మి
యొప్పగించక నన్ను ◆ నూరక చంప
నొప్పించె సభవారు ◆ నున్నట్లు చంప
నరిమురిఁ దోఁచిన ◆ యప్పటి కొలఁది
నొరగ నాడిరి శివుఁ ◆ డొక్కఁడే యెఱుఁగుఁ
గన్న మోహంబునఁ ◆ గ్రాఁగుచు నీకు
నిన్నీ చదుదన్‌శ ◆ నిటకు రావలసె
మేదినీవిభు నాజ్ఞ ◆ మీఱి పోరాదు
రాదువో యిట్లుండ ◆ రత్నాంగి నీకుఁ
గలనైన నవనీశుఁ ◆ గల్లరి యనకు
చెలిమిఁ దప్పకు మమ్మ ◆ చిత్రాంగి దేవి
నాకూర్మి లెంకల ◆ నాయిష్టసఖుల
నాకయివడిఁ జూడు ◆ న న్నింక మఱవు
మడలక విచ్చేయు ◆ మని బుద్ధిచెప్పి
యడుగులం బడియున్న ◆ యక్కుమారకుని
గ్రుచ్చి కౌఁగిటఁ జేర్చి ◆ కోరి దీవించి
[29]పుచ్చిహాయని యేడ్చె ◆ పోవుచు బిట్టు
ఇంత పాపముసేసె ◆ నే మహీనాథుఁ
డింతటితోఁబాసి ◆ తే పట్టి యనుచుఁ
దలయూఁచి సుతుమోము ◆ తప్పక చూచి
తలవరులకు నెల్లఁ ◆ దగ నప్పగించు
నక్కఱం బచరించు ◆ నక్కునం జేర్చుఁ
జెక్కిలి నొక్కుచుఁ ◆ జెరఁపలు దీర్చుఁ
బోయెద నని లేచుఁ ◆ బోలేక మగుడుఁ
బోయెఁ బ్రాణము లని ◆ పొగిలి మూర్ఛిల్లుఁ
గ్రమ్మఱం దెలివొందుఁ ◆ గన్నీరు నించు
ముమ్మడి గొనుపుత్ర ◆ మోహంబుకతన
నట చనంగా లేక ◆ హాయని నిలుచుఁ
గటకటయని వగ ◆ గతుల రత్నాంగి
పొడగన్నవా రెల్లఁ ◆ బురఁబురఁబొక్క
నడలుచు మగుడి గృ ◆ హంబున కరిగి
[30]పుడమిపైఁ బలుమాఱు ◆ పొరలుచు బిట్టు
కొడుకుఁ బ్రలాపించు ◆ కొనుచుండె నంత
నడురేయి యగుటయు ◆ నగరరక్షకులు
తడయక సారంగ ◆ ధరుని బంధములు
సడలించి వీడిన ◆ జడఁ జక్క నల్లి
మొగలిఱేకులు మీఁద ◆ మురువుగాఁ జెరివి
మృగనాభితిలకంబు ◆ మెచ్చుగాఁ దీర్చి
పలుచగా గుంకుమ ◆ పంకంబు నలఁది
చెలువారు నెఱిపట్టు ◆ చీరఁ గట్టించి
పొలుపొంద భూషణం ◆ బులు చక్కదిద్ది
కలువపువ్వులదండ ◆ గళమున వేసి
[31]వెలయఁ గప్పురముతో ◆ వీడెంబు లొసఁగి
పటుఖడ్గ ఖేటక ◆ పాణులై యతని
నటు తోడుకొనుచును ◆ నరుగు నవ్వేళ
తఱచుగా శశముల ◆ తఱచుఁ జెండాడి
[32]తొఱుఁగు రేచులును క్రం ◆ దుగ గుంపుగూడి
యఱచు నక్కలు నిట్టు ◆ నట్టుగ బిట్టు
పఱచుతోడేళ్లును ◆ బటు[33]కుశాగ్రములఁ
గఱచుదుప్పులవేగఁ ◆ గఱచి బొండుగలు
విఱిచి నెత్తురుద్రావు ◆ వేఁగి వలములు
మెఱుఁగుఁగోఱలుదోఁప ◆ మెడనెత్తి నోళ్లు
దెఱచి పై నుఱికిన ◆ దిశదప్పఁదాఁట
మఱచి మల్లడిగొను ◆ మన్ను బోతులను
గఱచి గర్జించెడి ◆ కడిదిబెబ్బులులు
వాఁగువంతల నూరి ◆ వఱలునీరంబు
కేఁగునేఁదులఁ బట్ట ◆ నెడనెడ వెదకి
మాఁగుదుప్పులఁ బట్ట ◆ మార్కొనలేక
తూఁగుకాకులమెడ ◆ తునుమ నొండొండ
మూఁగునులూక స ◆ మూహభారమున
వీఁగుబంధురవట ◆ వృక్ష శాఖలను
దూఁగునుయ్యలఁబట్టి ◆ [34]తూఁగుటుయ్యాల
లూఁగునెలుంగుల ◆ నోర్చుమృగములు
జిఱుకులుగొనిపాఱి ◆ చీలు చిమ్మటలు
నఱిముఱి వాపోవు ◆ నట్టి కాఱడవి
నలుగక వడిఁ జొచ్చి ◆ యానట్టనడుమఁ
గులపర్వతముఁబోలు ◆ కొండ చేరువను
నిలిపి కొందఱు వోయి ◆ నృపుని ముమ్మాఱు
సెలవులు గొని వధ ◆ శిలమీఁద నునిచి
కడునొప్పు తొడవులు ◆ గ్రమమునఁదిగిచి
పొడవైన యతనిమూఁ ◆ ఫులు జానువులను
గడచుచేతులు నలి ◆ కము గల నడము
వెడఁద యురంబును ◆ వీనులఁ దాఁకు
నిడువాలుఁ గన్నులు ◆ నీలంపుఁగురులు
నుడురాజబింబంబు ◆ నొరపైనమోము
తప్పక వీక్షించి ◆ తల లూఁచి మతుల
ముప్పిరిగొనుశోక ◆ మున నశ్రు లొలుక
య తలారులు చేతు ◆ లాడక వికల
చేతస్కులై కొంత ◆ సే పూరకున్న
వారలం గనుఁగొని ◆ వసుధేశసూనుఁ
డీరీతి నెడసేయ ◆ నేల భూవిభుఁడు
సెలవులు మూఁడు ని ◆ చ్చినమీఁద మీరు
నలినాసనుఁడు మున్ను ◆ నా నిటలమున
వల నొప్ప నిట్లుగా ◆ వ్రాసి పుట్టించెఁ
దొలఁగునె తొల్లింటి ◆ దుష్కర్మఫలము
మీరు నాకును నేను ◆ మీకు నెన్నఁడును
వైరంబు చేసిన ◆ వారము గాము
మీరు నాబిడ్డలు ◆ మీకుఁ బాపంబు
చేర దేలికపంపు ◆ చేయంగఁ బూని
కొలిచినవారికిఁ ◆ గొంకక తండ్రిఁ
బొలియింపు మన్నను ◆ బొరిగొనవలయు
అలుకక చేయుఁ డే ◆ మైనను జేయఁ
గలచేఁత నావుడు ◆ గలఁక పోవిడిచి
తలవరు లప్పు డా ◆ తనయుని తోడఁ
దలపుము నీ యిష్ట ◆ దైవంబు నన్నఁ
దల్లిదండ్రుల నాత్మఁ ◆ దలఁతునా మున్ను
పల్ల దంబునఁ గో యఁ ◆ బంపినవారు
ధర్మదేవత నేను ◆ దలఁచెద నన్న
నిర్మలమై నది ◆ నేఁ టితో నణఁగెఁ
దల్లియుఁ దండ్రియు ◆ దైవంబునాకు
నెల్లభంగుల జగ ◆ దీశ్వరుండైన
యా [35]మహా దేవుఁడే ◆ యని మనం బనెడి
తామరపువ్వులోఁ ◆ దరుణేందు ధరుని
శంకరుఁ బార్వతి ◆ స్తనకుంభలిప్త
కుంకుమాంకితవక్షుఁ ◆ గొమరార నునిచి
తరలక యుండె న ◆ త్తఱి వాఁడి మీఱఁ
కుఱుచకత్తులు నూఱు ◆ కొని కుమారకునిఁ
గటికివారలు చేరి ◆ కాళ్లుఁ జేతులును
బటువుగా నొక్కటఁ ◆ బట్టి గుత్తులకు
వఱదలై నెత్తురు ◆ వడియ నందంద
గఱగఱఁ దఱిఁగినఁ ◆ గప్పైన నెగులు
నుప్పతిల్లిన వెత ◆ నుర్విని గీళ్లు
తప్పినబొమ్మచం ◆ దంబున వ్రాలి
వడిమూర్ఛ మునిఁగిన ◆ పాపనిం జూచి
యడరుచు తలవరు ◆ లాచావుచేటు
కని పోద మనుచు న ◆ క్కడఁ జేరువందు
మునుమైన పొదలలో ◆ మునిఁ గుండి రంత
నొదవిన మూఛన్‌దా ◆ నొయ్యనఁదెలిసి
వెదకి నల్దెసలును ◆ వీక్షించి యచట
నెవ్వరిఁబొడగాన ◆ కిచ్చలో భీతి
నివ్వటిల్లంగ నా ◆ నృపకుమారుండు
భోరునఁ గన్నులఁ ◆ బొడమిన బాష్ప
ధారలు వదనప ◆ ద్మంబుపైఁ జాఱఁ
దొరఁగునెత్తుటఁ దొప్పఁ ◆ దోఁగిసన్నంపు
విరిసిన నెఱివేణి ◆ వీపుపై నంట
నుదుట దట్టంబుగా ◆ నూల్కొన్న చెమటఁ
జెదరి కుంతలములు ◆ చీకాకుపడఁగ
నా తీవ్రవేదన ◆ నసువు లూఁటాడ
హాతాత హామాత ◆ యనుచు నందంద
భూతలంబునఁ బడి ◆ పొరలుఁ బల్మారు
వాత లాలలు గ్రమ్మ ◆ వాపోవు మిగుల
నాతురంబున బొందు ◆ నవయవంబులను
....... ....... ....... ...... ....... ......... ...... ......
బడిబడి పంక్తులై ◆ పాఱు చీమలను
దుడువఁగోసిన గండ్లఁ ◆ దోఁగి జుమ్మనుచు
నేఁపికాట్లాడిన ◆ యీఁగలఁ బోవఁ
జోఁపఁ జేతులులేక ◆ సుఱ్ఱున స్రుక్కి
పొరిఁబొరి రక్తంబు ◆ పొలుసుకంపునకు
నరుదెంచు మృగముల ◆ నలిగి యదల్పఁ
ద్రాణయు లేకుండి ◆ తలవరులార !
ప్రాణంబు లుండ వీ ◆ పాటి మీరైన
నేతెంచి తలద్రెంపుఁ ◆ డే నొప్పి కోర్వ
భూతసంఘములార! ◆ పొరిపుచ్చుఁ డింక
నీనొప్పి కే నోర్వ ◆ నెడపక వచ్చి
పూని చంపరె మృగ ◆ పుంజంబులార !
చాలనే దుఖంబు ◆ సైరింపఁ జాలఁ
గాలువరే తన్నుఁ ◆ గార్చిచ్చులార !
అనియని విలపించు ◆ నలమరి వగచుఁ
దనమది నొక్కింత ◆ ధైర్యంబు నిలిపి
పాయునే తనకర్మ ◆ ఫల మని వగచు
మాయురే చిత్రాంగి ◆ మా యని పొగడుఁ
గటకట ! దైవమా ! ◆ కరుణింపు మనుచు
నిటు చేయఁ దప్పు నే ◆ నేమి చేసితిని
మరులువెట్టినవారి ◆ మాయలుగాక
పరికింప దైవ మే ◆ పట్టునఁ గలఁడు
అనుచు దైవము దూఱు ◆ చక్రభాగమునఁ
దునకలైపడిన చే ◆ తులఁ బదంబులను
నలిఁ జూచి మంత్రినం ◆ దనుని వాక్యములు
తలపోసి తలయూఁచి ◆ తార్కాణ మిచ్చి
యొకమరి నవ్వు వే ◆ ఱొకమరి యేడ్చు
నొకపరి పాడు వే ◆ ఱొకపరి మూల్గు
నొకపరి గిరిశ ! మ ◆ హోరగాభరణ !
సకల లోకేశ్వర ! ◆ శశికళాకల్ప !
పురహర సితికంఠ ! ◆ భూతేశ ! నీవె
శర ణని యీరీతి ◆ సంతాప మందు
నవనీశుసుతుతోడ ◆ న[36]నుకంప మీఱ
దివినుండి యాధర్మ ◆ దేవత పలికె
నో కుమారక ! వల ◆ దుడుగుమీ వగపు
నీకు నీవిధి తప్ప ◆ నేర దె ట్లనిన
వినుము నీతొల్లింటి ◆ వృత్తాంత మెల్ల
వినిపింతు నని పల్కె ◆ విస్మయం బొదవ
నవనిపైఁగౌశాంబి ◆ యను పట్టణమున
ధవళచంద్రుండను ◆ ధరణీశుఁ డేలు
ననుపమమతులు జ ◆ యంతసుమంతు
లను మంత్రివరు లిద్ద ◆ ఱతనికిఁ గలరు
ఆయిరువురలోన ◆ ననఘు సుమంతుఁ
బాయక మన్నించుఁ ◆ బార్థివేశ్వరుఁడు
దానికి ననిశంబు ◆ దనరుసుమంతుఁ
బూని జయంతుఁ డె ◆ ప్పుడుఁ జంప నలుగు
నటు గొంతకాలంబు ◆ నరిగినపిదపఁ
గుటిలవిచారి ద ◆ క్షుఁడు జయంతుండు
కువలయేశ్వరుకూర్మిఁ ◆ గొనసాగఁ గూర్చు
భువనసుందరియను ◆ భోగిని వరవుఁ
గాకినియనుదానిఁ ◆ గడుబ్రియం బొదవ
నేకాంతమునఁ దన ◆ యెడకు రప్పించి
మాడలు బహువిధ ◆ మణి భూషణములు
వీడంచు వన్నెల ◆ వెలయుపుట్టములు
నుల్లమారఁగఁ గట్ట ◆ నునిచియాయింతి
పల్లవకోమల ◆ పాణిపద్మములు
తనహస్తమునఁ బట్టి ◆ దగ్గఱఁ దిగిచి
విను మని పలికె నో ◆ విమలేందువదన
పతి నన్ను నెప్పుడుఁ ◆ బలుచగాఁ జూచు
మతిమంతుఁడనుచు సు ◆ మంతు మన్నించు
దాన వాఁ డెంతయు ◆ దర్పించి కన్ను
గానకయున్నాడు ◆ గావున నతనిఁ
జెఱుచు నుపాయంబుఁ ◆ జింతించి నీకు
నెఱిగింపఁ బిలిచితి ◆ నేరీతి నైన
నుడుగక కనుపెట్టి ◆ యుండి యేమరిన
యెడ సుమంతుని చెప్పు ◆ లెసఁగ లాగించి
కొనిపోయి పరులు గ ◆ న్గొనకుండ మొఱఁగి
తనరారు భువనసుం ◆ దరి పాన్పు క్రిందఁ
గలఁగక యునిచి నా ◆ కంటిలో నెరను
తొలఁగించి నీవు నా ◆ తుందుడు కార్పు
మని వేఁడుకొనుటయు ◆ నటుచేయఁ బూని
తన కెడరైన న ◆ త్తఱి నొక్కనాఁడు
వంచన మీఱ భూ ◆ వల్లభుదేవి
మంచంబు క్రింద సు ◆ మంతుపాదుకలు
నించి యున్నంత వ ◆ న్నెలు పచరించి
యంచితలీల న ◆ య్యబ్జాక్షికడకు
వచ్చి పాంచాలుని ◆ వడువున నపుడు
పచ్చవిల్తునికేళి ◆ బ్రమద మొనర్చి
యొయ్యన తమ్ములం◆ బుమియ మస్తకము
సయ్యన వంచి మం ◆ చముక్రింద మిగుల
నొప్పారు వన్నెల ◆ యుద్దంబు గాంచి
చెప్పు లెవ్వరి వివి ◆ చెప్పు లె మ్మనిన
నుల్లంబు ఝల్లని ◆ యులికి యాయబల
వెల్లనై కన్నీరు ◆ వెడల నయ్యువిద
వడగాలిఁ గంపించు ◆ వనలతఁ బోలి
నొడలు వడంక దా ◆ నొండాడ లేక
పుడమి నంగుష్ఠాగ్ర ◆ మున వ్రాయుచుండె
నడరుకోపంబున ◆ నటఁ బాసి విభుఁడు
చనుదెంచి కొలువుండు ◆ సచివముఖ్యులను
బనిముఖంబులవారి ◆ బంధుల బుధుల
రప్పించి యాపాద ◆ రక్షలు వేగఁ
దెప్పించి వారల ◆ దిక్కు వీక్షించి
యెఱిగింపుఁ డీచెప్పు ◆ లెవ్వరి వనిన
వెఱఁగుసంశయములు ◆ వెఱపును గదుర
ముడిఁగి యొండొరులమో ◆ ములు చూచుకొనుచు
బుడుబుళ్లఁ బోవున ◆ ప్పుడు వోలఁ జూచి
కాలకేతుం డను ◆ కడిఁదితలారి
కే లడఁగించి యా ◆ క్షితితలేశ్వరుని
చెవి డాసి తెలియఁ జూ ◆ చితిఁ బొంకనేల
యివి సుమంతునిచెప్పు ◆ లిది దప్ప దనినఁ
గనుఁగవకెంపులు ◆ గదుర సుమంతుఁ
గనుఁగొని వసుమతీ ◆ కాంతుండు వలికె
నోదురాత్మక ! మది ◆ నొరుల నమ్మంగఁ
గా దని విశ్వాసి ◆ గా నిన్ను నమ్మి
సారమైనట్టి యా ◆ సకలసామ్రాజ్య
భారంబు నీయందె ◆ పాటించి నిలిపి
చంపఁ బెంపను నీకుఁ ◆ జన విచ్చి భాగ్య
సంపన్నుగాఁ జేసి ◆ సమ్మదం బొదవ
నన్ని వేళల నీకు ◆ నవసరం బిచ్చి
మన్నించుటకు ఫల ◆ మా యిది యనుచు
నీతిజ్ఞులను ధర్మ ◆ నిర్మలమతుల
భూతలపతి చూచి ◆ బుద్ధి మీ రితని
కర్మంబునకు గతి ◆ గావింపుఁ డనిన
ధర్మశాస్త్రముఁ జూచి ◆ ధరణీశు కనిరి
మొదల వీనికిఁ గల ◆ మొల్ల మంతయును
వదలక కొనిపోయి ◆ వడి నడురేయి
విఱిచి కట్టుక పోయి ◆ విపినంబులోన
నఱకఁ బంపుము చర ◆ ణములఁ జేతులను
అనిన మీ రటు సేయుఁ ◆ డని తలవరులఁ
గనుఁగొని సెల విచ్చి ◆ కాంతఁ గూపమున
నూకించి పిదపఁ దా ◆ నును గొల్వు విడిచె
నాకమలాప్తుండు ◆ నపరాబ్ధిఁ గ్రుంకె
నత్తఱిఁ దలవరు ◆ లామంత్రిముఖ్యు
నొత్తిబంధించి మ ◆ హోగ్రతం బొంది
తనయులు నాలును ◆ దల్లి బంధువులు
జనులును ఘనశోక ◆ జలధిలో మునుఁగ
నాపూతవర్తను ◆ నపరాధహీను
వాపోవ నా ఘోర ◆ వనభూమిలోనఁ
గడఁగి చేతులుఁ గాళ్లు ◆ గనెలుగాఁ గోసి
విడిచిన నడలుచు ◆ విశ్వేశ! గిరిజ!
నగరాజ కోదండ! ◆ నన్న కారణము
పగగొని కృపమాలి ◆ పట్టి కోయింప
నీ కపటోపాయ ◆ మెవ్వఁడు వన్నె
[37]నాకుటిలాత్ము న ◆ ట్టడవిలో నిట్లు
గోఁతలఁబడి గోడు ◆ కుడువని మ్మనుచు
నాతీవ్రవేదనఁ ◆ బ్రాణముల్ విడిచె
నా జయంతుఁడ వీవు ◆ నాసుమంతుండు
రాజమహేంద్ర భూ ◆ రమణుఁ డీరీతి
నేకాలమున నెవ్వఁ ◆ డేది గావించు
నాకాలమున వారి ◆ కటు కాక పోదు
కావునఁ దొల్లి దు ◆ ష్కర్మంబుక తన
నీవిధి పాటిల్లె ◆ నింతియె కాని
యీజన్మమందు నీ ◆ యెడఁ గల్లలేదు
రాజనందన మేలు ◆ రాఁగల దింక
జేరువ నున్నది ◆ సిద్ధపదంబు
శారీరసిద్ధియు ◆ సమకూరు ననుచుఁ
జెప్పి యాయశరీరి ◆ చెచ్చెర నణఁగె
నప్పుడు తలవరు ◆ లా విధం బెల్లఁ
జొప్పడ విని రాజు ◆ సుదతిమాటలకుఁ
..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .....
జెల్లఁబో పాపంబు ◆ చేసి కోయించెఁ
గల్లరిగానియీ ◆ ఘనపుణ్యు నకట
కలదె వివేకంబు ◆ కామాంధున కని
సొలయుచుం జని పురిఁ ◆ జొచ్చి యుండఁగను
జేగురుగా మేనఁ ◆ జెందిన కెంపు
ప్రోగిడి దిగ్వధూ ◆ ముఖదర్పణములఁ
దళతళమని తెల్పు ◆ దలకొన వెలచి
వలరాజు శరములు ◆ వాఁడిగా దిద్ది
యుదధికి మిన్నంద ◆ నుబ్బు గావించి
పొదలు జక్క వల గ ◆ బ్బులు దొట్రుచేసి
మరి చకోరములకు ◆ మరులు పుట్టించి
..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .... ......
తోయజంబుల నేఁచి ◆ తొగల నిక్కించి
యాయిఱ్ఱి కందు మే ◆ నందు చెన్నొంద
వెలఁదిమించులకుప్ప ◆ వెన్నెల లప్ప
కలువల యొప్పు చీఁ ◆ కటి మూఁకవిప్పు
రమణుల కను మించు ◆ రసికుల పొంచు
అమృతంబు ముద్ద తి ◆ య్యంబుల లొద్ద
విరహుల బలుమంట ◆ విబుధుల పంట
సురతంబులకు నింట ◆ సొబగుల వెంట
హరు తలపువ్వు సౌ ◆ ఖ్యంబుల కొవ్వు
చిరయశోధార రా ◆ జీవాప్తు మేర
గడలిరాయని పట్టి ◆ గగనంబు ముట్టి
పొడిచెఁ జల్లనివేల్పు ◆ భువనముల్ పొగడ
నప్పుడు మత్స్యేంద్రుఁ ◆ డాకొండనుండి
యొప్పారు గుహలలో ◆ నుండి దా వెడలి
రాకుమారునియార్త. ◆ రవము కర్ణముల
సోఁకిన నాలించి ◆ సోద్దెంబు నొంది
యి మ్మహాటవిలోన ◆ నీ నడురేయి
నిమ్మహి వినవచ్చె ◆ నీ యొంటియేడ్పు
కరుణ వాటిల్ల న ◆ క్కడకేగి చూచి
తిరిగివచ్చెదఁగాక ◆ దీనికే మనుచుఁ
గుఱుచకెంజడల లోఁ ◆ గొప్పుగా నివిరి
చిఱుకొమ్ము లలవడఁ ◆ జెరివి వెన్నెలలు
మునుముగా ననలొత్తు ◆ భూతి మైనెల్ల
నునుపుగా నలఁది వీ ◆ నులఁ గ్రొత్తమించు
దళుకొత్తు చంద్రకాం ◆ తంపుఁగామాక్షు
లలవడ నించి క ◆ ట్టాణి ముత్యములఁ
[38]బోలఁజాలెడు శంఖు ◆ పూసలమాల
మాలికగాఁ బూని .◆ మఱి సమానంబు
గౌళరుద్రాక్షలు ◆ గరుడపచ్చలును
జాలఁగూర్చిన పేరు ◆ జాతిగాఁ బూని
కడునొప్పు పద్మరా ◆ గంబులడాలు
కడలొత్తు నెరిపట్టు ◆ గంత వహించి
యలఘువిచిత్ర ది ◆ వ్యౌషధమణులు
గల కక్షపాలయుఁ ◆ గరపంకజమున
లాగైన పటికంపు ◆ లాతంబు వింత
బాగుగాఁ గైకొని ◆ పచ్చవన్నియలఁ
బసను మించిన యోగ ◆ పట్టె బిగించి
మిసమిసమని జిగి ◆ మీఱెడు పొడల
నొఱపై న యొడ్డాణ ◆ మొనర బిగించి
మెఱుఁగులు గిఱికొని ◆ మెఱయు దంతముల
పోగుల రవము గొ ◆ బ్బున మ్రోయ మెట్టి
యాగిరి డిగ్గి య ◆ ల్లల్లన వచ్చి
యొడలినెత్తుటఁ దోఁగి ◆ యొదవిననొప్పిఁ
బుడమితో నిజముఖాం ◆ భోజంబు మోపి
పనవుచునున్న భూ ◆ పాలకుమారుఁ
గనుఁగొని వీనులఁ ◆ గరపంకజములఁ
జేరిచి గురునాథ! ◆ శివ! శివా! వీని
మారుసన్నిభు సుకు ◆ మారుఁ గుమారు
నీ విధంబునఁ గోయ ◆ నెంతటి తప్పు
గావించెనో చెప్పఁ ◆ గా వింద మనుచుఁ
గదిసి యోవత్స! యె ◆ క్కడి వాడఁ వొంటి
విది యేల వచ్చె నీ ◆ కీ దురవస్థ
చెప్పుమా యనవుడుఁ ◆ జెవులలో నమృత
ముప్పతిల్లెడు వేడ్క ◆ నొయ్యన లేవ
ముంజేతు లూఁతగా ◆ ముఖ మెత్తి నేత్ర
కంజాతములు విచ్చి ◆ కమలాప్తతేజు
నానాథముఖ్యుని ◆ నతులప్రభావు
భూనాథసూనుండు ◆ పొడగాంచి మ్రొక్కి
తనకరదండముల్ ◆ దలమీఁదఁ జేర్చి
వినయ మేర్పడఁ బల్కె ◆ వినుమ యోతండ్రి
..... ..... ..... ..... ...... ..... ...... ...... ...... ......
యనఘ రాజేంద్రమ ◆ హేంద్రభూపాలు
తనయుండ సారంగ ◆ ధరుఁడనువాఁడ
నని తనవృత్తాంత ◆ మంతయుఁ జెప్పి
వెకలినై నాపాలి ◆ [39]విధి ద్రిప్పుకొలుప
నొకపావురము వెంట ◆ నొంటిమై నున్న
పినతల్లి యింటికిఁ ◆ బ్రీతి నేగుటయుఁ
గనుఁగొని యాయమ్మ ◆ కామాతురమునఁ
దనుఁబట్టుటయు నీవు ◆ తల్లివేఁ గొడుకఁ
జనునె నీకీ దుర్వి ◆ చారము మీఁద
నేమిటఁ బెడవాయు ◆ నీపాతకంబు
భూమీశుఁ డెఱిఁగినఁ ◆ బొరిగొలిపించు
వలదు పొమ్మని తన ◆ [40]వంకకురాక
తొలఁగివచ్చినఁ తన ◆ దోష మంతయును
నాకల్లగా నర◆• నాథుతోఁజెప్పి
యీక్రియఁగోయించె ◆ నింతియకాని
పరికింప నాయెడఁ ◆ బాపంబు లేదు
పరమేశునాన నీ ◆ పాదంబులాన
సుతుఁ డని దయలేక ◆ సుదతిమాటలకు
మతి దప్పి కోయించె ◆ మనుజనాయకుఁడు
నరములు దివియఁ బ్రా ◆ ణము పట్ట రాదు
పురువులు దొలువంగఁ ◆ బొరిపొరిఁ దుడువఁ
జోఁపఁజేతులు లేవు ◆ చూడుమా మొండ్లు
భూపాలసుతుని కీ ◆ పోఁడిమి వచ్చెఁ
[41]దఱిసి పాదములు హ ◆ స్తంబులుఁ బట్టి
తఱుఁగు వారలఁ దన ◆ తలయును ద్రుంప
వేఁడుకోనైతి నే ◆ వెఱచుచు నిన్ను
వేఁడెద జీవంబు ◆ వెళ్లిపోఁ దనకు
మందుగల్గిన నిచ్చి ◆ మన్నించు నిన్నుఁ
జెందదు పాపంబు ◆ సిద్ధయోగీంద్ర !
అని తెలివొంది మ ◆ హాత్మ నీపెంపు
మనమునఁ దలపోయ ◆ మఱచి యీ రీతి
నుడివితి నా తప్పు ◆ లోఁగొని నన్నుఁ
గడుఁ గృప మీఱ నీ ◆ కడగంటఁ జూచి
నాతప్పు సైరింపు ◆ నా తల్లిఁ దండ్రి .
[42]వైతివి నీవె నా ◆ యార్తానురక్ష
నీవెవ్వరయ్య మ ◆ న్నించి యీవేళ
నావగ పార్ప మ ◆ నంబునఁ జూచి
విచ్చేసినట్టి శ్రీవి ◆ శ్వనాథుఁడవొ
నిచ్చలుఁ బ్రియమార ◆ నీగిరిగుహలఁ
జెలఁగుచు వసియించు ◆ సిద్ధముఖ్యుఁడవొ
తలపోసి తెలియ నా ◆ తరమె నీ మహిమ
చూడుమా నీగాలి ◆ సోఁకి నామేన
నూడుగాఁ బర్వుచు ◆ నున్న యీనొప్పి
నడఁగించె నిచ్చోట ◆ నయ్య యొక్కింత
తడ వుండవేయని ◆ దైన్యంబు దోఁపఁ
బలుకు రాకొమరుని ◆ పలుకుల కాత్మ
నలయుచుఁ గదిసి మే ◆ నల్లన నిమిరి
యడలకు మన్న నీ ◆ కకట ప్రాణములు
విడువ నేమిటి కిటు ◆ విను మున్ను వాలిఁ
బొంచివేసిన దోష ◆ మున వేటువడఁడె
చెంచుచేఁ గృష్ణుఁడు ◆ చేసిన కర్మ
ఫల మేరినైనఁ గు ◆ డ్పక దైవమేల
తొలఁగిపోనిచ్చు నెం ◆ దుసు శరీరికిని
బరువడి ననుభవిం ◆ పక పోవరాదు
సురుఁగక నొకవేళ ◆ సుఖదుఃఖములను
గావున శౌర్యంబు ◆ గలిగి శంకరుని
భవునిఁ బార్వతిపతి ◆ భక్తవత్సలునిఁ
గృత్తివాసుని సుధా ◆ కిరణక లాపుఁ
జిత్తంబులోన సు ◆ స్థిరముగా నిలిపి
పటుబుద్ధినుండు మా ◆ పదలెల్ల నణఁగు
నిటుగాన నినుఁ జెందు ◆ నిష్టసౌఖ్యములు
అని బుజ్జగించుచు ◆ నను వొంద నెత్తి
కొనిపోయి యల్ల నఁ ◆ గువలయకుముద
జనితసౌరభముల ◆ చలు వగ్గలించి
తనదునీరున యిగ ◆ తాళించుచున్న
దొనఁ జేర్చి మేను ◆ నెత్తురు వోవఁగడిగి
తనివివో నుదకంబుఁ ◆ ద్రావించి పిదపఁ
గనుదోయిఁ దడిపి యం ◆ గములకు నుసురు
దనుపున రప్పించి ◆ తగగ్రుచ్చియెత్తి
కొనిపోయి తా నుండు ◆ గుహలోన నునిచి
మునుగ్రోలఁ జిక్కిన ◆ మొదవులపాలఁ
బరితృప్తుఁ జేసి యా ◆ పార్థి వపుత్రు
కరచరణోత్పత్తి ◆ గలిగించు వెరవు
ననిచినకృప మీన ◆ నాథుఁ డుల్లమున
నొనరి విచారింపు ◆ చుండ నావేళ
నంతకంతకు వెలుఁగ... .... .... లలు
వింతగాఁ జంద్రుండు ◆ వెలవెలఁబాఱెఁ
గంతులుదక్కెఁ జ ◆ క్కని చకోరములు
కంతుపూ విల్లును ◆ గవిసెన నించెఁ
దఱచుగాఁ జుక్కలు ◆ తలచూప కణఁగెఁ
దఱఁగె వెలుఁగు గృహాం ◆ తరదీపములను
గలయఁ గుక్కుటకంఠ ◆ కాహళుల్ మొఱసెఁ
బులుఁగు లెల్లను బొరి ◆ పొరి నెలుఁగించెఁ
బరిమళంబులు గ్రోల ◆ భ్రమయించు మధుప
గరుదంచలంబులఁ ◆ గడలెత్తి సన్న
గరువలి వీవంగ ◆ ఘనదీర్ఘికలను
దరఁగలన్ తూలికా ◆ తల్పముల్ గ్రాల
మెలఁగెఁ జిల్లనిగాలి ◆ మేడలమీఁద
నిలువున నొప్పు వె ◆ న్నెలలబయళ్లఁ
దగుహంస తూలికా ◆ తల్పంబునందుఁ
జిగురాకు బోణుల ◆ జిగిమించుచున్న
యురములు దాఁకొని ◆ యొత్తి యొండొరుల
కరదండములు దల ◆ గడల నమర్చి
ధమ్మిల్ల బంధంబు ◆ తగ వీడుపడఁగఁ
దమ్మలంబులచొక్కు ◆ తడఁబడఁ గలసి
విలసిల్లు నెరజాణ ◆ విటుల గుండియలు
ఝళుకెక్కఁ దూరుపు ◆ జాయ గెంపెక్కి
లాగుగాఁ దీర్చిన ◆ లత్తుక రేఖ
బాగున జిగిమించు ◆ పవడంపుఁ దీగె
జోక జేగురుపట్టె ◆ [43]సొబగునరాగి
రేకుచందమున [44]చెం ◆ ద్రికనింపుబరణి
మూఁకుడు విధమున ◆ ..... ..... ..... ......
..... ...... ...... ...... ...... ◆ మురువునరాము.
గండగొడ్డలి లీలఁ ◆ గ్రమమున నాత్మ
మండలం బెసఁగఁగ ◆ మర్త్యు లింద్రునకుఁ
జారువైభవలీల ◆ సమకొనఁ జేరి
కోరి పట్టిన తోఁపు ◆ గొడుగన మఱియు,
శ్రీ సొంపుమీఱ శ ◆ చీదేవి చెవిని
భాసిల్లు కెంపుల ◆ పసిఁడి యాకనఁగ
నలిగి యసురులవై ◆ [45]నదిమిపట్టియును
జలశాయి వేసిన ◆ చక్రమో యనఁగ
మలహరు కుడికన్ను ◆ మహిమలచెన్ను
కలువలపెంపు జ ◆ క్కవలకు సొంపు
వ్రతముల చేవ కై ◆ వల్యంబు త్రోవ
క్రతువులయొప్పు చీ ◆ కటిమూఁక విప్పు
తమ్ములపెచ్చు నె ◆ త్తమ్ములమెచ్చు
తమ్మివిభుఁడు పూర్య ◆ ధర మెక్కె నంత
రాజమహేంద్ర ధ ◆ రాత లేశ్వరుఁడు
భూజననుతుఁడైన ◆ పుత్రు నారీతిఁ
దప్పు శోధింపక ◆ దండింపఁ బంపి
రెప్పఁ బొందించి ని ◆ ద్రింపఁ జొప్పడక
యూరక నిట్టూర్పు ◆ లొదవఁ దల్పమున
నారాటమున వేఁగు ◆ నంతకుఁ బొరలి
వెలయ మేల్కొనివచ్చు ◆ విధమున వచ్చి
వలను మీఱఁగ రేపు ◆ వరుసగసల్ప
వలయు కృత్యము నొక ◆ వగగాఁను సలిపి
కొలువున కేతెంచి ◆ కొండ పైఁబడిన
పరువడి నేదియుఁ ◆ బలుకక యున్న
సరగున నగరిర ◆ క్షకు లేగుదెంచి
తోరంపు మణుల దీ ◆ ప్తులు సందడింప
సారంగధరుని భూ ◆ షణములు తెచ్చి
ముందట నిడి పాద ◆ ములమీఁద వ్రాలి
యందంద యేడ్చుచు ◆ నాకాశవాణి
పలవించు రత్నాంగి ◆ పట్టి నూరార్చి
పలికిన యాకాశ ◆ పద్ధతిం జెప్ప
విని విస్మయంబున ◆ వెఱఁగు చిత్తమున
...... ...... ...... ...... ...... ....... ....... ......
తట్టుముట్టాడంగఁ ◆ దనమంత్రివరులఁ
జుట్టంబులను మహీ ◆ సురులను దొరలఁ
దనవెంటఁ గొంచు నం ◆ తఃపురంబునకుఁ
జనుదెంచి యాపాప ◆ జూతి రప్పించి
భూమీశ్వరుఁడు దీని ◆ బుద్ధి భేదింప
సామవాక్యంబులం ◆ జన దని వెలుచ
నదలించి కాదులే ◆ దనుచు నీకల్ల
పొదలిపుచ్చగ నింకఁ ◆ బోలదు నీకు
నాకాశవాణి నీ ◆ యటమటం బెల్ల
దాఁకొని చెప్పంగఁ ◆ దలవరుల్ దెలియ
విని వచ్చి కొలువెల్ల ◆ విస్మయం బందఁ
దనకుఁ జెప్పిరి చెప్పు ◆ తథ్య మింకన్న
నొక్కక, స్రుక్కక ◆ నుసలక భీతి
దక్కక తన దిట్ట ◆ తనము దీపింప
బలికెఁ జిత్రాంగి తాఁ ◆ బన్ని నమాయ
తెలియ నీరాత్రి ◆ ...... ...... ...... ......
...... ...... ...... ..... ర ◆ త్నాంగి దేవియును
దలవరులకు నెల్లఁ ◆ దగులంచ మిచ్చి
తనతనూభవుబారి ◆ తలఁగంగఁజేసె
నని ప్రియుం గనుఁబ్రామి ◆ యాకాశవాణి
నొకటి గల్పించి దు ◆ రుక్తులు గొన్ని
ప్రకటించి తనుఁ జంపఁ ◆ బన్నినయట్టి
నాటకం బనుట మా ◆ నవనాథ నీకుఁ
దేట తెల్లంబు సం ◆ దేహంబులేదు
కాకున్న రాత్రి యీ ◆ గతిఁ బల్కినట్టి
యాకాశవాణి యెం ◆ దరిగె నేఁ డనుచు
ధాత్రీశుతో నెదుర్ ◆ తాటించి నిలిచి
చిత్రాంగి పలుకునా ◆ చిత్రంబులోన
నాకాశవాణి యి ◆ ట్లనియె నరేంద్ర
నీకుమారుని రూప ◆ నిర్జితకంతు
నతిమోహమున ఱెప్ప ◆ లార్పక చూచి
బతిమాలి చిత్రాంగి ◆ భావసంభవుఁడు
గడు వాఁడిచిగురాకుఁ ◆ గత్తిచేఁదాల్మి
గడిబాలు? గావింపఁ ◆ గ్రమ్మఱ రతికిఁ
జిత్తంబు లోపలఁ ◆ జీకాకుపఱచు
తత్తరంబునఁ బట్టఁ ◆ దమకించుటయును
రతిబోణి నీవు మా ◆ రత్నాంగి మాఱు
మతిదప్పి యిట్ల ◆ మానంబు విడిచి
పాపంబు[46]గట్టుక ◆ పైఁబడఁ జాలుఁ
బోపొమ్మనుచుఁద్రోచి ◆ పోయిన నలిగి
కొనగోళ్లతోఁ జను ◆ గుబ్బలు వ్రచ్చి
కొని నీకు గణఁక నె ◆ క్కొనఁ గుమారకుని
చేఁతగాఁ జూపి చే ◆ సిన బూమె లెల్ల
నీ తలంపునఁ జాల ◆ నిజముగ నమ్మి
కృపమాలి పగవాని ◆ క్రియఁ దప్పుచేసి
యపరాధహీను ర ◆ త్నాంగి తనూజు
విమలభూషణు నీతి ◆ విమలచారిత్రు
వినుత గుణాధారు ◆ వీతకళంకుఁ
బట్టి కోయించి యీ ◆ పాపంబు వెంటఁ
గట్టుకొంటివి పల్కఁ ◆ గాదు నీతోడ
నని యూరకుండిన ◆ నధిపుఁ డుల్లమున
మునుఁగఁ గప్పిన శోక ◆ మున మూర్ఛనొంది
తెలిసి గొబ్బున నుప్ప ◆ తిల్లెడు బాష్ప
జలములు కన్నుల ◆ జరజరఁదొరుఁగ
నాపాపజాతి చి ◆ త్రాంగి వీక్షించి
కోపాగ్ని మది దరి ◆ కొనఁగ నిట్లనియె
నినుఁ బట్టి నాపట్టి ◆ నిర్మలచరితు
వనధిగంభీరుని ◆ వంశవిస్తారుఁ
గులనగధీరుని ◆ గురుభక్తినిరతు
నలఘు తేజోధనుఁ ◆ డగు భాగ్యవంతుఁ
బరమేశువరమునఁ ◆ బడసినయట్టి
పురుషరత్నముఁ దగఁ ◆ బోనాడుకొంటి
నాలిమాటలు చెవి ◆ నాలించి జగతి
నాలీలఁగోయించె ◆ ననుచు భూజనులు
తనుఁ ! బువ్వఁ దిట్టరే ◆ ధరణీశవరులు
...... ...... ...... ...... ...... ....... ....... ......
పాపంగ రానట్టి ◆ పాపంబు దన్నుఁ
బ్రాపించె నారక ◆ పంకానఁగూలఁ
బాలైతి నని పల్కు ◆ పార్థి వేంద్రునకుఁ
బోలుపొందుగ మదిఁ ◆ బొంక నోరార్ప
నే యుపాయము లేక ◆ నిలఁ గాలివ్రేల
వ్రాయుచుండిన నెఱ ◆ వాది చిత్రాంగిఁ
బాతాళవివరంబు ◆ పగిది నెంతయును
లోఁతు మీఱిన నూతి ◆ లోనఁ ద్రోయించి
నిగుడ శోకాగ్నులు ◆ నిండుమనమున
జగతిపైఁ బొరలుచు ◆ సారంగధరుని
తెలివియు రూపంబుఁ ◆ దేజంబు గుణముఁ
బలుమాఱు పేర్కొని ◆ పలవింపుచున్న
క్షితినాథునకు మతి ◆ జితసురమంత్రి
మతిమంతుఁ డనుమంత్రి ◆ మణియు ని ట్లనియె
మనుజేశ యిట్లుండ ◆ మానంబుఁ దొరఁగి
చనునె నీ వీగతి ◆ సంతాపమొందఁ
బాయక చేసిన ◆ పనికి రోదనము
సేయుట గతజల ◆ సేతుబంధనము
నీకు లోకములోన ◆ నింద రావలసి
చేకొనవైతివి ◆ చెప్పినబుద్ధి
పరమేశువరమునఁ ◆ బడసినయట్టి
పరమపుణ్యుం డగు ◆ భక్తవత్సలుఁడు
ధరణీశ సారంగ ◆ ధరుఁ డేల హానిఁ
బొరయు శుభంబులు ◆ ఎందు నయ్యనఘు
ననవుండు భూపాలుఁ ◆ డా మతిమంతుఁ
గనుఁగొని నీ వన్ని ◆ గతులఁ గార్యంబు
పుట్టఁ జెప్పగఁ బాప ◆ మును బోల్పనైతిఁ
బట్టి నూరక వెసఁ ◆ బట్టి కోయించి
తింక నా నేరమి ◆ కింక నిఱ్ఱంకు
లింక నేటికిఁ బర ◆ మేశ్వరుకృపను
జావకుండినఁ జాలు ◆ సారంగధరుని
వేవేగఁ గొనివచ్చి ◆ వెజ్జులఁ బెట్టి
ముదమార నిచ్చలు ◆ మోళ్లు గాపించి
బ్రదికించుకొని వానిఁ ◆ బట్టంబుగట్టి
నెట్టన నేగుదు ◆ నేఁ దపంబునకు
...... ...... ...... ....... ....... ....... .......
ననుచు భూవిభుఁడు ర ◆ త్నాంగియుఁ దాను
దనబంధుజనులతోఁ ◆ దడయక కదలి
నగరరక్షకులు ముం ◆ దరఁ ద్రోవఁ జూపఁ
బొగులుచుఁదానటు ◆ వోయి కట్టెదుర
దళముగా నెత్తుటఁ ◆ దడిసిన వధ్య
శిలమీఁదఁ ద్రెంచివే ◆ సి మునున్నయట్టె
పడియున్న పదములుఁ ◆ బాణిపద్మములుఁ
బొడగాంచి నందనుఁ ◆ బొడగానలేక
కడుపు భుగల్లనఁ ◆ గడఁగు శోకాగ్ని
నడలుచు హా పుత్త్ర ◆ హా పుత్త్ర యనుచు
నామహీశుఁడును ర ◆ త్నాంగిదేవియును
భూమిపైఁబడి మూర్ఛ ◆ బొంది యొక్కింత
తడవుకుఁదెలిసి సుం ◆ దరియును దాను
నడుగులు తడఁబడ ◆ నశ్రులు రాల
నాపొంత పొదరిండ్ల ◆ నచ్చటితరుల
నేపార గిరులను ◆ నెలమిఁ గొలఁకులఁ
బొదల నెలుంగెత్తి ◆ పుత్త్రునిఁ జీరి
వెదకుచు నోలతా ◆ బృందంబులార!
కరులార ! గిరులార ! ◆ ఖగపంక్తులార!
తరులార ! హరులార ! ◆ తాపసులార!
కాన రే మాపుత్త్రు ◆ గమలాప్తతేజుఁ
గాన రే మాపట్టిఁ ◆ గాంతామనోజుఁ
గానరే మాసుతుఁ ◆ గల్మషదూరుఁ
గాన రే మాసూనుఁ ◆ గనకాద్రిధీరు
ననియని విభ్రాంతు ◆ లైనోళ్లు నొవ్వఁ
దనువులు చెమరింపఁ ◆ దనరు వారలకు
[47]గుఱిపట్టు లెగయంగఁ ◆ గుత్తుక లెండ
మరలుచుఁ గ్రుమ్మరి ◆ మగువయుఁ దాను
జనుదెంచి యాకర ◆ చరణఖండములు
తనయురంబునఁ జేర్చి ◆ ధరణీశ్వరుండు
వివిధభంగులఁ బ్రలా ◆ పించుచు నుండె
అవి దాను గైకొని ◆ యారాజుదేవి
మక్కువనెక్కొన ◆ మాటిమాటికిని
గ్రక్కున నక్కున ◆ గదియించుకొనుచుఁ
గొడుకుఁ జిట్టాడింపఁ ◆ గోరి ని న్నెలమి
నడుగిడు మనెడి నీ ◆ యడుగు లి వయ్య
తటుకున రమ్ము నా ◆ తండ్రి నీ వనుచుఁ
జిటికెలు వెట్టు నీ ◆ చేతు లి వయ్య
ఒత్తి నా చన్నిచ్చి ◆ యోమినమేని
నెత్తురా యీక్రొత్త ◆ నెత్తు రోయన్న
తావి మించినపుష్ప ◆ తైలంబు లంటు
నీ వెంట్రుకలు నేఁడు ◆ నేలపైఁ గలసెఁ
బేద కై నను బుట్టి ◆ పెక్కేండ్లు మనక
మేదినీశునకు జ ◆ న్మించి ప్రాయమున
మహితసామ్రాజ్య సం ◆ దలకుఁ బాసి
గహనంబులోన నీ ◆ గతిఁ జావవలసె
మునుపు నిక్కముఁ జెప్ప ◆ ముడిఁగి తా [48]నుండి
వెనుకఁ దా నశరీరి ◆ వినువీథినుండి
పలుకుకండిన నేమి ◆ పలికిన నేమి
చలమున నినుఁ గోసి ◆ చంపినమీఁదఁ
బలుకుపంతము చెల్లు ◆ బడిగఁ జిత్రాంగి
కులభూషణుని నిన్నుఁ ◆ గోసివేయించెఁ
జావకుండిన నేమి ◆ చచ్చిన నేమి
వావిరి తన కూర్మి ◆ వనితమాటలకుఁ
దఱిఁగించినట్టి నీ ◆ తండ్రి నీ వెంటఁ
దఱిమి వచ్చుట యని ◆ దాఁగితో కాక
కడిమి వాల్మెకములు ◆ గఱచి యొండెడకు
వడిఁ గొనిపోయెనో ◆ వనభూమిలోనఁ
గడుభయంకరలీలఁ ◆ గ్రాలుభూతములు
మిడుకకుండగఁ బట్టి ◆ మ్రింగెనో కాక
తక్కక పనిఁ దీర్చి ◆ తలవరుల్ నిన్ను
నొక్కని డించి పో ◆ వుటయు భీతిల్లి
వాపోవఁ గరుణించి ◆ వచ్చి ని న్నెలమిఁ
జేపట్టి బ్రతుకఁ బో ◆ షించెద ననుచు
ఘనపుణ్యుఁ డెవ్వఁడు ◆ గైకొని చనెనొ
తనయ ని న్నెటువలెఁ ◆ దడయక మఱతు
నీయొప్పు నీరూపు ◆ నీ విలాసంబు
నీ యొప్పు నీ చొప్పు ◆ నీరాజసంబు
నీదునెయ్యంబును ◆ నీ వినయంబు
నీదుచారిత్రంబు ◆ నెటువలె మఱతు
ననుచు రత్నాంగి బి ◆ ట్టడల భూవిభుఁడు
వినువారి కేడ్పురా ◆ విలపింపఁ దొడఁగె
నేమని పుత్త్రక ◆ యేడ్తురా పాప
మే మని తలపోతు ◆ నెక్కడఁ బోయి
తే మని ననుఁదూఱి ◆ తెం దున్నవాఁడ
వే మాడ్కి నిటువత్తు ◆ వెన్నఁడు చూతు
నామహాదేవుని ◆ నమృతాంశుధరుని
రామావిలాసాభి ◆ రామవామాంగు
సేవించి శ్రీ విల ◆ సిల్లఁ గన్నట్టి
దేవతాసము నిన్నుఁ ◆ దెలివి పోకాడి
నిందించి మతిమంతు ◆ నీతిమార్గంబు
పొందునఁ బోక దుర్ ◆ బుద్ధిని నట్టి
కొఱగామి చేసి లో ◆ కులు నవ్వనై నఁ
గొఱవి గడ్పున నుంచు ◆ కొనఁగఁ బాలైతిఁ
దప్పును నొప్పును ◆ దరువాతఁ దెలిసి
చెప్పుద మనియొక్క ◆ చెఱ నుంచనైతిఁ
బట్టి కట్టింపక ◆ పారిపో బెదరు
పుట్టించుగతిఁ దల ◆ పోయలేనైతిఁ
బాదు చాలక వేగ ◆ పడి పనిఁ దీర్పు
నా దురాత్ముని జెందు ◆ నాపద లన్న
నీతివాక్యము మది ◆ నిలుపలే నైతి
నాతాల్మి తెగటాఱె ◆ నా తెల్వియణఁగె
నిందును నందు న ◆ నేక సౌఖ్యములు
పొందించుసుతు లెందుఁ ◆ బుట్టరుగాక
జగమున నిమిషార్థ ◆ సౌఖ్యంబు లొసఁగు
మగువ లెందుఁ గలరు ◆ మదిఁ దలపోయ
నని విచారింప లే ◆ నైతి నా కింకఁ
జనునె ముందటఁ గూడు ◆ చవి యని కుడువ
నీరజహిత తేజ ◆ నీవు లేనట్టి
యీ రాజ్య మేటికి ◆ నీతను వేల
విడుతుఁ బ్రాణము లని ◆ వేగైనగుండు
మెడఁ గట్టుకొనీలోఁతు ◆ మీఱిన నదికి
మకరభోజనముగా ◆ మనుజేశుఁ డరుగ
నకలంకగతిఁ బల్కె ◆ నాకాశవాణి
ఓహో నరేంద్ర నీ ◆ కుచితమే యిట్టి
సాహసం బొనరింపఁ ◆ జంద్ర శేఖరుని
నందనుఁ డగు మీస ◆ నాథునియొద్దఁ
బొందొంద నిపుడు మీ ◆ పుత్త్రుఁ డున్నాఁడు
చిరతరంబుగ దేహ ◆ సిద్ధియు మున్ను
కరచరణోత్పత్తి ◆ గలుగు నాతనికిఁ
బరితాప ముడిఁగి నీ ◆ పట్టణంబునకు
నరుగు భూవర యన్చు ◆ నందఱు వినఁగఁ
బలికిన శోకంబు ◆ పాసి రారాజ
తిలకంబు రత్నాంగి ◆ దేవియు నంత
వారుఁ బురమునకు ◆ వచ్చి రావిభుఁడు
కోరి నగరమేలు ◆ కొనుచుండె నంత
నట మీననాథుండు ◆ నా కుమారకునిఁ
బటువుగా నొకమంచె ◆ పైఁదగ నుంచి
గోపాలకుఁడు భక్తిఁ ◆ గొనియిచ్చుచున్న
యాపాలు పోయుచు ◆ నతని కధ్యాత్మ
విద్యోపదేశంబు ◆ వెలయఁ గావింప
నుద్యుక్తుఁ డౌచు రా ◆ జోన్నతసుతుని
నను వొంద సిద్ధాస ◆ నాసీనుఁ జేసి
యనుతుర్యయోగంబు ◆ లం దంగములును
నందలిదేవత ◆ లాగణంబులును
బొంద నాస్పర్శముల్ ◆ పొసఁగ నెర్గింప
నాగురునాథు వా ◆ క్యములఁ జిత్తమున
బాగుగా నిలిపి యా ◆ పగిదిఁ బ్రవీణుఁ
డై యోగసౌఖ్యంబు ◆ లందుచు నుండె
నాయోగిముఖ్యుండు ◆ నట్ల యుండఁగను
గొనకొని యాలీలఁ ◆ గొంతకాలంబు
పనిచిన మంచెపై ◆ పట్టి సారమున
యోగసమాధిఁ దా ◆ నొయ్యనఁ దెలిసి
వేగంబె ధారుణీ ◆ విభుతనూజునకుఁ
గరచరణోత్పత్తిఁ ◆ గలిగింపఁ జేయ
స్థిరముగా నూర్ధ్వదృ ◆ ష్టియు నిలిపింపఁ
జక్కగా నిలిచినఁ ◆ జయ్యన మీఁద
నొక్కగుం డెగయంగ ◆ నువ్వున వై చి
యదియె చూడుము నీవు ◆ నందలిచూపు
వదలిన శిరముపై ◆ వడిఁబడు ననుడు
నాచూపు మరలింప ◆ నాత్మలో వెఱచి
రాచూలి యోగమా ◆ ర్గమున నుండఁగను
బదపడి యాతని ◆ భాగ్యంబుకతన
ముదమార నాలుగు ◆ మొండ్లులయందుఁ
గరపదంబులయందుఁ ◆ గనుపించు మొలక
లలరిక్రొమ్మోనులు ◆ నల్లనే వచ్చి
లలితాంఘ్రికరయుగ ◆ ళంబులవ్రేళ్లఁ
బరగగోళ్లును రెంటఁ ◆ బది విస్తరించి
నాఁడునాటికిఁ జాల ◆ నయమెక్కి వచ్చు
పోఁడిమి కానాథ ◆ ముఖ్యుఁ డుల్లముస
ముద నమంది యతనికి ◆ ముక్కంటికరుణఁ
బదకరాంబుజము లు ◆ ద్భవమంది మించి
కడిఁదిమైఁ దొల్లిటి ◆ కంటెను మంచి
యొడికమై వ్యవహార ◆ యోగ్యమై యుండఁ
జేయుదు నని మీఁది ◆ శిలఁ బాయఁ దీసి
కాయజారాతికిఁ ◆ గడుభక్తి మ్రొక్కి
యాతని నిలమీఁద ◆ నల్లన దించి
చేతులు చంకలఁ ◆ జెలువొంద గ్రుచ్చి
పట్టి మెల్లనె యెత్తి ◆ పాదము లుర్వి
మెట్టింప ధైర్యంబు ◆ మిగుల రాసుతుఁడు
లాగుగా నూఁది మె ◆ ల్లనె నడుపాడ
నాగతిఁ బూన హ ◆ స్తాంబుజంబునకుఁ
దనచేతి దండ మూఁ ◆ తగ నిచ్చి నడువఁ
బనుపుచు నిజగుహా ◆ భవనంబులోనఁ
బనుపడ నడిపించి ◆ పదపడి వెడలి
చని కొంతదవ్వుదాఁ ◆ జరియింపఁజేసి
కరుణించి యతనికిఁ ◆ గలసిద్ధు లెల్ల
నరుదుగా నొసఁగి కృ ◆ తార్థునిఁజేసె
నయమెక్కి మొండ్లను ◆ నాల్గింటియందు
నయముగ రంగవ ◆ ర్ణంబులై మొలచెఁ
గరములుఁ బదములుఁ ◆ గమనీయలీల
నెరుపులై[49] యున్న జా ◆ డెఱిఁగి యాతనికి
నరుదార చౌరంగి ◆ యనునామ మొసఁగి
మరి వాని కిట్లనె ◆ మత్స్యేంద్రుఁ డెలమిఁ
దనయ సమాల్యవం ◆ తంబున కింకఁ
జనియెద నామహా ◆ శైలంబునందు
దీపించు నతిచిత్ర ◆ దివ్యౌషధములు
చేపడు మాకుఁ జె ◆ చ్చెరఁ నింక వినుము
గురుభక్తి నిరతుండు ◆ గోపాలుఁ డతని
వెరవార శిష్యుఁ గా ◆ వింపు చిత్తమునఁ
దలపోసి నీకు ని ◆ త్యంబునుం బాలు
వలె నెడచేయక ◆ వలసి యిన్నాళ్లు
పాలు నిచ్చలుఁ బోసి ◆ పాటించె నింత
కాలంబు మనల న ◆క్కఱ నెక్కొనంగ
యోగిత్వ మతనికి ◆ నొనరింపవలయు
నాగుణోన్న తునకు ◆ నాలస్య ముడిఁగి
నిడివిగా నుండక ◆ నేమించినట్ల
కడులెస్సగా నుండు ◆ గతియయ్యె నేని
యిమ్ము నీయుపదేశ ◆ మెలయ నాతనికి
సమ్మదం బొదవ మా ◆ శాసనంబునను
అనుచుండఁ జను దెంచి ◆ యావులపాలు
గొనుచు నచ్చోటికి ◆ గోపాలకుండు
వచ్చి దుగ్ధము లిచ్చి ◆ వరుస సద్భక్తి
చెచ్చెర భక్తిని ◆ ల్చిన వానిమీఁదఁ
గరుణామృతము నిండ ◆ కడకంటిచూపు
పరగించి పలికె నా ◆ పరమయోగీంద్రుఁ
డామహితాత్ము పెం ◆ పంద నౌషధము
లామాల్యవంతంబు ◆ నందు సిద్ధించుఁ
గాన మా కచటికిఁ ◆ గదలంగవలయు
మానక నీ వింక ◆ మాకిట తెచ్చు
పాలు నిచ్చలుఁబోసి ◆ పరితృప్తిఁజేసి
మేలుగా సవరింపు ◆ మీ మమ్ముఁబోలి
యనుచుఁ జౌరంగిని ◆ నప్పనసేసి
మనమార మేము క్ర ◆ మ్మఱ వచ్చినీకు
వినుత యోగాభ్యాస ◆ విధమెల్లఁ దెలిపి
తనుసిద్ధియును నిచ్చి ◆ ధన్యుఁ జేసెదము
మసలక చనుదేర ◆ మా కబ్బకున్న
నెసఁగ నీ కుపదేశ ◆ మిచ్చుఁ జౌరంగి
సేవింపు మితని సు ◆ స్థిరభక్తి ననుచు
వేవేగఁ బశుపాలు ◆ వీడ్కొల్పి యంత
...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ......
పొలుచులాతపుఁగోలఁ ◆ బుటిక యుం బూని
తలఁపునైత్తము లోనఁ ◆ దరుణేందుమౌళి
నిలిపి మ్రొక్కుచు గుహా ◆ నిలయంబు వెడలి
చని పురంబులు నూళ్లు ◆ శబరులయిండ్లు
వనములు నదులును ◆ వరశైలములును
బొలుచు తీర్థములును ◆ బుణ్యాశ్ర మములు
నెలమితోఁ జూచుచు ◆ నేగి ముందటను
గనియె మత్స్యేంద్రుండు ◆ ఘనరత్నశృంగ
జనితవజ్రాళీల ◆ నద్దిగంతరముఁ
గమనీయకందర్ప ◆ కన్యకా కేళి
సముచిత నిర్మల ◆ చంద్రకాంతమును
ఘనదంతిహతిసింహ ◆ ఖరనఖోత్పాత
వినుతముక్తావళీ ◆ విశదదంతమును
అమితశాఖామృగ ◆ వ్యాధూతవృక్ష
సుమహితశిఖర వి ◆ శ్రుతలతాంతమును
సన్ముఖకిన్నర ◆ జన దార రచిత
మన్మథోదంతంబు ◆ మాల్యవంతంబు
కని డాయఁ జని కౌతు ◆ కంబు చిత్తమున
నెనయంగ నన్నగ ◆ మెక్కుచో నందు
మును దపమున్న స ◆ న్మునులు మోదంబు
మనమునఁ బెనఁగొన ◆ మనసిజాంతకుని
నందనుండగు మీన ◆ నాథుండు వచ్చె
నిందుల కాయోగి ◆ కెదురుగా నేగి
పొడగందు మనుచు గుం ◆ పులుగూడి వచ్చి
తడయక దర్శించి ◆ తగ సన్నుతించి
ముకుళితహస్తులై ◆ ముందట నున్న
సకలమునీంద్రులఁ ◆ జిల్లఁగాఁ జూచి
పొందొందఁ గౌగిట ◆ బొందించి వారి
నందఱఁ గుశలంబు ◆ లడిగి యాశైల
మెలమి వారును దాను ◆ నెక్కి యా మీఁద
వెలయు హోమాగ్నులు ◆ వేదనాదములు
పరపుగాఁ దీర్చిన ◆ పర్ణ శాలలును
సరసకిన్నరవధూ ◆ చతురగానములు
కలకంఠ శారికా ◆ కల పిక కీర
కలకలంబులు గల్గి ◆ కాయలఁబువుల
బాగుగాఁ బరిపక్వ ◆ ఫలములచేత
వీఁగు వృక్షంబులు ◆ విలసిల్లుచున్న
వనముల నభినవ ◆ వనజమనోజ్ఞ
వనజాకరంబులు ◆ వరుసగఁ గనుచు
వినతులై తాపసుల్ ◆ నెలయంగఁ దెచ్చి
తన కిచ్చునర్ఘ్య పా ◆ ద్యములు గైకొనుచు
నాయాయిఠావుల ◆ నతిభక్తిఁ దనకుఁ
బోయు దుగ్ధాహార ◆ ములఁ దృప్తుఁడగుచు
వారి వీడ్కొని చని ◆ వలసిన మందు
లారఁ గైకొని యమ్మ ◆ హాద్రిపై నొక్క,
గుహ నివాసముచేసి ◆ కొని వసియించి
మహితయోగానంద ◆ మగ్నుఁడై యుండె.
నంతలో నచ్చట ◆ నా చవురంగి
సంతసంబున నిజ ◆ చరణహస్తములు
ఒడికమై వ్యవహార ◆ యోగ్యంబు లైనఁ
దడయక గుహ వెళ్లి ◆ తత్సమీపమునఁ
దెరువరుల్‌వచ్చెడి ◆ తెరువున నొక్క
పరవైన ఱాతిపైఁ ◆ బరగఁ గూర్చున్న
తఱి నొక్కవైశ్యుఁ డు ◆ త్తముఁడు మిర్యముల
పెఱికలు త్రోవగాఁ ◆ బెక్కు, గొంపోవఁ
గని యివి యేటి వె ◆ క్కడి కేగుచున్న
వనుచుఁ ఔరంగి త ◆ న్నడిగిన వాఁడు
సుంకరియను భీతి ◆ స్రుక్కి నేర్పునను
బొంకి తప్పించుక ◆ పోద మటంచు
నవి జొన్న లనుటయు ◆ నట్లుగా నాత్మఁ
దవిలి తలంపఁ జి ◆ త్రముగ నా పెఱిక
లందలి మిరియంబు ◆ లవి జొన్నలైనఁ
బొందుగాఁ జని యొక్క ◆ పురమును జొచ్చి
వచ్చి యా మూటలు ◆ వడి విడ్చి చూచి
యచ్చెరువడి బొంకు ◆ నాత్మ నూహించి
యూఱక పుణ్యుని ◆ నొగి సుంక రనుచు
మొఱగి పల్కిన మాకు ◆ మోసంబుకతన
నీచేటు పుట్టెను ◆ నింక నీ వెఱిక
లాచక్కటికి గొంచు ◆ నరిగి యాఘనుని
దగఁ గాంచియాతప్పు ◆ దయ మీఱఁ గావ
దిగదిగ నొగిని బ్రా ◆ ర్థించెద ననుచుఁ
బెఱిక లెత్తించి యా ◆ బేహారి చనిన
మఱియుఁ జౌరంగియు ◆ మఱి యివి యేటి
వనిన వాఁడును మిరి ◆ యమ్ముల పెఱిక
లని నిజమాడిన ◆ నాసిద్ధముఖ్యుఁ
డప్పుడు తనమది ◆ నట్లుగాఁ దలఁపఁ
జెప్ప నచ్చెరువుగాఁ ◆ జెచ్చెరఁ జొన్న
లన్నియు మిరియంబు ◆ లైతొల్లియట్ల
యున్న వర్తకులును ◆ నొగిఁ దమలోనఁ
బెఱికలమూటలు ◆ పెడవైచి చూచి
వెఱ గంది వచ్చి యా ◆ విమలాత్మునకును
ముదమునఁ జాఁగిలి ◆ మ్రొక్కి నీవాక్య
మది దేవతావాక్య ◆ మనుచు నత్తెఱఁగు
వివరంబుగాఁ జెప్పి ◆ వీడ్కొని చనిన
సవరనై వాక్సిద్ధి ◆ చౌరంగి తనకుఁ
గల్గుట యెఱిఁగి త ◆ క్కటిసిద్ధు లెల్లఁ
గలిగె నటంచుఁ దా ◆ క్షత్రియుం డగుచుఁ
జేసినపంతముఁ ◆ జెఱచి గర్వమున
నా సమీపంబున ◆ నరుదుగా నిత్య
తీపుమించినపాలఁ ◆ దృప్తునిఁ జేసి
చేపట్టి తన్నుఁ బో ◆ షించినయట్టి
గోపాలకునిఁ దన ◆ గురునివాక్యమును
ద్రోపునూకుడుఁజేసి ◆ తొల్లి మత్స్యేంద్రుఁ
డరిగినత్రోవఁ దా ◆ నద్రులు నదులుఁ
బురములుదేశముల్ ◆ పుణ్యతీర్థములుఁ
జూచుచుఁ[50] బోవనా ◆ ను ద్దెఱుంగమిని
డాచేత దుగ్ధభాం ◆ డంబు ధరించి
గోపాలకుఁడు వచ్చి ◆ గుహవాత నిలిచి
యాపాలకుండ గు ◆ హాంతరమ్మునకుఁ
జాపినఁ దొల్లిటి ◆ జాడఁ గైకొంట
దోఁపకయున్న నం ◆ దుకుఁ జనఁ జొచ్చి
యాఁదటఁ జౌరంగి ◆ నరసి లేకున్న
వేదనఁ బొందుచు ◆ వెలికి నేతెంచి
నాగుహ కవ్వల ◆ నాగుండ్లమీఁద
లాఁగలఁ బడెలఁ బ ◆ ల్లముల లోయలను
గలయంగ వెతకుచుఁ ◆ గడు నెలుఁగెత్తి
పలుమాఱుఁ బిలుచుచుఁ ◆ బర్వినవగలఁ
దనలోన నిట్లని ◆ తలపోయఁ దొడఁగెఁ
గొనకొని ననుఁ బిల్చి ◆ గురుఁ డొప్పగించి
చనినది మొదలు ని ◆ చ్చలు దుగ్ధములను
మునుపటివలెఁ దెచ్చి ◆ ముదమున నొసఁగఁ
గైకొన కిప్పు డె ◆ క్కడి కేగె నొక్కొ
వై కొని మృగములు ◆ పట్టిప్రాణములు
గొనియెనొ కొనిపోయి ◆ క్రూరదానవులు
దునుమభూతంబులు ◆ తొడిఁబడఁ దినెనొ
తెరువు దప్పెనొ పెక్కు ◆ దిక్కుల నిట్లు
పరికించి చూచి యే ◆ పట్టున నైనఁ
జౌరంగి గాన నీ ◆ చంద మెట్టిదియొ
ధారుణి తోయంబు ◆ దహనవాయువులు
దివియును జంద్రుండు ◆ దిననాయకుండు
శివుఁడు వాగ్ధవుఁడు రా◆. జీవలోచనుఁడు
సాక్షిగా గురు వని ◆ చౌరంగిఁ గొలుతు
దక్షత ని న్నె కా ◆ తలఁ చెద ననుచు
నొదవు శోకము నిల్ప ◆ నోపక మఱియు
[51]నదవదపడుచు ని ◆ ట్లనియెఁ జౌరంగి
మఱువక గురునాథు ◆ మాఱుగా నిన్ను
నఱ లేక తలఁపుదు ◆ ననవరతంబు
లేదు నాయెడఁదప్పు ◆ లేశమాత్రంబు
మోదంబు మీఱ నే ◆ మును చేసినట్టి
పొరపేమి యని చిన్నఁ ◆ బోయిన మోముఁ
దొరఁగు భాష్పములుపైఁ ◆ దొరఁగ గోపకుఁడు
విసిఁగి చౌరంగిని ◆ వెదకుట మాని
మసలక చనియుఁ దా ◆ మందలోపలికి
గోపాలకులఁ బిల్చి ◆ గోవులమందఁ
జూపి యప్పనఁజేసి ◆ స్రుక్కక చావ
సమకట్టియుఁ గడు వి ◆ సర్జించి జాలిఁ
గుములుచుఁ దానుండు ◆ గుడిసెలోపలను
నించుక కను మూయు ◆ నెడ మీననాథు
డంచితంబుగఁ గల ◆ నరుదెంచి పలికెఁ
జావ నేటికిఁ బుత్త్ర ◆ చౌరంగి వచ్చె
నూవసించిన యట్టి ◆ మాల్యవంతమున
కనిన మేల్కని గురుఁ ◆ గని వెఱఁగంది
తనమది నిల్పి స ◆ ద్భక్తితో మ్రొక్కి
మఱునాఁడు తాఁ జని ◆ మత్స్యనాథుండు
గుఱుకొని వసియించు ◆ గుహవాత నిండఁ
బెనురాళ్లఁ దెట్టెగాఁ ◆ బెట్టి చాలించి
చనక నిశ్చలభ క్తిఁ ◆ జనుదెంచి యరసి
పోవుచు నిహపరం ◆ బుల శ్రీ గురుండు
దైవంబు భావింపఁ ◆ దన కనుచుండె
నంతఁ జౌరంగియు ◆ [52]నమ్మాల్యవంత
చెంతను వడ యెండ ◆ చే దప్పి గదిసి
వెరవార జలములు ◆ వెదకుచుఁ బోయి
సరసిజ కుముద వి ◆ స్తారంబు చక్ర
సౌరస హంస ప్ర ◆ చారంబు పంక
దూరంబు వాసనా ◆ తులితపానీయ
పూరంబు పుష్పిత ◆ భూరు హోదార
తీరంబు నుల్లస ◆ ద్వీచి వితాన
సారంబు నైనకా ◆ సారంబుఁ గనియెఁ
[53]గని మనంబునఁ గౌతు ◆ కంబు సిద్ధింపఁ
జనఁజొచ్చి చయ్యనఁ ◆ జౌరంగి పాణి
కమలపుటంబునఁ ◆ గమలముల్ నించి
తిమిరికొన్నను దప్పి ◆ తీఱకయున్నఁ
దనుఁ బొడగాంచిన ◆ దవ్వులఁ దొలఁగి
చనుమృగపక్షి సం ◆ చయము వీక్షించి
యరుగుచు నంత స ◆ హ[54]కరభూజంబు
చలిత శాఖోచ్ఛాయ ◆ జడిగొను చున్న
సైకతస్థలిఁ బథి ◆ శ్రమ మెల్ల దీఱఁ
జేకొని శయనించి ◆ చిత్తంబు నలర
నంచితలీల శా ◆ ఖాగ్రంబు లందు
సంచరించెడి శుక ◆ శారికా బర్హి
కలపిక కలకంఠ ◆ కలకలధ్వనులు
పలుమాఱు వీనుల ◆ పండువై పొలయ
వినుచు సుఖంబున్న ◆ వేళ నహీంద్రుఁ
డొనర నచ్చటి కొక్క. ◆ డొయ్యన వచ్చి
తీరపాదప మెక్కి ◆ తిరముగా దాని
తోరంపు గొమ్మలఁ ◆ దోఁకఁదాఁ జుట్టి
జలపానతృష్ణ నా ◆ సరసీలోపలికిఁ
దల చాచి తోయంబు ◆ త్రాగునయ్యెడను
నెగ డందులోనుండి ◆ నిగిడి యాపాము
దగులఁబట్టిన నది ◆ తల్లడపడఁగ
సుదగొమ్ముతోనంటఁ ◆ జుట్టినతోఁక
వదలక తివుపాము ◆ వడిమీఁద నెగడు
కడిమిమైఁ దివియవృ ◆ క్షము వేళ్లతోడఁ
దొడిఁబడఁ బెకలి త ◆ త్తోయంబులందు
భోరున బుగ్గలు ◆ వొడమంగ మునిఁగె
నారీతి సిద్ధుఁడు ◆ నాజలగ్రహము
బలిమికి నాశ్చర్య ◆ పడు నంతలోనఁ
గలుషించి నక్రముఁ ◆ గంపింపఁ గఱచి
విడుపించుకొని పాము ◆ వృక్షంబుతోను
వడిఁ దేలి మీఁదికి ◆ వచ్చె నత్తరువు
వదలి చయ్యనఁ జని ◆ వదలని యలఁత
నొదుఁగుచు నొక కాష్ఠ ◆ మొయ్యనఁ గఱచి
కొనివచ్చునాఁడు న ◆ క్కుజము మూలంబు
...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ......
దప్పికిఁ జనుదెంచి ◆ తగుజలం బాను
నప్పుడు మిగుల దా ◆ నాఁ కొన్నదగుట
నొదుఁగుచు దానిని ◆ నొయ్యనఁ గదిసి
యదరంటఁ బట్టె న ◆ ల్లప్పుడు పాముఁ
గదిసియుఁ జౌరంగి ◆ కరుణ దీపింప
మొదల వృక్షము నిల్ప ◆ మోపినకాష్ఠ
మక్కజంబునఁ దెచ్చి ◆ యాపాముపొట్ట
వక్కలమోపిన ◆ వడిఁగూడి పొదలి
సైకమై మెఱుఁగారు ◆ సంది గొందెఱుఁగ
రాకుండె నప్పు డా ◆ రట మెల్ల మాని
ఫణీనాథుఁ డొయ్యనఁ ◆ బడగెత్తి నిక్కి
ఖణి మీఱ చౌరంగిఁ ◆ గనుఁగొని పలికె
సనఘాత్మ మీ రెవ్వ ◆ రయ్య నేఁడే మొ
పనికిఁగా నిచటికే ◆ పగిది వచ్చితిరి
ననుఁజావకుండఁ బ్రా ◆ ణములు గాచితిరి
మనిపిన తెఱఁగు న ◆ మ్మతిఁ జెప్పవలయు
ననినఁ జౌరంగియ ◆ య్యహికులోత్తముకు
విను మని పలికే న ◆ వ్విధ మెల్లఁ దెలియ
సరసిజాసన పాక ◆ శాసన ప్రముఖ
సురగణమకుట భా ◆ సురమణి కిరణ
బృందరంజితపాద ◆ పీఠు[55]డై మెఱయు
కందర్పసంహరు ◆ గారాపుఁబట్టి
మీననాథుం డను ◆ మేటి సిద్ధునకు
నేను శిష్యుఁడ ధర ◆ ణీపతి సుతుఁడ
సహినాథ చౌరంగి ◆ యనెడి సిద్ధుఁడను
మహిమఁ బెంపొందిన ◆ మద్గురుదేవుఁ
డీమాల్యవంతమ ◆ హీధరమందు
క్షేముంబుమీఱ వ ◆ సించి యున్నాఁడు
వారలదివ్యాంఘ్రి ◆ వనజంబు లర్థి
చేరి కొల్చెద నను ◆ చింత నున్నాఁడఁ
గడు దప్పిగొని యుద ◆ కంబులు గ్రోల
నెడపక మడుఁగున ◆ కేతెంచి జలము
నిమ్ములఁద్రావి నే ◆ నీచెట్టునీడ
నెమ్మది వసియించి ◆ నీ విధం బెల్లఁ
గనుచుంటి నని తన ◆ కథ లొప్పఁ జెప్పి
కొనుమిదె నీవుగై ◆ కోఁ దెచ్చినట్టి
మందు చక్కని దని ◆ మసలక యిచ్చె
డెందంబునందుఁ బా ◆ టిల్లు మోదమున
నతనితో నురగ మి ◆ ట్లనియె భూ తేశు
సుతుఁడైన మత్స్యేంద్ర ◆ సూనుండ వగుటఁ
జనఁగొను మిత్తు నీ ◆ సంధానకరణి
ననుచుఁ జౌరంగికి ◆ నౌషధం బొసఁగి
మఱియు నిట్లనియెను ◆ మత్స్యేంద్రుఁ జూడ
నఱిమెడు ముదము నా ◆ యంతరంగమునఁ
దెలుపుమ యది యేమి ◆ తెఱఁ గన్నఁ దొల్లి
తలపోయనొక్క. గం ◆ ధర్వుఁడనేను
శాపకారణమున ◆ సర్పవేషంబు
నేపారఁ గైకొని ◆ యిట్లున్న వాఁడ
నమ్మహాత్మునిఁ జూచి ◆ నప్పుడే తనకు
ముమ్మరంబగు శాప ◆ మోక్షంబు గలుగుఁ
గ్రచ్చర సంధాన ◆ కరణి నీ కిప్పు
డిచ్చితి నిచ్చెద ◆ నిఁకదీనితోడ
మందులు మీ రిందు ◆ మరలియేతేరఁ
బొందుగా నట వేగఁ ◆ బోయి రమ్మనుచుఁ
వినయమొప్పఁగఁ బాము ◆ వీడ్కొని వేగఁ
జనియె నచ్చటు వాసి ◆ చౌరంగినాథుఁ
డరిగి ముందటఁ గాంచే ◆ నామాల్యవంత
ధరణీధరమును నం ◆ తట దుగ్ధవంత
వరసరోవరఫుల్ల ◆ వనజాతజాత
పరిమళంబులు మును ◆ పడఁ గానుకిచ్చి
తవిలిసేవింప మో ◆ దము మీఱఁ జూపి
చవురంగిపై వీచెఁ ◆ జల్లనిగాలి
యతఁ డప్పు డాశైల ◆ మల్లన నెక్కి
నుతికెక్కు చున్న స ◆ న్ముని నివాసముల
కరిగి జగత్పూజ్యుఁ ◆ డగుమీననాథు
చరణపద్మంబులు ◆ సద్భక్తిఁ గొలిచి
బ్రదుకుసిద్ధుండఁ జౌ ◆ రంగి నే ననుచు
నొదవుసంప్రీతి వా ◆ రొసవు దుగ్ధములు
గొని తృప్తి నొందుచు ◆ గురునాథుఁ డున్నఁ
గని గుహాభవనంబు ◆ గదియంగ నేగి
యాలోనఁ బరమయో ◆ గానంద వార్థి
నోలలాడుచునున్న ◆ యోగివరేణ్యుఁ
బొడగాంచి యందంద ◆ భువిఁ జాఁగి మ్రొక్కి
కడుభక్తితోఁ గర ◆ కమలంబు మొగిచి
శ్రీగురునాథ యా ◆ శ్రితపారిజాత
యోగిగోచరవంద్య ◆ యోగిప్రభావ
యోగిచూడామణి ◆ యోగవిజ్ఞాన
సాగరపూర్ణిమా ◆ సంపూర్ణ చంద్ర
భోగిభూషణ పుత్త్ర ◆ భువనైకవినుత
రాగవిరోధాది ◆ రహిత సంసార
దూర దుస్తరమహా ◆ దురితాంధకార
వారిజమిత్ర ◆ గీర్వాణపారీణ
విజితారిషడ్వర్గ ◆ విమలాంతరంగ
సుజనానుకూల వి ◆ శ్రుతదయాలోల
యని వినుతింపంగ ◆ నతి సంతసించి
కని యాత్మయోగంబు ◆ కర మర్థితోను
దెలిసి శంకరు మహా ◆ దేవుఁ బరేశుఁ
దలఁచి చేతులు మోడ్చి ◆ తలఁజేర్చి మ్రొక్కి
క్షితిఁ జాఁగిమ్రొక్కిన ◆ శిష్యు లె మ్మనుచు
నతికృపామతిఁ బల్క ◆ నాతఁడు భక్తి
సంధిల్లఁ దనకుఁ ద ◆ క్షకుఁ డిచ్చినట్టి
సంధానకరణి ని ◆ జంబుగాఁ జూపఁ
బ్రమదంబుతోడఁ జౌ ◆ రంగి నీ కెచట
సమకూరె నిప్పుడు ◆ సంధానకరణి
నావుడు నామీన ◆ నాథుతో నతఁడు
తా వచ్చినట్టి వి ◆ ధంబును ద్రోవఁ
బొడగాంచినట్టి యా ◆ భుజగంబుకథయుఁ
దడయక చెప్పి మీఁ ◆ దట నయినట్టి
లలితదివ్యౌషధ ◆ లాభంబు దెలియఁ
బలికి మి మ్మటకు రాఁ ◆ బ్రార్థనఁజేసె
నాపన్నగాధిపుం ◆ డనుటయు ముదము
దీపింపఁ బలికె సు ◆ స్థిరమతిఁ బూని
యోగవిద్యాభ్యాస ◆ [56]మొనరిస్తి నీకు
బాగుగాఁ గరపద ◆ పాటవం బెసఁగ
నున్న దె మమ్ము ని ◆ ట్లూఁదినభక్తిఁ
బన్నుగాఁ గొలుచు గో ◆ పాలముఖ్యునకు
క్షేమమే యనుటయు ◆ శ్రీ గురునాథ
మీ మహామహిమను ◆ మించుతత్పాణి
పదయుగములఁబొల్చి ◆ ప్రతిదివసంబు
విదితయోగాభ్యాస ◆ విధము నేమరక
పూని యనుష్ఠింతుఁ ◆ బుణ్యాత్ముఁడైన
ధేనుపాలకుఁడు సు ◆ స్థితి నున్న వాఁడు
నావుడు వినీ మీన ◆ నాథుఁ డిట్లనియె
నీ విందు వచ్చుట ◆ నిజముగాఁ జెప్పి
వినుతికెక్కిన యోగ ◆ విద్యోపదేశ
మొనరంగఁ బశుపాలు ◆ కొసఁగితే యనిన
వడకుచుఁ జౌరంగి ◆ వాతెఱ భీతిఁ
దడుపుచు విన్ననై ◆ తలవంచి పలికె
గురునాథ వేగ మ ◆ గుడనైతిఁ జెప్ప
వెర వేది మొఱఁగి యా ◆ విమలాత్ముతోడఁ
జెప్పక యిందు వ ◆ చ్చితి నింక నిట్టి
తప్పు సహించి చి ◆ త్తంబునఁ గరుణ
చిప్పిల నన్ గటా ◆ క్షించి రక్షింపు
...... ...... ...... ...... ...... ...... ....... ......
మని వేఁడుకొనుమాట ◆ మఱి బిట్టు చెవులఁ
గనలుశూలము నాటి ◆ కసిగినట్లయిన
నుల్లంబు గలఁగి బి ◆ ట్టులికి బాష్పములు
పెల్లుగాఁ దొరఁగంగఁ ◆ బేర్చుదుఃఖమున
నలఁగుచు మత్స్యేంద్రుఁ ◆ డనియెఁ జౌరంగిఁ
దలపోయ నాయజ్ఞఁ ◆ దలమీఱి నీవు
ఒక గొల్లవానిగా ◆ నూహించి తట్టి
సుకృతాత్ము ననిశంబు ◆ శుద్ధచారిత్రు
గురుభక్తి నిరతు స ◆ ద్గుణ విభూషణునిఁ
బరహితవ్రతలోలుఁ ◆ బరమకల్యాణు
వంచించి రాఁ గాళ్లు ◆ వచ్చెనే నీకు
నించుక మనమున ◆ నీతియులేదు
నాత .... .... నైన ◆ నమ్మించి చెఱుచు
పాతకంబున కొడఁ ◆ బడదె నీమనసు
తిట్టురట్టుల కోర్చి ◆ తెఱవమాటలకు
నట్టక నడు రేయి ◆ నందనుం డనెడి
యక్కఱలేక నీ ◆ యంఘ్రిహస్తములు
చక్కు చేయించిన ◆ జనపతిపట్టి
వగునీకుఁ గనికర ◆ మదియేల కలుగు
జగతిపై నింబబీ ◆ జము నించియుండ
మొలచునే వింతగా ◆ ముదము దీపింప
సలలితమధుర ర ◆ సాలభూరుహము
కప్పురంబునఁ బాదు ◆ గావించి పసిఁడి
కొప్పెరఁ బన్నీరు ◆ కొనితెచ్చి పోసి
తనరఁ బెంచినఁ దొల్లి ◆ తనకంపు మాని
వనరుహంబులతావి ◆ వలచునే యుల్లి
క్షత్త్రియుల్ దమపని ◆ సమకూరుదనుక
మిత్రులఁ బోలి న ◆ మ్మిక పుట్ట నుండి
యచ్చి వచ్చినవేళ ◆ నభియాతులట్లు
చెచ్చెర నొకకీడు ◆ చేసి పోవుదురు
నీచాత్మ ప్రొద్దున ◆ నీకు క్షీరముల
నేచిన సద్భక్తి ◆ నిచ్చి పోషింపఁ
గరచరణోత్పత్తి ◆ గలిగె నీ కనుచుఁ
బరిణామ మందు న ◆ ప్పశుపాలతిలకు
నే మని మొఱుఁగితి ◆ వే మని చూతు
నీమోము పోపొమ్ము ◆ ని న్నోమినట్టి
ఫలమెల్లఁ గలిగె నా ◆ పాల వసింప
వల దని గోపాల ◆ వ(రునిఁ జి)త్తమునఁ
దలఁచి యోసజ్జన ◆ స్తవనీయచరిత
తలకొన్న గురుభక్తిఁ ◆ దము మీఱరాని
యలఘుపుణ్యాధికు ◆ లవనిఁ బెక్కండ్రు
గలరు లే రనరాదు ◆ గాని నీ వంటి
వారలఁ గాన మె ◆ వ్వలనను నిన్ను
గారవంబున శిష్యుఁ ◆ గావించు కొనెడి
యా పుణ్య మేటికి ◆ నబ్బుఁ జౌరంగి
కీ పాపకర్మున ◆ కిచ్చలో నమ్మ
(నుల్ల) మారఁగనమ్మి ◆ యుపదేశ మిక
[57]కల్లచేసెనె యూర ◆ కయెకన్ను మొఱఁగి
చౌరంగి వచ్చిన ◆ జాడ నీ వెఱుఁగ
నేరక గుహలోన ◆ నెమక విభ్రాంతి
నెచ్చటఁ బరికించి ◆ తెచ్చటఁ బిలచి
తెచ్చట వగచితి ◆ వెచ్చటఁ దిరిగి
తయ్యయో శిష్యుండ ◆ నడకించిపోయె
నెయ్యెడఁ బొడగాంతు ◆ నింక నే ననుచు
జూమర్లు గుడుచుచు ◆ సొలయుచు నాత్మ
నేమని దూఱితి ◆ వింక నీకిట్టి
యోగ మేనునువచ్చి ◆ యొసఁగుదు నీకు
వేగంబె ఘనయోగ ◆ విద్యోపదేశ
మనుచు దిగ్గున లేవ ◆ నమ్మీన నాథు
కనియెను జౌరంగి ◆ హస్తముల్ మొగిచి
గురునాథ భవదీయ ◆ కోమలపాద
సరసిజంబులు గొల్వఁ ◆ జయ్యన నాత్మ
గరకొనుతమకంబు ◆ కతన నీ పంపు
మఱచి వచ్చిన తప్పు ◆ మన్నన మీఱఁ
గోపంబు తక్కి లోఁ ◆ గొని తొల్లిటట్ల
చేపట్టి కరుణ వీ ◆ క్షింపవే నన్ను
సకలజగత్పూజ్య ◆ జనకుఁ డారీతి
నొక విచారముచేయ ◆ కూరక పంపి
యఱవంగఁ గోయించె ◆ నంఘ్రిహస్తములు
నఱకించుటయును బ్రా ◆ ణములు నూటాడ
వనరుచు నున్న జీ ◆ వస్మృతు నన్ను
మనిచితి విఁక నీదు ◆ మహిమ వర్ణింప
నల శేషుఁడును జాలఁ ◆ డనిన నాబోటి
కలవియే నాతండ్రి ◆ కలవియె తల్లి
...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ......
వైనను నీవే మా ◆ స్వామివి నీవె
అనియని పలుమాఱు ◆ నందంద వేఁడు
కొనుచుఁ జాఁగిలియు మ్రొ ◆ క్కుచు నున్నవానిఁ
గలఁగిన చిత్తంబు ◆ గల మీననాథుఁ
డలుకఁచాలింప కి ◆ ట్లనియెఁ జౌరంగిఁ
జెదరక నీవొన ◆ ర్చిన కల్లతనము
పదివేలుచెప్పిన ◆ పాయ దుల్లమునఁ
బాపాత్మ నీవు నా ◆ పంపినపంపుఁ
ద్రోపునఁగూటమి ◆ దొలఁగి వచ్చితివి
గాన నేరమికి నీ ◆ కతన సంతాన
హీనుండ వై యుండు ◆ మింకని ఘోర
శాపమిచ్చిన తఱి ◆ సామర్థ్య మడఁగెఁ
దాపంబు దీపింపఁ ◆ దన గురు నాధు
పదముల వ్రాలి బా ◆ ష్పాంబుసంకలిత
వదనుఁడై మగుడలే ◆ వక గురునాథ
బడుగుపిచ్చుక మీఁదఁ ◆ బాశుపతాస్త్ర
మడరించు గతి మది ◆ ననుకంప లేక
దీనుని నీయాజ్ఞ ◆ దీకొన లేని
వాని నెంతటి వానిఁ ◆ గాఁ దలంచితివి
శాపమిచ్చితి వని ◆ చాల దుఃఖించు
నాపన్నుఁ జౌరంగి ◆ నాత్మ నొక్కింత
కనికరం బొదవంగఁ ◆ గనుఁగొని భర్గు
తనయుఁ డిట్లనియెఁ బు ◆ త్రక నేము నీకు
వెలయనిచ్చిన యోగ ◆ విద్యయు నెన్నఁ
గలసిద్ధియును మఱిఁ ◆ గాయసిద్ధియును
దప్పదు సిద్ధసం ◆ తతి లేదు గాని
చొప్పడ నఱికి యె ◆ చ్చోనైనఁ బాత
నిగిడించి మించియు ◆ నీమహీరుహము
జగతిపైఁ బరుగు నీ ◆ సంతాన మనఁగ
ననుచుఁ జౌరంగి నూ ◆ రార్చి సమ్ముదము
నొనరించి కదలిన ◆ యోగివరేణ్యుఁ
డరుదుగా మును వచ్చి ◆ నట్టి మార్గమున
నరిగి నరేంద్రు మ ◆ హా మహీధరముఁ
గని తనతొల్లిఁటి ◆ ఘనగుహాద్వార
మున నున్నసిలలెల్లఁ ◆ బుచ్చిపోవైచి
పటుబుద్ధిఁజొచ్చి లో ◆ పల నిజకక్ష
పుటదండములు నిల్పి ◆ భూతేశుతనయుఁ
డగ్గుహాంగణమున ◆ నచ్చ వెన్నెలల
నిగ్గులు దులకించు ◆ నిర్మలస్ఫటిక
భాసురోపలముపైఁ ◆ బ్రమదంబు మీఱ
నాసీనుఁడై యెప్పు ◆ డరుదెంచు నిటకు
గోపాలతిలకుఁ డా ◆ గురుభక్తినిరతు
నేపార వీక్షింప ◆ నెప్పుడు గలుగు
హృదయంబు విలసిల్ల ◆ నింక నా కనుచు
నెదురు చూచుచునుండె ◆ నింతట నతఁడు
గురు నాత్మఁ గానక ◆ కుందుచు నపుడు
గోరక్ష సిద్ధునికథ.
పొరిఁ [58]జిన్న వోయిన ◆ మోముతోడుతను
ముదుకుగొంగడి నిండ ◆ ముసుఁగిడి పసుల
నదరించుకోలయు ◆ నావులపాల
కుండయుఁ గేలఁగై ◆ కొని తలవంచి
యొండుదిక్కులఁ జూపు ◆ లొలయంగ నీక
దుగుదాయ మొదవఁ ద ◆ ద్గురుగుహ డాసి
మొగమెత్తి యానాథ ◆ ముఖ్యు నీక్షించి
సయ్యన ముదము నా ◆ శ్చర్యముం బొదవ
నయ్య వచ్చె నటంచు ◆ నందంద వసుధఁ
జాఁగిలి మ్రొక్కి త ◆ చ్చరణముల్ ఫాల
భాగంబు గదియించి ◆ భక్తి నుతింప
నాపశుపాలుని ◆ నత్యాడరంబు
దీపింపఁ బిలిచి త ◆ దీయమస్తమున
వక్షస్థ్సలంబు మో ◆ వఁగఁ గౌఁగిలించి
పక్షమేర్పడను గృ◆ పాదృష్టిఁ జూచి
సేమమే గురునాథ ◆ సేవానురక్త
సేమమే సుజనభూ ◆ షిత గుణోదార
సేమమే పావన ◆ శీలసంపన్న
సేమమే గోపాల ◆ శేఖర నీకు
నీమహీశులకును ◆ నీ బంధువులకు
నీమందపసికిని ◆ నీ గొల్లలకును
మేలె నెన్ముదె భద్ర ◆ మే కుశలంబె
చాల నేరమిచేసెఁ ◆ జౌరంగి నీకు
నుపదేశమీక ని ◆ న్నూరక మొఱఁగి
చపలుఁడై మాయున్న ◆ శైలంబునకును
జనుదెంచుటయు నాత్మ ◆ సంతాప మంది
నిను సిద్ధుఁగావింప ◆ నేనె వచ్చితిని
నీ గురుభక్తికి ◆ నీ నడవడికి
నీ గోలతనముకు ◆ నీ ధర్మరతికి
నిచ్చలో మెచ్చితి ◆ నింక నిక్కముగ
నిచ్చెద నాకు భూ ◆ తేశుఁడు గణఁక
నిచ్చిన సామర్థ్య ◆ మింక నీ కనుచుఁ
(జెచ్చెరఁ) జౌరంగి ◆ చేరి నీ వతనిఁ
గొనిపోయి నర్మదఁ ◆ గ్రుంకు పెట్టించి
కొనిరమ్ము నావుడు ◆ గురునకు మ్రొక్కి
గోపాలవరునిఁ దో ◆ డ్కొని యటపోయి
యాపుణ్యనదిలోన ◆ నవగాహ మొనరఁ
జేయించి తెచ్చినఁ ◆ జిత్తమేర్పడను
నా యోగిపుంగవుఁ ◆ డా పశుపాలు
ననువొంద సిద్ధాస ◆ నమునఁ గూర్చుండ
నునిచి మహాదేవు ◆ నురగభూషణునిఁ
దలఁపులోపల నిల్పి ◆ తన దివ్యపాణి
జలరుహం బతని మ ◆ స్తకమున నిలిపి
మసలక యొక్కొక ◆ మంత్రోపదేశ
మొసఁగి తదీయ పూ ◆ ర్వోత్తరాంగంబు
లెఱిఁగించియును నియ ◆ (మించెడి) క్రమము
నెరయంగ నెఱిఁగించి ◆ నెరి నటమీఁదఁ
బూర్వయోగాఢ్యుఁగా ◆ బోధించి పిదప
వేర్వేఱ గుణములు ◆ వేధలు తెలిపి
కడమ సంకల్ప వి ◆ కల్ప వంక
...... ...... ...... వైచి ని ◆ ష్కల్మషుఁ జేసి
సిద్ధముఖ్యుఁడు మరి ◆ శివుఁ డిచ్చినట్టి
సిద్ధులన్నియు నెడ ◆ సేయక యొసఁగి
సిద్ధులలోనఁ బ్ర ◆ సిద్ధుఁగాఁ జేసి
బుద్ధిలోపలఁ దల ◆ పోసియు నెప్పు
డెదిగెడి గోవుల ◆ నింద్రియంబులను
వదలక రక్షించు ◆ వాఁడు గావునను
అచ్చుగా గోరక్షుఁ ◆ డనియెడి నామ
మిచ్చితి ననుటయు ◆ నిలఁజాఁగి మ్రొక్కి
(పదభక్తి) చౌరంగి ◆ పదముల కెఱఁగి
చెదరక వచ్చి ని ◆ ల్చిన శిష్యునకును
నీరువట్టు దొలంగ ◆ నిద్రహారములు
...... ...... ...... ...... ...... ....... ........
...... ...... ....... ....... ........ ........ .......
మట్టుపడంగను ◆ మఱువఁగాఁజేయఁ
జాలినయట్టి యౌ ◆ షధముల నిచ్చి
కాలపంచకశక్తి ◆ కారణంబైన
ప్రకటసమాధిఁ జౌ ◆ రంగియుఁ దాను
సకలంకమతి నుండె ◆ నమ్మీననాథుఁ
డింతట రాజ మ ◆ హేంద్రభూపాలుఁ
డంతరంగంబున ◆ నంతకుఁ దనరు
సుతు నాజ్ఞ పెట్టించ్చి ◆ [59]సురసుర వెచ్చి
మతితప్పి తేజంబు ◆ (మాలి యావెన్క)
నంతకగోచరుం ◆ డయినఁదదీయ
సంతతియందు రా ◆ జ్యము నిస్తరించఁ
గలవార లెవ్వరుఁ ◆ గలుగమిఁజేసి
యలకక సామంతు ◆ లగు బలవంతు
లోక్కొక దుర్గంబు ◆ (నొగినాక్రమించి)
పెక్కుభంగులఁ బ్రజా ◆ పీడ యొనర్పఁ
గనుకని వారు నల్ ◆ గడ విచ్చి పఱవ
జనశూన్య మయ్యెఁ ద ◆ జ్జనపదం బెల్ల
నతనిభాండారము ◆ నాలమందలును
బ్రతిలేని గజములు ◆ బహుతురంగములుఁ
గణఁజంబు లాదిగాఁ ◆ గలుగు సంపదలు
గణుతింపఁజోద్యంబు ◆ గాఁగ నెచ్చోటి
వచ్చోట నణఁగె ము ◆ న్నటఁ బశుపాలుఁ
జెచ్చెరఁగానన ◆ సీమయందెల్ల
వెదకి కానక తోడి ◆ [60]వ్రేలును వగల
నదవదఁ బొందుచు ◆ నంత నత్యుగ్ర
మృగములు మెసఁగి చం ◆ పెనకాఁ దలంచి
మగిడి యేగిరి తమ ◆ మందల కచటఁ
గదలక మరికొంత ◆ కాలంబు చనఁగఁ
దుది మును మీన నా ◆ థుండు సమాధిఁ
దెలిసి తాఁ జౌరంగి ◆ దెలిపి గోరక్షుఁ
[61]దెలుపు నీ వన గ ను ◆ స్థితి నాతఁడట్ల
గావించె నిద్ర మే ◆ ల్కనినచందమున
నావల్లవోత్తముఁ ◆ డల్లనకన్ను
గవవిచ్చి పెద్దయుఁ ◆ గాలంబు కణఁక
...... ...... ....... ....... ....... ....... .......
....... ....... ....... ....... ....... ....... .......
వికసింపఁ జేసి వా ◆ విరి గురుస్వామిఁ
గనుఁగొని నేవచ్చి ◆ కడుతడ వయ్యెఁ
బనివినియెద నన్నుఁ ◆ బనువు మందలకుఁ
జేరఁబ్రొద్దుటికన్నఁ ◆ జిఱునవ్వు నవ్వి
యారాజయోగి యి ◆ ట్లనియె నోమాట
పసులును మీ భూమి ◆ పతులుఁ దదీయ
వసురత్న ధాన్యాది ◆ వస్తుసంతతులుఁ
బొలుపఱి తడవయ్యెఁ ◆ బురమును నేలఁ
గలసెఁ దొల్లిటివారు ◆ గారుభూజనులు
నని వారి విభ్రాంతి ◆ యడఁగింపఁ దలఁచి
పెనుపొందఁ జౌరంగి ◆ బిలిచి మీ రేగి
మీపురంబును రాజు ◆ మీగోకులంబు
నేపార వీక్షించి ◆ యేగి రం డనుచు
ననిపిన సుముఖులై ◆ యాగిరి డిగ్గి
చన జనశూన్యమై ◆ చాల రూపడఁగు
తమభూమిఁ గాంచి త ◆ ద్దయు విస్మయంబు
సమకొని గోరక్షు ◆ జౌరంగి సూచి
రాజసంబున సుర ◆ రాజును బోలు
రాజనరేంద్ర భూ ◆ రమణుఁ డెం దేగెఁ
దిరముగా నమరావ ◆ తీ పట్టణంబుఁ
బురణించు మాంధాత ◆ పుర మెం దణంగె
నాపురజనులును ◆ నట్టి సంపదలు
నాపురపాలురు ◆ నా గోవ్రజంబు.
నెటఁబోయె నేమయ్యె ◆ నెందేగె నెచట
మటుమాయమయ్యె శ్రీ ◆ మాంధాతప్రోలు
పోలఁగా నలనీరు ◆ బుగ్గలకంటెఁ
జాల నిస్సార మీ ◆ సంసారసుఖము
అని మది రోయుచు ◆ నచ్చట నచట
మునుమైన పట్టణం ◆ బులను వీక్షించఁ
జని యొకకొంత దే ◆ శమునఁ జరించి
మనము గ్రమ్మఱనేగి ◆ మత్స్యేంద్రు చరణ
సరసిజాతములు ని ◆ శ్చల భక్తిఁ గొలిచి
పరమయోగానంద ◆ పదవి నుండుదము
పద మని వచ్చి యా ◆ పర్వతం బెక్కి
ముదమార గురునికి ◆ మ్రొక్కి వీక్షించి
దేవ మీ రప్పుడు ◆ దివ్యచిత్తమున
భావించి యేఫక్కిఁ ◆ బలికితి రట్ల
లేకపోయినవి తొ ◆ ల్లిటివి యేమియును
మాకు దుర్మోహంబు ◆ మదమును బోలె
ననుటయు మత్స్యేంద్రుఁ ◆ డల్లన నవ్వి
వినుము గోరక్షక ◆ వెలయ శరీర
సిద్ధులాదిగఁగల ◆ సిద్ధులన్నియును
సిద్ధించెమును మీకు ◆ శీతాంశుధరుఁడు
మన్నన నొసఁగిన ◆ మహనీయమహిమ
లన్నియు నొసఁగెద ◆ మవి నీవు దాల్పు
ప్రథమ శిష్యుండు చౌ ◆ రంగి మా కయిన
బుధగుణంబులను ని ◆ పుణుఁడవుగానఁ
బ్రఖ్యాత రాజ్య భా ◆ రముఁదాల్చి సిద్ధ
ముఖ్యుండనై నీవు ◆ ముదమున శిష్య
జనబోధకరయోగ ◆ శాస్త్రంబు లెలమి
నొనరింపు మనుటయు ◆ యోగి శేఖరుని
చరణంబులకు వ్రాలి ◆ చౌరంగినాథుఁ
డరయ మాకంటెను ◆ నగ్రశిష్యుండు
మైకొనఁ బంపుఁ డే ◆ మరక యయ్యనఘుఁ
జేకొని మిముఁ బోలె ◆ సేవింతు ననిన
నగు నది చెప్పిన ◆ యట్ల మాయాజ్ఞ
మిగిలి యాతఁడు తెంపు ◆ మెయి నిన్ను మొఱఁగి
మమ్ము సందర్శింప ◆ మాల్యవంతముకు
గ్రమ్మఱి వచ్చిన ◆ గతమునఁ జాలఁ
గోపంబు వొదవిన ◆ గురుపదంబునకుఁ
బాపినారము గాన ◆ పాత్రుండ వీవె
నావుడు శ్రీ గురు ◆ నాథ నీ వలుగ
నేవెంటఁ దలఁప నే ◆ నెంతటి వాఁడఁ
దప్పులన్నియు భవ ◆ త్పదపద్మసేవ
నొప్పులైనవి మున్ను ◆ నున్న వేమిటీకి
నేరకున్నను రక్ష ◆ ణీయుల మమ్ముఁ
గారుణ్యమునఁ బ్రోవఁ ◆ గా మీకుఁ బోలు
మన్నింపు మనుటయు ◆ మా మాటదప్ప
[62]నిన్ని చెప్పకు మన్న ◆ నీకొనకున్న
గోరక్షు గురుఁడు గ◆. న్గొని యిట్టు లనియెఁ
జౌరంగి గురుని ప ◆ క్షస్థితి దలఁపఁ
బరమార్థ మెందురాఁ ◆ బనిలేదు మాకుఁ
బరిణామ మియ్యది ◆ పని కియ్యకొనుము
అని బుద్ధిచెప్పిన ◆ నంగీకరించి
వినతుఁడై హస్తార ◆ విందముల్ మొగిచి
యున్న గోరక్షుని ◆ నున్నతంబైన
సన్నుతం బగు యోగ ◆ సామ్రాజ్యమునకు
మొదలఁ బట్టముగట్టి ◆ ముదమొప్పఁ దనకు
మదనారి యొసఁగిన ◆ మహిమ లన్నియును
దప్పక కృపచేసి ◆ ధన్యుఁగావించె
సర్పరూపమొందిన గంధర్వునికథ.
నప్పుడు చౌరంగి ◆ హస్తముల్ మొగిచి
గురునాథ నాతోడఁ ◆ గుంభీనసంబు
పరగఁజెప్పిన వాక్య ◆ పద్ధతి మీకు
విన్నవించితి నందు ◆ విచ్చేయుచిత్త
మున్న దేనియుఁ జను ◆ టొప్పు నిం కనిన
ఫలము నేకురునట్టి ◆ పని మేలుచేసి
తలఁపించి తని గుహ ◆ ద్వారంబునొద్ద
చాటుగాఁ గల్పించి ◆ చౌరంగీ త్రోవ
పాటిగాఁ జూప నా ◆ పథమున నెలమి
నరిగి కబంధర ◆ త్నాకరం బనఁగఁ
బరగెడు మడువును ◆ బద్మ పుష్పములుఁ
గని చేరఁజని ముఖ ◆ కమలంబునందుఁ
గనుపట్టు ఘనఘర్మ ◆ [63]కణము లాదివ్య
జలములఁ గడిగి యా ◆ షండాంబుజాత
కులశీతలచ్ఛాయఁ ◆ గొనియాడఁ దగిన
విమల సైకత భద్ర ◆ వేదిఁ గూర్చుండు
సమయంబునను గురు ◆ స్వామికిఁ నెఱఁగి
ఘనభుజంగము దప్పి ◆ గదిసి యచ్చటికిఁ
జనుదెంచినట్టి యా ◆ జాడయు దాని
పెనుపున వేళ్లతోఁ ◆ బెకలి తోయముల
మునిఁగి క్రమ్మఱఁదేలి ◆ మున్నున్నయట్టి
కుదురునఁబడిన యా◆ కుజముఁజౌరంగి
ముదమారఁజూపి చె ◆ ప్పుచు నున్న వేళ
విచ్చిన పడగలు ◆ వెలికి లోపలికి
వచ్చుజిహ్వలు విష ◆ వహ్నిధూమములు
నిగుడు హుంకృతులును ◆ నిడుదవాలమును
జిగిమించు పొడలును ◆ జిఱునిప్పు లురులు
గన్నులుఁ గెంపారు ◆ కంఠముల్ తలల
నన్నిటమెఱయు క ◆ ట్టాణిమణులును
గలిగి గరంటక ◆ ఘర్ఘరధ్వాన
మొలయ నయ్యురగేంద్రుఁ ◆ డొయ్యన నచ్చి
మడుఁగు డగ్గఱ విని ◆ ర్మల నలిలంబు
కడుపారఁగ్రోలి ము ◆ ఖంబు నిక్కించి
చేరి యా[64]పైన నా ◆ సీనులైయున్న
వారలలోనఁబూ ◆ ర్వము గనుంగొన్న
చౌరంగి వీక్షించి ◆ చయ్యన నేగి
కోరి తా మును సమ ◆ కూర్చినయట్టి
భవ్య ప్రభావసం ◆ పదఁ జెప్పమీఱు
దివ్యౌషధంబులఁ ◆ దెచ్చి సద్భక్తి
మెఱయఁ గానుక లిచ్చి ◆ మీననాథునకు
నెఱిఁగి త్రిలోకైక ◆ హితపుణ్యచరిత
పరమకృపాలోల ◆ భక్తానుపాల
దురితవిదూర బం ◆ ధురశుభాకార
పరమేశవరపుత్ర ◆ భవలతాదాత్ర
[65]నిరుపమశాంతాత్మ ◆ నిర్మలచ్ఛాత్ర
వారక నీమహ ◆ త్వము మున్ను వినియు
భూరితేజః స్ఫూర్తిఁ ◆ బొలయు ని న్నిపుడు
కనియు నాకన్నులు ◆ గల ఫలంబెల్ల
నొనరఁ గాంచినఁ బాసె ◆ నురుశాపదుఃఖ
మనుచు నప్పుడు భుజం ◆ గాకృతి మాని
తన పూర్వ గంధర్వు ◆ తనము వహించి
వినయంబుతోఁ దన ◆ వృత్తాంతమెల్ల
మనమార నిట్లనె ◆ మత్స్యేంద్రుతోడ
వినుపింతు మీకు నో ◆ విమలప్రభావ
యనిమిషాధిపుకడ ◆ నాదికుండలిక
నామంబు గలుగు గం ◆ ధర్వుఁడ నేను
పామునై యున్న నె ◆ పం బిది వినుము
ద్వాపరమునఁ బాండు ◆ వంశంబునందు
నాపరీక్ష్మి [66]తుఁడను ◆ నట్టి భూవిభుఁడు
వేఁటకై చని మహా ◆ విపినమధ్యమున
మాటలాడని నియ ◆ మంబునఁదపము
మేకొనిచేయు శ ◆ మీకు కంఠమున
భీకరంబగు పాము ◆ పీనుఁగు వైచి
పోయిన నమ్ముని ◆ పుంగవు శిష్యుఁ
డాయతప్రళయకా ◆ లాగ్ని కల్పుండు
శృంగినామకుఁడు చె ◆ చ్చెర వచ్చి కంఠ
(సంగతమైన) భు ◆ జంగశవంబు
తలఁపక యచలుఁడై ◆ తప మాచరించు
నలఘుతేజుని గురు ◆ నప్పుడు చూచి
యీ మహాత్ముని మెడ ◆ నీసర్పశవము
నేమూర్ఖు వై చె వాఁ ◆ డేడుప్రొద్దులకుఁ
దక్షుకవిషవహ్ని ◆ దారుణశిఖలఁ
[67]బ్రక్షీణచేష్టుఁడై ◆ భస్మమై పోవు
నని శాప మిచ్చిన ◆ నది యా శమీక
మునిశిష్యవరులచే ◆ మున్వడ నెఱిఁగి
యడరిన ప్రాణభ ◆ యంబున రాజు
కడుఁబొడవగు నొంటి ◆ కంబంబుమేడ
లోనుండ నంతటి ◆ లోఁ దక్షకుండు
నా నృపుఁ జంపుట ◆ కై విప్రవేష
మలవడఁ దాల్చితా ◆ నరుదెంచుత్రోవ
విలసిల్లునొకవట ◆ వృక్షంబునీడ
శయనించియుండ నీ ◆ జగతీశు నురగ
భయవిముక్తునిఁ జేసి ◆ బ్రతికింతు ననుచుఁ
దొ వృద్ధవిప్రుఁడై ◆ ధన్వంతరియును
వేవేగ వచ్చి యా ◆ విటపిమూలమునఁ
జేరిన నతని వీ ◆ క్షించి తక్షకుఁడు
[68]ఈరెవ్వ రిచటికి ◆ నేల వచ్చితిరి
నావుడు తక్షక ◆ నాగేంద్రుచేతఁ
జావకయుండ నా◆ [69]సంజీవశక్తిఁ
జూపి యాభద్రాత్మ ◆ జునిఁ గావజనెద
నా పేరు వినుము ధ ◆ న్వంతరి యనిన
నేనె తక్షకుఁడ నీ ◆ వెట్లు రక్షింపఁ
బూనెదు మద్విష ◆ [70]పూర్ణ దంష్ట్రలను
గఱచెద భస్మంబు ◆ గాను నీ పటము
నుఱక ము న్నున్నట్టు ◆ లుండఁ జేసెదవె
చూచెదఁగాక నీ ◆ చోద్యంబు ననుచు
నేచి నిజాకార ◆ మేర్పడఁ బెరిఁగి
విలయకాలానల ◆ విష ఫణిజ్వాల
చలదుగ్రజిహ్వావి ◆ శాలఫణంబు
కుఱుచగా [71]నోరకు ◆ గోడించి యొడిసి
కఱచిన గొబ్బునఁ ◆ గ్రమ్ము విషాగ్ని
పటలంబుచే భగ ◆ భగఁ గాలి పడిన
వటుతర వటతరు ◆ భస్మపుంజంబుఁ
జేరి సంజీవని ◆ సిద్ధమంత్రముల
నీర మాక్షణమె మం ◆ త్రించి చల్లినను
బసిడాలు నాకుజొం ◆ పములతో నొప్పి
యెసఁగుకొమ్మలతోడ ◆ నింద్రగోపముల
బాగునఁ బెంపారు ◆ ఫలములతోడఁ
దూఁగుశాఖలలోనఁ ◆ దొలఁకులయందు
నెలకొను బహుపక్షి ◆ నివహంబుతోడ
నలఁగకదానిపై ◆ నటనున్నయంత
యున్నతితోఁగూడ ◆ నుప్పరంబెగసి
పన్నుగఁబాదునఁ ◆ బడి విలసిల్లు
వృక్షంబుగనుగొని ◆ వెఱఁగంది నిలిచి
తక్షకుఁ డిట్లనె ◆ ధన్వంతరికిని
మహితాత్మ నీదివ్య ◆ మంత్రంబు మహిమ
మహిఁ జిత్రమగు నైన ◆ మనఁజేయరాదు
మునిశాపదగ్ధుఁడై ◆ ముడిఁగిన నృపుని
ననఘ నీ కతఁ డిచ్చు ◆ నర్థ మేనిత్తు
మిన్నకపొమ్మని ◆ మితిచేయరాని
పెన్నిధిఁజూపినఁ ◆ బ్రియమంది మరలి
యరిగె ధన్వంతరి ◆ యప్పుడు నేను
తరువుతోఁ దొడిఁబడ ◆ దగ్ధమైనట్టి
పరితాపమునఁ జేసి ◆ పాపంపు జీవు
లురగంబు లనుచు వా ◆ యోడక తమ్ము
దూషించుటయు నల్క ◆ తోఁ దక్షకుండు
భీషణదృష్టిఁ గం ◆ పింప వీక్షించి
జాతీయమైన మా ◆ చ ...... ...... .......
ఈ తెఱంగున మున్ను ◆ నెఱిఁగియు నెఱిఁగి
చెడ నాడితివిఁ గానఁ ◆ జెచ్చెర నీవు
కడుక్రూర మగు భుజం ◆ గమవు గమ్మనుచు
శాపమిచ్చుటయు నా ◆ క్షణమె నే నురగ
రూపంబు పూని యే ◆ రూపున నింక
నగు శాపముక్తి నా ◆ కని వేఁడుకొన్న
నగజేశునకుఁ గూర్మి ◆ నందనుండైన
ఘనుమీననాథునిఁ ◆ గాంచి భాషింపఁ
గనియెదు శాపమో ◆ క్షం బని పలికి
చనియెఁ దశకుఁడు నీ ◆ సందర్శనంబు
మనమునఁ గోరుచు ◆ మగిడియు మునిఁగి
యీభంగి నుండుదు .◆నీమఁడుగందు
నాభాగ్యవశమున ◆ నాథవరేణ్య
నెమ్మి విచ్చేసితి ◆ నీప్రసాదమునఁ
గ్రమ్మఱనాకంబు ◆ గనుగొనఁ గంటి
నని విన్నవించి వి ◆ యద్వీథి కెగసి
చనియె గంధర్వుండు ◆ సమ్మదంబెసఁగ
నని చతుర్దశ భువ ◆ నాధీశుపేర
వినుతవేదాగమ ◆ వేద్యుని పేర
భావనాతీత ప్ర ◆ భావుని పేర
సేవకోత్పలషండ ◆ శీతాంశు పేర
గంగాతరంగసం ◆ గతమౌళి పేర
భృంగీశతాండవ ◆ ప్రీతాత్ము పేర
ఘనముక్తిశాంత భి ◆ క్షావృత్తిహృదయ
వనజప్రభాతది ◆ వాకరు పేర
నభిమతార్థప్రదా ◆ యకుపేర నిత్య
శుభమూర్తి మల్లికా ◆ ర్జునుదేవుపేర
నారవితారశ ◆ శాంకమై వెలయు
గౌరనామాత్య పుం ◆ గవకృతంబగుచు
ననువొంద నవసిద్ధ ◆ నాథ చరిత్ర
మను కావ్యమున ద్వితీ ◆ యాశ్వాస మయ్యె !
- ↑ తన పోటరము
- ↑ నీకు వెరగంద్ద
- ↑ గలవారుమధుకర కీరసారములు
- ↑ లణువన
- ↑ సుందరి నా దెస
- ↑ నీనాథుతో
- ↑ కర్పూర.
- ↑ ఉచ్చారణ వశంబున 'ధుతి' యని భ్రాంతిపడి యిట్టియతి కవియే ప్రయోగించియుండును. చూ. పుట 41. సృపు... రెండు.
- ↑ తరమెన్న.
- ↑ ల విద్వాంసులు.
- ↑ వనగండ్లు గుళ్లుగా.
- ↑ జాలింబడి పొరలిన.
- ↑ తరిమిడక్కటమున.
- ↑ వెఱచియున్న.
- ↑ యనక.
- ↑ తెఱంగెల్ల.
- ↑ 'ఆనతి ' శబ్దము సంస్కృత మనుభ్రాంతిచేఁగవి ప్రయోగించి యుండును.
- ↑ బరిసెనంబుగ.
- ↑ యింక.
- ↑ ముదమున సూర్యు,
- ↑ మాద్రికిని.
- ↑ మృత్యువుకో.
- ↑ దిదిపుజేసి.
- ↑ సోలపున.
- ↑ సొంపెడలియున్న
- ↑ చనదు యీరీతి.
- ↑ దీనికి.
- ↑ విధికి నీవిట్లు.
- ↑ హాయనియేడ్చినా పోవంగబిట్టు.
- ↑ ఇటనన్వయము సరిపడుచున్నను నొకపాదము పోయినట్లున్నది.
- ↑ ఇటనన్వయము సరిపడుచున్నను నొకపాదము పోయినట్లున్నది.
- ↑ నుఱుకు.
- ↑ సభాగ్రముల.
- ↑ తూరినుయ్యలల లూగునెలుగుగల లొప్పు మ్రిగములు.
- ↑ దేవుని ననుదినంబేను.
- ↑ అనిశంబుమీర.
- ↑ కులాత్మకుడు.
- ↑ ముత్యములు పొలింపజాలు శంక్కుపూసల వనమాల.
- ↑ దిట్టుకొలుప.
- ↑ వంతునకు.
- ↑ దఱంగి.
- ↑ యాతత
- ↑ సొబగునపరంజి
- ↑ చంద్రంపుబరణి.
- ↑ మీదలిమినట్టియును.
- ↑ పాపంబుగట్టక.
- ↑ గురుపెట్టు.
- ↑ నెందొ.
- ↑ ంగి.
- ↑ వానిదా.
- ↑ నెదవడి:-- నిట్లని.
- ↑ గియుమాల్య వంతంబు చేరువ యెండవడచే.
- ↑ ఇటనన్వయము సరిగానెయున్నది కాని యొకపాదము లుప్తమైనట్లున్నది.
- ↑ సహకార భూజంబు జరిత ...జెలి.
- ↑ సిండుఁడై.
- ↑ ఇది వ్యాకరణవిరుద్ధముగా నున్నను గవిప్రయుక్తమనియే తోఁచెడిని
- ↑ కల్లచేసితివూర
- ↑ బొరి బొరిచిన్న పోయిన మోముతోడ.
- ↑ యునుజాల వెచ్చి
- ↑ పెయ్యలు.
- ↑ దెలుపునీవని సుస్థితిని మీననాధుడెల్ల .
- ↑ చెప్పక మన్ననీయా మీయన్న.
- ↑ ఘనకర్మ కన్నులా.
- ↑ పైననాసీనులై యున్న అనియే వ్రాతప్రతి పాఠము.
- ↑ నిరుపమశాంత నిర్మల
- ↑ క్షిత్తుండుయ నెడి.
- ↑ భక్షణ.
- ↑ మీ రెవ్వ.
- ↑ స్మరమంత్రశక్తి.
- ↑ వూరసిదడ్గు.
- ↑ కుఱుచగాజొర మొగ్గాణించి యొడసి.