ద్రోణ పర్వము - అధ్యాయము - 102
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (ద్రోణ పర్వము - అధ్యాయము - 102) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [స]
వయూహేష్వ ఆలొడ్యమానేషు పాణ్డవానాం తతస తతః
సుథూరమ అన్వయుః పార్దాః పాఞ్చాలాః సహ సొమకైః
2 వర్తమానే తదా రౌథ్రే సంగ్రామే లొమహర్షణే
పరక్షయే జగతస తీవ్రే యుగాన్త ఇవ భారత
3 థరొణే యుధి పరాక్రానే నర్థమానే ముహుర ముహుః
పాఞ్చాలేషు చ కషీణేషు వధ్యమానేషు పాణ్డుషు
4 నాపశ్యచ ఛరణం కిం చిథ ధర్మరాజొ యుధిష్ఠిరః
చిన్తయామ ఆస రాజేన్థ్ర కదమ ఏతథ భవిష్యతి
5 తత్రావేక్ష్య థిశః సర్వాః సవ్యసాచి థిథృష్ట్కయా
యుధిష్ఠిరొ థథర్శాద నైవ పార్ద న మాధవమ
6 సొ ఽపశ్యన నరశార్థూలం వానరర్షభ లక్షణమ
గాణ్డీవస్య చ నిర్ఘొషమ అశృణ్వన వయదితేన్థ్రియః
7 అపశ్యన సాత్యకిం చాపి వృష్ణీనాం పరవరం రదమ
చిన్తయాభిపరీతాఙ్గొ ధర్మరాజొ యుధిష్ఠిరః
నాధ్యగచ్ఛత తథా శాన్తిం తావ అపశ్యన నరర్షభౌ
8 లొకొపక్రొశ భీరుత్వాథ ధర్మరాజొ మహాయశాః
అచిన్తయన మహాబాహుః శైనేయస్య రదం పరతి
9 పథవీం పరేషితశ చైవ ఫల్గునస్య మయా రణే
శైనేయః సాత్యకిః సత్యొ మిత్రాణామ అభయంకరః
10 తథ ఇథం హయ ఏకమ ఏవాసీథ థవిధా జాతం మమాథ్య వై
సాత్యకిశ చ హి మే జఞేయః పాణ్డవశ చ ధనంజయః
11 సాత్యకిం పరేషయిత్వా తు పాణ్డవస్య పథానుగమ
సాత్వతస్యాపి కిం యుథ్ధే పరేషయిష్యే పథానుగమ
12 కరిష్యామి పరయత్నేన భరాతుర అన్వేషణం యథి
యుయుధానమ అనన్విష్య లొకొ మాం గర్హయిష్యతి
13 భరాతుర అన్వేషణం కృత్వా ధర్మరాజొ యుధిష్ఠిరః
పరిత్యజతి వార్ష్ణేయం సాత్యకిం సత్యవిక్రమమ
14 లొకాపవాథభీరుత్వాత సొ ఽహం పార్దం వృకొథరమ
పథవీం పరేషయిష్యామి మాధవస్య మహాత్మనః
15 యదైవ చ మమ పరీతిర అర్జునే శత్రుసూథనే
తదైవ వృష్ణివీరే ఽపి సాత్వతే యుథ్ధథుర్మథే
16 అతిభారే నియుక్తశ చ మయా శైనేయనన్థనః
స తు మిత్రొపరొధేన గౌరవాచ చ మహాబలః
పరవిష్టొ భరతీం సేనాం మకరః సాగరం యదా
17 అసౌ హి శరూయతే శబ్థః శూరాణామ అనివర్తినామ
మిదః సంయుధ్యమానానాం వృష్ణివీరేణ ధీమతా
18 పరాప్తకాలం సుబలవన నిశ్చిత్య బహుధా హి మే
తత్రైవ పాణ్డవేయస్య భీమసేనస్య ధన్వినః
గమనం రొచతే మహ్యం యత్ర యాతౌ మహారదౌ
19 న చాప్య అసహ్యం భీమస్య విథ్యతే భువి కిం చన
శక్తొ హయ ఏష రణే యత్తాన పృదివ్యాం సర్వధన్వినః
సవబాహుబలమ ఆస్దాయ పరతివ్యూహితుమ అఞ్జసా
20 యస్య బాహుబలం సర్వే సమాశ్రిత్య మహాత్మనః
వనవాసాన నివృత్తాః సమ న చ యుథ్ధేషు నిర్జితాః
21 ఇతొ గతే భీమసేనే సాత్వతం పరతి పాణ్డవే
స నాదౌ భవితారౌ హి యుధి సాత్వత ఫల్గునౌ
22 కామం తవ అశొచనీయౌ తౌ రణే సాత్వత ఫల్గునౌ
రక్షితౌ వాసుథేవేన సవయం చాస్త్రవిశారథౌ
23 అవశ్యం తు మయా కార్యమ ఆత్మనః శొకనాశనమ
తస్మాథ భీమం నియొక్ష్యామి సాత్వతస్య పథానుగమ
తతః పరతికృతం మన్యే విధానం సాత్యకిం పరతి
24 ఏవం నిశ్చిత్య మనసా ధర్మపుత్రొ యుధిష్ఠిరః
యన్తారమ అబ్రవీథ రాజన భీమం పరతి నయస్వ మామ
25 ధర్మరాజ వచః శరుత్వా సారదిర హయకొవిథః
రదం హేమపరిష్కారం భీమాన్తికమ ఉపానయత
26 భీమసేనమ అనుప్రాప్య పరాప్తకాలమ అనుస్మరన
కశ్మలం పరావిశథ రాజా బహు తత్ర సమాథిశన
27 యః స థేవాన స గన్ధర్వాన థైత్యాంశ చైకరదొ ఽజయత
తస్య లక్ష్మ న పశ్యామి భీమసేనానుజస్య తే
28 తతొ ఽబరవీథ ధర్మరాజం భీమసేనస తదాగతమ
నైవాథ్రాక్షం న చాశ్రౌషం తవ కశ్మలమ ఈథృశమ
29 పురా హి థుఃఖథీర్ణానాం భవాన గతిర అభూథ ధి నః
ఉత్తిష్ఠొత్తిష్ఠ రాజేన్థ్ర శాధి కిం కరవాణి తే
30 న హయ అసాధ్యమ అకార్యం వా విథ్యతే మమ మానథ
ఆజ్ఞాపయ కురుశ్రేష్ఠ మా చ శొకే మనః కృదాః
31 తమ అబ్రవీథ అశ్రుపూర్ణః కృష్ణసర్ప ఇవ శవసన
భీమసేనమ ఇథం వాక్యం పరమ్లాన వథనొ నృపః
32 యదా శఙ్ఖస్య నిర్ఘొషః పాఞ్చజన్యస్య శరూయతే
పరేరితొ వాసుథేవేన సంరబ్ధేన యశస్వినా
నూనమ అథ్య హతః శేతే తవ భరాతా ధనంజయః
33 తస్మిన వినిహతే నూనం యుధ్యతే ఽసౌ జనార్థనః
యస్య సత్త్వవతొ వీర్యమ ఉపజీవన్తి పాణ్డవాః
34 యం భయేష్వ అభిగచ్ఛన్తి సహస్రాక్షమ ఇవామరాః
స శూరః సైన్ధవ పరేప్సుర అన్వయాథ భారతీం చమూమ
35 తస్య వై గమనం విథ్మొ భీమ నావర్తనం పునః
శయామొ యువా గుడాకేశొ థర్శనీయొ మహాభుజః
36 వయూఢొరస్కొ మహాస్కన్ధొ మత్తథ్విరథవిక్రమః
చకొర నేత్రస తామ్రాక్షొ థవిషతామ అఘవర్ధనః
37 తథ ఇథం మమ భథ్రం తే శొకస్దానమ అరింథమ
అర్జునార్దం మహాబాహొ సాత్వతస్య చ కారణాత
38 వర్ధతే హవిషేవాగ్నిర ఇధ్యమానః పునః పునః
తస్య లక్ష్మ న పశ్యామి తేన విన్థామి కశ్మలమ
39 తం విథ్ధి పురుషవ్యాఘ్రం సాత్వతం చ మహారదమ
స తం మహారదం పశ్చాథ అనుయాతస తవానుజమ
తమ అపశ్యన మహాబాహుమ అహం విన్థామి కశ్మలమ
40 తస్మాత కృష్ణొ రణే నూనం యుధ్యతే యుథ్ధకొవిథః
యస్య వీర్యవతొ వీర్యమ ఉపజీవన్తి పాణ్డవాః
41 స తత్ర గచ్ఛ కౌనేయ యత్ర యాతొ ధనంజయః
సాత్యకిశ చ మహావీర్యః కర్తవ్యం యథి మన్యసే
వచనం మమ ధర్మజ్ఞ జయేష్ఠొ భరాతా భవామి తే
42 న తే ఽరజునస తదా జఞేయొ జఞాతవ్యః సాత్యకిర యదా
చికీర్షుర మత్ప్రియం పార్ద పరయాతః సవ్యసాచినః
పథవీం థుర్గమాం ఘొరామ అగమ్యామ అకృతాత్మభిః
43 [భమ]
బరహ్మేషానేన్థ్ర వరుణాన అవహథ యః పురా రదః
తమ ఆస్దాయ గతౌ కృష్ణౌ న తయొర విథ్యతే భయమ
44 ఆజ్ఞాం తు శిరసా బిభ్రథ ఏష గచ్ఛామి మా శుచః
సమేత్య తాన నరవ్యాఘ్రాంస తవ థాస్యామి సంవిథమ
45 [స]
ఏతావథ ఉక్త్వా పరయయౌ పరిథాయ యుధిష్ఠిరమ
ధృష్టథ్యుమ్నాయ బలవాన సుహృథ్భ్యశ చ పునః పునః
ధృష్టథ్యుమ్నం చేథమ ఆహ భీమసేనొ మహాబలః
46 విథితం తే మహాబాహొ యదా థరొణొ మహారదః
గరహణే ధర్మరాజస్య సర్వొపాయేన వర్తతే
47 న చ మే గమనే కృత్యం తాథృక పార్షత విథ్యతే
యాథృశం రక్షణే రాజ్ఞః కార్యమ ఆత్యయికం హి నః
48 ఏవమ ఉక్తొ ఽసమి పార్దేన పరతివక్తుం సమ నొత్సహే
పరయాస్యే తత్ర యత్రాసౌ ముమూర్షుః సైన్ధవః సదితః
ధర్మరాజస్య వచనే సదాతవ్యమ అవిశఙ్కయా
49 సొ ఽథయ యత్తొ రణే పార్దం పరిరక్ష యుధిష్ఠిరమ
ఏతథ ధి సర్వకార్యాణాం పరమం కృత్యమ ఆహవే
50 తమ అబ్రవీన మహారాజ ధృష్టథ్యుమ్నొ వృకొథరమ
ఈప్సితేన మహాబాహొ గచ్ఛ పార్దావిచారయన
51 నాహత్వా సమరే థరొణొ ధృష్టథ్యుమ్నం కదం చన
నిగ్రహం ధర్మరాజస్య పరకరిష్యతి సంయుగే
52 తతొ నిక్షిప్య రాజానం ధృష్టథ్యుమ్నాయ పాణ్డవః
అభివాథ్య గురుం జయేష్ఠం పరయయౌ యత్ర ఫల్గునః
53 పరిష్వక్తస తు కౌన్తేయొ ధర్మరాజేన భారత
ఆఘ్రాతశ చ తదా మూర్ధ్ని శరావితశ చాశిషః శుభాః
54 భీమసేనొ మహాబాహుః కవచీ శుభకుణ్డలీ
సాఙ్గథః స తనుత్రాణః స శరీ రదినాం వరః
55 తస్య కార్ణ్షాయసం వర్మ హేమచిత్రం మహర్థ్ధిమత
విబభౌ పర్వత శలిష్టః స విథ్యుథ ఇవ తొయథః
56 పీతరక్తాసిత సితైర వాసొభిశ చ సువేష్టితః
కణ్ఠత్రాణేన చ బభౌ సేన్థ్రాయుధ ఇవామ్బుథః
57 పరయాతే భీమసేనే తు తవ సైన్యం యుయుత్సయా
పాఞ్చజన్య రవొ ఘొరః పునర ఆసీథ విశాం పతే
58 తం శరుత్వా నినథం ఘొరం తరైలొక్యత్రాసనం మహత
పునర భీమం మహాబాహుర ధర్మపుత్రొ ఽభయభాషత
59 ఏష వృష్ణిప్రవీరేణ ధమాతః సలిలజొ భృశమ
పృదివీం చాన్తరిక్షం చ వినాథయతి శఙ్ఖరాట
60 నూనం వయసనమ ఆపన్నే సుమహత సవ్యసాచిని
కురుభిర యుధ్యతే సార్ధం సర్వైశ చక్రగథాధరః
61 నూనమ ఆర్యా మహత కున్తీ పాపమ అథ్య నిథర్శనమ
థరౌపథీ తు సుభథ్రా చ పశ్యన్తి సహ బన్ధుభిః
62 స భీమస తవరయా యుక్తొ యాహి యత్ర ధనంజయః
ముహ్యన్తీవ హి మే సర్వా ధనంజయ థిథృక్షయా
థిశః స పరథిశః పార్ద సాత్వతస్య చ కారణాత
63 గచ్ఛ గచ్ఛేతి చ పునర భీమసేనమ అభాషత
భృశం స పరహితొ భరాత్రా భరాతా భరాతుః పరియం కరః
ఆహత్య థున్థుభిం భీమః శఙ్ఖం పరధ్మాయ చాసకృత
64 వినథ్య సింహనాథం చ జయాం వికర్షన పునః పునః
థర్శయన ఘొరమ ఆత్మానమ అమిత్రాన సహసాభ్యయాత
65 తమ ఊహుర జవనా థాన్తా వికుర్వాణా హయొత్తమాః
విశొకేనాభిసంయత్తా మనొమారుతరంహసః
66 ఆరుజన విరుజన పార్దొ జయాం వికర్షంశ చ పాణినా
సొ ఽవకర్షన వికర్షంశ చ సేనాగ్రం సమలొడయత
67 తం పరయాన్తం మహాబాహుం పాఞ్చాలాః సహ సొమకాః
పృష్ఠతొ ఽనుయయుః శూరా మఘవన్తమ ఇవామరాః
68 తం స సేనా మహారాజ సొథర్యాః పర్యవారయన
థుఃశలశ చిత్రసేనశ చ కుణ్డ భేథీ వివింశతిః
69 థుర్ముఖొ థుఃసహశ చైవ వికర్ణశ చ శలస తదా
విన్థానువిన్థౌ సుముఖొ థీర్ఘబాహుః సుథర్శనః
70 వృన్థారకః సుహస్తశ చ సుషేణొ థీర్ఘలొచనః
అభయొ రౌథ్రకర్మా చ సువర్మా థుర్విమొచనః
71 వివిధై రదినాం శరేష్ఠాః సహ సైన్యైః సహానుగైః
సంయత్తాః సమరే శూరా భీమసేనమ ఉపాథ్రవన
72 తాన సమీక్ష్య తు కౌన్తేయొ భీమసేనః పరాక్రమీ
అభ్యవర్తత వేగేన సింహః కషుథ్రమృగాన ఇవ
73 తే మహాస్త్రాణి థివ్యాని తత్ర వీరా అథర్శయన
వారయన్తః శరైర భీమం మేఘాః సూర్యమ ఇవొథితమ
74 స తాన అతీత్య వేగేన థరొణానీకమ ఉపాథ్రవత
అగ్రతశ చ గజానీకం శరవర్షైర అవాకిరత
75 సొ ఽచిరేణైవ కాలేన తథ గజానీకమ ఆశుగైః
థిశః సర్వాః సమభ్యస్య వయధమత పవనాత్మజః
76 తరాసితాః శరభస్యేవ గర్జితేన వనే మృగాః
పరథ్రవన థవిరథాః సర్వే నథన్తొ భైరవాన రవాన
77 పునశ చాతీత్య వేగేన థరొణానీకమ ఉపాథ్రవత
తమ అవారయథ ఆచార్యొ వేలేవొథ్వృత్తమ అర్ణవమ
78 లలాటే ఽతాడయచ చైనం నారాచేన సమయన్న ఇవ
ఊర్ధ్వరశ్మిర ఇవాథిత్యొ విబభౌ తత్ర పాణ్డవః
79 స మన్యమానస తవ ఆచార్యొ మమాయం ఫల్గునొ యదా
భీమః కరిష్యతే పూజామ ఇత్య ఉవాచ వృకొథరమ
80 భీమసేన న తే శక్యం పరవేష్టుమ అరివాహినీమ
మామ అనిర్జిత్య సమరే శత్రుమధ్యే మహాబల
81 యథి తే సొ ఽనుజః కృష్ణః పరవిష్టొ ఽనుమతే మమ
అనీకం న తు శక్యం భొః పరవేష్టుమ ఇహ వై తవయా
82 అద భీమస తు తచ ఛరుత్వా గురొర వాక్యమ అపేతభీః
కరుథ్ధః పరొవాచ వై థరొణం రక్తతామ్రేక్షణః శవసన
83 తవార్జునొ నానుమతే బరహ్మ బన్ధొ రణాజిరమ
పరవిష్టః స హి థుర్ధర్షః శక్రస్యాపి విశేథ బలమ
84 యేన వై పరమాం పూజాం కుర్వతా మానితొ హయ అసి
నార్జునొ ఽహం ఘృణీ థరొణ భీమసేనొ ఽసమి తే రిపుః
85 పితా నస తవం గురుర బన్ధుస తదా పుత్రా హి తే వయమ
ఇతి మన్యామహే సర్వే భవన్తం పరణతాః సదితాః
86 అథ్య తథ విపరీతం తే వథతొ ఽసమాసు థృశ్యతే
యథి శత్రుం తవమ ఆత్మానం మన్యసే తత తదాస్త్వ ఇహ
ఏష తే సథృశం శత్రొః కర్మ భీమః కరొమ్య అహమ
87 అదొథ్భ్రామ్య గథాం భీమః కాలథణ్డమ ఇవాన్తకః
థరొణాయావసృజథ రాజన స రదాథ అవపుప్లువే
88 సాశ్వసూత ధవజం యానం థరొణస్యాపొదయత తథా
పరామృథ్నాచ చ బహూన యొధాన వాయుర కృష్ణాన ఇవౌజసా
89 తం పునః పరివవ్రుస తే తవ పుత్రా రదొత్తమమ
అన్యం చ రదమ ఆస్దాయ థరొణః పరహరతాం వరః
90 తతః కరుథ్థొర మహారాజ భీమసేనః పరాక్రమీ
అగ్రతః సయన్థనానీకం శరవర్షైర అవాకిరత
91 తే వధ్యమానాః సమరే తవ పుత్రా మహారదాః
భీమం భీమబలం యుథ్ధే ఽయొధయంస తు జయైషిణః
92 తతొ థుఃశాసనః కరుథ్ధొ రదశక్తిం సమాక్షిపన
సర్వపారశవీం తీక్ష్ణాం జిఘాంసుః పాణ్డునన్థనమ
93 ఆపతన్తీం మహాశక్తిం తవ పుత్ర పరచొథితామ
థవిధా చిచ్ఛేథ తాం భీమస తథ అథ్భుతమ ఇవాభవత
94 అదాన్యైర నిశితైర బాణైః సంక్రుథ్ధః కుణ్డ భేథినమ
సుషేణం థీర్ఘనేత్రం చ తరిభిస తరీన అవధీథ బలీ
95 తతొ వృన్థారకం వీరం కురూణాం కీర్తివర్ధనమ
పుత్రాణాం తవ వీరాణాం యుధ్యతామ అవధీత పునః
96 అభయం రౌథ్రకర్మాణం థుర్విమొచనమ ఏవ చ
తరిభిస తరీన అవధీథ భీమః పునర ఏవ సుతాంస తవ
97 వధ్యమానా మహారాజ పుత్రాస తవ బలీయసా
భీమం పరహరతాం శరేష్ఠం సమన్తాత పర్యవారయన
98 విన్థానువిన్థౌ సహితౌ సువర్మాణం చ తే సుతమ
పరహసన్న ఇవ కౌనేయః శరైర నిన్యే యమక్షయమ
99 తతః సుథర్శనం వీరం పుత్రం తే భరతర్షభ
వివ్యాధ సమరే తూర్ణం స పపాత మమార చ
100 సొ చిరేణైవ కాలేన తథ్రదానీకమ ఆశుగైః
థిశః సర్వాః సమభ్యస్య వయధమత పాణునన్థనః
101 తతొ వై రదగొషేణ గర్జితేన మృగా ఇవ
వధ్యమానాశ చ సమరే పుత్రాస తవ విశాం పతే
పరాథ్రవన స రదాః సర్వే భీమసేనభయార్థితాః
102 అనుయాయ తు కౌనేయః పుత్రాణాం తే మహథ బలమ
వివ్యాధ సమరే రాజన కౌరవేయాన సమన్తతః
103 వధ్యమానా మహారాజ భీమసేనేన తావకాః
తయక్త్వా భీమం రణే యన్తి చొథయన్తొ హయొత్తమాన
104 తాంస తు నిర్జిత్య సమరే భీమసేనొ మహాబలః
సింహనాథ రవం చక్రే బాహుశబ్థం చ పాణ్డవః
105 తలశబ్థం చ సుమహత కృత్వా భీమొ మహాబలః
వయతీత్య రదినశ చాపి థరొణానీకమ ఉపాథ్రవత