ఉద్యోగ పర్వము - అధ్యాయము - 29

వికీసోర్స్ నుండి
వ్యాస మహాభారతము (ఉద్యోగ పర్వము - అధ్యాయము - 29)
వేద వ్యాసుడు


వ్యాస మహాభారతము
పర్వములు
1. ఆది పర్వము
2. సభా పర్వము
3. అరణ్య పర్వము
4. విరాట పర్వము
5. ఉద్యోగ పర్వము
6. భీష్మ పర్వము
7. ద్రోణ పర్వము
8. కర్ణ పర్వము
9. శల్య పర్వము
10. సౌప్తిక పర్వము
11. స్త్రీ పర్వము
12. శాంతి పర్వము
13. అనుశాసన పర్వము
14. అశ్వమేధ పర్వము
15. ఆశ్రమవాసిక పర్వము
16. మౌసల పర్వము
17. మహాప్రస్ధానిక పర్వము
18. స్వర్గారోహణ పర్వము

1 [వ]
అవినాశం సంజయ పాణ్డవానామ; ఇచ్ఛామ్య అహం భూతిమ ఏషాం పరియం చ
తదా రాజ్ఞొ ధృతరాష్ట్రస్య సూత; సథాశంసే బహుపుత్రస్య వృథ్ధిమ
2 కామొ హి మే సంజయ నిత్యమ ఏవ; నాన్యథ బరూయాం తాన పరతి శామ్యతేతి
రాజ్ఞశ చ హి పరియమ ఏతచ ఛృణొమి; మన్యే చైతత పాణ్డవానాం సమర్దమ
3 సుథుష్కరశ చాత్ర శమొ హి నూనం; పరథర్శితః సంజయ పాణ్డవేన
యస్మిన గృథ్ధొ ధృతరాష్ట్రః సపుత్రః; కస్మాథ ఏషాం కలహొ నాత్ర మూర్చ్ఛేత
4 తత్త్వం ధర్మం విచరన సంజయేహ; మత్తశ చ జానాసి యుధిష్ఠిరాచ చ
అదొ కస్మాత సంజయ పాణ్డవస్య; ఉత్సాహినః పూరయతః సవకర్మ
యదాఖ్యాతమ ఆవసతః కుటుమ్బం; పురాకల్పాత సాధు విలొపమ ఆత్ద
5 అస్మిన విధౌ వర్తమానే యదావథ; ఉచ్చావచా మతయొ బరాహ్మణానామ
కర్మణాహుః సిథ్థిమ ఏకే పరత్ర; హిత్వా కర్మ విథ్యయా సిథ్ధిమ ఏకే
నాభుఞ్జానొ భక్ష్యభొజ్యస్య తృప్యేథ; విథ్వాన అపీహ విథితం బరాహ్మణానామ
6 యా వై విథ్యాః సాధయన్తీహ కర్మ; తాసాం ఫలం విథ్యతే నేతరాసామ
తత్రేహ వై థృష్టఫలం తు కర్మ; పీత్వొథకం శామ్యతి తృష్ణయార్తః
7 సొ ఽయం విధిర విహితః కర్మణైవ; తథ వర్తతే సంజయ తత్ర కర్మ
తత్ర యొ ఽనయత కర్మణః సాధు మన్యేన; మొఘం తస్య లపితం థుర్బలస్య
8 కర్మణామీ భాన్తి థేవాః పరత్ర; కర్మణైవేహ పలవతే మాతరిశ్వా
అహొరాత్రే విథధత కర్మణైవ; అతన్థ్రితొ నిత్యమ ఉథేతి సూర్యః
9 మాసార్ధ మాథాన అద నక్షత్రయొగాన; అతన్థ్రితశ చన్థ్రమా అభ్యుపైతి
అతన్థ్రితొ థహతే జాతవేథాః; సమిధ్యమానః కర్మ కుర్వన పరజాభ్యః
10 అతన్థ్రితా భారమ ఇమం మహాన్తం; బిభర్తి థేవీ పృదివీ బలేన
అతన్థ్రితాః శీఘ్రమ అపొ వహన్తి; సంతర్పయన్త్యః సర్వభూతాని నథ్యః
11 అతన్థ్రితొ వర్షతి భూరి తేజాః; సంనాథయన్న అన్తరిక్షం థివం చ
అతన్థ్రితొ బరహ్మచర్యం చచార; శరేష్ఠత్వమ ఇచ్ఛన బలభిథ థేవతానామ
12 హిత్వా సుఖం మనసశ చ పరియాణి; తేన శక్రః కర్మణా శరైష్ఠ్యమ ఆప
సత్యం ధర్మపాలయన్న అప్రమత్తొ; థమం తితిక్షాం సమతాం పరియం చ
ఏతాని సర్వాణ్య ఉపసేవమానొ; థేవరాజ్యం మఘవాన పరాప ముఖ్యమ
13 బృహస్పతిర బరహ్మచర్యం చచార; సమాహితః సంశితాత్మా యదావత
హిత్వా సుఖం పరతిరుధ్యేన్థ్రియాణి; తేన థేవానామ అగమథ గౌరవం సః
14 నక్షత్రాణి కర్మణాముత్ర భాన్తి; రుథ్రాథిత్యా వసవొ ఽదాపి విశ్వే
యమొ రాజా వైశ్రవణః కుబేరొ; గన్ధర్వయక్షాప్సరసశ చ శుభ్రాః
బరహ్మచర్యం వేథవిథ యాః కరియాశ చ; నిషేవమాణా మునయొ ఽముత్ర భాన్తి
15 జానన్న ఇమం సర్వలొకస్య ధర్మం; బరాహ్మణానాం కషత్రియాణాం విశాం చ
స కస్మాత తవం జానతాం జఞానవాన సన; వయాయచ్ఛసే సంజయ కౌరవార్దే
16 ఆమ్నాయేషు నిత్యసంయొగమ అస్య; తదాశ్వమేధే రాజసూయే చ విథ్ధి
సంపూజ్యతే ధనుషా వర్మణా చ; హస్తత్రాణై రదశస్త్రైశ చ భూయః
17 తే చేథ ఇమే కౌరవాణామ ఉపాయమ; అధిగచ్ఛేయుర అవధేనైవ పార్దాః
ధర్మత్రాణం పుణ్యమ ఏషాం కృతం సయాథ; ఆర్యే వృత్రే భీమసేనం నిగృహ్య
18 తే చేత పిత్ర్యే కర్మణి వర్తమానా; ఆపథ్యేరన థిష్ట వశేన మృత్యుమ
యదాశక్త్యా పూరయన్తః సవకర్మ; తథ అప్య ఏషాం నిధనం సయాత పరశస్తమ
19 ఉతాహొ తవం మన్యసే సర్వమ ఏవ; రాజ్ఞాం యుథ్ధే వర్తతే ధర్మతన్త్రమ
అయుథ్ధే వా వర్తతే ధర్మతన్త్రం; తదైవ తే వాచమ ఇమాం శృణొమి
20 చాతుర్వర్ణ్యస్య పరదమం విభాగమ; అవేక్ష్య తవం సంజయ సవం చ కర్మ
నిశమ్యాదొ పాణ్డవానాం సవకర్మ; పరశంస వా నిన్థ వా యా మతిస తే
21 అధీయీత బరాహ్మణొ ఽదొ యజేత; థథ్యాథ ఇయాత తీర్దముఖ్యాని చైవ
అధ్యాపయేథ యాజయేచ చాపి యాజ్యాన; పరతిగ్రహాన వా విథితాన పరతీచ్ఛేత
22 తదా రాజన్యొ రక్షణం వై పరజానాం; కృత్వా ధర్మేణాప్రమత్తొ ఽద థత్త్వా
యజ్ఞైర ఇష్ట్వా సర్వవేథాన అధీత్య; థారాన కృత్వా పుణ్యకృథ ఆవసేథ గృహాన
23 వైశ్యొ ఽధీత్య కృషిగొరక్ష పుణ్యైర; విత్తం చిన్వన పాలయన్న అప్రమత్తః
పరియం కుర్వన బరాహ్మణక్షత్రియాణాం; ధర్మశీలః పుణ్యకృథ ఆవసేథ గృహాన
24 పరిచర్యా వన్థనం బరాహ్మణానాం; నాధీయీత పరతిషిథ్ధొ ఽసయ యజ్ఞః
నిత్యొత్దితొ భూతయే ఽతన్థ్రితః సయాథ; ఏష సమృతః శూథ్ర ధర్మః పురాణః
25 ఏతాన రాజా పాలయన్న అప్రమత్తొ; నియొజయన సర్వవర్ణాన సవధర్మే
అకామాత్మా సమవృత్తిః పరజాసు; నాధార్మికాన అనురుధ్యేత కామాన
26 శరేయాంస తస్మాథ యథి విథ్యేత కశ చిథ; అభిజ్ఞాతః సర్వధర్మొపపన్నః
స తం థుష్టమ అనుశిష్యాత పరజానన; న చేథ గృధ్యేథ ఇతి తస్మిన న సాధు
27 యథా గృధ్యేత పరభూమిం నృశంసొ; విధిప్రకొపాథ బలమ ఆథథానః
అతొ రాజ్ఞాం భవితా యుథ్ధమ ఏతత; తత్ర జాతం వర్మ శస్త్రం ధనుశ చ
ఇన్థ్రేణేథం థస్యువధాయ కర్మ; ఉత్పాథితం వర్మ శస్త్రం ధనుశ చ
28 సతేనొ హరేథ యత్ర ధనం హయ అథృష్టః; పరసహ్య వా యత్ర హరేత థృష్టః
ఉభౌ గర్హ్యౌ భవతః సంజయైతౌ; కిం వై పృదక తవం ధృతరాష్ట్రస్య పుత్రే
యొ ఽయం లొభాన మన్యతే ధర్మమ ఏతం; యమ ఇచ్ఛతే మనువశానుగామీ
29 భాగః పునః పాణ్డవానాం నివిష్టస; తం నొ ఽకస్మాథ ఆథథీరన పరే వై
అస్మిన పథే యుథ్యతాం నొ వధొ ఽపి; శలఘ్యః పిత్ర్యః పరరాజ్యాథ విశిష్టః
ఏతాన ధర్మాన కౌరవాణాం పురాణాన; ఆచక్షీదాః సంజయ రాజ్యమధ్యే
30 యే తే మన్థా మృత్యువశాభిపన్నాః; సమానీతా ధార్తరాష్ట్రేణ మూఢాః
ఇథం పునః కర్మ పాపీయ ఏవ; సభామధ్యే పశ్య వృత్తం కురూణామ
31 పరియాం భార్యాం థరౌపథీం పాణ్డవానాం; యశస్వినీం శీలవృత్తొపపన్నామ
యథ ఉపేక్షన్త కురవొ భీష్మ ముఖ్యాః; కామానుగేనొపరుథ్ధాం రుథన్తీమ
32 తం చేత తథా తే స కుమార వృథ్ధా; అవారయిష్యన కురవః సమేతాః
మమ పరియం ధృతరాష్ట్రొ ఽకరిష్యత; పుత్రాణాం చ కృతమ అస్యాభవిష్యత
33 థుఃశాసనః పరాతిలొమ్యాన నినాయ; సభామధ్యే శవశురాణాం చ కృష్ణామ
సా తత్ర నీతా కరుణాన్య అవొచన; నాన్యం కషత్తుర నాదమ అథృష్టకం చిత
34 కార్పణ్యాథ ఏవ సహితాస తత్ర రాజ్ఞొ; నాశక్నువన పరతివక్తుం సభాయామ
ఏకః కషత్తా ధర్మ్యమ అర్దం బరువాణొ; ధర్మం బుథ్ధ్వా పరత్యువాచాల్ప బుథ్ధిమ
35 అనుక్త్వా తవం ధర్మమ ఏవం సభాయామ; అదేచ్ఛసే పాణ్డవస్యొపథేష్టుమ
కృష్ణా తవ ఏతత కర్మ చకార శుథ్ధం; సుథుష్కరం తథ ధి సభాం సమేత్య
యేన కృచ్ఛ్రాత పాణ్డవాన ఉజ్జహార; తదాత్మానం నౌర ఇవ సాగరౌఘాత
36 యత్రాబ్రవీత సూతపుత్రః సభాయాం; కృష్ణాం సదితాం శవశురాణాం సమీపే
న తే గతిర విథ్యతే యాజ్ఞసేని; పరపథ్యేథానీం ధార్తరాష్ట్రస్య వేశ్మ
పరాజితాస తే పతయొ న సన్తి; పతిం చాన్యం భామిని తవం వృణీష్వ
37 యొ బీభత్సొర హృథయే పరౌఢ ఆసీథ; అస్ది పరచ్ఛిన మర్మఘాతీ సుఘొరః
కర్ణాచ్ఛరొ వాన్మయస తిగ్మతేజాః; పరతిష్ఠితొ హృథయే ఫల్గునస్య
38 కృష్ణాజినాని పరిధిత సమానాన; థుఃశాసనః కటుకాన్య అభ్యభాషత
ఏతే సర్వే షణ్ఢతిలా వినష్టాః; కషయం గతా నరకం థీర్ఘకాలమ
39 గాన్ధారరాజః శకునిర నికృత్యా; యథ అబ్రవీథ థయూతకాలే స పార్దాన
పరాజితొ నకులః కిం తవాస్తి; కృష్ణయా తవం థీవ్య వై యాజ్ఞసేన్యా
40 జానాసి తవం సంజయ సర్వమ ఏతథ; థయూతే ఽవాచ్యం వాక్యమ ఏవం యదొక్తమ
సవయం తవ అహం పరార్దయే తత్ర గన్తుం; సమాధాతుం కార్యమ ఏతథ విపన్నమ
41 అహాపయిత్వా యథి పాణ్డవార్దం; శమం కురూణామ అద చేచ చరేయమ
పుణ్యం చ మే సయాచ చరితం మహొథయం; ముచ్యేరంశ చ కురవొ మృత్యుపాశాత
42 అపి వాచం భాషమాణస్య కావ్యాం; ధర్మారామామ అర్దవతీమ అహింస్రామ
అవేక్షేరన ధార్తరాష్ట్రాః సమక్షం; మాం చ పరాప్తం కురవః పూజయేయుః
43 అతొ ఽనయదా రదినా ఫల్గునేన; భీమేన చైవాహవ థంశితేన
పరాసిక్తాన ధార్తరాష్ట్రాంస తు విథ్ధి; పరథహ్యమానాన కర్మణా సవేన మన్థాన
44 పరాజితాన పాణ్డవేయాంస తు వాచొ; రౌథ్రరూపా భాషతే ధార్తరాష్ట్రః
గథాహస్తొ భీమసేనొ ఽపరమత్తొ; థుర్యొధనం సమారయిత్వా హి కాలే
45 సుయొధనొ మన్యుమయొ మహాథ్రుమః; సకన్ధః కర్ణః శకునిస తస్య శాఖాః
థుఃశాసనః పుష్పఫలే సమృథ్ధే; మూలం రాజా ధృతరాష్ట్రొ ఽమనీషీ
46 యుధిష్ఠిరొ ధర్మమయొ మహాథ్రుమః; సకన్ధొ ఽరజునొ భీమసేనొ ఽసయ శాఖాః
మాథ్రీపుత్రౌ పుష్పఫలే సమృథ్ధే; మూలం తవ అహం బరహ్మ చ బరాహ్మణాశ చ
47 వనం రాజా ధృతరాష్ట్రః సపుత్రొ; వయాఘ్రా వనే సంజయ పాణ్డవేయాః
మా వనం ఛిన్ధి స వయాఘ్రం మా వయాఘ్రాన నీనశొ వనాత
48 నిర్వనొ వధ్యతే వయాఘ్రొ నిర్వ్యాఘ్రం ఛిథ్యతే వనమ
తస్మాథ వయాఘ్రొ వనం రక్షేథ వనం వయాఘ్రం చ పాలయేత
49 లతా ధర్మా ధార్తరాష్ట్రాః శాలాః సంజయ పాణ్డవాః
న లతా వర్ధతే జాతు అనాశ్రిత్య మహాథ్రుమమ
50 సదితాః శుశ్రూషితుం పార్దాః సదితా యొథ్ధుమ అరింథమాః
యత్కృత్యం ధృతరాష్ట్రస్య తత కరొతు నరాధిపః
51 సదితాః శమే మహాత్మానః పాణ్డవా ధర్మచారిణః
యొధాః సమృథ్ధాస తథ విథ్వన నాచక్షీదా యదాతదమ