అశ్వమేధ పర్వము - అధ్యాయము - 46
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అశ్వమేధ పర్వము - అధ్యాయము - 46) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [బర]
ఏవమ ఏతేన మార్గేణ పూర్వొక్తేన యదావిధి
అధీతవాన యదాశక్తి తదైవ బరహ్మచర్యవాన
2 సవధర్మనిరతొ విథ్వాన సర్వేన్థ్రియయతొ మునిః
గురొః పరియహితే యుక్తః సత్యధర్మపరః శుచిః
3 గురుణా సమనుజ్ఞాతొ భుఞ్జీతాన్నమ అకుత్సయన
హవిష్య భైక్ష్య భుక చాపి సదానాసన విహారవాన
4 థవికాలమ అగ్నిం జుహ్వానః శుచిర భూత్వా సమాహితః
ధారయీత సథా థణ్డం బైల్వం పాలాశమ ఏవ వా
5 కషౌమం కార్పాసికం వాపి మృగాజినమ అదాపి వా
సర్వం కాషాయరక్తం సయాథ వాసొ వాపి థవిజస్య హ
6 మేఖలా చ భవేన మౌఞ్జీ జటీ నిత్యొథకస తదా
యజ్ఞొపవీతీ సవాధ్యాయీ అలుప్త నియతవ్రతః
7 పూతాభిశ చ తదైవాథ్భిః సథా థైవతతర్పణమ
భావేన నియతః కుర్వన బరహ్మ చారీ పరశస్యతే
8 ఏవం యుక్తొ జయేత సవర్గమ ఊర్ధ్వరేతాః సమాహితః
న సంసరతి జాతీషు పరమం సదానమ ఆశ్రితః
9 సంస్కృతః సర్వసంస్కారైస తదైవ బరహ్మచర్యవాన
గరామాన నిష్క్రమ్య చారణ్యం మునిః పరవ్రజితొ వసేత
10 చర్మ వల్కలసంవీతః సవయం పరాతర ఉపస్పృశేత
అరణ్యగొచరొ నిత్యం న గరామం పరవిశేత పునః
11 అర్చయన్న అతిదీన కాలే థథ్యాచ చాపి పరతిశ్రయమ
ఫలపత్రావరైర మూలైః శయామాకేన చ వర్తయన
12 పరవృత్తమ ఉథకం వాయుం సర్వం వానేయమ ఆ తృణాత
పరాశ్నీయాథ ఆనుపూర్వ్యేణ యదా థీక్షమ అతన్థ్రితః
13 ఆ మూలభల భిక్షాభిర అర్చేథ అతిదిమ ఆగతమ
యథ భక్షః సయాత తతొ థథ్యాథ భిక్షాం నిత్యమ అతన్థ్రితః
14 థేవతాతిదిపూర్వం చ సథా భుఞ్జీత వాగ్యతః
అస్కన్థిత మనాశ చైవ లఘ్వాశీ థేవతాశ్రయః
15 థాన్తొ మైత్రః కషమా యుక్తః కేశశ్మశ్రుచ ధారయన
జుహ్వన సవాధ్యాయశీలశ చ సత్యధర్మపరాయణః
16 తయక్తథేహః సథా థక్షొ వననిత్యః సమాహితః
ఏవం యుక్తొ జయేత సవర్గం వాన పరస్దొ జితేన్థ్రియః
17 గృహస్దొ బరహ్మచారీ చ వానప్రస్దొ ఽద వా పునః
య ఇచ్ఛేన మొక్షమ ఆస్దాతుమ ఉత్తమాం వృత్తిమ ఆశ్రయేత
18 అభయం సర్వభూతేభ్యొ థత్త్వా నైష్కర్మ్యమ ఆచరేత
సర్వభూతహితొ మైత్రః సర్వేన్థ్రియయతొ మునిః
19 అయాచితమ అసంకౢప్తమ ఉపపన్నం యథృచ్ఛయా
జొషయేత సథా భొజ్యం గరాసమ ఆగతమ అస్పృహః
20 యాత్రా మాత్రం చ భుఞ్జీత కేవలం పరాణయాత్రికమ
ధర్మలబ్ధం తదాశ్నీయాన న కామమ అనువర్తయేత
21 గరాసాథ ఆచ్ఛాథనాచ చాన్యన న గృహ్ణీయాత కదం చన
యావథ ఆహారయేత తావత పరతిగృహ్ణీత నాన్యదా
22 పరేభ్యొ న పరతిగ్రాహ్యం న చ థేయం కథా చన
థైన్యభావాచ చ భూతానాం సంవిభజ్య సథా బుధః
23 నాథథీత పరస్వాని న గృహ్ణీయాథ అయాచితమ
న కిం చిథ విషయం భుక్త్వా సపృహయేత తస్య వై పునః
24 మృథమ ఆపస తదాశ్మానం పత్రపుష్పఫలాని చ
అసంవృతాని గృహ్ణీయాత పరవృత్తానీహ కార్యవాన
25 న శిల్పజీవికాం జీవేథ థవిర అన్నం నొత కామయేత
న థవేష్టా నొపథేష్టా చ భవేత నిరుపస్కృతః
శరథ్ధా పూతాని భుఞ్జీత నిమిత్తాని వివర్జయేత
26 ముధా వృత్తిర అసక్తశ చ సర్వభూతైర అసంవిథమ
కృత్వా వహ్నిం చరేథ భైక్ష్యం విధూమే భుక్తవజ జనే
27 వృత్తే శరావసంపాతే భైక్ష్యం లిప్సేత మొక్షవిత
లాభే న చ పరహృష్యేత నాలాభే విమనా భవేత
28 మాత్రాశీ కాలమ ఆకాఙ్క్షంశ చరేథ భైక్ష్యం సమాహితః
లాభం సాధారణం నేచ్ఛేన న భుఞ్జీతాభిపూజితః
అభిపూజిత లాభాథ ధి విజుగుప్సేత భిక్షుకః
29 శుక్తాన్య అమ్లాని తిక్తాని కషాయ కటుకాని చ
నాస్వాథయీత భుఞ్జానొ రసాంశ చ మధురాంస తదా
యాత్రా మాత్రం చ భుఞ్జీత కేవలం పరాణయాత్రికమ
30 అసంరొధేన భూతానాం వృత్తిం లిప్సేత మొక్షవిత
న చాన్యమ అనుభిక్షేత భిక్షమాణః కదం చన
31 న సంనికాశయేథ ధర్మం వివిక్తే విరజాశ చరేత
శూన్యాగారమ అరణ్యం వా వృక్షమూలం నథీం తదా
పరతిశ్రయార్దం సేవేత పార్వతీం వా పునర గుహామ
32 గరామైక రాత్రికొ గరీష్మే వర్షాస్వ ఏకత్ర వా వసేత
అధ్వా సూర్యేణ నిర్థిష్టః కీటవచ చ చరేన మహీమ
33 థయార్దం చైవ భూతానాం సమీక్ష్య పృదివీం చరేత
సంచయాంశ చ న కుర్వీత సనేహవాసం చ వర్జయేత
34 పూతేన చామ్భసా నిత్యం కార్యం కుర్వీత మొక్షవిత
ఉపస్పృశేథ ఉథ్ధృతాభిర అథ్భిశ చ పురుషః సథా
35 అహింసా బరహ్మచర్యం చ సత్యమ ఆర్జవమ ఏవ చ
అక్రొధశ చానసూయా చ థమొ నిత్యమ అపైశునమ
36 అష్టాస్వ ఏతేషు యుక్తః సయాథ వరతేషు నియతేన్థ్రియః
అపాపమ అశఠం వృత్తమ అజిహ్మం నిత్యమ ఆచరేత
37 ఆశీర యుక్తాని కర్మాణి హింసా యుక్తాని యాని చ
లొకసంగ్రహ ధర్మం చ నైవ కుర్యాన న కారయేత
38 సర్వభావాన అతిక్రమ్య లఘు మాత్రః పరివ్రజేత
సమః సర్వేషు భూతేషు సదావరేషు చరేషు చ
39 పరం నొథ్వేజయేత కం చిన న చ కస్య చిథ ఉథ్విజేత
విశ్వాస్యః సర్వభూతానామ అగ్ర్యొ మొక్షవిథ ఉచ్యతే
40 అనాగతం చ న ధయాయేన నాతీతమ అనుచిన్తయేత
వర్తమానమ ఉపేక్షేత కాలాకాఙ్క్షీ సమాహితః
41 న చక్షుషా న మనసా న వాచా థూషయేత కవ చిత
న పరత్యక్షం పరొక్షం వా కిం చిథ థుష్టం సమాచరేత
42 ఇన్థ్రియాణ్య ఉపసంహృత్య కూర్మొ ఽఙగానీవ సర్వశః
కషీణేన్థ్రియ మనొ బుథ్ధిర నిరీక్షేత నిరిన్థ్రియః
43 నిర్థ్వంథ్వొ నిర్నమస్కారొ నిఃస్వాహా కార ఏవ చ
నిర్మమొ నిరహంకారొ నిర్యొగక్షేమ ఏవ చ
44 నిరాశీః సర్వభూతేషు నిరాసఙ్గొ నిరాశ్రయః
సర్వజ్ఞః సర్వతొ ముక్తొ ముచ్యతే నాత్ర సంశయః
45 అపాణి పాథపృష్ఠం తమ అశిరస్కమ అనూథరమ
పరహీణ గుణకర్మాణం కేవలం విమలం సదిరమ
46 అగన్ధ రసమ అస్పర్శమ అరూపాశబ్థమ ఏవ చ
అత్వగ అస్ద్య అద వామజ్జమ అమాంసమ అపి చైవ హ
47 నిశ్చిన్తమ అవ్యయం నిత్యం హృథిస్దమ అపి నిత్యథా
సర్వభూతస్దమ ఆత్మానం యే పశ్యన్తి న తే మృతాః
48 న తత్ర కరమతే బుథ్ధిర నేన్థ్రియాణి న థేవతాః
వేథా యజ్ఞాశ చ లొకాశ చ న తపొ న పరాక్రమః
యత్ర జఞానవతాం పరాప్తిర అలిఙ్గ గరహణా సమృతా
49 తస్మాథ అలిఙ్గొ ధర్మజ్ఞొ ధర్మవ్రతమ అనువ్రతః
గూఢధర్మాశ్రితొ విథ్వాన అజ్ఞాతచరితం చరేత
50 అమూఢొ మూఢ రూపేణ చరేథ ధర్మమ అథూషయన
యదైనమ అవమన్యేరన పరే సతతమ ఏవ హి
51 తదా వృత్తశ చరేథ ధర్మం సతాం వర్త్మావిథూషయన
యొ హయ ఏవంవృత్తసంపన్నః స మునిః శరేష్ఠ ఉచ్యతే
52 ఇన్థ్రియాణీన్థ్రియార్దాంశ చ మహాభూతాని పఞ్చ చ
మనొ బుథ్ధిర అదాత్మానమ అవ్యక్తం పురుషం తదా
53 సర్వమ ఏతత పరసంఖ్యాయ సమ్యక సంత్యజ్య నిర్మలః
తతః సవర్గమ అవాప్నొతి విముక్క్తః సర్వబన్ధనైః
54 ఏతథ ఏవాన్త వేలాయాం పరిసంఖ్యాయ తత్త్వవిత
ధయాయేథ ఏకాన్తమ ఆస్దాయ ముచ్యతే ఽద నిరాశ్రయః
55 నిర్ముక్తః సర్వసఙ్గేభ్యొ వాయుర ఆకాశగొ యదా
కషీణకొశొ నిరాతఙ్కః పరాప్నొతి పరమం పథమ