అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 264
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 264) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [మార్క]
తతొ ఽవిథూరే నలినీం పరభూతకమలొత్పలామ
సీతాహరణథుఃఖార్తః పమ్పాం రామః సమాసథత
2 మారుతేన సుశీతేన సుఖేనామృత గన్ధినా
సేవ్యమానొ వనే తస్మిఞ జగామ మనసా పరియామ
3 విలలాప స రాజేన్థ్రస తత్ర కాన్తామ అనుస్మరన
కామబాణాభిసంతప్తః సౌమిత్రిస తమ అదాబ్రవీత
4 న తవామ ఏవంవిధొ భావః సప్రష్టుమ అర్హతి మానథ
ఆత్మవన్తమ ఇవ వయాధిః పురుషం వృథ్ధశీలినమ
5 పరవృత్తిర ఉపలబ్ధా తే వైథేహ్యా రావణస్య చ
తాం తవం పురుషకారేణ బుథ్ధ్యా చైవొపపాథయ
6 అభిగచ్ఛావ సుగ్రీవం శైలస్దం హరిపుంగవమ
మయి శిష్యే చ భృత్యే చ సహాయే చ సమాశ్వస
7 ఏవం బహువిధైర వాక్యైర లక్ష్మణేన సరాఘవః
ఉక్తః పరకృతిమ ఆపేథే కార్యే చానన్తరొ ఽభవత
8 నిషేవ్య వారి పమ్పాయాస తర్పయిత్వా పితౄన అపి
పరతస్దతుర ఉభౌ వీరౌ భరాతరౌ రామలక్ష్మణౌ
9 తావ ఋశ్యమూకమ అభ్యేత్య బహుమూలఫలం గిరిమ
గిర్యగ్రే వానరాన పఞ్చ వీరౌ థథృశతుస తథా
10 సుగ్రీవః పరేషయామ ఆస సచివం వానరం తయొః
బుథ్ధిమన్తం హనూమన్తం హిమవన్తమ ఇవ సదితమ
11 తేన సంభాష్య పూర్వం తౌ సుగ్రీవమ అభిజగ్మతుః
సఖ్యం వానరరాజేన చక్రే రామస తతొ నృప
12 తథ వాసొ థర్శయామ ఆసుర తస్య కార్యే నివేథితే
వానరాణాం తు యత సీతా హరియమాణాభ్యవాసృజత
13 తత పరత్యయకరం లబ్ధ్వా సుగ్రీవం పలవగాధిపమ
పృదివ్యాం వానరైశ్వర్యే సవయం రామొ ఽభయషేచయత
14 పరతిజజ్ఞే చ కాకుత్స్దః సమరే వాలినొ వధమ
సుగ్రీవశ చాపి వైథేహ్యాః పునర ఆనయనం నృప
15 ఇత్య ఉక్త్వా సమయం కృత్వా విశ్వాస్య చ పరస్పరమ
అభ్యేత్య సర్వే కిష్కిన్ధాం తస్దుర యుథ్ధాభికాఙ్క్షిణః
16 సుగ్రీవః పరాప్య కిష్కిన్ధాం ననాథౌఘనిభస్వనః
నాస్య తన మమృషే బాలీ తం తారా పరత్యషేధయత
17 యదా నథతి సుగ్రీవొ బలవాన ఏష వానరః
మన్యే చాశ్రయవాన పరాప్తొ న తవం నిర్గన్తుమ అర్హసి
18 హేమమాలీ తతొ వాలీ తారాం తారాధిపాననామ
పరొవాచ వచనం వాగ్మీ తాం వానరపతిః పతిః
19 సర్వభూతరుతజ్ఞా తవం పశ్య బుథ్ధ్యా సమన్వితా
కేనాపాశ్రయవాన పరాప్తొ మమైష భరాతృగన్ధికః
20 చిన్తయిత్వా ముహూర్తం తు తారా తారాధిపప్రభా
పతిమ ఇత్య అబ్రవీత పరాజ్ఞా శృణు సర్వం కపీశ్వర
21 హృతథారొ మహాసత్త్వొ రామొ థశరదాత్మజః
తుల్యారి మిత్రతాం పరాప్తః సుగ్రీవేణ ధనుర్ధరః
22 భరాతా చాస్య మహాబాహుః సౌమిత్రిర అపరాజితః
లక్ష్మణొ నామ మేధావీ సదితః కార్యార్దసిథ్ధయే
23 మైన్థశ చ థవివిథశ చైవ హనూమాంశ చానిలాత్మజః
జామ్బవాన ఋక్షరాజశ చ సుగ్రీవసచివాః సదితాః
24 సర్వ ఏతే మహాత్మానొ బుథ్ధిమన్తొ మహాబలాః
అలం తవ వినాశాయ రామ వీర్యవ్యపాశ్రయాత
25 తస్యాస తథ ఆక్షిప్య వచొ హితమ ఉక్తం కపీష్వరః
పర్యశఙ్కత తామ ఈర్షుః సుగ్రీవ గతమానసామ
26 తారాం పరుషమ ఉక్త్వా స నిర్జగామ గుహా ముఖాత
సదితం మాల్యవతొ ఽభయాశే సుగ్రీవం సొ ఽభయభాషత
27 అసకృత తవం మయా మూఢ నిర్జితొ జీవితప్రియః
ముక్తొ జఞాతిర ఇతి జఞాత్వా కా తవరా మరణే పునః
28 ఇత్య ఉక్తః పరాహ సుగ్రీవొ భరాతరం హేతుమథ వచః
పరాప్తకాలమ అమిత్రఘ్నొ రామం సంబొధయన్న ఇవ
29 హృతథారస్య మే రాజన హృతరాజ్యస్య చ తవయా
కిం ను జీవితసామర్ద్యమ ఇతి విథ్ధి సమాగతమ
30 ఏవమ ఉక్త్వా బహువిధం తతస తౌ సంనిపేతతుః
సమరే వాలిసుగ్రీవౌ శాలతాలశిలాయుధౌ
31 ఉభౌ జఘ్నతుర అన్యొన్యమ ఉభౌ భూమౌ నిపేతతుః
ఉభౌ వవల్గతుశ చిత్రం ముష్టిభిశ చ నిజఘ్నతుః
32 ఉభౌ రుధిరసంసిక్తౌ నఖథన్త పరిక్షతౌ
శుశుభాతే తథా వీరౌ పిశ్పితావ ఇవ కింశుకౌ
33 న విశేషస తయొర యుథ్ధే తథా కశ చన థృశ్యతే
సుగ్రీవస్య తథా మాలాం హనూమాన కణ్ఠ ఆసజత
34 స మాలయా తథా వీరః శుశుభే కణ్ఠసక్తయా
శరీమాన ఇవ మహాశైలొ మలయొ మేఘమాలయా
35 కృతచిహ్నం తు సుగ్రీవం రామొ థృష్ట్వా మహాధనుః
విచకర్ష ధనుఃశ్రేష్ఠం వాలిమ ఉథ్థిశ్య లక్ష్యవత
36 విస్ఫారస తస్య ధనుషొ యన్త్రస్యేవ తథా బభౌ
వితత్రాస తథా వాలీ శరేణాభిహతొ హృథి
37 స భిన్నమర్మాభిహతొ వక్త్రాచ ఛొణితమ ఉథ్వమన
థథర్శావస్దితం రామమ ఆరాత సౌమిత్రిణా సహ
38 గర్హయిత్వా స కాకుత్స్దం పపాత భువి మూర్ఛితః
తారా థథర్శ తం భూమౌ తారాపతిమ ఇవ చయుతమ
39 హతే వాలిని సుగ్రీవః కిష్కిన్ధాం పరత్యపథ్యత
తాం చ తారాపతిముఖీం తారాం నిపతితేశ్వరామ
40 రామస తు చతురొ మాసాన పృష్ఠే మాల్యవతః శుభే
నివాసమ అకరొథ ధీమాన సుగ్రీవేణాభ్యుపస్దితః
41 రావణొ ఽపి పురీం గత్వా లఙ్కాం కామబలాత కృతః
సీతాం నివేశయామ ఆస భవనే నన్థనొపమే
అశొకవనికాభ్యాశే తాపసాశ్రమసంనిభే
42 భర్తృస్మరణ తన్వ అఙ్గీ తాపసీ వేషధారిణీ
ఉపవాసతపః శీలా తత్ర సా పృదులేక్షణా
ఉవాస థుఃఖవసతీః ఫలమూలకృతాశనా
43 థిథేశ రాక్షసీస తత్ర రక్షణే రాక్షసాధిపః
పరాసాసిశూలపరశు ముథ్గరాలాత ధారిణీః
44 థవ్యక్షీం తర్యక్షీం లలాటాక్షీం థీర్ఘజిహ్వామ అజిహ్వికామ
తరిస్తనీమ ఏకపాథాం చ తరిజటామ ఏకలొచనామ
45 ఏతాశ చాన్యాశ చ థీప్తాక్ష్యః కరభొత్కట మూర్ధజాః
పరివార్యాసతే సీతాం థివారాత్రమ అతన్థ్రితాః
46 తాస తు తామ ఆయతాపాఙ్గీం పిశాచ్యొ థారుణస్వనాః
తర్జయన్తి సథా రౌథ్రాః పరుషవ్యఞ్జనాక్షరాః
47 ఖాథామ పాటయామైనాం తిలశః పరవిభజ్య తామ
యేయం భర్తారమ అస్మాకమ అవమన్యేహ జీవతి
48 ఇత్య ఏవం పరిభర్త్సన్తీస తరాస్యమానా పునః పునః
భర్తృశొకసమావిష్టా నిఃశ్వస్యేథమ ఉవాచ తాః
49 ఆర్యాః ఖాథత మాం శీఘ్రం న మే లొభొ ఽసతి జీవితే
వినా తం పున్థరీకాక్షం నీలకుఞ్చిత మూర్ధజమ
50 అప్య ఏవాహం నిరాహారా జీవితప్రియవర్జితా
శొషయిష్యామి గాత్రాణి వయాలీ తాలగతా యదా
51 న తవ అన్యమ అభిగచ్ఛేయం పుమాంసం రాఘవాథ ఋతే
ఇతి జానీత సత్యం మే కరియతాం యథ అనన్తరమ
52 తస్యాస తథ వచనం శరుత్వా రాక్షస్యస తాః ఖరస్వనాః
ఆఖ్యాతుం రాక్షసేన్థ్రాయ జగ్ముస తత సర్వమ ఆథితః
53 గతాసుతాసు సర్వాసు తరిజటా నామ రాక్షసీ
సాన్త్వయామ ఆస వైథేహీం ధర్మజ్ఞా పరియవాథినీ
54 సీతే వక్ష్యామి తే కిం చిథ విశ్వాసం కురు మే సఖి
భయం తే వయేతు వామొరు శృణు చేథం వచొ మమ
55 అవిన్ధ్యొ నామ మేధావీ వృథ్ధొ రాక్షసపుంగవః
స రామస్య హితాన్వేషీ తవథర్దే హి స మావథత
56 సీతా మథ్వచనాథ వాచ్యా సమాశ్వాస్య పరసాథ్య చ
భర్తా తే కుశలీ రామొ లక్ష్మణానుగతొ బలీ
57 సఖ్యం వానరరాజేన శక్ర పరతిమతేజసా
కృతవాన రాఘవః శరీమాంస తవథర్దే చ సముథ్యతః
58 మా చ తే ఽసతు భయం భీరు రావణాల లొకగర్హితాత
నలకూబర శాపేన రక్షితా హయ అస్య అనిన్థితే
59 శప్తొ హయ ఏష పురా పాపొ వధూం రమ్భాం పరామృశన
న శక్తొ వివశాం నారీమ ఉపైతుమ అజితేన్థ్రియః
60 కషిప్రమ ఏష్యతి తే భర్తా సుగ్రీవేణాభిరక్షితః
సౌమిత్రిసహితొ ధీమాంస తవాం చేతొ మొక్షయిష్యతి
61 సవప్నా హి సుమహాఘొరా థృష్టా మే ఽనిష్ట థర్శనాః
వినాశాయాస్య థుర్బుథ్ధేః పౌలస్త్య కులఘాతినః
62 థారుణొ హయ ఏష థుష్టాత్మా కషుథ్రకర్మా నిశాచరః
సవభావాచ ఛీల థొషేణ సర్వేషాం భయవర్ధనః
63 సపర్ధతే సర్వథేవైర యః కాలొపహతచేతనః
మయా వినాశలిఙ్గాని సవప్నే థృష్టాని తస్య వై
64 తైలాభిషిక్తొ వికచొ మజ్జన పఙ్కే థశాననః
అసకృత ఖరయుక్తే తు రదే నృత్యన్న ఇవ సదితః
65 కుమ్భకర్ణాథయశ చేమే నగ్నాః పతితమూర్ధజాః
కృష్యన్తే థక్షిణామ ఆశాం రక్తమాల్యానులేపనాః
66 శవేతాతపత్రః సొష్ణీషః శుక్లమాల్యవిభూషణః
శవేతపర్వతమ ఆరూఢ ఏక ఏవ విభీషణః
67 సచివాశ చాస్య చత్వారః శుక్లమాల్యానులేపనాః
శవేతపర్వతమ ఆరూఢా మొక్ష్యన్తే ఽసమాన మహాభయాత
68 రామస్యాస్త్రేణ పృదివీ పరిక్షిప్తా ససాగరా
యశసా పృదివీం కృత్స్నాం పూరయిష్యతి తే పతిః
69 అస్ది సంచయమ ఆరూఢొ భుఞ్జానొ మధు పాయసమ
లక్ష్మణశ చ మయా థృష్టొ నిరీక్షన సర్వతొథిశః
70 రుథతీ రుధిరార్థ్రాఙ్గీ వయాఘ్రేణ పరిరక్షితా
అసకృత తవం మయా థృష్టా గచ్ఛన్తీ థుశమ ఉత్తరామ
71 హర్షమ ఏష్యసి వైథేహి కషిప్రం భర్తృసమన్వితా
రాఘవేణ సహ భరాత్రా సీతే తవమ అచిరాథ ఇవ
72 ఇతి సా మృగశావాక్షీ తచ ఛరుత్వా తరిజటా వచః
బభూవాశావతీ బాలా పునర భర్తృసమాగమే
73 యావథ అభ్యాగతా రౌథ్రాః పిశాచ్యస తాః సుథారుణాః
థథృశుస తాం తరిజటయా సహాసీనాం యదా పురా