అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 200
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 200) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [మార్క]
ధర్మవ్యాధస తు నిపుణం పునర ఏవ యుధిష్ఠిర
విప్రర్షభమ ఉవాచేథం సర్వధర్మభృతాం వరః
2 శరుతిప్రమాణొ ధర్మొ హి వృథ్ధానామ ఇతి భాషితమ
సూక్ష్మా గతిర హి ధర్మస్య బహుశాఖా హయ అనన్తికా
3 పరాణాత్యయే వివాహే చ వక్తవ్యమ అనృతం భవేత
అనృతం చ భవేత సత్యం సత్యం చైవానృతం భవేత
4 యథ భూతహితమ అత్యన్తం తత సత్యమ ఇతి ధారణా
విపర్యయ కృతొ ధర్మః పశ్య ధర్మస్య సూక్ష్మతామ
5 యత కరొత్య అశుభం కర్మ శుభం వా థవిజసత్తమ
అవశ్యం తత సమాప్నొతి పురుషొ నాత్ర సంశయః
6 విషమాం చ థశాం పరాప్య థేవాన గర్హతి వై భృశమ
ఆత్మనః కర్మ థొషాణి న విజానాత్య అపణ్డితః
7 మూఢొ నైకృతికాశ చాపి చపలశ చ థవిజొత్తమ
సుఖథుఃఖవిపర్యాసొ యథా సముపపథ్యతే
నైనం పరజ్ఞా సునీతం వా తరాయతే నైవ పౌరుషమ
8 యొ యమ ఇచ్ఛేథ యదాకామం తం తం కామం సమశ్నుయాత
యథి సయాథ అపరాధీనం పురుషస్య కరియాఫలమ
9 సంయతాశ చాపి థక్షాశ చ మతిమన్తశ చ మానవాః
థృశ్యన్తే నిష్ఫలాః సన్తః పరహీణాః సర్వకర్మభిః
10 భూతానామ అపరః కశ చిథ ధింసాయాం సతతొత్దితః
వఞ్చనాయాం చ లొకస్య స సుఖేనేహ జీవతి
11 అచేష్టమానమ ఆసీనం శరీః కం చిథ ఉపతిష్ఠతి
కశ చిత కర్మాణి కుర్వన హి న పరాప్యమ అధిగచ్ఛతి
12 థేవాన ఇష్ట్వా తపస తప్త్వా కృపణైః పుత్రగృథ్ధిభిః
థశ మాసధృతా గర్భే జాయన్తే కులపాంసనాః
13 అపరే ధనధాన్యైశ చ భొగైశ చ పితృసంచితైః
విపులైర అభిజాయన్తే లబ్ధాస తైర ఏవ మఙ్గలైః
14 కర్మజా హి మనుష్యాణాం రొగా నాస్త్య అత్ర సంశయః
ఆధిభిశ చైవ బాధ్యన్తే వయాధైః కషుథ్రమృగా ఇవ
15 తే చాపి కుశలైర వైథ్యైర నిపుణైః సంభృతౌషధైః
వయాధయొ వినివార్యన్తే మృగా వయాధైర ఇవ థవిజ
16 యేషామ అస్తి చ భొక్తవ్యం గరహణీ థొషపీడితాః
న శక్నువన్తి తే భొక్తుం పశ్య ధర్మభృతాం వర
17 అపరే బాహుబలినః కలిశ్యన్తే బహవొ జనాః
థుఃఖేన చాధిగచ్ఛన్తి భొజనం థవిజసత్తమ
18 ఇతి లొకమ అనాక్రన్థం మొహశొకపరిప్లుతమ
సరొతసాసకృథ ఆక్షిప్తం హరియమాణం బలీయసా
19 న మరియేయుర న జీర్యేయుః సర్వే సయుః సార్వకామికాః
నాప్రియం పరతిపశ్యేయుర వశిత్వం యథి వై భవేత
20 ఉపర్య ఉపరి లొకస్య సర్వొ గన్తుం సమీహతే
యతతే చ యదాశక్తి న చ తథ వర్తతే తదా
21 బహవః సంప్రథృశ్యన్తే తుల్యనక్షత్ర మఙ్గలాః
మహచ చ ఫలవైషమ్యం థృశ్యతే కర్మ సంధిషు
22 న కశ చిథ ఈశతే బరహ్మన సవయం గరాహస్య సత్తమ
కర్మణాం పరాకృతానాం వై ఇహ సిథ్ధిః పరథృశ్యతే
23 యదా శరుతిర ఇయం బరహ్మఞ జీవః కిల సనాతనః
శరీరమ అధ్రువం లొకే సర్వేషాం పరాణినామ ఇహ
24 వధ్యమానే శరీరే తు థేహనాశొ భవత్య ఉత
జీవః సంక్రమతే ఽనయత్ర కర్మబన్ధనిబన్ధనః
25 [బరా]
కదం ధర్మభృతాం శరేష్ఠ జీవొ భవతి శాశ్వతః
ఏతథ ఇచ్ఛామ్య అహం జఞాతు తత్త్వేన వథతాం వర
26 [వయాధ]
న జీవనాశొ ఽసతి హి థేహభేథే; మిద్యైతథ ఆహుర మరియతేతి మూఢాః
జీవస తు థేహాన్తరితః పరయాతి; థశార్ధతైవాస్య శరీరభేథః
27 అన్యొ హి నాశ్నాతి కృతం హి కర్మ; స ఏవ కర్తా సుఖథుఃఖభాగీ
యత తేన కిం చిథ ధి కృతం హి కర్మ; తథ అశ్నుతే నాస్తి కృతస్య నాశః
28 అపుణ్య శీలాశ చ భవన్తి పుణ్యా; నరొత్తమాః పాపకృతొ భవన్తి
నరొ ఽనుయాతస తవ ఇహ కర్మభిః సవైస; తతః సముత్పథ్యతి భావితస తైః
29 [బరా]
కదం సంభవతే యొనౌ కదం వా పుణ్యపాపయొః
జాతీః పుణ్యా హయ అపుణ్యాశ చ కదం గచ్ఛతి సత్తమ
30 [వయధ]
గర్భాధాన సమాయుక్తం కర్మేథం సంప్రథృశ్యతే
సమాసేన తు తే కషిప్రం పరవక్ష్యామి థవిజొత్తమ
31 యదా సంభృత సంభారః పునర ఏవ పరజాయతే
శుభకృచ ఛుభయొనీషు పాపకృత పాపయొనిషు
32 శుభైః పరయొగైర థేవత్వం వయామిశ్రైర మానుషొ భవేత
మొహనీయైర వియొనీషు తవ అధొ గామీ చ కిల్బిషైః
33 జాతిమృత్యుజరాథుఃఖైః సతతం సమభిథ్రుతః
సంసారే పచ్యమానశ చ థొషైర ఆత్మకృతైర నరః
34 తిర్యగ్యొనిసహస్రాణి గత్వా నరకమ ఏవ చ
జీవాః సంపరివర్తన్తే కర్మబన్ధనిబన్ధనాః
35 జన్తుస తు కర్మభిస తైస తైః సవకృతైః పరేత్య థుఃఖితః
తథ్థుఃఖప్రతిఘాతార్దమ అపుణ్యాం యొనిమ అశ్నుతే
36 తతః కర్మ సమాథత్తే పునర అన్యన నవం బహు
పచ్యతే తు పునస తేన భుక్త్వాపద్యమ ఇవాతురః
37 అజస్రమ ఏవ థుఃఖార్తొ ఽథుఃఖితః సుఖసంజ్ఞితః
తతొ ఽనివృత్త బన్ధత్వాత కర్మణామ ఉథయాథ అపి
పరిక్రామతి సంసారే చక్రవథ బహు వేథనః
38 స చేన నివృత్తబన్ధస తు విశుథ్ధశ చాపి కర్మభిః
పరాప్నొతి సుకృతాఁల లొకాన యత్ర గత్వా న శొచతి
39 పాపం కుర్వన పాపవృత్తః పాపస్యాన్తం న గచ్ఛతి
తస్మాత పుణ్యం యతేత కర్తుం వర్జయేత చ పాతకమ
40 అనసూయుః కృతజ్ఞశ చ కల్యాణాన్య ఏవ సేవతే
సుఖాని ధర్మమ అర్దం చ సవర్గం చ లభతే నరః
41 సంస్కృతస్య హి థాన్తస్య నియతస్య యతాత్మనః
పరాజ్ఞస్యానన్తరా వృత్తిర ఇహ లొకే పరత్ర చ
42 సతాం ధర్మేణ వర్తేత కరియాం శిష్టవథ ఆచరేత
అసంక్లేశేన లొకస్య వృత్తిం లిప్సేత వై థవిజ
43 సన్తి హయ ఆగతవిజ్ఞానాః శిష్టాః శాస్త్రవిచక్షణాః
సవధర్మేణ కరియా లొకే కర్మణః సొ ఽపయ అసంకరః
44 పరాజ్ఞొ ధర్మేణ రమతే ధర్మం చైవొపజీవతి
తస్య ధర్మాథ అవాప్తేషు ధనేషు థవిజసత్తమ
తస్యైవ సిఞ్చతే మూలం గుణాన పశ్యతి యత్ర వై
45 ధర్మాత్మా భవతి హయ ఏవం చిత్తం చాస్య పరసీథతి
స మైత్ర జనసంతుష్ట ఇహ పరేత్య చ నన్థతి
46 శబ్థం సపర్శం తదారూపం గన్ధాన ఇష్టాంశ చ సత్తమ
పరభుత్వం లభతే చాపి ధర్మస్యైతత ఫలం విథుః
47 ధర్మస్య చ ఫలం లబ్ధ్వా న తృప్యతి మహాథ్విజ
అతృప్యమాణొ నిర్వేథమ ఆథత్తే జఞానచక్షుషా
48 పరజ్ఞా చక్షుర నర ఇహ థొషం నైవానురుధ్యతే
విరజ్యతి యదాకామం న చ ధర్మం విముఞ్చతి
49 సత్యత్యాగే చ యతతే థృష్ట్వా లొకం కషయాత్మకమ
తతొ మొక్షే పరయతతే నానుపాయాథ ఉపాయతః
50 ఏవం నిర్వేథమ ఆథత్తే పాపం కర్మ జహాతి చ
ధార్మికశ చాపి భవతి మొక్షం చ లభతే పరమ
51 తపొ నిఃశ్రేయసం జన్తొస తస్య మూలం శమొ థమః
తేన సర్వాన అవాప్నొతి కామాన యాన మనసేచ్ఛతి
52 ఇన్థ్రియాణాం నిరొధేన సత్యేన చ థమేన చ
బరహ్మణః పథమ ఆప్నొతి యత పరం థవిజసత్తమ
53 [బరా]
ఇన్థ్రియాణి తు యాన్య ఆహుః కాని తాని యతవ్రత
నిగ్రహశ చ కదం కార్యొ నిగ్రహస్య చ కిం ఫలమ
54 కదం చ ఫలమ ఆప్నొతి తేషాం ధర్మభృతాం వర
ఏతథ ఇచ్ఛామి తత్త్వేన ధర్మం జఞాతుం సుధార్మిక