అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 91
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 91) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
కేన సంకల్పితం శరాథ్ధం కస్మిన కాలే కిమ ఆత్మకమ
భృగ్వఙ్గిరసకే కాలే మునినా కతరేణ వా
2 కాని శరాథ్ధేషు వర్జ్యాని తదా ముల ఫలాని చ
ధాన్యజాతిశ చ కా వర్జ్యా తన మే బరూహి పితామహ
3 [భ]
యదా శరాథ్ధం సంప్రవృత్తం యస్మిన కాలే యథ ఆత్మకమ
యేన సంకల్పితం చైవ తన మే శృణు జనాధిప
4 సవాయమ్భువొ ఽతరిః కౌరవ్య పరమర్షిః పరతాపవాన
తస్య వంశే మహారాజ థత్తాత్రేయ ఇతి సమృతః
5 థత్తాత్రేయస్య పుత్రొ ఽభూన నిమిర నామ తపొధనః
నిమేశ చాప్య అభవత పుత్రః శరీమాన నామ శరియా వృతః
6 పూర్ణే వర్షసహస్రాన్తే స కృత్వా థుష్కరం తపః
కాలధర్మపరీతాత్మానిధనం సముపాగతః
7 నిమిస తు కృత్వా శౌచాని విధిథృష్టేన కర్మణా
సంతాపమ అగమత తీవ్రం పుత్రశొకపరాయణః
8 అద కృత్వొపహార్యాణి చతుర్థశ్యాం మహామతిః
తమ ఏవ గణయఞ శొకం విరాత్రే పరత్యబుధ్యత
9 తస్యాసీత పరతిబుథ్ధస్య శొకేన పిహితాత్మనః
మనః సంహృత్య విషయే బుథ్ధిర విస్తర గామినీ
10 తతః సంచిన్తయామ ఆస శరాథ్ధకల్పం సమాహితః
యాని తస్యైవ భొజ్యాని మూలాహి చ ఫలాని చ
11 ఉక్తాని యాని చాన్యాని యాని చేష్టాని తస్య హ
తాని సర్వాణి మనసా వినిశ్చిత్య తపొధనః
12 అమావాస్యాం మహాప్రాజ్ఞ విప్రాన ఆనాయ్య పూజితాన
థక్షిణావర్తికాః సర్వా బృసీః సవయమ అదాకరొత
13 సప్త విప్రాంస తతొ భొజ్యే యుగపత సముపానయత
ఋతే చ లవణం భొజ్యం శయామాకాన్నం థథౌ పరభుః
14 థక్షిణాగ్రాస తతొ థర్భా విష్టరేషు నివేశితాః
పాథయొశ చైవ విప్రాణాం యే తవ అన్నమ ఉపభుఞ్జతే
15 కృత్వా చ థక్షిణాగ్రాన వై థర్భాన సుప్రయతః శుచిః
పరథథౌ శరీమతే పిణ్డం నామగొత్రమ ఉథాహరన
16 తత కృత్వా స మునిశ్రేష్ఠొ ధర్మసంకరమ ఆత్మనః
పశ్చాత తాపేన మహతా తప్యమానొ ఽభయచిన్తయత
17 అకృతం మునిభిః పూర్వం కిం మయైతథ అనుష్ఠితమ
కదం ను శాపేన న మాం థహేయుర బరాహ్మణా ఇతి
18 తతః సంచిన్తయామ ఆస వంశకర్తారమ ఆత్మనః
ధయాత మాత్రస తదా చాత్రిర ఆజగామ తపొధనః
19 అదాత్రిస తం తదా థృష్ట్వా పుత్రశొకేన కర్శితమ
భృశమ ఆశ్వాసయామ ఆస వాగ్భిర ఇష్టాభిర అవ్యయః
20 నిమే సంకల్పితస తే ఽయం పితృయజ్ఞస తపొధనః
మా తే భూథ భీః పూర్వథృష్టొ ధర్మొ ఽయం బరహ్మణా సవయమ
21 సొ ఽయం సవయమ్భువిహితొ ధర్మః సంకల్పితస తవయా
ఋతే సవయమ్భువః కొ ఽనయః శరాథ్ధేయం విధిమ ఆహరేత
22 ఆఖ్యాస్యామి చ తే భూయః శరాథ్ధేయం విధిమ ఉత్తమమ
సవయమ్భువిహితం పుత్ర తత పురుష్వ నిబొధ మే
23 కృత్వాగ్నికరణం పూర్వం మన్త్రపూర్వం తపొధన
తతొ ఽరయమ్ణే చ సొమాయ వరుణాయ చ నిత్యశః
24 విశ్వే థేవాశ చ యే నిత్యం పితృభిః సహ గొచరాః
తేభ్యః సంకల్పితా భాగాః సవయమ ఏవ సవయమ్భువా
25 సతొతవ్యా చేహ పృదివీ నివాపస్యేహ ధారిణీ
వైష్ణవీ కాశ్యపీ చేతి తదైవేహాక్షయేతి చ
26 ఉథకానయనే చైవ సతొతవ్యొ వరుణొ విభుః
తతొ ఽగనిశ చైవ సొమశ చ ఆప్యాయ్యావ ఇహ తే ఽనఘ
27 థేవాస తు పితరొ నామ నిర్మితా వై సవయమ్భువా
ఊష్మపాః సుమహాభాగాస తేషాం భాగాః పరకల్పితాః
28 తే శరాథ్ధేనార్చ్యమానా వై విముచ్యన్తే హ కిల్బిషాత
సప్తకః పితృవంశస తు పూర్వథృష్టః సవయమ్భువా
29 విశ్వే చాగ్నిముఖా థేవాః సంఖ్యాతాః పూర్వమ ఏవ తే
తేషాం నామాని వక్ష్యామి భాగార్హాణాం మహాత్మనామ
30 సహః కృతిర విపాప్మా చ పుణ్యకృత పావనస తదా
గరామ్నిః కషేమః సమూహశ చ థివ్యసానుస తదైవ చ
31 వివస్వాన వీర్యవాన హరీమాన కీర్తిమాన కృత ఏవ చ
విపూర్వః సొమపూర్వశ చ సూర్యశ్రీశ చేతి నామతః
32 సొమపః సూర్యసావిత్రొ థత్తాత్మా పుష్కరీయకః
ఉష్ణీనాభొ నభేథశ చ విశ్వాయుర థీప్తిర ఏవ చ
33 చమూహరః సువేషశ చ వయొమారిః శంకరొ భవః
ఈశః కర్తా కృతిర థక్షొ భువనొ థివ్యకర్మకృత
34 గణితః పఞ్చ వీర్యశ చ ఆథిత్యొ రశ్మిమాంస తదా
సప్త కృత సొమవర్చాశ చ విశ్వకృత కవిర ఏవ చ
35 అనుగొప్తా సుగొప్తా చ నప్తా చేశ్వర ఏవ చ
జితాత్మా మునివీర్యశ చ థీప్తలొమా భయంకరః
36 అతికర్మా పరతీతశ చ పరథాతా చాంశుమాంస తదా
శైలాభః పరమక్రొధీ ధీరొష్ణీ భూపతిస తదా
37 సరజీ వజ్రీ వరీ చైవ విశ్వే థేవాః సనాతనాః
కీర్తితాస తే మహాభాగాః కాలస్య గతిగొచరాః
38 అశ్రాథ్ధేయాని ధాన్యాని కొథ్రవాః పులకాస తదా
హిఙ్గు థరవ్యేషు శాకేషు పలాణ్డుం లశునం తదా
39 పలాణ్డుః సౌభఞ్జనకస తదా గృఞ్జనకాథయః
కూష్మాణ్డ జాత్యలాబుం చ కృష్ణం లవణమ ఏవ చ
40 గరామ్యం వారాహ మాంసం చ యచ చైవాప్రొక్షితం భవేత
కృష్ణాజాజీ విడశ చైవ శీతపాకీ తదైవ చ
అఙ్కురాథ్యాస తదా వర్జ్యా ఇహ శృఙ్గాటకాని చ
41 వర్జయేల లవణం సర్వం తదా జమ్బూ ఫలాని చ
అవక్షుతావరుథితం తదా శరాథ్ధేషు వర్జయేత
42 నివాపే హవ్యకవ్యే వా గర్హితం చ శవథర్శనమ
పితరశ చైవ థేవాశ చ నాభినన్థన్తి తథ ధవిః
43 చణ్డాల శవపచౌ వర్జ్యౌ నివాపే సముపస్దితే
కాషాయవాసీ కుష్ఠీ వా పతితొ బరహ్మహాపి వా
44 సంకీర్ణ యొనిర విప్రశ చ సంబన్ధీ పతితశ చ యః
వర్జనీయా బుధైర ఏతే నివాపే సముపస్దితే
45 ఇత్య ఏవమ ఉక్త్వా భగవాన సవవంశజమ ఋషిం పురా
పితామహ సభాం థివ్యాం జగామాత్రిస తపొధనః