అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 90
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 90) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
కీథృశేభ్యః పరథాతవ్యం భవేచ ఛరాథ్ధం పితామహ
థవిజేభ్యః కురుశార్థూల తన మే వయాఖ్యాతుమ అర్హసి
2 [భ]
బరాహ్మణాన న పరీక్షేత కషత్రియొ థానధర్మవిత
థైవే కర్మణి పిత్ర్యే తు నయాయ్యమ ఆహుః పరీక్షణమ
3 థేవతాః పూజయన్తీహ థైవేనైవేహ తేజసా
ఉపేత్య తస్మాథ థేవేభ్యః సర్వేభ్యొ థాపయేన నరః
4 శరాథ్ధే తవ అద మహారాజ పరీక్షేథ బరాహ్మణాన బుధః
కులశీలవయొ రూపైర విథ్యయాభిజనేన చ
5 ఏషామ అన్యే పఙ్క్తిథూషాస తదాన్యే పఙ్క్తిపావనాః
అపాఙ్క్తేయాస తు యే రాజన కీర్తయిష్యామి తాఞ శృణు
6 కితవొ భరూణహా యక్ష్మీ పశుపాలొ నిరాకృతిః
పరామ పరేష్యొ వార్ధుషికొ గాయనః సర్వవిక్రయీ
7 అగార థాహీ గరథః కుణ్డాశీ సొమవిక్రయీ
సాముథ్రికొ రాజభృత్యస తైలికః కూటకారకః
8 పిత్రా వివథమానశ చ యస్య చొపపతిర గృహే
అభిశస్తస తదా సతేనః శిల్పం యశ చొపజీవతి
9 పర్వ కారశ చ సూచీ చ మిత్ర ధరుక పారథారికః
అవ్రతానామ ఉపాధ్యాయః కాణ్డపృష్ఠస తదైవ చ
10 శవభిర యశ చ పరిక్రామేథ యః శునా థష్ట ఏవ చ
పరివిత్తిశ చ యశ చ సయాథ థుశ్చర్మా గురుతల్పగః
కుశీలవొ థేవలకొ నక్షత్రైర యశ చ జీవతి
11 ఏతాన ఇహ విజానీయాథ అపాఙ్క్తేయాన థవిజాధమాన
శూథ్రాణామ ఉపథేశం చ యే కుర్వన్త్య అల్పచేతసః
12 షష్టిం కాణః శతం షణ్ఢః శవిత్రీ యావత పరపశ్యతి
పఙ్క్త్యాం సముపవిష్టాయాం తావథ థూషయతే నృప
13 యథ విష్టిత శిరా భుఙ్క్తే యథ భుఙ్క్తే థక్షిణాముఖః
సొపానత్కశ చ యథ భుఙ్క్తే సర్వం విథ్యాత తథ ఆసురమ
14 అసూయతా చ యథ థత్తం యచ చ శరథ్ధా వివర్జితమ
సర్వం తథ అసురేన్థ్రాయ బరహ్మా భాగమ అకల్పయత
15 శవానశ చ పఙ్క్తిథూషాశ చ నావేక్షేరన కదం చన
తస్మాత పరివృతే థథ్యాత తిలాంశ చాన్వవకీరయేత
16 తిలాథానే చ కరవ్యాథా యే చ కరొధవశా గణాః
యాతుధానాః పిశాచాశ చ విప్రలుమ్పన్తి తథ ధవిః
17 యావథ ధయపఙ్క్త్యఃపఙ్క్త్యాం వై భుఞ్జానాన అనుపశ్యతి
తావత ఫలాథ భరంశయతి థాతారం తస్య బాలిశమ
18 ఇమే తు భరతశ్రేష్ఠ విజ్ఞేయాః పఙ్క్తిపావనాః
యే తవ అతస తాన పరవక్ష్యామి పరీక్షస్వేహ తాన థవిజాన
19 వేథ విథ్యావ్రతస్నాతా బరాహ్మణాః సర్వ ఏవ హి
పాఙ్క్తేయాన యాంస తు వక్ష్యామి జఞేయాస తే పఙ్క్తిపావనాః
20 తరిణాచికేతః పఞ్చాగ్నిస తరిసుపర్ణః షడఙ్గవిత
బరహ్మ థేయానుసంతానశ ఛన్థొగొ జయేష్ఠసామగః
21 మాతాపిత్ర్యొర యశ చ వశ్యః శరొత్రియొ థశ పూరుషః
ఋతుకాలాభిగామీ చ ధర్మపత్నీషు యః సథా
వేథ విథ్యావ్రతస్నాతొ విప్రః పఙ్క్తిం పునాత్య ఉత
22 అదర్వశిరసొ ఽధయేతా బరహ్మ చారీ యతవ్రతః
సత్యవాథీ ధర్మశీలః సవకర్మనిరతశ చ యః
23 యే చ పుణ్యేషు తీర్దేషు అభిషేకకృతశ్రమాః
మఖేషు చ స మన్త్రేషు భవన్త్య అవభృదాప్లుతాః
24 అక్రొధనా అచపలాః కషాన్తా థాన్తా జితేన్థ్రియాః
సర్వభూతహితా యే చ శరాథ్ధేష్వ ఏతాన నిమన్త్రయేత
ఏతేషు థత్తమ అక్షయ్యమ ఏతే వై పఙ్క్తిపావనాః
25 ఇమే పరే మహారాజ విజ్ఞేయాః పఙ్క్తిపావనాః
యతయొ మొక్షధర్మజ్ఞా యొగాః సుచరితవ్రతాః
26 యే చేతిహాసం పరయతాః శరావయన్తి థవిజొత్తమాన
యే చ భాష్య విథః కే చిథ యే చ వయాకరణే రతాః
27 అధీయతే పురాణం యే ధర్మశాస్త్రాణ్య అదాపి చ
అధీత్య చ యదాన్యాయం విధివత తస్య కారిణః
28 ఉపపన్నొ గురు కులే సత్యవాథీ సహస్రథః
అగ్ర్యః సర్వేషు వేథేషు సర్వప్రవచనేషు చ
29 యావథ ఏతే పరపశ్యన్తి పఙ్క్త్యాస తావత పునన్త్య ఉత
తతొ హి పావనాత పఙ్క్త్యాః పఙ్క్తిపావన ఉచ్యతే
30 కరొశాథ అర్ధతృతీయాత తు పావయేథ ఏక ఏవ హి
బరహ్మ థేయానుసంతాన ఇతి బరహ్మ విథొ విథుః
31 అనృత్విగ అనుపాధ్యాయః స చేథ అగ్రాసనం వరజేత
ఋత్విగ్భిర అననుజ్ఞాతః పఙ్క్త్యా హరతి థుష్కృతమ
32 అద చేథ వేథవిత సర్వైః పఙ్క్తిథొషైర వివర్జితః
న చ సయాత పతితొ రాజన పఙ్క్తిపావన ఏవ సః
33 తస్మాత సర్వప్రయత్నేన పరీక్ష్యామన్త్రయేథ థవిజాన
సవకర్మనిరతాన థాన్తాన కులే జాతాన బహుశ్రుతాన
34 యస్య మిత్ర పరధానాని శరాథ్ధాని చ హవీంషి చ
న పరీణాతి పితౄన థేవాన సవర్గం చ న స గచ్ఛతి
35 యశ చ శరాథ్ధే కురుతే సంగతాని; న థేవ యానేన పదా స యాతి
స వై ముక్తః పిప్పలం బన్ధనాథ వా; సవర్గాల లొకాచ చయవతే శరాథ్ధమిత్రః
36 తస్మాన మిత్రం శరాథ్ధకృన నాథ్రియేత; థథ్యాన మిత్రేభ్యః సంగ్రహార్దం ధనాని
యం మన్యతే నైవ శత్రుం న మిత్రం; తం మధ్యస్దం భొజయేథ ధవ్యకవ్యే
37 యదొషరే బీజమ ఉప్తం న రొహేన; న చాస్యొప్తా పరాప్నుయాథ బీజభాగమ
ఏవం శ రాథ్ధం భుక్తమ అనర్హమాణైర; న చేహ నాముత్ర ఫలం థథాతి
38 బరాహ్మణొ హయ అనధీయానస తృణాగ్నిర ఇవ శామ్యతి
తస్మై శరాథ్ధం న థాతవ్యం న హి భస్మని హూయతే
39 సంభొజనీ నామ పిశాచథక్షిణా; సా నైవ థేవాన న పితౄన ఉపైతి
ఇహైవ సా భరామ్యతి కషీణపుణ్యా; శాలాన్తరే గౌర ఇవ నష్టవత్సా
40 యదాగ్నౌ శాన్తే ఘృతమ ఆజుహొతి; తన నైవ థేవాన న పితౄన ఉపైతి
తదా థత్తం నర్తనే గాయనే చ; యాం చానృచే థక్షిణామ ఆవృణొతి
41 ఉభౌ హినస్తి న భునక్తి చైషా; యా చానృచే థక్షిణా థీయతే వై
ఆఘాతనీ గర్హితైషా పతన్తీ; తేషాం పరేతాన పాతయేథ థేవ యానాత
42 ఋషీణాం సమయం నిత్యం యే చరన్తి యుధిష్ఠిర
నిశ్చితాః సర్వధర్మజ్ఞాస తాన థేవా బరాహ్మణాన విథుః
43 సవాధ్యాయనిష్ఠా ఋషయొ జఞన నిష్ఠాస తదైవ చ
తపొ నిష్ఠాశ చ బొథ్ధవ్యాః కర్మ నిష్ఠాశ చ భారత
44 కవ్యాని జఞాననిష్ఠేభ్యః పరతిష్ఠాప్యాని భారత
తత్ర యే బరాహ్మణాః కే చిన న నిన్థతి హి తే వరాః
45 యే తు నిన్థన్తి జల్పేషు న తాఞ శరాథ్ధేషు భొజయేత
బరాహ్మణా నిన్థితా రాజన హన్యుస తరిపురుషం కులమ
46 వైఖానసానాం వచనమ ఋషీణాం శరూయతే నృప
థూరాథ ఏవ పరీక్షేత బరాహ్మణాన వేథపారగాన
పరియాన వా యథి వా థవేష్యాంస తేషు తచ ఛరాథ్ధమ ఆవపేత
47 యః సహస్రం సహస్రాణాం భొజయేథ అనృచాం నరః
ఏకస తాన మన్త్రవిత పరీతః సర్వాన అర్హతి భారత