అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 40
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 40) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [భ]
ఏవమ ఏతన మహాబాహొ నాత్ర మిద్యాస్తి కిం చన
యదా బరవీషి కౌరవ్య నారీమ్ప్రతి జనాధిప
2 అత్ర తే వర్తయిష్యామి ఇతిహాసం పురాతనమ
యదా రక్షా కృతా పూర్వం విపులేన మహాత్మనా
3 పరమథాశ చ యదా సృష్టా బరహ్మణా భరతర్షభ
యథర్దం తచ చ తే తాత పరవక్ష్యే వసుధాధిప
4 న హి సత్రీభ్య పరం పుత్ర పాపీయః కిం చిథ అస్తి వై
అగ్నిర హి పరమథా థీప్తొ మాయాశ చ మయజా విభొ
కషుర ధారా విషం సర్పొ మృత్యుర ఇత్య ఏకతః సత్రియః
5 ఇమాః పరజా మహాబాహొ ధార్మికా ఇతి నః శరుతమ
సవయం గచ్ఛన్తి థేవత్వం తతొ థేవాన ఇయాథ భయమ
6 అదాభ్యగచ్ఛన థేవాస తే పితామహమ అరింథమ
నివేథ్య మానసం చాపి తూష్ణీమ ఆసన్న వాన ముఖాః
7 తేషామ అన్తర్గతం జఞాత్వా థేవానాం స పితామహః
మానవానాం పరమొహార్దం కృత్యా నార్యొ ఽసృజత పరభుః
8 పూర్వసర్గే తు కౌన్తేయ సాధ్వ్యొ నార్య ఇహాభవన
అసాధ్వ్యస తు సముత్పన్న కృత్యా సర్గాత పరజాపతేః
9 తాభ్యః కామాన యదాకామం పరాథాథ ధి స పితామహః
తాః కామలుబ్ధాః పరమథాః పరామద్నన్తి నరాంస తథా
10 కరొధం కామస్య థేవేశః సహాయం చాసృజత పరభుః
అసజ్జన్త పరజాః సర్వాః కామక్రొధవశం గతాః
11 న చ సత్రీణాం కరియా కా చిథ ఇతి ధర్మొ వయవస్దితః
నిరిన్థ్రియా అమన్త్రాశ చ సత్రియొ ఽనృతమ ఇతి శరుతిః
12 శయ్యాసనమ అలంకారమ అన్నపానమ అనార్యతామ
థుర్వాగ భావం రతిం చైవ థథౌ సత్రీభ్యః పరజాపతిః
13 న తాసాం రక్షణం కర్తుం శక్యం పుంసా కదం చన
అపి విశ్వకృతా తాత కుతస తు పురుషైర ఇహ
14 వాచా వా వధబన్ధైర వా కలేశైర వా వివిధైస తదా
న శక్యా రక్షితుం నార్యస తా హి నిత్యమ అసంయతాః
15 ఇథం తు పురుషవ్యాఘ్ర పురస్తాచ ఛరుతవాన అహమ
యదా రక్షా కృతా పూర్వం విపులేన గురు సత్రియః
16 ఋషిర ఆసీన మహాభాగొ థేవ శర్మేతి విశ్రుతః
తస్య భార్యా రుచిర నామ రూపేణాసథృశీ భువి
17 తస్య రూపేణ సంమత్తా థేవగన్ధర్వథానవాః
విశేషతస తు రాజేన్థ్ర వృత్రహా పాకశాసనః
18 నారీణాం చరితజ్ఞశ చ థేవ శర్మా మహామునిః
యదాశక్తి యదొత్సాహం భార్యాం తామ అభ్యరక్షత
19 పురంథరం చ జానీతే పరస్త్రీ కామచారిణమ
తస్మాథ యత్నేన భార్యాయా రక్షణం స చకార హ
20 స కథా చిథ ఋషిస తాత యజ్ఞం కర్తుమనాస తథా
భార్య సంరక్షణం కార్యం కదం సయాథ ఇత్య అచిన్తయత
21 రక్షా విధానం మనసా స విచిన్త్య మహాతపాః
ఆహూయ థయితం శిష్యం విపులం పరాహ భార్గవమ
22 యజ్ఞకారొ గమిష్యామి రుచిం చేమాం సురేశ్వరః
పుత్ర పరార్దయతే నిత్యం తాం రక్షస్వ యదాబలమ
23 ఆప్రమత్తేన తే భావ్యం సథా పరతి పురంథరమ
స హి రూపాణి కురుతే వివిధాని భృగూథ్వహ
24 ఇత్య ఉక్తొ విపులస తేన తపస్వీ నియతేన్థ్రియః
సథైవొగ్ర తపా రాజన్న అగ్న్యర్కసథృశథ్యుతిః
25 ధర్మజ్ఞః సత్యవాథీ చ తదేతి పరత్యభాషత
పునశ చేథం మహారాజ పప్రచ్ఛ పరదితం గురుమ
26 కాని రూపాణి శక్రస్య భవన్త్య ఆగఛతొ మునే
వపుస తేజశ చ కీథృగ వై తన మే వయాఖ్యాతుమ అర్హసి
27 తతః స భగవాంస తస్మై విపులాయ మహాత్మనే
ఆచచక్షే యదాతత్త్వం మాయాం శక్రస్య భారత
28 బహు మాయః స విప్రర్షే బలహా పాకశాసనః
తాంస తాన వికురుతే భావాన బహూన అద ముహుర ముహుః
29 కిరీటీ వజ్రభృథ ధన్వీ ముకుటీ బథ్ధకుణ్డలః
భవత్య అద ముహూర్తేన చణ్డాల సమథర్శనః
30 శిఖీ జటీ చీరవాసాః పునర భవతి పుత్రక
బృహచ ఛరీరశ చ పునః పీవరొ ఽద పునః కృశః
31 గౌరం శయామం చ కృష్ణం చ వర్ణం వికురుతే పునః
విరూపొ రూపవాంశ చైవ యువా వృథ్ధస తదైవ చ
32 పరాజ్ఞొ జడశ చ మూకశ చ హరస్వొ థీర్ఘస తదైవ చ
బరాహ్మణః కషత్రియశ చైవ వైశ్యః శూథ్రస తదైవ చ
పరతిలొమానులొమశ చ భవత్య అద శతక్రతుః
33 శుకవాయస రూపీ చ హంసకొకిల రూపవాన
సింహవ్యాఘ్ర గజానాం చ రూపం ధారయతే పునః
34 థైవం థైత్యమ అదొ రాజ్ఞాం వపుర ధారయతే ఽపి చ
సుకృశొ వాయుభగ్నాఙ్గః శకునిర వికృతస తదా
35 చతుష పాథ బహురూపశ చ పునర భవతి బాలిశః
మక్షికా మశకాథీనాం వపుర ధారయతే ఽపి చ
36 న శక్యమ అస్య గరహణం కర్తుం విపులకేన చిత
అపి విశ్వకృతా తాత యేన సృష్టమ ఇథం జగత
37 పునర అన్తర్హితః శక్రొ థృశ్యతే జఞానచక్షుషా
వాయుభూతశ చ స పునర థేవరాజొ భవత్య ఉత
38 ఏవంరూపాణి సతతం కురుతే పాకశాసనః
తస్మాథ విపులయత్నేన రక్షేమాం తనుమధ్యమామ
39 యదా రుచిం నావలిహేథ థేవేన్థ్రొ భృగుసత్తమ
ఋతావ ఉపహితం నయస్తం హవిః శవేవ థురాత్మవాన
40 ఏవమ ఆఖ్యాయ స మునిర యజ్ఞకారొ ఽగమత తథా
థేవ శర్మా మహాభాగస తతొ భరతసత్తమ
41 విపులస తు వచః శరుత్వా గురొశ చిన్తాపరొ ఽభవత
రక్షాం చ పరమాం చక్రే థేవరాజాన మహాబలాత
42 కిం ను శక్యం మయా కర్తుం గురు థారాభిరక్షణే
మాయావీ హి సురేన్థ్రొ ఽసౌ థుర్ధర్షశ చాపి వీర్యవాన
43 నాపిధాయాశ్రమం శక్యొ రక్షితుం పాకశాసనః
ఉటజం వా తదా హయ అస్య నానావిధ సరూపతా
44 వాయురూపేణ వా శక్రొ గురు పత్నీం పరధర్షయేత
తస్మాథ ఇమాం సంప్రవిశ్య రుచిం సదాస్యే ఽహమ అథ్య వై
45 అద వా పౌరుషేణేయమ అశక్యా రక్షితుం మయా
బహురూపొ హి భగవాఞ శరూయతే హరివాహనః
46 సొ ఽహం యొగబలాథ ఏనాం రక్షిష్యే పాకశాసనాత
గాత్రాణి గాత్రైర అస్యాహం సంప్రవేక్ష్యే ఽభిరక్షితుమ
47 యథ్య ఉచ్ఛిష్టామ ఇమాం పత్నీం రుచిం పశ్యేత మే గురుః
శప్స్యత్య అసంశయం కొపాథ థివ్యజ్ఞానొ మహాతపాః
48 న చేయం రక్షితుం శక్యా యదాన్యా పరమథా నృభిః
మాయావీ హి సురేన్థ్రొ ఽసావ అహొ పరాప్తొ ఽసమి సంశయమ
49 అవశ్య కరణీయం హి గురొర ఇహ హి శాసనమ
యథి తవ ఏతథ అహం కుర్యామ ఆశ్చర్యం సయాత కృతం మయా
50 యొగేనానుప్రవిశ్యేహ గురు పత్న్యాః కలేవరమ
నిర్ముక్తస్య రజొరూపాన నాపరాధొ భవేన మమ
51 యదా హి శూన్యాం పదికః సభామ అధ్యావసేత పది
తదాథ్యావాసయిష్యామి గురు పత్న్యాః కలేవరమ
52 అసక్తః పథ్మపత్రస్దొ జలబిన్థుర యదా చలః
ఏవమ ఏవ శరీరే ఽసయా నివత్స్యామి సమాహితః
53 ఇత్య ఏవం ధర్మమ ఆలొక్య వేథ వేథాంశ చ సర్వశః
తపశ చ విపులం థృష్ట్వా గురొర ఆత్మన ఏవ చ
54 ఇతి నిశ్చిత్య మనసా రక్షాం పరతి స భార్గవః
ఆతిష్ఠత పరమం యత్నం యదా తచ ఛృణు పార్దివ
55 గురు పత్నీమ ఉపాసీనొ విపులః స మహాతపాః
ఉపాసీనామ అనిన్థ్యాఙ్గీం కదాభిః సమలొభయత
56 నేత్రాభ్యాం నేత్రయొర అస్యా రశ్మీన సంయొజ్య రశ్మిభిః
వివేశ విపులః కాయమ ఆకాశం పవనొ యదా
57 లక్షణం లక్షణేనైవ వథనం వథనేన చ
అవిచేష్టన్న అతిష్ఠథ వై ఛాయేవాన్తర్గతొ మునిః
58 తతొ విష్టభ్య విపులొ గురు పత్న్యాః కలేవరమ
ఉవాస రక్షణే యుక్తొ న చ సా తమ అబుధ్యత
59 యం కాలం నాగతొ రాజన గురుస తస్య మహాత్మనః
కరతుం సమాప్య సవగృహం తం కాలం సొ ఽభయరక్షత