అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 112
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 112) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
పితామహ మహాబాహొ సర్వశాస్త్రవిశారథ
శరొతుమ ఇచ్ఛామి మర్త్యానాం సంసారవిధుమ ఉత్తమమ
2 కేన వృత్తేన రాజేన్థ్ర వర్తమానా నరా యుధి
పరాప్నువన్త్య ఉత్తమం సవర్గం కదం చ నరకం నృప
3 మృతం శరీరమ ఉత్సృజ్య కాష్ఠలొష్ట సమం జనాః
పరయాన్త్య అముం లొకమ ఇతః కొ వై తాన అనుగచ్ఛతి
4 [భ]
అసావ ఆయాతి భగవాన బృహస్పతిర ఉథారధీః
పృచ్ఛైనం సుమహాభాగమ ఏతథ గుహ్యం సనాతనమ
5 నైతథ అన్యేన శక్యం హి వక్తుం కేన చిథ అథ్య వై
వక్తా బృహస్పతిసమొ న హయ అన్యొ విథ్యతే కవ చిత
6 [వ]
తయొః సంవథతొర ఏవం పార్ద గాఙ్గేయయొస తథా
ఆజగామ విశుథ్ధాత్మా భగవాన స బృహస్పతిః
7 తతొ రాజా సముత్దాయ ధృతరాష్ట్ర పురొగమః
పూజామ అనుపమాం చక్రే సర్వే తే చ సభా సథః
8 తతొ ధర్మసుతొ రాజా భగవన్తం బృహస్పతిమ
ఉపగమ్య యదాన్యాయం పరశ్నం పప్రచ్ఛ సువ్రతః
9 [య]
భగవన సవ ధర్మజ్ఞ సర్వశాస్త్రవిశారథ
మర్త్యస్య కః సహాయొ వై పితా మాతా సుతొ గురుః
10 మృతం శరీరమ ఉత్సృజ్య కాష్ఠలొష్ట సమం జనాః
గచ్ఛన్త్య అముత్ర లొకం వై క ఏనమ అనుగచ్ఛతి
11 [బ]
ఏకః పరసూతొ రాజేన్థ్ర జన్తుర ఏకొ వినశ్యతి
ఏకస తరతి థుర్గాణి గచ్ఛత్య ఏకశ చ థుర్గతిమ
12 అసహాయః పితా మాతా తదా భరాతా సుతొ గురుః
జఞాతిసంబన్ధివర్గశ చ మిత్రవర్గస తదైవ చ
13 మృతం శరీరమ ఉత్సృజ్య కాష్ఠలొష్ట సమం జనాః
ముహూర్తమ ఉపతిష్ఠన్తి తతొ యాన్తి పరాఙ్ముఖాః
తైస తచ ఛరీరమ ఉత్సృష్టం ధర్మ ఏకొ ఽనుగచ్ఛతి
14 తస్మాథ ధర్మః సహాయార్దే సేవితవ్యః సథా నృభిః
పరాణీ ధర్మసమాయుక్తొ నరకాయొపపథ్యతే
15 తస్మాన నయాయాగతైర అర్దైర ధర్మం సేవేత పణ్డితః
ధర్మ ఏకొ మనుష్యాణాం సహాయః పారలౌకికః
16 లొభాన మొహాథ అనుక్రొశాథ భయాథ వాప్య అబహుశ్రుతః
నరః కరొత్య అకార్యాణి పరార్దే లొభమొహితః
17 ధర్మశ చార్దశ చ కామశ చ తరితయం జీవితే ఫలమ
ఏతత తరయమ అవాప్తవ్యమ అధర్మపరివర్జితమ
18 [య]
శరుతం భగవతొ వాక్యం ధర్మయుక్తం పరం హితమ
శరీరవిచయం జఞాతుం బుథ్ధిస తు మమ జాయతే
19 మృతం శరీరరహితం సూక్ష్మమ అవ్యక్తతాం గతమ
అచక్షుర విషయం పరాప్తం కదం ధర్మొ ఽనుగచ్ఛతి
20 [బ]
పృదివీ వాయుర ఆకాశమ ఆపొ జయొతిశ చ పఞ్చమమ
బుథ్ధిర ఆత్మా చ సహితా ధర్మం పశ్యన్తి నిత్యథా
21 పరాణినామ ఇహ సర్వేషాం సాక్షిభూతాని చానిశమ
ఏతైశ చ స హ ధర్మొ ఽపి తం జీవమ అనుగచ్ఛతి
22 తవగ అస్ది మాంసం శుక్రం చ శొణితం చ మహామతే
శరీరం వర్జయన్త్య ఏతే జీవితేన వివర్జితమ
23 తతొ ధర్మసమాయుక్తః స జీవః సుఖమ ఏధతే
ఇహ లొకే పరే చైవ కిం భూయః కదయామి తే
24 [య]
అనుథర్శితం భగవతా యదా ధర్మొ ఽనుగచ్ఛతి
ఏతత తు జఞాతుమ ఇచ్ఛామి కదం రేతః పరవర్తతే
25 [బ]
అన్నమ అశ్నన్తి యే థేవాః శరీరస్దా నరేశ్వర
పృదివీ వాయుర ఆకాశమ ఆపొ జయొతిర మనస తదా
26 తతస తృప్తేషు రాజేన్థ్ర తేషు భూతేషు పఞ్చసు
మనఃషష్ఠేషు శుథ్ధాత్మన రేతః సంపథ్యతే మహత
27 తతొ గర్భః సంభవతి సత్రీపుంసొః పార్ద సంగమే
ఏతత తే సర్వమ ఆఖ్యాతం కిం భూయః శరొతుమ ఇచ్ఛసి
28 [య]
ఆఖ్యాతమ ఏతథ భవతా గర్భః సంజాయతే యదా
యదా జాతస తు పురుషః పరపథ్యతి తథ ఉచ్యతామ
29 [బ]
ఆసన్న మాత్రః సతతం తైర భూతైర అభిభూయతే
విప్రముక్తశ చ తైర భూతైః పునర యాత్య అపరాం గతిమ
స తు భూతసమాయుక్తః పరాప్నుతే జీవ ఏవ హ
30 తతొ ఽసయ కర్మ పశ్యన్తి శుభం వా యథి వాశుభమ
థేవతాః పఞ్చ భూతస్దాః కిం భూయః శరొతుమ ఇచ్ఛసి
31 [య]
తవగ అస్ది మాంసమ ఉత్సృజ్య తైశ చ భూతైర వివర్జితః
జీవః స భగవాన కవస్దః సుఖథుఃఖే సమశ్నుతే
32 [బ]
జీవొ ధర్మసమాయుక్తః శీఘ్రం రేతస్త్వమ ఆగతః
సత్రీణాం పుష్పం సమాసాథ్య సూతే కాలేన భారత
33 యమస్య పురుషైః కలేశం యమస్య పురుషైర వధమ
థుఃఖం సంసారచక్రం చ నరః కలేశం చ విన్థతి
34 ఇహ లొకే చ స పరాణీ జన్మప్రభృతి పార్దివ
సవకృతం కర్మ వై భుఙ్క్తే ధర్మస్య ఫలమ ఆశ్రితః
35 యథి ధర్మం యదాశక్తి జన్మప్రభృతి సేవతే
తతః స పురుషొ భూత్వా సేవతే నిత్యథా సుఖమ
36 అదాన్తరా తు ధర్మస్య అధర్మమ ఉపసేవతే
సుఖస్యానన్తరం థుఃఖం స జీవొ ఽపయ అధిగచ్ఛతి
37 అధర్మేణ సమాయుక్తొ యమస్య విషయం గతః
మహథ థుఃఖం సమాసాథ్య తిర్యగ్యొనౌ పరజాయతే
38 కర్మణా యేన యేనేహ యస్యాం యొనౌ పరజాయతే
జీవొ మొహసమాయుక్తస తన మే నిగథతః శృణు
39 యథ ఏతథ ఉచ్యతే శాస్త్రే సేతిహాసే సచ ఛన్థసి
యమస్య విషయం ఘొరం మర్త్యొ లొకః పరపథ్యతే
40 అధీత్య చతురొ వేథాన థవిజొ మొహసమన్వితః
పతితాత పరతిగృహ్యాద ఖరయొనౌ పరజాయతే
41 ఖరొ జీవతి వర్షాణి థశ పఞ్చ చ భారత
ఖరొ మృతొ బలీవర్థః సప్త వర్షాణి జీవతి
42 బలీవర్థొ మృతశ చాపి జాయతే బరహ్మరాక్షసః
బరహ్మరక్షస తు తరీన మాసాంస తతొ జాయతి బరాహ్మణః
43 పతితం యాజయిత్వా తు కృమియొనౌ పరజాయతే
తత్ర జీవతి వర్షాణి థశ పఞ్చ చ భారత
44 కృమిభావాత పరముక్తస తు తతొ జాయతి గర్థభః
గర్థభః పఞ్చవర్షాణి పఞ్చవర్షాణి సూకరః
శవా వర్షమ ఏకం భవతి తతొ జాయతి మానవః
45 ఉపాధ్యాయస్య యః పాపం శిష్యః కుర్యాథ అబుథ్ధిమాన
స జీవ ఇహ సంసారాంస తరీన ఆప్నొతి న సంశయః
46 పరాక శవా భవతి రాజేన్థ్ర తతః కరవ్యాత తతః ఖరః
తతః పరేతః పరిక్లిష్టః పశ్చాజ జాయతి బరాహ్మణః
47 మనసాపి గురొర భార్యాం యః శిష్యొ యాతి పాపకృత
సొ ఽధమాన యాతి సంసారాన అధర్మేణేహ చేతసా
48 శవయొనౌ తు స సంభూతస తరీణి వర్షాణి జీవతి
తత్రాపి నిధనం పరాప్తః కృమియొనౌ పరజాయతే
49 కృమిభావమ అనుప్రాప్తొ వర్షమ ఏకం స జీవతి
తతస తు నిధనం పరాప్య బరహ్మయొనౌ పరజాయతే
50 యథి పుత్రసమం శిష్యం గురుర హన్యాథ అకారణే
ఆత్మనః కామకారేణ సొ ఽపి హంసః పరజాయతే
51 పితరం మాతరం వాపి యస తు పుత్రొ ఽవమన్యతే
సొ ఽపి రాజన మృతొ జన్తుః పూర్వం జాయతి గర్థభః
52 ఖరొ జీవతి మాసాంస తు థశ శవా చ చతుర్థశ
బిడాలః సప్త మాసాంస తు తతొ జాయతి మానవః
53 మాతా పితరమ ఆక్రుశ్య సారికః సంప్రజాయతే
తాడయిత్వా తు తావ ఏవ జాయతే కచ్ఛపొ నృప
54 కచ్ఛపొ థశవర్షాణి తరీణి వర్షాణి శక్యకః
వయాలొ భూత్వా తు షణ మాసాంస తతొ జాయతి మానుషః
55 భర్తృపిణ్డమ ఉపాశ్నన యొ రాజథ్విష్టాని సేవతే
సొ ఽపి మొహసమాపన్నొ మృతొ జాయతి వానరః
56 వానరొ థశవర్షాణి తరీణి వర్షాణి మూషకః
శవా భూత్వా చాద షణ మాసాంస తతొ జాయతి మానుషః
57 నయాసాపహర్తా తు నరొ యమస్య విషయం గతః
సంసారాణాం శతం గత్వా కృమియొనౌ పరజాయతే
58 తత్ర జీవతి వర్షాణి థశ పఞ్చ చ భారత
థుష్కృతస్య కషయం గత్వా తతొ జాయతి మానుషః
59 అసూయకొ నరశ చాపి మృతొ జాయతి శార్ఙ్గకః
విశ్వాసహర్తా తు నరొ మీనొ జాయతి థుర్మతిః
60 భూత్వా మీనొ ఽషట వర్షాణి మృగొ జాయతి భారత
మృగస తు చతురొ మాసాంస తతశ ఛాగః పరజాయతే
61 ఛాగస తు నిధనం పరాప్య పూర్ణే సంవత్సరే తతః
కీటః సంజాయతే జన్తుస తతొ జాయతి మానుషః
62 ధాన్యాన యవాంస తిలాన మాషాన కులత్దాన సర్షపాంశ చణాన
కలాయాన అద ముథ్గాంశ చ గొధూమాన అతసీస తదా
63 సస్యస్యాన్యస్య హర్తా చ మొహాజ జన్తుర అచేతనః
స జాయతే మహారాజ మూషకొ నిరపత్రపః
64 తతః పరేత్య మహారాజ పునర జాయతి సూకరః
సూకరొ జాతమాత్రస తు రొగేణ మరియతే నృప
65 శవా తతొ జాయతే మూఢః కర్మణా తేన పార్దివ
శవా భూత్వా పఞ్చవర్షాణి తతొ జాయతి మానుషః
66 పరథారాభిమర్శం తు కృత్వా జాయతి వై వృకః
శవా సృగాలస తతొ గృధ్రొ వయాలః కఙ్కొ బకస తదా
67 భరాతుర భార్యాం తు థుర్బుథ్ధిర యొ ధర్షయతి మొహితః
పుంస్కొలికత్వమ ఆప్నొతి సొ ఽపి సంవత్సరం నృప
68 సఖిభార్యాం గురొర భార్యాం రాజభార్యాం తదైవ చ
పరధర్షయిత్వా కామాథ యొ మృతొ జాయతి సూకరః
69 సూకరః పఞ్చవర్షాణి పఞ్చవర్షాణి శవావిధః
పిపీలకస తు షణ మాసాన కీటః సయాన మాసమ ఏవ చ
ఏతాన ఆసాథ్య సంసారాన కృమియొనౌ పరజాయతే
70 తత్ర జీవతి మాసాంస తు కృమియొనౌ తరయొ థశ
తతొ ఽధర్మక్షయం కృత్వా పునర జాయతి మానుషః
71 ఉపస్దితే వివాహే తు థానే యజ్ఞే ఽపి వాభిభొ
మొహాత కరొతి యొ విఘ్నం స మృతొ జాయతే కృమిః
72 కృమిర జీవతి వర్షాణి థశ పఞ్చ చ భారత
అధర్మస్య కషయం కృత్వా తతొ జాయతి మానుషః
73 పూర్వం థత్త్వా తు యః కన్యాం థవితీయే సంప్రయచ్ఛతి
సొ ఽపి రాజన మృతొ జన్తుః కృమియొనౌ పరజాయతే
74 తత్ర జీవతి వర్షాణి తరయొథశ యుధిష్ఠిర
అధర్మసంక్షయే యుక్తస తతొ జాయతి మానుషః
75 థేవకార్యమ ఉపాకృత్య పితృకార్యమ అదాపి చ
అనిర్వాప్య సమశ్నన వై తతొ జాయతి వాయసః
76 వాయసొ థశవర్షాణి తతొ జాయతి కుక్కుటః
జాయతే లవకశ చాపి మాసం తస్మాత తు మానుషః
77 జయేష్ఠం పితృసమం చాపి భరాతరం యొ ఽవమన్యతే
సొ ఽపి మృత్యుమ ఉపాగమ్య కరౌఞ్చయొనౌ పరజాయతే
78 కరౌఞ్చొ జీవతి మాసాంస తు థశ థవౌ సప్త పఞ్చ చ
తతొ నిధనమ ఆపన్నొ మానుషత్వమ ఉపాశ్నుతే
79 వృషలొ బరాహ్మణీ గత్వా కృమియొనౌ పరజాయతే
తత్రాపత్యం సముత్పాథ్య తతొ జాయతి మూషకః
80 కృతఘ్నస తు మృతొ రాజన యమస్య విషయం గతః
యమస్య విషయే కరుథ్ధైర వధం పరాప్నొతి థారుణమ
81 పట్టిసం ముథ్గరం శూలమ అగ్నికుమ్భం చ థారుణమ
అసి పత్రవనం ఘొరం వాలుకాం కూటశాల్మలీమ
82 ఏతాశ చాన్యాశ చ బహ్వీః స యమస్య విషయం గతః
యాతనాః పరాప్య తత్రొగ్రాస తతొ వధ్యతి భారత
83 సంసారచక్రమ ఆసాథ్య కృమియొనౌ పరజాయతే
కృమిర భవతి వర్షాణి థశ పఞ్చ చ భారత
తతొ గర్భం సమాసాథ్య తత్రైవ మరియతే శిశుః
84 తతొ గర్భశతైర జన్తుర బహుభిః సంప్రజాయతే
సంసారాంశ చ బహూన గత్వా తతస తిర్యక పరజాయతే
85 మృతొ థుఃఖమ అనుప్రాప్య బహువర్షగణాన ఇహ
అపునర్భావ సంయుక్తస తతః కూర్మః పరజాయతే
86 అశస్త్రం పురుషం హత్వా స శస్త్రః పురుషాధమః
అర్దార్దీ యథి వా వైరీ స మృతొ జాయతే ఖరః
87 ఖరొ జీవతి వర్షే థవే తతః శాస్తేణ వధ్యతే
స మృతొ మృగయొనౌ తు నిత్యొథ్విగ్నొ ఽభిజాయతే
88 మృగొ వధ్యతి శస్త్రేణ గతే సంవత్సరే తు సః
హతొ మృగస తతొ మీనః సొ ఽపి జాలేన బధ్యతే
89 మాసే చతుర్దే సంప్రాప్తే శవాపథః సంప్రజాయతే
శవాపథొ థశవర్షాణి థవీపీ వర్షాణి పఞ్చ చ
90 తతస తు నిధనం పరాప్తః కాలపర్యాయ చొథితః
అధర్మస్య కషయం కృత్వా తతొ జాయతి మానుషః
91 సత్రియం హత్వా తు థుర్బుథ్ధిర యమస్య విషయం గతః
బహూన కలేశాన సమాసాథ్య సంసారాంశ చైవ వింశతిమ
92 తతః పశ్చాన మహారాజ కృమియొనౌ పరజాయతే
కృమిర వింశతివర్షాణి భూత్వా జాయతి మానుషః
93 భొజనం చొరయిత్వా తు మక్షికా జాయతే నరః
మక్షికా సంహ వశగొ బహూన మాసాన భవత్య ఉత
తతః పాపక్షయం కృత్వా మానుషత్వమ అవాప్నుతే
94 వాథ్యం హృత్వా తు పురుషొ మశకః సంప్రజాయతే
తదా పిణ్యాక సంమిశ్రమ అశనం చొరయేన నరః
స జాయతే బభ్రు సమొ థారుణొ మూషకొ నరః
95 లవణం చొరయిత్వా తు చీరీ వాకః పరజాయతే
థధి హృత్వా బకశ చాపి పలవొ మత్స్యాన అసంస్కృతాన
96 చొరయిత్వా పయశ చాపి బలాకా సంప్రజాయతే
యస తు చొరయతే తైలం తైలపాయీ పరజాయతే
చొరయిత్వా తు థుర్బుథ్ధిర మధు థంశః పరజాయతే
97 అయొ హృత్వా తు థుర్బుథ్ధిర వాయసొ జాయతే నరః
పాయసం చొరయిత్వా తు తిత్తిరిత్వమ అవాప్నుతే
98 హృత్వా పైష్టమ అపూపం చ కుమ్భొలూకః పరజాయతే
ఫలం వా మూలకం హృత్వా అపూపం వా పిపీలికః
99 కాంస్యం హృత్వా తు థుర్బుథ్ధిర హారీతొ జాయతే నరః
రాజతం భాజనం హృత్వా కపొతః సంప్రజాయతే
100 హృత్వా తు కాఞ్చనం భాణ్డం కృమియొనౌ పరజాయతే
కరౌఞ్చః కార్పాసికం హృత్వా మృతొ జాయతి మానవః
101 చొరయిత్వా నరః పట్టం తవ ఆవికం వాపి భారత
కషౌమం చ వస్త్రమ ఆథాయ శశొ జన్తుః పరజాయతే
102 వర్ణాన హృత్వా తు పురుషొ మృతొ జాయతి బర్హిణః
హృత్వా రక్తాని వస్త్రాణి జాయతే జీవ జీవికః
103 వర్ణకాథీంస తదా గన్ధాంశ చొరయిత్వా తు మానవః
ఛుచ్ఛున్థరిత్వమ ఆప్నొతి రాజఁల లొభపరాయణః
104 విశ్వాసేన తు నిక్షిప్తం యొ నిహ్నవతి మానవః
స గతాసుర నరస తాథృఙ మత్స్యయొనౌ పరజాయతే
105 మత్స్యయొనిమ అనుప్రాప్య మృతొ జాయతి మానుషః
మానుషత్వమ అనుప్రాప్య కషీణాయుర ఉపపథ్యతే
106 పాపాని తు నరః కృత్వా తిర్యగ జాయతి భారత
న చాత్మనః పరమాణం తే ధర్మం జానన్తి కిం చన
107 యే పాపాని నరాః కృత్వా నిరస్యన్తి వరతైః సథా
సుఖథుఃఖసమాయుక్తా వయాధితాస తే భవన్త్య ఉత
108 అసంవాసాః పరజాయన్తే మలేచ్ఛాశ చాపి న సంశయః
నరాః పాపసమాచారా లొభమొహసమన్వితాః
109 వర్జయన్తి చ పాపాని జన్మప్రభృతి యే నరాః
అరొగా రూపవన్తస తే ధనినశ చ భవన్త్య ఉత
110 సత్రియొ ఽపయ ఏతేన కల్పేన కృత్వా పాపమ అవాప్నుయుః
ఏతేషామ ఏవ జన్తూనాం పత్నీత్వమ ఉపయాన్తి తాః
111 పరస్వహరణే థొషాః సర్వ ఏవ పరకీర్తితాః
ఏతథ వై లేశ మాత్రేణ కదితం తే మయానఘ
అపరస్మిన కదా యొగే భూయః శరొష్యసి భారత
112 ఏతన మయా మహారాజ బరహ్మణొ వథతః పురా
సురర్షీణాం శరుతం మధ్యే పృష్టశ చాపి యదాతదమ
113 మయాపి తవ కార్త్స్న్యేన యదావథ అనువర్ణితమ
ఏతచ ఛరుత్వా మహారాజ ధర్మే కురు మనః సథా