చతుర్ధాధ్యాయము
59
అద్భి రేనద్విజాగ్య్రాణాం కన్యాదానం ప్రశస్యతే
- (యాజ్ఞ.1-64)
కన్యాదానమైన పిమ్మట కావలసినది పాణిగ్రహణము. సవర్ణవివాహములోనే పాణిగ్రహణ ముండునుగాని యసవర్ణ వివాహములలో నదియుండదు. అందలి విధానములు వేరుగ నుండును.
ప్రాణిగ్రహణ సంస్కార:సవర్ణాసూపదిశ్యతే
అసవర్ణాన్వయంజ్ఞేయో విధిరుద్వాహకర్మణి
శరఃక్షత్రియ యాగ్రాహ్యః ప్రతోదో వైశ్యకన్యయా
వసనస్యదశాగ్రాహ్యా శూద్రయోత్కృష్ట వేదనే
(మను. 3-35)
(పాణిగ్రహణసంస్కారము సవర్ణస్త్రీల విషయముననే విహితము. అసవర్ణల యందన్ననో యీ క్రింది విధిగలదు. బ్రాహ్మణుడు క్షత్రియను వివాహమాడునపుడాతడు కత్తిని చేతబట్టుకొనవలెను. ఆ కత్తిని వధువుపట్టుకొనవలెను. అట్లే అనులోమ వివాహములో వైశ్యవథువు మునికోలపట్టుకొన వలెను. శూద్రకన్య పై వర్ణములవారి వస్త్రముయొక్క యంచును గ్రహింపవలెను.)
పాణిగ్రహణమునకు పిమ్మట జరుగు ప్రథానతంత్రము సప్తపది. దీనితో వధువు పితృగోత్రమును వీడి భర్తృగోత్రమును ప్రవేశించుచున్నది.
