ప్రకరణము.
రసస్వరూపనిరూపణము.
109,
వశత నిటునటు చలియించు వాలుఁగనుల
యందమో, కెంపుఁ బెదవుల సందునుంచి
తొంగిచూచుచు వెంటనే తోలగిలోని
కేఁగుచును మోముసీమపై నిచట నచట
మెఱపు మెజిపించు మవ్వంపు చిఱునగవుల
చందమో, లేక ముంగురులంద మౌనో?
ప్రేమకు నల్గు కారణం బేమనఁగల
మింతిరో! నిన్ను ఁ జూడఁ బ్రేమించుటె చుమి!
ఇంతియేకాని వేట్వేర నెంచి చూచి
యందఁపుఁదళుక్కులని ప్రేమ నందఁగలనె?
దెలియు మాత్మను నాత్మను గలిపి కుట్టు
దార మే నాదు ప్రేమకుఁ గారణమ్ము.
పైన నుదహరింపఁబడిన పద్యములఁ బ్రేమ కారణ మరయుటకుఁ గవి ప్రయత్నించినాఁడు." "ముద్దుమోమందము" కాదు. "మోహపారవశ్యమున నిటునటు చలియించు వాలుఁగనుల . యందము" కాదు. "కెంపుఁ బెదవులసందునుండి తొంగిచూచుచు వెంటనే తొలఁగి లోని కేఁగుచును మోముసీమపై నిచటనచట మెఱపు మెఱపించు మవ్వంపుచిఱునగవుల చందముఁ” గాదు, "ముంగురులందము”ను గాదు. మఱి ప్రేమకుఁ గారణ మేమనఁ దగును? ఇంతని జూచుటయే ప్రేమించుట. అనఁగఁ జూచుట తోడనే ప్రేమించి తీరవలె ననుటయే. ఇంతియే కాని వేర్వేర సెంచి చూచి యందఁపుఁ దళుక్కులనే ప్రేమనందుట సంభవించునే? మఱి ప్రేమకుఁ గారణ మేమి? "ఆత్మను ఆత్మను కలిపి కుట్టు : దార మే” ప్రేమకుఁ గారణము. అనఁగ జనాంతరలబ్దచిత్త
