శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 60
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 60) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వైషమ్పాయన]
తతః పునః స గాఙ్గేయమ అభివాథ్య పితా మహమ
పరాఞ్జలిర నియతొ భూత్వా పర్యపృచ్ఛథ యుధిష్ఠిర
2 కే ధర్మాః సర్వవర్ణానాం చాతుర్వర్ణ్యస్య కే పృదక
చతుర్ణామ ఆశ్రమాణాం చ రాజ ధర్మాశ చ కే మతాః
3 కేన సవిథ వర్ధతే రాష్ట్రం రాజా కేన వివర్ధతే
కేన పౌరాశ చ భృత్యాశ చ వర్ధనే భరతర్షభ
4 కొశం థణ్డం చ థుర్గం చ సహాయాన మన్త్రిణస తదా
ఋత్విక పురొహితాచార్యాన కీథృశాన వర్జయేన నృపః
5 కేషు విశ్వసితవ్యం సయాథ రాజ్ఞాం కస్యాం చిథ ఆపథి
కుతొ వాత్మా థృఢొ రక్ష్యస తన మే బరూహి పితా మహ
6 నమొ ధర్మాయ మహతే నమః కృష్ణాయ వేధసే
బరాహ్మణేభ్యొ నమస్కృత్వా ధర్మాన వక్ష్యామి శాశ్వతాన
7 అక్రొధః సత్యవచనం సంవిభాగః కషమా తదా
పరజనః సవేషు థారేషు శౌచమ అథ్రొహ ఏవ చ
8 ఆర్జవం భృత్యభరణం నవైతే సార్వవర్ణికాః
బరాహ్మణస్య తు యొ ధర్మస తం తే వక్ష్యామి కేవలమ
9 థమమ ఏవ మహారాజ ధర్మమ ఆహుః పురాతనమ
సవాధ్యాయొ ఽధయాపనం చైవ తత్ర కర్మ సమాప్యతే
10 తం చేథ విత్తమ ఉపాగచ్ఛేథ వర్తమానం సవకర్మణి
అకుర్వాణం వికర్మాణి శాన్తం పరజ్ఞాన తర్పితమ
11 కుర్వీతాపత్య సంతానమ అదొ థథ్యాథ యజేత చ
సంవిభజ్య హి భొక్తవ్యం ధనం సథ్భిర ఇతీష్యతే
12 పరినిష్ఠిత కార్యస తు సవాధ్యాయేనైవ బరాహ్మణః
కుర్యాథ అన్యన న వా కుర్యాన మైత్రొ బరాహ్మణ ఉచ్యతే
13 కషత్రియస్యాపి యొ ధర్మస తం తే వక్ష్యామి భారత
థథ్యాథ రాజా న యాచేత యజేత న తు యాజయేత
14 నాధ్యాపయేథ అధీయీత పరజాశ చ పరిపాలయేత
నిత్యొథ్యుక్తొ థస్యు వధే రణే కుర్యాత పరాక్రమమ
15 యే చ కరతుభిర ఈజానాః శరుతవన్తశ చ భూమిపాః
య ఏవాహవ జేతారస త ఏషాం లొకజిత తమాః
16 అవిక్షతేన థేహేన సమరాథ యొ నివర్తతే
కషత్రియొ నాస్య తత కర్మ పరశంసన్తి పురా విథః
17 వధం హి కషత్రబన్ధూనాం ధర్మమ ఆహుః పరధానతః
నాస్య కృత్యతమం కిం చిథ అన్యథ థస్యు నిబర్హణాత
18 థానమ అధ్యయనం యజ్ఞొ యొగః కషేమొ విధీయతే
తస్మాథ రాజ్ఞా విశేషేణ యొథ్ధవ్యం ధర్మమ ఈప్షతా
19 సవేషు ధర్మేష్వ అవస్దాప్య పరజాః సర్వా మహీపతిః
ధర్మేణ సర్వకృత్యాని సమనిష్ఠాని కారయేత
20 పరినిష్ఠిత కార్యః సయాన నృపతిః పరిపాలనాత
కుర్యాథ అన్యన న వా కుర్యాథ ఐన్థ్రొ రాజన్య ఉచ్యతే
21 వైశ్యస్యాపీహ యొ ధర్మస తం తే వక్ష్యామి భారత
థానమ అధ్యయనం యజ్ఞః శౌచేన ధనసంచయః
22 పితృవత పాలయేథ వైశ్యొ యుక్తః సర్వపశూన ఇహ
వికర్మ తథ భవేథ అన్యత కర్మ యథ యత సమాచరేత
రక్షయా స హి తేషాం వై మహత సుఖమ అవాప్నుయాత
23 పరజాపతిర హి వైశ్యాయ సృష్ట్వా పరిథథే పశూన
బరాహ్మణాయ చ రాజ్ఞే చ సర్వాః పరిథథే పరజాః
24 తస్య వృత్తిం పరవక్ష్యామి యచ చ తస్యొపజీవనమ
షణ్ణామ ఏకాం పిబేథ ధేనుం శతాచ చ మిదునం హరేత
25 లయే చ సప్తమొ భాగస తదా శృఙ్గే కలా ఖురే
సస్యస్య సర్వబీజానామ ఏషా సాంవత్సరీ భృతిః
26 న చ వైశ్యస్య కామః సయాన న రక్షేయం పశూన ఇతి
వైశ్యే చేచ్ఛతి నాన్యేన రక్షితవ్యాః కదం చన
27 శూథ్రస్యాపి హి యొ ధర్మస తం తే వక్ష్యామి భారత
పరజాపతిర హి వర్ణానాం థాసం శూథ్రమ అకల్పయత
28 తస్మాచ ఛూథ్రస్య వర్ణానాం పరిచర్యా విధీయతే
తేషాం శుశ్రూషణాచ చైవ మహత సుఖమ అవాప్నుయాత
29 శూథ్ర ఏతాన పరిచరేత తరీన వర్ణాన అనసూయకః
సంచయాంశ చ న కుర్వీత జాతు శూథ్రః కదం చన
30 పాపీయాన హి ధనం లబ్ధ్వా వశే కుర్యాథ గరీయసః
రాజ్ఞా వా సమనుజ్ఞాతః కామం కుర్వీత ధార్మికః
31 తస్య వృత్తిం పరవక్ష్యామి యచ చ తస్యొపజీవనమ
అవశ్య భరణీయొ హి వర్ణానాం శూథ్ర ఉచ్యతే
32 ఛత్రం వేష్టనమ ఔశీరమ ఉపానథ వయజనాని చ
యాతయామాని థేయాని శూథ్రాయ పరిచారిణే
33 అధార్యాణి విశీర్ణాని వసనాని థవిజాతిభిః
శూథ్రాయైవ విధేయాని తస్య ధర్మధనం హి తత
34 యశ చ కశ చిథ థవిజాతీనాం శూథ్రః శుశ్రూషుర ఆవ్రజేత
కల్ప్యాం తస్య తు తేనాహుర వృత్తిం ధర్మవిథొ జనాః
థేయః పిణ్డొ ఽనపేతాయ భర్తవ్యౌ వృథ్ధథుర్బలౌ
35 శూథ్రేణ చ న హాతవ్యొ భర్తా కస్యాం చిథ ఆపథి
అతిరేకేణ భర్తవ్యొ భర్తా థరవ్యపరిక్షయే
న హి సవమ అస్తి శూథ్రస్య భర్తృహార్య ధనొ హయ అసౌ
36 ఉక్తస తరయాణాం వర్ణానాం యజ్ఞస తరయ్య ఏవ భారత
సవాహాకారనమః కారౌ మన్త్రః శూథ్రే విధీయతే
37 తాభ్యాం శూథ్రః పాకయజ్ఞైర యజేత వరతవాన సవయమ
పూర్ణపాత్ర మయీమ ఆహుః పాకయజ్ఞస్య థక్షిణామ
38 శూథ్రః పైజవనొ నామ సహస్రాణాం శతం థథౌ
ఐన్థ్రాగ్నేన విధానేన థక్షిణామ ఇతి నః శరుతమ
39 అతొ హి సర్వవర్ణానాం శరథ్ధా యజ్ఞొ విధీయతే
థైవతం హి మహచ ఛరథ్ధా పవిత్రం యజతాం చ యత
40 థైవతం పరమం విప్రాః సవేన సవేన పరస్పరమ
అయజన్న ఇహ సత్రైస తే తైస తైః కామైః సనాతనైః
41 సంసృష్టా బరాహ్మణైర ఏవ తరిషు వర్ణేషు సృష్టయః
థేవానామ అపి యే థేవా యథ బరూయుస తే పరం హి తత
తస్మాథ వర్ణైః సర్వయజ్ఞాః సంసృజ్యన్తే న కామ్యయా
42 ఋగ యజుః సామ విత పూజ్యొ నిత్యం సయాథ థేవ వథ థవిజః
అనృగ యజుర అసామా తు పరాజాపత్య ఉపథ్రవః
43 యజ్ఞొ మనీషయా తాత సర్వవర్ణేషు భారత
నాస్య యజ్ఞహనొ థేవా ఈహన్తే నేతరే జనాః
తస్మాత సర్వేషు వర్ణేషు శరథ్ధా యజ్ఞొ విధీయతే
44 సవం థైవతం బరాహ్మణాః సవేన నిత్యం; పరాన వర్ణాన అయజన్న ఏవమ ఆసీత
ఆరొచితా నః సుమహాన స ధర్మః; సృష్టొ బరహ్మణా తరిషు వర్ణేషు థృష్టః
45 తస్మాథ వర్ణా ఋజవొ జాతిధర్మాః; సంసృజ్యన్తే తస్య విపాక ఏషః
ఏకం సామ యజుర ఏకమ ఋగ ఏకా; విప్రశ చైకొ ఽనిశ్చయస తేషు థృష్టః
46 అత్ర గాదా యజ్ఞగీతాః కీర్తయన్తి పురా విథః
వైఖానసానాం రాజేన్థ్ర మునీనాం యష్టుమ ఇచ్ఛతామ
47 ఉథితే ఽనుథితే వాపి శరథ్థధానొ జితేన్థ్రియః
వహ్నిం జుహొతి ధర్మేణ శరథ్ధా వై కారణం మహత
48 యత సకన్నమ అస్య తత పూర్వం యథ అస్కన్న్నం తథ ఉత్తరమ
బహూని యజ్ఞరూపాణి నానా కర్మఫలాని చ
49 తాని యః సంవిజానాతి జఞాననిశ్చయ నిశ్చితః
థవిజాతిః శరథ్ధయొపేతః స యష్టుం పురుషొ ఽరహతి
50 సతేనొ వా యథి వా పాపొ యథి వా పాపకృత తమః
యష్టుమ ఇచ్ఛతి యజ్ఞం యః సాధుమ ఏవ వథన్తి తమ
51 ఋషయస తం పరశంసన్తి సాధు చైతథ అసంశయమ
సర్వదా సర్వవర్ణైర హి యష్టవ్యమ ఇతి నిశ్చయః
న హి యజ్ఞసమం కిం చిత తరిషు లొకేషు విథ్యతే
52 తస్మాథ యష్టవ్యమ ఇత్య ఆహుః పురుషేణానసూయతా
శరథ్ధా పవిత్రమ ఆశ్రిత్య యదాశక్తి పరయచ్ఛతా