శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 168
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 168) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
ధర్మాః పితామహేనొక్తా రాజధర్మాశ్రితాః శుభాః
ధర్మమ ఆశ్రమిణాం శరేష్ఠం వక్తుమ అర్హసి పార్దివ
2 [భీస్మ]
సర్వత్ర విహితొ ధర్మః సవర్గ్యః సత్యఫలం తపః
బహు థవారస్య ధర్మస్య నేహాస్తి విఫలా కరియా
3 యస్మిన యస్మింస తు వినయే యొ యొ యాతి వినిశ్చయమ
స తమ ఏవాభిజానాతి నాన్యం భరతసత్తమ
4 యదా యదా చ పర్యేతి లొకతన్త్రమ అసారవత
తదా తదా విరాగొ ఽతర జాయతే నాత్ర సంశయః
5 ఏవం వయవసితే లొకే బహుథొషే యుధిష్ఠిర
ఆత్మమొక్షనిమిత్తం వై యతేత మతిమాన నరః
6 [య]
నష్టే ధనే వా థారే వా పుత్రే పితరి వా మృతే
యయా బుథ్ధ్యా నుథేచ ఛొకం తన మే బరూహి పితామహ
7 [భీ]
నష్టే ధనే వా థారే వా పుత్రే పితరి వా మృతే
అహొ థుఃఖమ ఇతి ధయాయఞ శొకస్యాపచితిం చరేత
8 అత్రాప్య ఉథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
యదా సేనజితం విప్రః కశ చిథ ఇత్య అబ్రవీథ వచః
9 పుత్రశొకాభిసంతప్తం రాజానం శొకవిహ్వలమ
విషన్నవథనం థృష్ట్వా విప్రొ వచనమ అబ్రవీత
10 కిం ను ఖల్వ అసి మూఢస తవం శొచ్యః కిమ అనుశొచసి
యథా తవామ అపి శొచన్తః శొచ్యా యాస్యన్తి తాం గతిమ
11 తవం చైవాహం చ యే చాన్యే తవాం రాజన పర్యుపాసతే
సర్వే తత్ర గమిష్యామొ యత ఏవాగతా వయమ
12 [సేనజిత]
కా బుథ్ధిః కిం తపొ విప్ర కః సమాధిస తపొధన
కిం జఞానం కిం శరుతం వా తే యత పరాప్య న విషీథసి
13 [బరాహ్మణ]
పశ్య భూతాని థుఃఖేన వయతిషక్తాని సర్వశః
ఆత్మాపి చాయం న మమ సర్వా వా పృదివీ మమ
14 యదా మమ తదాన్యేషామ ఇతి బుథ్ధ్యా న మే వయదా
ఏతాం బుథ్ధిమ అహం పరాప్య న పరహృష్యే న చ వయదే
15 యదా కాష్ఠం చ కాష్ఠం చ సమేయాతాం మహొథధౌ
సమేత్య చ వయపేయాతాం తథ్వథ భూతసమాగమః
16 ఏవం పుత్రాశ చ పౌత్రాశ చ జఞాతయొ బాన్ధవాస తదా
తేషు సనేహొ న కర్తవ్యొ విప్రయొగొ హి తైర ధరువమ
17 అథర్శనాథ ఆపతితః పునశ చాథర్శనం గతః
న తవాసౌ వేథ న తవం తం కః సన కమ అనుశొచసి
18 తృష్ణార్తి పరభవం థుఃఖం థుఃఖార్తి పరభవం సుఖమ
సుఖాత సంజాయతే థుఃఖమ ఏవమ ఏతత పునః పునః
సుఖస్యానన్తరం థుఃఖం థుఃఖస్యానన్తరం సుఖమ
19 సుఖాత తవం థుఃఖమ ఆపన్నః పునర ఆపత్స్యసే సుఖమ
న నిత్యం లభతే థుఃఖం న నిత్యం లభతే సుఖమ
20 నాలం సుఖాయ సుహృథొ నాలం థుఃఖాయ శత్రవః
న చ పరజ్ఞాలమ అర్దానాం న సుఖానామ అలం ధనమ
21 న బుథ్ధిర ధనలాభాయ న జాథ్యమ అసమృథ్ధయే
లొకపర్యాయ వృత్తాన్తం పరాజ్ఞొ జానాతి నేతరః
22 బుథ్ధిమన్తం చ మూఢం చ శూరం భీరుం జథం కవిమ
థుర్బలం బలవన్తం చ భాగినం భజతే సుఖమ
23 ధేనుర వత్సస్య గొపస్య సవామినస తస్కరస్య చ
పయః పిబతి యస తస్యా ధేనుస తస్యేతి నిశ్చయః
24 యే చ మూఢతమా లొకే యే చ బుథ్ధేః పరం గతాః
తే నరాః సుఖమ ఏధన్తే కలిశ్యత్య అన్తరితొ జనః
25 అన్త్యేషు రేమిరే ధీరా న తే మధ్యేషు రేమిరే
అన్త్య పరాప్తిం సుఖామ ఆహుర థుఃఖమ అన్తరమ అన్తయొః
26 యే తు బుథ్ధిసుఖం పరాప్తా థవన్థ్వాతీతా విమత్సరాః
తాన నైవార్దా న చానర్దా వయదయన్తి కథా చన
27 అద యే బుథ్ధిమ అప్రాప్తా వయతిక్రాన్తాశ చ మూఢతామ
తే ఽతివేలం పరహృష్యన్తి సంతాపమ ఉపయాన్తి చ
28 నిత్యప్రముథితా మూఢా థివి థేవగణా ఇవ
అవలేపేన మహతా పరిథృబ్ధా విచేతసః
29 సుఖం థుఃఖాన్తమ ఆలస్యం థుఃఖం థాక్ష్యం సుఖొథయమ
భూతిశ చైవ శరియా సార్ధం థక్షే వసతి నాలసే
30 సుఖం వా యథి వా థుఃఖం థవేష్యం వా యథి వా పరియమ
పరాప్తం పరాప్తమ ఉపాసీత హృథయేనాపరాజితః
31 శొకస్దాన సహస్రాణి హర్షస్దాన శతాని చ
థివసే థివసే మూఢమ ఆవిశన్తి న పణ్డితమ
32 బుథ్ధిమన్తం కృతప్రజ్ఞం శుశ్రూసుమ అనసూయకమ
థాన్తం జితేన్థ్రియం చాపి శొకొ న సపృశతే నరమ
33 ఏతాం బుథ్ధిం సమాస్దాయ గుప్తచిత్తశ చరేథ బుధః
ఉథయాస్తమయజ్ఞం హి న శొకః సప్రస్తుమ అర్హతి
34 యన్నిమిత్తం భవేచ ఛొకస తరాసొ వా థుఃఖమ ఏవ వా
ఆయాసొ వా యతొమూలస తథ ఏకాఙ్గమ అపి తయజేత
35 యథ యత తయజతి కామానాం తత సుఖస్యాభిపూర్యతే
కామానుసారీ పురుషః కామాన అను వినశ్యతి
36 యచ చ కామసుఖం లొకే యచ చ థివ్యం మహత సుఖమ
తృష్ణా కషయసుఖస్యైతే నార్హతః సొథశీం కలామ
37 పూర్వథేహకృతం కర్మ శుభం వా యథి వాశుభమ
పరాజ్ఞం మూఢం తదా శూరం భజతే యాథృశం కృతమ
38 ఏవమ ఏవ కిలైతాని పరియాణ్య ఏవాప్రియాణి చ
జీవేషు పరివర్తన్తే థుఃఖాని చ సుఖాని చ
39 తథ ఏవం బుథ్ధిమ ఆస్దాయ సుఖం జీవేథ గుణాన్వితః
సర్వాన కామాఞ జుగుప్సేత సఙ్గాన కుర్వీత పృష్ఠతః
వృత్త ఏష హృథి పరౌధొ మృత్యుర ఏష మనొమయః
40 యథా సంహరతే కామాన కూర్మొ ఽఙగానీవ సర్వశః
తథాత్మజ్యొతిర ఆత్మా చ ఆత్మన్య ఏవ పరసీథతి
41 కిం చిథ ఏవ మమత్వేన యథా భవతి కల్పితమ
తథ ఏవ పరితాపార్దం సర్వం సంపథ్యతే తథా
42 న బిభేతి యథా చాయం యథా చాస్మాన న బిభ్యతి
యథా నేచ్ఛతి న థవేష్టి బరహ్మ సంపథ్యతే తథా
43 ఉభే సత్యానృతే తయక్త్వా శొకానన్థౌ భయాభయే
పరియాప్రియే పరిత్యజ్య పరశాన్తాత్మా భవిష్యసి
44 యథా న కురుతే ధీరః సర్వభూతేషు పాపకమ
కర్మణా మనసా వాచా బరహ్మ సంపథ్యతే తథా
45 యా థుస్త్యజా థుర్మతిభిర యా న జీర్యతి జీర్యతః
యొ ఽసౌ పరాణాన్తికొ రొగస తాం తృష్ణాం తయజతః సుఖమ
46 అత్ర పిఙ్గలయా గీతా గాదాః శరూయన్తి పార్దివ
యదా సా కృచ్ఛ్రకాలే ఽపి లేభే ధర్మం సనాతనమ
47 సంకేతే పిఙ్గలా వేశ్యా కాన్తేనాసీథ వినాకృతా
అద కృచ్ఛ్రగతా శాన్తాం బుథ్ధిమ ఆస్దాపయత తథా
48 [పిన్గలా]
ఉన్మత్తాహమ అనున్మత్తం కాన్తమ అన్వవసం చిరమ
అన్తికే రమణం సన్తం నైనమ అధ్యగమం పురా
49 ఏకస్దూనం నవథ్వారమ అపిధాస్యామ్య అగారకమ
కా హి కాన్తమ ఇహాయాన్తమ అయం కాన్తేతి మన్స్యతే
50 అకామాః కామరూపేణ ధూర్తా నరకరూపిణః
న పునర వఞ్చయిష్యన్తి పరతిబుథ్ధాస్మి జాగృమి
51 అనర్దొ ఽపి భవత్య అర్దొ థైవాత పూర్వకృతేన వా
సంబుథ్ధాహం నిరాకారా నాహమ అథ్యాజితేన్థ్రియా
52 సుఖం నిరాశః సవపితి నైరాశ్యం పరమం సుఖమ
ఆశామ అనాశాం కృత్వా హి సుఖం సవపితి పిఙ్గలా
53 [భీ]
ఏతైశ చాన్యైశ చ విప్రస్య హేతుమథ్భిః పరభాషితైః
పర్యవస్దాపితొ రాజా సేనజిన ముముథే సుఖమ