శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 160
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 160) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వ]
కదాన్తరమ అదాసాథ్య ఖడ్గయుథ్ధవిశారథః
నకులః శరతల్పస్దమ ఇథమ ఆహ పితామహమ
2 ధనుః పరహరణం శరేష్ఠమ ఇతి వాథః పితామహ
మతస తు మమ ధర్మజ్ఞ ఖడ్గ ఏవ సుసంశితః
3 విశీర్ణే కార్ముకే రాజన పరక్షీణేషు చ వాజిషు
ఖడ్గేన శక్యతే యుథ్ధే సాధ్వ ఆత్మా పరిరక్షితుమ
4 శరాసనధరాంశ చైవ గథా శక్తిధరాంస తదా
ఏకః ఖడ్గధరొ వీరః సమర్దః పరతిబాధితుమ
5 అత్ర మే సంశయశ చైవ కౌతూహలమ అతీవ చ
కిం సవిత పరహరణం శరేష్ఠం సర్వయుథ్ధేషు పార్దివ
6 కదం చొత్పాథితః ఖడ్గః కస్యార్దాయ చ కేన వా
పూర్వాచార్యం చ ఖడ్గస్య పరబ్రూహి పరపితామహ
7 తస్య తథ వచనం శరుత్వా మాథ్రీపుత్రస్య ధీమతః
సర్వకౌశల సంయుక్తం సూక్ష్మచిత్రార్దవచ ఛుభమ
8 తతస తస్యొత్తరం వాక్యం సవరవర్ణొపపాథితమ
శిక్షా నయాయొపసంపన్నం థరొణశిష్యాయ పృచ్ఛతే
9 ఉవాచ సర్వధర్మజ్ఞొ ధనుర్వేథస్య పారగః
శరతల్పగతొ భీష్మొ నకులాయ మహాత్మనే
10 తత్త్వం శృణుష్వ మాథ్రేయ యథ ఏతత పరిపృచ్ఛసి
పరబొధితొ ఽసమి భవతా ధాతుమాన ఇవ పర్వతః
11 సలిలైకార్ణవం తాత పురా సర్వమ అభూథ ఇథమ
నిష్ప్రకమ్పమ అనాకాశమ అనిర్థేశ్య మహీతలమ
12 తమః సంవృతమ అస్పర్శమ అతిగమ్భీర థర్శనమ
నిఃశబ్థం చాప్రమేయం చ తత్ర జజ్ఞే పితామహః
13 సొ ఽసృజథ వాయుమ అగ్నిం చ భాస్కరం చాపి వీర్యవాన
ఆకాశమ అసృజచ చొర్ధ్వమ అధొ భూమిం చ నైరృతిమ
14 నభః స చన్థ్ర తారం చ నక్షత్రాణి గరహాంస తదా
సంవత్సరాన అహొరాత్రాన ఋతూన అద లవాన కషణాన
15 తతః శరీరం లొకస్దం సదాపయిత్వా పితామహః
జనయామ ఆస భగవాన పుత్రాన ఉత్తమతేజసః
16 మరీచిమ ఋషిమ అత్రిం చ పులస్త్యం పులహం కరతుమ
వసిష్ఠాఙ్గిరసౌ చొభౌ రుథ్రం చ పరభుమ ఈశ్వరమ
17 పరాచేతసస తదా థక్షః కన్యా షష్ఠిమ అజీజనత
తా వై బరహ్మర్షయః సర్వాః పరజార్దం పరతిపేథిరే
18 తాభ్యొ విశ్వాని భూతాని థేవాః పితృగణాస తదా
గన్ధర్వాప్సరసశ చైవ రక్షాంసి వివిధాని చ
19 పతత్రిమృగమీనాశ చ పలవంగాశ చ మహొరగాః
నానాకృతి బలాశ చాన్యే జలక్షితివిచారిణః
20 ఔథ్భిథాః సవేథజాశ చైవ అణ్డజాశ చ జరాయుజాః
జజ్ఞే తాత తదా సర్వం జగత సదావరజఙ్గమమ
21 భూతసర్గమ ఇమం కృత్వా సర్వలొకపితామహః
శాశ్వతం వేథ పఠితం ధర్మం చ యుయుజే పునః
22 తస్మిన ధర్మే సదితా థేవాః సహాచార్య పురొహితాః
ఆథిత్యా వసవొ రుథ్రాః స సాధ్యా మరుథ అశ్వినః
23 భృగ్వత్ర్య అఙ్గిరసః సిథ్ధాః కాశ్యపశ చ తపొధనః
వసిష్ఠ గౌతమాగస్త్యాస తదా నారథ పర్వతౌ
24 ఋషయొ వాలఖిల్యాశ చ పరభాసాః సికతాస తదా
ఘృతాచాః సొమవాయవ్యా వైఖానస మరీచిపాః
25 అకృష్టాశ చైవ హంసాశ చ ఋషయొ ఽదాగ్నియొనిజాః
వానప్రస్దాః పృశ్నయశ చ సదితా బరహ్మానుశాసనే
26 థానవేన్థ్రాస తవ అతిక్రమ్య తత పితామహ శాసనమ
ధర్మస్యాపచయం చక్రుః కరొధలొభ సమన్వితాః
27 హిరణ్యకశిపుశ చైవ హిరణ్యాక్షొ విరొచనః
శమ్బరొ విప్రచిత్తిశ చ పరహ్రాథొ నముచిర బలిః
28 ఏతే చాన్యే చ బహవః సగణా థైత్యథానవాః
ధర్మసేతుమ అతిక్రమ్య రేమిరే ఽధర్మనిశ్చయాః
29 సర్వే సమ తుల్యజాతీయా యదా థేవాస తదా వయమ
ఇత్య ఏవం హేతుమ ఆస్దాయ సపర్ధమానాః సురర్షిభిః
30 న పరియం నాప్య అనుక్రొశం చక్రుర భూతేషు భారత
తరీన ఉపాయాన అతిక్రమ్య థణ్డేన రురుధుః పరజాః
న జగ్ముః సంవిథం తైశ చ థర్పాథ అసురసత్తమాః
31 అద వై భగవాన బరహ్మా బరహ్మర్షిభిర ఉపస్దితః
తథా హిమవతః పృష్ఠే సురమ్యే పథ్మతారకే
32 శతయొజనవిస్తారే మణిముక్తా చయాచితే
తస్మిన గిరివరే పుత్ర పుష్పితథ్రుమకాననే
తస్దౌ స విబుధశ్రేష్ఠొ బరహ్మా లొకార్ద సిథ్ధయే
33 తతొ వర్షసహస్రాన్తే వితానమ అకరొత పరభుః
విధినా కల్పథృష్టేన యదొక్తేనొపపాథితమ
34 ఋషిభిర యజ్ఞపటుభిర యదావత కర్మ కర్తృభిః
మరుథ్భిః పరిసంస్తీర్ణం థీప్యమానైశ చ పావకైః
35 కాఞ్చనైర యజ్ఞభాణ్డైశ చ భరాజిష్ణుభిర అలంకృతమ
వృతం థేవగణైశ చైవ పరబభౌ యజ్ఞమణ్డలమ
36 తదా బరహ్మర్షిభిశ చైవ సథస్యైర ఉపశొభితమ
తత్ర ఘొరతమం వృత్తమ ఋషీణాం మే పరిశ్రుతమ
37 చన్థ్రమా విమలం వయొమ యదాభ్యుథిత తారకమ
విథార్యాగ్నిం తదా భూతమ ఉత్దితం శరూయతే తతః
38 నీలొత్పలసవర్ణాభం తీక్ష్ణథంష్ట్రం కృశొథరమ
పరాంశు థుర్థర్శనం చైవాప్య అతితేజస తదైవ చ
39 తస్మిన్న ఉత్పతమానే చ పరచచాల వసుంధరా
తత్రొర్మి కలిలావర్తశ చుక్షుభే చ మహార్ణవః
40 పేతుర ఉల్కా మహొత్పాతాః శాఖాశ చ ముముచుర థరుమాః
అప్రసన్నా థిశః సర్వాః పవనశ చాశివొ వవౌ
ముహుర ముహుశ చ భూతాని పరావ్యదన్త భయాత తదా
41 తతః సుతుములం థృష్ట్వా తథ అథ్భుతమ ఉపస్దితమ
మహర్షిసురగన్ధర్వాన ఉవాచేథం పితామహః
42 మయైతచ చిన్తితం భూతమ అసిర నామైష వీర్యవాన
రక్షణార్దాయ లొకస్య వధాయ చ సురథ్విషామ
43 తతస తథ రూపమ ఉత్సృజ్య బభౌ నిస్త్రింశ ఏవ సః
విమలస తీక్ష్ణధారశ చ కాలాన్తక ఇవొథ్యతః
44 తతస తం శితికణ్ఠాయ రుథ్రాయర్షభ కేతవే
బరహ్మా థథావ అసిం థీప్తమ అధర్మప్రతివారణమ
45 తతః స భగవాన రుథ్రొ బరహ్మర్షిగణసంస్తుతః
పరగృహ్యాసిమ అమేయాత్మా రూపమ అన్యచ చకార హ
46 చతుర్బాహుః సపృశన మూర్ధ్నా భూస్దితొ ఽపి నభస్తలమ
ఊర్ధ్వథృష్టిర మహాలిఙ్గొ ముఖాజ జవాలాః సముత్సృజన
వికుర్వన బహుధా వర్ణాన నీలపాణ్డుర లొహితాన
47 బిభ్రత కృష్ణాజినం వాసొ హేమప్రవర తారకమ
నేత్రం చైకం లలాటేన భాస్కరప్రతిమం మహత
శుశుభాతే చ విమలే థవే నేత్రే కృష్ణపిఙ్గలే
48 తతొ థేవొ మహాథేవః శూలపాణిర భగాక్షి హా
సంప్రగృహ్య తు నిస్త్రింశం కాలార్కానల సంనిభమ
49 తరికూటం చర్మ చొథ్యమ్య స విథ్యుతమ ఇవామ్బుథమ
చచార వివిధాన మార్గాన మహాబలపరాక్రమః
విధున్వన్న అసిమ ఆకాశే థానవాన్త చికీర్షయా
50 తస్య నాథం వినథతొ మహాహాసం చ ముఞ్చతః
బభౌ పరతిభయం రూపం తథా రుథ్రస్య భారత
51 తథ రూపధారిణం రుథ్రం రౌథ్రకర్మ చికీర్షవః
నిశమ్య థానవాః సర్వే హృష్టాః సమభిథుథ్రువుః
52 అశ్మభిశ చాప్య అవర్షన్త పరథీప్తైశ చ తదొల్ముకైః
ఘొరైః పరహరణైశ చాన్యైః శితధారైర అయొముఖైః
53 తతస తథ థానవానీకం సంప్రణేతారమ అచ్యుతమ
రుథ్ర ఖడ్గబలొథ్ధూతం పరచచాల ముమొహ చ
54 చిత్రం శీఘ్రతరత్వాచ చ చరన్తమ అసి ధారిణమ
తమ ఏకమ అసురాః సర్వే సహస్రమ ఇతి మేనిరే
55 ఛిన్థన భిన్థన రుజన కృన్తన థారయన పరమదన్న అపి
అచరథ థైత్య సంఘేషు రుథ్రొ ఽగనిర ఇవ కక్షగః
56 అసి వేగప్రరుగ్ణాస తే ఛిన్నబాహూరువక్షసః
సంప్రకృత్తొత్తమాఙ్గాశ చ పేతుర ఉర్వ్యాం మహాసురాః
57 అపరే థానవా భగ్నా రుథ్ర ఘాతావపీడితాః
అన్యొన్యమ అభినర్థన్తొ థిశః సంప్రతిపేథిరే
58 భూమిం కే చిత పరవివిశుః పర్వతాన అపరే తదా
అపరే జగ్ముర ఆకాశమ అపరే ఽమభః సమావిశన
59 తస్మిన మహతి సంవృత్తే సమరే భృశథారుణే
బభౌ భూమిః పరతిభయా తథా రుధిరకర్థమా
60 థానవానాం శరీరైశ చ మహథ్భిః శొణితొక్షితైః
సమాకీర్ణా మహాబాహొ శైలైర ఇవ స కింశుకైః
61 రుధిరేణ పరిక్లిన్నా పరబభౌ వసుధా తథా
రక్తార్థ్ర వసనా శయామా నారీవ మథవిహ్వలా
62 స రుథ్రొ థానవాన హత్వా కృత్వా ధర్మొత్తరం జగత
రౌథ్రం రూపం విహాయాశు చక్రే రూపం శివం శివః
63 తతొ మహర్షయః సర్వే సర్వే థేవగణాస తదా
జయేనాథ్భుత కల్పేన థేవథేవమ అదార్చయన
64 తతః స భగవాన రుథ్రొ థానవ కషతజొక్షితమ
అసిం ధర్మస్య గొప్తారం థథౌ సత్కృత్య విష్ణవే
65 విష్ణుర మరీచయే పరాథాన మరీచిర భగవాంశ చ తమ
మహర్షిభ్యొ థథౌ ఖడ్గమ ఋషయొ వాసవాయ తు
66 మహేన్థ్రొ లొకపాలేభ్యొ లొకపాలాస తు పుత్రక
మనవే సూర్యపుత్రాయ థథుః ఖడ్గం సువిస్తరమ
67 ఊచుశ చైనం తదైవాథ్యం మానుషాణాం తవమ ఈశ్వరః
అసినా ధర్మగర్భేణ పాలయస్వ పరజా ఇతి
68 ధర్మసేతుమ అతిక్రాన్తాః సూక్ష్మస్దూలార్ద కారణాత
విభజ్య థణ్డం రక్ష్యాః సయుర ధర్మతొ న యథృచ్ఛయా
69 థుర్వాచా నిగ్రహొ థణ్డొ హిరణ్యబహులస తదా
వయఙ్గనం చ శరీరస్య వధొ వానల్ప కారణాత
70 అసేర ఏతాని రూపాణి థుర్వాచాథీని నిర్థిశేత
అసేర ఏవ పరమాణాని పరిమాణ వయతిక్రమాత
71 అధిసృజ్యాద పుత్రం సవం పరజానామ అధిపం తతః
మనుః పరజానాం రక్షార్దం కషుపాయ పరథథావ అసిమ
72 కషుపాజ జగ్రాహ చేక్ష్వాకుర ఇష్క్వాకొశ చ పురూరవాః
ఆయుశ చ తస్మాల లేభే తం నహుషశ చ తతొ భువి
73 యయాతిర నహుషాచ చాపి పూరుస తస్మాచ చ లబ్ధవాన
ఆమూర్తరయసస తస్మాత తతొ భూమిశయొ నృపః
74 భరతశ చాపి థౌఃషన్తిర లేభే భూమిశయాథ అసిమ
తస్మాచ చ లేభే ధర్మజ్ఞొ రాజన్న ఐడబిడస తదా
75 తతశ చైడబిడాల లేభే ధున్ధుమారొ జనేశ్వరః
ధున్ధుమారాచ చ కామ్బొజొ ముచుకున్థస తతొ ఽలభత
76 ముచుకున్థాన మరుత్తశ చ మరుత్తాథ అపి రైవతః
రైవతాథ యువనాశ్వశ చ యువనాశ్వాత తతొ రఘుః
77 ఇష్క్వాకు వంశజస తస్మాథ ధరిణాశ్వః పరతాపవాన
హరిణాశ్వాథ అసిం లేభే శునకః శునకాథ అపి
78 ఉశీనరొ వై ధర్మాత్మా తస్మాథ భొజాః స యాథవాః
యథుభ్యశ చ శిబిర లేభే శిబేశ చాపి పరతర్థనః
79 పరతర్థనాథ అష్టకశ చ రుశథ అశ్వొ ఽషటకాథ అపి
రుశథ అశ్వాథ భరథ్వాజొ థరొణస తస్మాత కృపస తతః
తతస తవం భరాతృభిః సార్ధం పరమాసిమ అవాప్తవాన
80 కృత్తికాశ చాస్య నక్షత్రమ అసేర అగ్నిశ చ థైవతమ
రొహిణ్యొ గొత్రమ అస్యాద రుథ్రశ చ గురుర ఉత్తమః
81 అసేర అష్టౌ చ నామాని రహస్యాని నిబొధ మే
పాణ్డవేయ సథా యాని కీర్తయఁల లభతే జయమ
82 అసిర విశసనః ఖడ్గస తీక్ష్ణవర్త్మా థురాసథః
శరీగర్భొ విజయశ చైవ ధర్మపాలస తదైవ చ
83 అగ్ర్యః పరహరణానాం చ ఖడ్గొ మాథ్రవతీసుత
మహేశ్వర పరణీతశ చ పురాణే నిశ్చయం గతః
84 పృదుస తూత్పాథయామ ఆస ధనుర ఆథ్యమ అరింథమ
తేనేయం పృదివీ పూర్వం వైన్యేన పరిరక్షితా
85 తథ ఏతథ ఆర్షం మాథ్రేయ పరమాణం కర్తుమ అర్హసి
అసేశ చ పూజా కర్తవ్యా సథా యుథ్ధవిశారథైః
86 ఇత్య ఏష పరదమః కల్పొ వయాఖ్యాతస తే సువిస్తరః
అసేర ఉత్పత్తిసంసర్గొ యదావథ భరతర్షభ
87 సర్వదైతథ ఇహ శరుత్వా ఖడ్గసాధనమ ఉత్తమమ
లభతే పురుషః కీర్తిం పరేత్య చానన్త్యమ అశ్నుతే