శల్య పర్వము - అధ్యాయము - 45
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శల్య పర్వము - అధ్యాయము - 45) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వై]
శృణు మాతృగణాన రాజన కుమారానుచరాన ఇమాన
కీర్త్యమానాన మయా వీర సపత్నగణసూథనాన
2 యశస్వినీనాం మాతౄణాం శృణు నామాని భారత
యాభిర వయాప్తాస తరయొ లొకాః కల్యాణీభిశ చరాచరాః
3 పరభావతీ విశాలాక్షీ పలితా గొనసీ తదా
శరీమతీ బహులా చైవ తదైవ బహుపుత్రికా
4 అప్సు జాతా చ గొపాలీ బృహథ అమ్బాలికా తదా
జయావతీ మాలతికా ధరువరత్నా భయంకరీ
5 వసు థామా సుథామా చ విశొకా నన్థినీ తదా
ఏకచూడా మహాచూడా చక్రనేమిశ చ భారత
6 ఉత్తేజనీ జయత్సేనా కమలాక్ష్య అద శొభనా
శత్రుంజయా తదా చైవ కరొధనా శలభీ ఖరీ
7 మాధవీ శుభవక్త్రా చ తీర్దనేమిశ చ భారత
గీతప్రియా చ కల్యాణీ కథ్రులా చామితాశనా
8 మేఘస్వనా భొగవతీ సుభ్రూశ చ కనకావతీ
అలాతాక్షీ వీర్యవతీ విథ్యుజ్జిహ్వా చ భారత
9 పథ్మావతీ సునక్షత్రా కన్థరా బహుయొజనా
సంతానికా చ కౌరవ్య కమలా చ మహాబలా
10 సుథామా బహు థామా చ సుప్రభా చ యశస్వినీ
నృత్యప్రియా చ రాజేన్థ్ర శతొలూఖల మేఖలా
11 శతఘణ్టా శతానన్థా భగ నన్థా చ భాగినీ
వపుష్మతీ చన్థ్ర శీతా భథ్ర కాలీ చ భారత
12 సంకారికా నిష్కుటికా భరమా చత్వరవాసినీ
సుమఙ్గలా సవస్తిమతీ వృథ్ధికామా జయ పరియా
13 ధనథా సుప్రసాథా చ భవథా చ జలేశ్వరీ
ఏడీ భేడీ సుమేడీ చ వేతాల జననీ తదా
కణ్డూతిః కాలికా చైవ థేవ మిత్రా చ భారత
14 లమ్బసీ కేతకీ చైవ చిత్రసేనా తహా బలా
కుక్కుటికా శఙ్ఖనికా తదా జర్జరికా నృప
15 కుణ్డారికా కొకలికా కణ్డరా చ శతొథరీ
ఉత్క్రాదినీ జరేణా చ మహావేగా చ కఙ్కణా
16 మనొజవా కణ్టకినీ పరఘసా పూతనా తదా
ఖశయా చుర్వ్యుటిర వామా కరొశనాద తడిత పరభా
17 మణ్డొథరీ చ తుణ్డా చ కొటరా మేఘవాసినీ
సుభగా లమ్బినీ లమ్బా వసు చూడా వికత్దనీ
18 ఊర్ధ్వవేణీ ధరా చైవ పిఙ్గాక్షీ లొహమేఖలా
పృదు వక్త్రా మధురికా మధు కుమ్భా తదైవ చ
19 పక్షాలికా మన్దనికా జరాయుర జర్జరాననా
ఖయాతా థహథహా చైవ తదా ధమధమా నృప
20 ఖణ్డఖణ్డా చ రాజేన్థ్ర పూషణా మణికుణ్డలా
అమొచా చైవ కౌరవ్య తదా లమ్బపయొధరా
21 వేణువీణా ధరా చైవ పిఙ్గాక్షీ లొహమేఖలా
శశొలూక ముఖీ కృష్ణా ఖరజఙ్ఘా మహాజవా
22 శిశుమార ముఖీ శవేతా లొహితాక్షీ విభీషణా
జటాలికా కామచరీ థీర్ఘజిహ్వా బలొత్కటా
23 కాలేడికా వామనికా ముకుటా చైవ భారత
లొహితాక్షీ మహాకాయా హరి పిణ్డీ చ భూమిప
24 ఏకాక్షరా సుకుసుమా కృష్ణ కర్ణీ చ భారత
కషుర కర్ణీ చతుష్కర్ణీ కర్ణప్రావరణా తదా
25 చతుష్పద నికేతా చ గొకర్ణీ మహిషాననా
ఖరకర్ణీ మహాకర్ణీ భేరీ సవనమహాస్వనా
26 శఙ్ఖకుమ్భ సవనా చైవ భఙ్గథా చ మహాబలా
గణా చ సుగణా చైవ తదాభీత్య అద కామథా
27 చతుష్పద రతా చైవ భూరి తీర్దా అన్యగొచరా
పశుథా విత్తథా చైవ సుఖథా చ మహాయశాః
పయొథా గొమహిషథా సువిషాణా చ భారత
28 పరతిష్ఠా సుప్రతిష్ఠా చ రొచమానా సురొచనా
గొకర్ణీ చ సుకర్ణీచ ససిరా సదేరికా తదా
ఏకచక్రా మేఘరవా మేఘమాలా విరొచనా
29 ఏతాశ చాన్యాశ చ బహవొ మాతరొ భరతర్షభ
కార్త్తికేయానుయాయిన్యొ నానారూపాః సహస్రశః
30 థీర్ఘనఖ్యొ థీర్ఘథన్త్యొ థీర్ఘతుణ్డ్యశ చ భారత
సరలా మధురాశ చైవ యౌవనస్దాః సవలంకృతాః
31 మాహాత్మ్యేన చ సంయుక్తాః కామరూపధరాస తదా
నిర్మాంస గాత్ర్యః శవేతాశ చ తదా కాఞ్చనసంనిభాః
32 కృష్ణమేఘనిభాశ చాన్యా ధూమ్రాశ చ భరతర్షభ
అరుణాభా మహాభాగా థీర్ఘకేశ్యః సితామ్బరాః
33 ఊర్ధ్వవేణీ ధరాశ చైవ పిఙ్గాక్ష్యొ లమ్బమేఖలాః
లమ్బొథర్యొ లమ్బకర్ణాస తదా లమ్బపరొ ధరాః
34 తామ్రాక్ష్యస తామ్రవర్ణాశ చ హర్యక్ష్యశ చ తదాపరే
వరథాః కామచారిణ్యొ నిత్యప్రముథితాస తదా
35 యామ్యొ రౌథ్ర్యస తదా సౌమ్యాః కౌబేర్యొ ఽద మహాబలాః
వారుణ్యొ ఽద చ మాహేన్థ్ర్యస తదాగ్నేయ్యః పరంతప
36 వాయవ్యశ చాద కౌమార్యొ బరాహ్మ్యశ చ భరతర్షబః
రూపేణాప్సరసాం తుల్యా జవే వాయుసమాస తదా
37 పరపుష్టొపమా వాక్యే తదర్థ్ధ్యా ధనథొపమాః
శక్ర వీర్యొపమాశ చైవ థీప్త్యా వహ్ని సమాస తదా
38 వృక్షచత్వరవాసిన్యశ చతుష్పద నికేతనాః
గుహా శమశానవాసిన్యః శైలప్రస్రవణాలయాః
39 నానాభరణధారిణ్యొ నానా మాల్యామ్బరాస తదా
నానా విచ్చిత్ర వేషాశ చ నానా భాషాస తదైవ చ
40 ఏతే చాన్యే చ బహవొ గణాః శత్రుభయం కరాః
అనుజగ్ముర మహాత్మానం తరిథశేన్థ్రస్య సంమతే
41 తతః శక్త్యస్త్రమ అథథథ భగవాన పాకశాసనః
గుహాయ రాజశార్థూల వినాశాయ సురథ్విషామ
42 మహాస్వనాం మహాఘణ్టాం థయొతమానాం సితప్రభామ
తరుణాథిత్యవర్ణాం చ పతాకాం భరతర్షభ
43 థథౌ పశుపతిస తస్మై సర్వభూతమహాచమూమ
ఉగ్రాం నానాప్రహరణాం తపొ వీర్యబలాన్వితామ
44 విష్ణుర థథౌ వైజయన్తీం మాలాం బలవివర్ధినీమ
ఉమా థథౌ చారజసీ వాససీ సూర్యసప్రభే
45 గఙ్గాం కమణ్డలుం థివ్యమ అమృతొథ్భవమ ఉత్తమమ
థథౌ పరీత్యా కుమారాయ థణ్డం చైవ బృహస్పతిః
46 గరుడొ థయితం పుత్రం మయూరం చిత్రబర్హిణమ
అరుణస తామ్రచూడం చ పరథథౌ చరణాయుధమ
47 పశం తు వరుణొ రాజా బలవీర్యసమన్వితమ
కృష్ణాజినం తదా బరహ్మా బరహ్మణ్యాయ థథౌ పరభుః
సమరేషు జయం చైవ పరథథౌ లొకభావనః
48 సేనాపత్యమ అనుప్రాప్య సకాన్థొ థేవగణస్య హ
శుశుభే జవలితొ ఽరచిష్మాన థవితీయా ఇవ పావకః
తతః పారిషథైశ చైవ మాతృభిశ చ సమన్వితః
49 సా సేనా నైరృతీ భీమా సఘణ్టొచ్ఛ్రితకేతనా
సభేరీ శఙ్ఖమురజా సాయుధా సపతాకినీ
శారథీ థయౌర ఇవాభాతి జయొతిర్భిర ఉపశొభితా
50 తతొ థేవ నికాయాస తే భూతసేనా గణాస తదా
వాథయామ ఆసుర అవ్యగ్రా భేరీశఙ్ఖాంశ చ పుష్కలాన
51 పటహాఞ ఝర్ఝరాంశ చైవ కృకచాన గొవిషాణికాన
ఆడమ్బరాన గొముఖాంశ చడిడిమాంశ చ మహాస్వనాన
52 తుష్టువుస తే కుమారం చ సర్వే థేవాః సవాసవాః
జగుశ చ థేవగన్ధర్వా ననృతుశ చాప్సరొగణాః
53 తతః పరీతొ మహాసేనస తరిథశేభ్యొ వరం థథౌ
రిపూన హన్తాస్మి సమరే యే వొ వధచికీర్షవః
54 పరతిగృహ్య వరం థేవాస తస్మాథ విబుధసత్తమాత
పరీతాత్మానొ మహాత్మానొ మేనిరే నిహతాన రిపూన
55 సర్వేషాం భూతసాంఘానాం హర్షాన నాథః సముత్దితః
అపూరయత లొకాంస తరీన వరే థత్తే మహాత్మనా
56 స నిర్యయౌ మహాసేనొ మహత్యా సేనయా వృతః
వధాయ యుధి థైత్యానాం రక్షార్దం చ థివౌకసామ
57 వయవసాయొ జయొ ధర్మః సిథ్ధిర లక్ష్మీర ధృతిః సమృతిః
మహాసేనస్య సైన్యానామ అగ్రే జగ్ముర నరాధిప
58 స తయా భీమయా థేవః శూలముథ్గర హస్తయా
గథాముసలనారాచశక్తితొమర హస్తయా
థృప్తసింహనినాథిన్యా వినథ్య పరయయౌ గుహః
59 తం థృష్ట్వా సర్వథైతేయా రాక్షసా థానవాస తదా
వయథ్రవన్త థిశః సర్వా భయొథ్విగ్నాః సమన్తతః
అభ్యథ్రవన్త థేవాస తాన వివిధాయుధపాణయః
60 థృష్ట్వా చ స తతః కరుథ్ధః సకన్థస తేజొబలాన్వితః
శక్త్యస్త్రం భగవాన భీమం పునః పునర అవాసృజత
ఆథధచ చాత్మనస తేజొ హవిషేథ్ధ ఇవానలః
61 అభ్యస్యమానే శక్త్యస్త్రే సకన్థేనామిత తేజసా
ఉల్కా జవాలా మహారాజ పపాత వసుధాతలే
62 సంహ్రాథయన్తశ చ తదా నిర్ఘాతాశ చాపతన కషితౌ
యదాన్త కాలసమయే సుఘొరాః సయుస తదా నృప
63 కషిప్తా హయ ఏకా తదా శక్తిః సుఘొరానల సూనునా
తతః కొట్యొ వినిష్పేతుః శక్తీనాం భరతర్షభ
64 స శక్త్యస్త్రేణ సంగ్రామే జఘాన భగవాన పరభుః
థైత్యేన్థ్రం తారకం నామ మహాబలపరాక్రమమ
వృతం థైత్యాయుతైర వీరైర బలిభిర థశభిర నృప
65 మహిషం చాష్టభిః పథ్మైర వృతం సంఖ్యే నిజఘ్నివాన
తరిపాథం చాయుత శతైర జఘాన థశభిర వృతమ
66 హరథొథరం నిఖర్వైశ చ వృతం థశభిర ఈశ్వరః
జఘానానుచరైః సార్ధం వివిధాయుధపాణిభిః
67 తత్రాకుర్వన్త విపులం నాథ్థం వధ్యత్సు శత్రుషు
కుమారానుచరా రాజన పూరయన్తొ థిశొ థశ
68 శక్త్యస్త్రస్య తు రాజేన్థ్ర తతొ ఽరచిర్భిః సమన్తతః
థగ్ధాః సహస్రశొ థైత్యా నాథైః సకన్థస్య చాపరే
69 పతాకయావధూతాశ చ హతాః కే చిత సురథ్విషః
కేచ్చీథ ఘణ్టా రవ తరస్తా నిపేతుర వసుధాతలే
కే చిత పరహరణైశ ఛిన్నా వినిపేతుర గతాసవః
70 ఏవం సురథ్విషొ ఽనేకాన బలవాన ఆతతాయినః
జఘాన సమరే వీరః కార్త్తికేయొ మహాబలః
71 బాణొ నామాద థైతేయొ బలేః పుత్రొ మహాబలః
కరౌఞ్చం పర్వతమ ఆసాథ్య థేవసంఘాన అబాధత
72 తమ అభ్యయాన మహాసేనః సురశత్రుమ ఉథారధీః
స కార్త్తికేయస్య భయాత కరౌఞ్చం శరణమ ఏయివాన
73 తతః కరౌఞ్చం మహామన్యుః కరౌఞ్చనాథ నినాథితమ
శక్త్యా బిభేథ భగవాన కార్త్తికేయొ ఽగనిథత్తయా
74 సశాల సకన్ధసరలం తరస్తవానరవారణమ
పులినత్రస్త విహగం వినిష్పతిత పన్నగమ
75 గొలాఙ్గూరర్క్ష సంఘైశ చ థరవథ్భిర అనునాథితమ
కురఙ్గ గతినిర్ఘొషమ ఉథ్భ్రాన్తసృమరాచితమ
76 వినిష్పతథ్భిః శరభైః సింహైశ చ సహసా థరుతైః
శొచ్యామ అపి థశాం పరాప్తొ రరాజైవ స పర్వతః
77 విథ్యాధరాః సముత్పేతుస తస్య శృఙ్గనివాసినః
కింనరాశ చ సముథ్విగ్నాః శక్తిపాత రవొథ్ధతాః
78 తతొ థైత్యా వినిష్పేతుః శతశొ ఽద సహస్రశః
పరథీప్తాత పర్వతశ్రేష్ఠాథ విచిత్రాభరణ సరజః
79 తాన నిజఘ్నుర అతిక్రమ్య కుమారానుచరా మృధే
బిభేథ శక్త్యా కరౌఞ్చం చ పావకిః పరవీరహా
80 బహుధా చైకధా చైవ కృత్వాత్మానం మహాత్మనా
శక్తిః కషిప్తా రణే తస్య పాణిమ ఏతి పునః పునః
81 ఏవం పరభావొ భగవాన అతొ భూయశ చ పావకిః
కరౌఞ్చస తేన వినిర్భిన్నొ థైత్యాశ చ శతశొ హతాః
82 తతః స భగవాన థేవొ నిహత్య విబుధథ్విషః
సభాజ్యమానొ విబుధైః పరం హర్షమ అవాప హ
83 తతొ థున్థుభయొ రాజన నేథుః శఙ్ఖాశ చ భారత
ముముచుర థేవ యొషాశ చ పుష్పవర్షమ అనుత్తమమ
84 థివ్యగన్ధమ ఉపాథాయ వవౌ పుణ్యశ చ మారుతః
గన్ధర్వాస తుష్టువుశ చైనం యజ్వానశ చ మహర్షయః
85 కే చిథ ఏనం వయవస్యన్తి పితామహసుతం పరభుమ
సనత్కుమారం సర్వేషాం బరహ్మయొనిం తమ అగ్రజమ
86 కే చిన మహేశ్వర సుతం కే చిత పుత్రం విభావసొః
ఉమాయాః కృత్తికానాం చ గఙ్గాయాశ చ వథన్త్య ఉత
87 ఏకధా చ థవిధా చైవ చతుర్ధా చ మహాబలమ
యొగినామ ఈశ్వరం థేవం శతశొ ఽద సహస్రశః
88 ఏతత తే కదితం రాజన కార్త్తికేయాభిషేచనమ
శృణు చైవ సరస్వత్యాస తీర్దవంశస్య పుణ్యతామ
89 బభూవ తీర్దప్రవరం హతేషు సురశత్రుషు
కుమారేణ మహారాజ తరివిష్టపమ ఇవాపరమ
90 ఐశ్వర్యాణి చ తత్రస్దొ థథావ ఈశః పృదక పృదక
తథా నైరృతముఖ్యేభ్యస తరైలొక్యే పావకాత్మజః
91 ఏవం స భగవాంస తస్మింస తీర్దే థైత్య కులాన్తకః
అభిషిక్తొ మహారాజ థేవ సేనాపతిః సురైః
92 ఔజసం నామ తత తీర్దం యత్ర పూర్వమ అపాం పతిః
అభిషిక్తః సురగణైర వరుణొ భరతర్షభ
93 తస్మింస తీర్దవరే సనాత్వా సకన్థం చాభ్యర్చ్య లాఙ్గలీ
బరాహ్మణేభ్యొ థథౌ రుక్మం వాసాంస్య ఆభరణాని చ
94 ఉషిత్వా రజనీం తత్ర మాధవః పరవీరహా
పూజ్య తీర్దవరం తచ చ సపృష్ట్వా తొయం చ లాఙ్గలీ
హృష్టః పరీతమనాశ చైవ హయ అభవన మాధవొత్తమః
95 ఏతత తే సర్వమ ఆఖ్యాతం యన మాం తవం పరిపృచ్ఛసి
యదాభిషిక్తొ భగవాన సకన్థొ థేవైః సమాగతైః