వృక్షశాస్త్రము/నూవు కుటుంబము
328
చిట్టివడ్డిచెట్టు అడవులలో పెరుగును. పువ్వులు తెలుపు. కాయలు మెలివెట్టి కొని యుండును.
నూవు కుటుంబము.
ఈ కుటుంబములో గుల్మములు, చిన్న గుబురు మొక్కలే గాని పెద్ద చెట్లు లేవు. ఆకులు ఒంటరి చేరిక, కొన్ని సమాంచలము కొన్నిటి అంచున రంపపు పండ్లున్నవి. కొన్ని తమ్మెలుగా చీలి యున్నవి. పువ్వులొక్కక కణుపు సందు నొక్కక్కటి యున్నవి. అసరాళము. పుష్ప కోశము సంయుక్తము. నాలుగో అయిదో తమ్మెలు గలవు. దళ వలయము గొట్టము వలె నున్నది దీని తమ్మెలు మొగ్గలో అల్లుకొని యుండును. కింజల్కములు నాలుగు. రెండు పెద్దవి. రెండు చిన్నవి. అండాశయము లుచ్చము రెండు గదులు గలవు. కీలాగ్రమునకు రెండు తమ్మెలు గలవు.
నూవు మొక్క మీది యాకులన్నియు నొక రీతిని లేవు. పైభాగమందున్నవి నిడివి చౌకపాకారము. సమాచలము. అడుగున నున్నవి అండాకారము, వీని యంచున రంపపు పండ్లున్నవి. మన దేశములో నూవులను ఉష్ణ ప్రదేశములలో శీతాకాలమందును, శీతలప్రదేశములందు వేసవి కాలమందును సేద్యము చేయుదురు. వీనికి మిక్కిలి సారవంతమగు ఒం 329
డ్రుమట్తి నేలయు, విస్తారము నీరును కావలయును. నూవు పంట భూసారమును లాగి వేయును గనుక సాధారణ భూములందు వేయరు. వీనిని ప్రత్యేకముగా నైనను ప్రత్తి మొదలగు వానితో గలిపి యైన పండింతురు. కొన్ని చోట్ల తెల్లని నువ్వులు కూడ కలవు. చెన్న రాజ్యమందు నూవు పంట గోదావరి విశాఖ పట్టణము, సేలము, కోయంబత్తూరు, ఉత్తరార్కాటు జిల్లాలో మాత్రము గలదు. నూవు పైరు చల్లిన మూడు మాసములకే పంటకు వచ్చును.
నువ్వుల నూనెను మనము విస్తారముగా వాడుచున్నాము. నువ్వులనే గానుగాడి నూనె తీయుచున్నారు గాని నూవు పప్పునూనె మంచిది. వేరు శనగ నూనె యంతకంటె చౌకగుటచే దీనిని మంచి నూనెలో కలుపు చున్నారు. సువాసన నూనెలకును నువ్వుల నూనేనె ఉపయోగించు చున్నారు. ఒక వరుస మల్లి పువ్వులను, దానిపైన నువ్వులను, వీనిపైన మల్లిపువ్వులను ఈ రీతిని పేర్చి మూత వేసి ఒక పూట యుంచినచో మల్లి వాసన నువ్వులకు పట్టును. ఈ నువ్వుల నూనెకును మల్లి పువ్వులవాసన యుండును. ఈ రీతినే కొన్ని చోట్ల చేయు చున్నారు.
నువ్వులపైరు వలన మన దేశమునకు లాభము గలుగు చున్నది. ఇంగ్లాండు ప్రాన్సు జర్మని మొదలగు దేశములకు చాల వరకు నెగుమతి చేయుచున్నాము. 330
నువ్వులను బ్రాహ్మణకార్యములందు వాడుదురు.
పెద్దపల్లేరు ఇసుక నేలలో పెరుగును. దీని వేరు నారింజ రంగుగా నుండును ఈ మొక్క ఆరంగుళములు మొదలు రెండడుగు లెత్తు వరకు పెరుగును. ఆకులు అండాకారము, పువ్వులు పచ్చగా నుండును. దీని ఆకులను రొట్తను వేడి నీళ్ళలో నైనను, పాలలోననను వేసి కలియ బెట్టు చున్న యెడల నవి చిక్క బడును, గొల్లలు పెరుగులో నీళ్ళు బోసి గట్టిగా నుండుటకు దీని నుపయోగింతురట.
బగ్గపట్టి మొక్క చెరువు గట్లమీద నొకటి రెండడులు ఎత్తు మొలచును. వర్ష కాలములోను శీతా కాలములోనుల్నీలపు రంగు పువ్వులను బూసి అందముగా అగుపించును. వుప్పులకు సువాసన గలదు.
అడ్డసరపు కుటుంబము.
అడ్డసరముచెట్టు హిందూ డేసమునం దెల్లయెడలను పెరుగు చున్నది. దీనిని తరుచుగా తోటలయందు దొడ్లలోను పెంచుదురు.
ఇది గుబురు చెట్తు సాధారణస్ముగా 4....8 అడుగుల వరకు పెరుగును గాని అప్పుడప్పుడు 20 అడుగుల వరకు కూడ పెరుగును. బెరడు నున్నగాను బూడిదవర్ణస్ముగాను నుండును.