భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 60
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 60) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [స]
తతొ భూరిశ్రవా రాజన సాత్యకిం నవభిః శరైః
అవిధ్యథ భృశసంక్రుథ్ధస తొత్త్రైర ఇవ మహాథ్విపమ
2 కౌరవం సాత్యకిశ చైవ శరైః సంనతపర్వభిః
అవాకిరథ అమేయాత్మా సర్వలొకస్య పశ్యతః
3 తతొ థుయొధనొ రాజా సొథర్యైః పరివారితః
సౌమథత్తిం రణే యత్తః సమన్తాత పర్యవారయత
4 తదైవ పాణ్డవాః సర్వే సాత్యకిం రభసం రణే
పరివార్య సదితాః సంఖ్యే సమన్తాత సుమహౌజసః
5 భీమసేనస తు సంక్రుథ్ధొ గథామ ఉథ్యమ్య భారత
థుర్యొధనముఖాన సర్వాన పుత్రాంస తే పర్యవారయత
6 రదైర అనేకసాహస్రైః కరొధామర్షసమన్వితః
నన్థకస తవ పుత్రస తు భీమసేనం మహాబలమ
వివ్యాధ నిశితైః షడ్భిః కఙ్కపత్రైః శిలాశితైః
7 థుర్యొధనస తు సమరే భీమసేనం మహాబలమ
ఆజఘానొరసి కరుథ్ధొ మార్గణైర నిశితైస తరిభిః
8 తతొ భీమొ మహాబాహుః సవరదం సుమహాబలః
ఆరురొహ రతః శరేష్ఠం విశొకం చేథమ అబ్రవీత
9 ఏతే మహారదాః శూరా ధార్తరాష్ట్రా మహాబలాః
మామ ఏవ భృశసంక్రుథ్ధా హన్తుమ అభ్యుథ్యతా యుధి
10 ఏతాన అథ్య హనిష్యామి పశ్యతస తే న సంశయః
తస్మాన మమాశ్వాన సంగ్రామే యత్తః సంయచ్ఛ సారదే
11 ఏవమ ఉక్త్వా తతః పార్దః పుత్రం థుర్యొధనం తవ
వివ్యాధ థశభిస తీక్ష్ణైః శరైః కనకభూషణైః
నన్థకం చ తరిభిర బాణైః పత్యవిధ్యత సతనాన్తరే
12 తం తు థుర్యొధనః షష్ట్యా విథ్ధ్వా భీమం మహాబలమ
తరిభిర అన్యైః సునిశితైర విశొకం పరత్యవిధ్యత
13 భీమస్య చ రణే రాజన ధనుశ చిఛేథ భాస్వరమ
ముష్టిథేశే శరైస తీక్ష్ణైస తరిభీ రాజా హసన్న ఇవ
14 భీమస తు పరేక్ష్య యన్తారం విశొకం సంయుగే తథా
పీడితం విశిఖైస తీక్ష్ణైస తవ పుత్రేణ ధన్వినా
15 అమృష్యమాణః సంక్రుథ్ధొ ధనుర థివ్యం పరామృశత
పుత్రస్య తే మహారాజ వధార్దం భరతర్షభ
16 సమాథత్త చ సంరబ్ధః కషురప్రం లొమవాహినమ
తేన చిచ్ఛేథ నృపతేర భీమః కార్ముకమ ఉత్తమమ
17 సొ ఽపవిధ్య ధనుశ ఛిన్నం కరొధేన పరజ్వలన్న ఇవ
అన్యత కార్ముకమ ఆథత్త స తవరం వేగవత్తరమ
18 సంధత్త విశిఖం ఘొరం కాలమృత్యుసమప్రభమ
తేనాజఘాన సంక్రుథ్ధొ భీమసేనం సతనాన్తరే
19 స గాఢవిథ్ధొ వయదితః సయన్థనొపస్ద ఆవిశత
స నిషణ్ణొ రదొపస్దే మూర్ఛామ అభిజగామ హ
20 తం థృష్ట్వా వయదితం భీమమ అభిమన్యుపురొగమాః
నామృష్యన్త మహేష్వాసాః పాణ్డవానాం మహారదాః
21 తతస తు తుములాం వృష్టిం శస్త్రాణాం తిగ్మతేజసామ
పాతయామ ఆసుర అవ్యగ్రాః పుత్రస్య తవ మూర్ధని
22 పరతిలభ్య తతః సంజ్ఞాం భీమసేనొ మహాబలః
థుర్యొధనం తరిభిర విథ్ధ్వా పునర వివ్యాధ పఞ్చభిః
23 శల్యం చ పఞ్చవింశత్యా శరైర వివ్యాధ పాణ్డవః
రుక్మపుఙ్ఖైర మహేష్వాసః స విథ్ధొ వయపయాథ రణాత
24 పరత్యుథ్యయుస తతొ భీమం తవ పుత్రాశ చతుర్థశ
సేనాపతిః సుషేణశ చ జలసంధః సులొచనః
25 ఉగ్రొ భీమ రదొ భీమొ భీమ బాహుర అలొలుపః
థుర్ముఖొ థుష్ప్రధర్షశ చ వివిత్సుర వికటః సమః
26 విసృజన్తొ బహూన బాణాన కరొధసంరక్తలొచనాః
భీమసేనమ అభిథ్రుత్య వివ్యధుః సహితా భృశమ
27 పుత్రాంస తు తవ సంప్రేక్ష్య భీమసేనొ మహాబలః
సృక్కిణీ విలిహన వీరః పశుమధ్యే వృకొ యదా
సేనాపతేః కషురప్రేణ శిరశ చిచ్ఛేథ పాణ్డవః
28 జలసంధం వినిర్భిథ్య సొ ఽనయథ యమసాథనమ
సుషేణం చ తతొ హత్వా పరేషయామ ఆస మృత్యవే
29 ఉగ్రస్య స శిరస్త్రాణం శిరశ చన్థ్రొపమం భువి
పాతయామ ఆస భల్లేన కుణ్డలాభ్యాం విభూషితమ
30 భీమ బాహుం చ సప్తత్యా సాశ్వకేతుం స సారదిమ
నినాయ సమరే భీమః పరలొకాయ మారిష
31 భీమం భీమ రదం చొభౌ భీమసేనొ హసన్న ఇవ
భరాతరౌ రభసౌ రాజన్న అనయథ యమసాథనమ
32 తతః సులొచనం భీమః కషురప్రేణ మహామృధే
మిషతాం సర్వసైన్యానామ అనయథ యమసాథనమ
33 పుత్రాస తు తవ తం థృష్ట్వా భీమసేన పరాక్రమమ
శేషా యే ఽనయే ఽభవంస తత్ర తే భీమస్య భయార్థితాః
విప్రథ్రుతా థిశొ రాజన వధ్యమానా మహాత్మనా
34 తతొ ఽబరవీచ ఛాంతనవః సర్వాన ఏవ మహారదాన
ఏష భీమొ రణే కరుథ్ధొ ధార్తరాష్ట్రాన మహారదాన
35 యదా పరాగ్ర్యాన యదా జయేష్ఠాన యదా శూరాంశ చ సంగతాన
నిపాతయత్య ఉగ్రధన్వా తం పరమద్నీత పార్దివాః
36 ఏవమ ఉక్తాస తతః సర్వే ధార్తరాష్ట్రస్య సైనికాః
అభ్యథ్రవన్త సంక్రుథ్ధా భీమసేనం మహాబలమ
37 భగథత్తః పరభిన్నేన కుఞ్జరేణ విశాం పతే
అపతత సహసా తత్ర యత్ర భీమొ వయవస్దితః
38 ఆపతన్న ఏవ చ రణే భీమసేనం శిలాశితైః
అథృశ్యం సమరే చక్రే జీమూత ఇవ భాస్కరమ
39 అభిమన్యుముఖాస తత్ర నామృష్యన్త మహారదాః
భీమస్యాచ్ఛాథనం సంఖ్యే సవబాహుబలమ ఆశ్రితాః
40 త ఏనం శరవర్షేణ సమన్తాత పర్యవారయన
గజం చ శరవృష్ట్యా తం బిభిథుస తే సమన్తతః
41 స శస్త్రవృష్ట్యాభిహతః పరాథ్రవథ థవిగుణం పథమ
పరాగ్జ్యొతిష గజొ రాజన నానా లిఙ్గైః సుతేజనైః
42 సంజాతరుధిరొత్పీడః పరేక్షణీయొ ఽభవథ రణే
గభస్తిభిర ఇవార్కస్య సంస్యూతొ జలథొ మహాన
43 స చొథితొ మథస్రావీ భగథత్తేన వారణః
అభ్యధావత తాన సర్వాన కాలొత్సృష్ట ఇవాన్తకః
థవిగుణం జవమ ఆస్దాయ కమ్పయంశ చరణైర మహీమ
44 తస్య తత సుమహథ రూపం థృష్ట్వా సర్వే మహారదాః
అసహ్యం మన్యమానాస తే నాతిప్రమనసొ ఽభవన
45 తతస తు నృపతిః కరుథ్ధొ భీమసేనం సతనాన్తరే
ఆజఘాన నరవ్యాఘ్ర శరేణ నతపర్వణా
46 సొ ఽతివిథ్ధొ మహేష్వాసస తేన రాజ్ఞా మహారదః
మూర్ఛయాభిపరీతాఙ్గొ ధవజయష్టిమ ఉపాశ్రితః
47 తాంస తు భీతాన సమాలక్ష్య భీమసేనం చ మూర్ఛితమ
ననాథ బలవన నాథం భగథత్తః పరతాపవాన
48 తతొ ఘటొత్కచొ రాజన పరేక్ష్య భీమం తదాగతమ
సంక్రుథ్ధొ రాక్షసొ ఘొరస తత్రైవాన్తరధీయత
49 స కృత్వా థారుణాం మాయాం భీరూణాం భయవర్ధినీమ
అథృశ్యత నిమేషార్ధాథ ఘొరరూపం సమాశ్రితః
50 ఐరావతం సమారుహ్య సవయం మాయామయం కృతమ
తస్య చాన్యే ఽపి థిన నాగా బభూవుర అనుయాయినః
51 అఞ్జనొ వామనశ చైవ మహాపథ్మశ చ సుప్రభః
తరయ ఏతే మహానాగా రాక్షసైః సమధిష్ఠితాః
52 మహాకాయాస తరిధా రాజన పరస్రవన్తొ మథం బహు
తేజొ వీర్యబలొపేతా మహాబలపరాక్రమాః
53 ఘటొత్కచస తు సవం నాగం చొథయామ ఆస తం తతః
స గజం భగథత్తం తు హన్తుకామః పరంతపః
54 తే చాన్యే చొథితా నాగా రాక్షసైస తైర మహాబలైః
పరిపేతుః సుసంరబ్ధాశ చతుర్థంష్ట్రాశ చతుర్థిశమ
భగథత్తస్య తం నాగం విషాణైస తే ఽభయపీడయన
55 సంపీడ్యమానస తైర నాగైర వేథనార్తః శరాతురః
సొ ఽనథత సుమహానాథమ ఇన్థ్రాశనిసమస్వనమ
56 తస్య తం నథతొ నాథం సుఘొరం భీమనిస్వనమ
శరుత్వా భీష్మొ ఽబరవీథ థరొణం రాజానం చ సుయొధనమ
57 ఏష యుధ్యతి సంగ్రామే హైడిమ్బేన థురాత్మనా
భగథత్తొ మహేష్వాసః కృచ్ఛ్రేణ పరివర్తతే
58 రాక్షసశ చ మహామాయః స చ రాజాతికొపనః
తౌ సమేతౌ మహావీర్యౌ కాలమృత్యుసమావ ఉభౌ
59 శరూయతే హయ ఏష హృష్టానాం పాణ్డవానాం మహాస్వనః
హస్తినశ చైవ సుమహాన భీతస్య రువతొ ధవనిః
60 తత్ర గచ్ఛామ భథ్రం వొ రాజానం పరిరక్షితుమ
అరక్ష్యమాణః సమరే కషిప్రం పరాణాన విమొక్ష్యతే
61 తే తవరధ్వం మహావీర్యాః కిం చిరేణ పరయామహే
మహాన హి వర్తతే రౌథ్రః సంగ్రామొ లొమహర్షణః
62 భక్తశ చ కులపుత్రశ చ శూరశ చ పృతనా పతిః
యుక్తం తస్య పరిత్రాణం కర్తుమ అస్మాభిర అచ్యుతాః
63 భీష్మస్య తథ వచః శరుత్వా భారథ్వాజపురొగమాః
సహితాః సర్వరాజానొ భగథత్త పరీప్సయా
ఉత్తమం జవమ ఆస్దాయ పరయయుర యత్ర సొ ఽభవత
64 తాన పరయాతాన సమాలొక్య యుధిష్ఠిరపురొగమాః
పాఞ్చాలాః పాణ్డవైః సార్ధం రాక్షసేన్థ్రః పరతాపవాన
65 తాన్య అనీకాన్య అదాలొక్య రాక్షసేన్థ్రః పరతాపవాన
ననాథ సుమహానాథం విస్ఫొటమ అశనేర ఇవ
66 తస్య తం నినథం శరుత్వా థృష్ట్వా నాగాంశ చ యుధ్యతః
భీష్మః శాంతనవొ భూయొ భారథ్వాజమ అభాషత
67 న రొచతే మే సంగ్రామొ హైడిమ్బేన థురాత్మనా
బలవీర్యసమావిష్టః స సహాయశ చ సాంప్రతమ
68 నైష శక్యొ యుధా జేతుమ అపి వజ్రభృతా సవయమ
లబ్ధలక్ష్యః పరహారీ చ వయం చ శరాన్తవాహనాః
పాఞ్చాలైః పాణ్డవేయైశ చ థివసం కషతవిక్షతాః
69 తన న మే రొచతే యుథ్ధం పాణ్డవైర జితకాశిభిః
ఘుష్యతామ అవహారొ ఽథయ శవొ యొత్స్యామః పరైః సహ
70 పితామహవచః శరుత్వా తదా చక్రుః సమ కౌరవాః
ఉపాయేనాపయానం తే ఘటొత్కచ భయార్థితాః
71 కౌరవేషు నివృత్తేషు పాణ్డవా జితకాశినః
సింహనాథమ అకుర్వన్త శఙ్ఖవేణుస్వనైః సహ
72 ఏవం తథ అభవథ యుథ్ధం థివసం భరతర్షభ
పాణ్డవానాం కురూణాం చ పురస్కృత్య ఘటొత్కచమ
73 కౌరవాస తు తతొ రాజన పరయయుః శిబిరం సవకమ
వరీడమానా నిశాకాలే పాణ్డవేయైః పరాజితాః
74 శరవిక్షత గాత్రాశ చ పాణ్డుపుత్రా మహారదాః
యుథ్ధే సుమనసొ భూత్వా శిబిరాయైవ జగ్మిరే
75 పురస్కృత్య మహారాజ భీమసేన ఘటొత్కచౌ
పూజయన్తస తథాన్యొన్యం ముథా పరమయా యుతాః
76 నథన్తొ వివిధాన నాథాంస తూర్యస్వనవిమిశ్రితాన
సింహనాథాంశ చ కుర్వాణా విమిశ్రాఞ శఙ్ఖనిస్వనైః
77 వినథన్తొ మహాత్మానః కమ్పయన్తశ చ మేథినీమ
ఘట్టయన్తశ చ మర్మాణి తవ పుత్రస్య మారిష
పరయాతాః శిబిరాయైవ నిశాకాలే పరంతపాః
78 థుర్యొధనస తు నృపతిర థీనొ భరాతృవధేన చ
ముహూర్తం చిన్తయామ ఆస బాష్పశొకసమాకులః
79 తతః కృత్వా విధిం సర్వం శిబిరస్య యదావిధి
పరథధ్యౌ శొకసంతప్తొ భరాతృవ్యసనకర్శితః