భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 41
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 41) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 సంజయ ఉవాచ
తతొ ధనంజయం థృష్ట్వా బాణగాణ్డీవధారిణమ
పునర ఏవ మహానాథం వయసృజన్త మహారదాః
2 పాణ్డవాః సొమకాశ చైవ యే చైషామ అనుయాయినః
థధ్ముశ చ ముథితాః శఙ్ఖాన వీరాః సాగరసంభవాన
3 తతొ భేర్యశ చ పేశ్యశ చ కరకచా గొవిషాణికాః
సహసైవాభ్యహన్యన్త తతః శబ్థొ మహాన అభూత
4 అద థేవాః సగన్ధర్వాః పితరశ చ జనేశ్వర
సిథ్ధచారణసంఘాశ చ సమీయుస తే థిథృక్షయా
5 ఋషయశ చ మహాభాగాః పురస్కృత్య శతక్రతుమ
సమీయుస తత్ర సహితా థరష్టుం తథ వైశసం మహత
6 తతొ యుధిష్ఠిరొ థృష్ట్వా యుథ్ధాయ సుసముథ్యతే
తే సేనే సాగరప్రఖ్యే ముహుః పరచలితే నృప
7 విముచ్య కవచం వీరొ నిక్షిప్య చ వరాయుధమ
అవరుహ్య రదాత తూర్ణం పథ్భ్యామ ఏవ కృతాఞ్జలిః
8 పితామహమ అభిప్రేక్ష్య ధర్మరాజొ యుధిష్ఠిరః
వాగ్యతః పరయయౌ యేన పరాఙ్ముఖొ రిపువాహినీమ
9 తం పరయాన్తమ అభిప్రేక్ష్య కున్తీపుత్రొ ధనంజయః
అవతీర్య రదాత తూర్ణం భరాతృభిః సహితొ ఽనవయాత
10 వాసుథేవశ చ భగవాన పృష్ఠతొ ఽనుజగామ హ
యదాముఖ్యాశ చ రాజానస తమ అన్వాజగ్ముర ఉత్సుకాః
11 అర్జున ఉవాచ
కిం తే వయవసితం రాజన యథ అస్మాన అపహాయ వై
పథ్భ్యామ ఏవ పరయాతొ ఽసి పరాఙ్ముఖొ రిపువాహినీమ
12 భీమసేన ఉవాచ
కవ గమిష్యసి రాజేన్థ్ర నిక్షిప్తకవచాయుధః
థంశితేష్వ అరిసైన్యేషు భరాతౄన ఉత్సృజ్య పార్దివ
13 నకుల ఉవాచ
ఏవంగతే తవయి జయేష్ఠే మమ భరాతరి భారత
భీర మే థునొతి హృథయం బరూహి గన్తా భవాన కవ ను
14 సహథేవ ఉవాచ
అస్మిన రణసమూహే వై వర్తమానే మహాభయే
యొథ్ధవ్యే కవ ను గన్తాసి శత్రూన అభిముఖొ నృప
15 సంజయ ఉవాచ
ఏవమ ఆభాష్యమాణొ ఽపి భరాతృభిః కురునన్థన
నొవాచ వాగ్యతః కిం చిథ గచ్ఛత్య ఏవ యుధిష్ఠిరః
16 తాన ఉవాచ మహాప్రాజ్ఞొ వాసుథేవొ మహామనాః
అభిప్రాయొ ఽసయ విజ్ఞాతొ మయేతి పరహసన్న ఇవ
17 ఏష భీష్మం తదా థరొణం గౌతమం శల్యమ ఏవ చ
అనుమాన్య గురూన సర్వాన యొత్స్యతే పార్దివొ ఽరిభిః
18 శరూయతే హి పురాకల్పే గురూన అననుమాన్య యః
యుధ్యతే స భవేథ వయక్తమ అపధ్యాతొ మహత్తరైః
19 అనుమాన్య యదాశాస్త్రం యస తు యుధ్యేన మహత్తరైః
ధరువస తస్య జయొ యుథ్ధే భవేథ ఇతి మతిర మమ
20 ఏవం బరువతి కృష్ణే తు ధార్తరాష్ట్రచమూం పరతి
హాహాకారొ మహాన ఆసీన నిఃశబ్థాస తవ అపరే ఽభవన
21 థృష్ట్వా యుధిష్ఠిరం థూరాథ ధార్తరాష్ట్రస్య సైనికాః
మిదః సంకదయాం చక్రుర నేశొ ఽసతి కులపాంసనః
22 వయక్తం భీత ఇవాభ్యేతి రాజాసౌ భీష్మమ అన్తికాత
యుధిష్ఠిరః ససొథర్యః శరణార్దం పరయాచకః
23 ధనంజయే కదం నాదే పాణ్డవే చ వృకొథరే
నకులే సహథేవే చ భీతొ ఽభయేతి చ పాణ్డవః
24 న నూనం కషత్రియకులే జాతః సంప్రదితే భువి
యదాస్య హృథయం భీతమ అల్పసత్త్వస్య సంయుగే
25 తతస తే కషత్రియాః సర్వే పరశంసన్తి సమ కౌరవాన
హృష్టాః సుమనసొ భూత్వా చైలాని థుధువుః పృదక
26 వయనిన్థన్త తతః సర్వే యొధాస తత్ర విశాం పతే
యుధిష్ఠిరం ససొథర్యం సహితం కేశవేన హ
27 తతస తత కౌరవం సైన్యం ధిక్కృత్వా తు యుధిష్ఠిరమ
నిఃశబ్థమ అభవత తూర్ణం పునర ఏవ విశాం పతే
28 కిం ను వక్ష్యతి రాజాసౌ కిం భీష్మః పరతివక్ష్యతి
కిం భీమః సమరశ్లాఘీ కిం ను కృష్ణార్జునావ ఇతి
29 వివక్షితం కిమ అస్యేతి సంశయః సుమహాన అభూత
ఉభయొః సేనయొ రాజన యుధిష్ఠిరకృతే తథా
30 స విగాహ్య చమూం శత్రొః శరశక్తిసమాకులామ
భీష్మమ ఏవాభ్యయాత తూర్ణం భరాతృభిః పరివారితః
31 తమ ఉవాచ తతః పాథౌ కరాభ్యాం పీడ్య పాణ్డవః
భీష్మం శాంతనవం రాజా యుథ్ధాయ సముపస్దితమ
32 యుధిష్ఠిర ఉవాచ
ఆమన్త్రయే తవాం థుర్ధర్ష యొత్స్యే తాత తవయా సహ
అనుజానీహి మాం తాత ఆశిషశ చ పరయొజయ
33 భీష్మ ఉవాచ
యథ్య ఏవం నాభిగచ్ఛేదా యుధి మాం పృదివీపతే
శపేయం తవాం మహారాజ పరాభావాయ భారత
34 పరీతొ ఽసమి పుత్ర యుధ్యస్వ జయమ ఆప్నుహి పాణ్డవ
యత తే ఽభిలషితం చాన్యత తథ అవాప్నుహి సంయుగే
35 వరియతాం చ వరః పార్ద కిమ అస్మత్తొ ఽభికాఙ్క్షసి
ఏవం గతే మహారాజ న తవాస్తి పరాజయః
36 అర్దస్య పురుషొ థాసొ థాసస తవ అర్దొ న కస్య చిత
ఇతి సత్యం మహారాజ బథ్ధొ ఽసమ్య అర్దేన కౌరవైః
37 అతస తవాం కలీబవథ వాక్యం బరవీమి కురునన్థన
హృతొ ఽసమ్య అర్దేన కౌరవ్య యుథ్ధాథ అన్యత కిమ ఇచ్ఛసి
38 యుధిష్ఠిర ఉవాచ
మన్త్రయస్వ మహాప్రాజ్ఞ హితైషీ మమ నిత్యశః
యుధ్యస్వ కౌరవస్యార్దే మమైష సతతం వరః
39 భీష్మ ఉవాచ
రాజన కిమ అత్ర సాహ్యం తే కరొమి కురునన్థన
కామం యొత్స్యే పరస్యార్దే బరూహి యత తే వివక్షితమ
40 యుధిష్ఠిర ఉవాచ
కదం జయేయం సంగ్రామే భవన్తమ అపరాజితమ
ఏతన మే మన్త్రయ హితం యథి శరేయః పరపశ్యసి
41 భీష్మ ఉవాచ
న తం పశ్యామి కౌన్తేయ యొ మాం యుధ్యన్తమ ఆహవే
విజయేత పుమాన కశ చిథ అపి సాక్షాచ ఛతక్రతుః
42 యుధిష్ఠిర ఉవాచ
హన్త పృచ్ఛామి తస్మాత తవాం పితామహ నమొ ఽసతు తే
జయొపాయం బరవీహి తవమ ఆత్మనః సమరే పరైః
43 భీష్మ ఉవాచ
న శత్రుం తాత పశ్యామి సమరే యొ జయేత మామ
న తావన మృత్యుకాలొ మే పునరాగమనం కురు
44 సంజయ ఉవాచ
తతొ యుధిష్ఠిరొ వాక్యం భీష్మస్య కురునన్థన
శిరసా పరతిజగ్రాహ భూయస తమ అభివాథ్య చ
45 పరాయాత పునర మహాబాహుర ఆచార్యస్య రదం పరతి
పశ్యతాం సర్వసైన్యానాం మధ్యేన భరాతృభిః సహ
46 స థరొణమ అభివాథ్యాద కృత్వా చైవ పరథక్షిణమ
ఉవాచ వాచా థుర్ధర్షమ ఆత్మనిఃశ్రేయసం వచః
47 ఆమన్త్రయే తవాం భగవన యొత్స్యే విగతకల్మషః
జయేయం చ రిపూన సర్వాన అనుజ్ఞాతస తవయా థవిజ
48 థరొణ ఉవాచ
యథి మాం నాభిగచ్ఛేదా యుథ్ధాయ కృతనిశ్చయః
శపేయం తవాం మహారాజ పరాభావాయ సర్వశః
49 తథ యుధిష్ఠిర తుష్టొ ఽసమి పూజితశ చ తవయానఘ
అనుజానామి యుధ్యస్వ విజయం సమవాప్నుహి
50 కరవాణి చ తే కామం బరూహి యత తే ఽభికాఙ్క్షితమ
ఏవం గతే మహారాజ యుథ్ధాథ అన్యత కిమ ఇచ్ఛసి
51 అర్దస్య పురుషొ థాసొ థాసస తవ అర్దొ న కస్య చిత
ఇతి సత్యం మహారాజ బథ్ధొ ఽసమ్య అర్దేన కౌరవైః
52 అతస తవాం కలీబవథ బరూమొ యుథ్ధాథ అన్యత కిమ ఇచ్ఛసి
యొత్స్యామి కౌరవస్యార్దే తవాశాస్యొ జయొ మయా
53 యుధిష్ఠిర ఉవాచ
జయమ ఆశాస్స్వ మే బరహ్మన మన్త్రయస్వ చ మథ్ధితమ
యుధ్యస్వ కౌరవస్యార్దే వర ఏష వృతొ మయా
54 థరొణ ఉవాచ
ధరువస తే విజయొ రాజన యస్య మన్త్రీ హరిస తవ
అహం చ తవాభిజానామి రణే శత్రూన విజేష్యసి
55 యతొ ధర్మస తతః కృష్ణొ యతః కృష్ణస తతొ జయః
యుధ్యస్వ గచ్ఛ కౌన్తేయ పృచ్ఛ మాం కిం బరవీమి తే
56 యుధిష్ఠిర ఉవాచ
పృచ్ఛామి తవాం థవిజశ్రేష్ఠ శృణు మే యథ వివక్షితమ
కదం జయేయం సంగ్రామే భవన్తమ అపరాజితమ
57 థరొణ ఉవాచ
న తే ఽసతి విజయస తావథ యావథ యుధ్యామ్య అహం రణే
మమాశు నిధనే రాజన యతస్వ సహ సొథరైః
58 యుధిష్ఠిర ఉవాచ
హన్త తస్మాన మహాబాహొ వధొపాయం వథాత్మనః
ఆచార్య పరణిపత్యైష పృచ్ఛామి తవాం నమొ ఽసతు తే
59 థరొణ ఉవాచ
న శత్రుం తాత పశ్యామి యొ మాం హన్యాథ రణే సదితమ
యుధ్యమానం సుసంరబ్ధం శరవర్షౌఘవర్షిణమ
60 ఋతే పరాయగతం రాజన నయస్తశస్త్రమ అచేతనమ
హన్యాన మాం యుధి యొధానాం సత్యమ ఏతథ బరవీమి తే
61 శస్త్రం చాహం రణే జహ్యాం శరుత్వా సుమహథ అప్రియమ
శరథ్ధేయవాక్యాత పురుషాథ ఏతత సత్యం బరవీమి తే
62 సంజయ ఉవాచ
ఏతచ ఛరుత్వా మహారాజ భారథ్వాజస్య ధీమతః
అనుమాన్య తమ ఆచార్యం పరాయాచ ఛారథ్వతం పరతి
63 సొ ఽభివాథ్య కృపం రాజా కృత్వా చాపి పరథక్షిణమ
ఉవాచ థుర్ధర్షతమం వాక్యం వాక్యవిశారథః
64 అనుమానయే తవాం యొత్స్యామి గురొ విగతకల్మషః
జయేయం చ రిపూన సర్వాన అనుజ్ఞాతస తవయానఘ
65 కృప ఉవాచ
యథి మాం నాభిగచ్ఛేదా యుథ్ధాయ కృతనిశ్చయః
శపేయం తవాం మహారాజ పరాభావాయ సర్వశః
66 అర్దస్య పురుషొ థాసొ థాసస తవ అర్దొ న కస్య చిత
ఇతి సత్యం మహారాజ బథ్ధొ ఽసమ్య అర్దేన కౌరవైః
67 తేషామ అర్దే మహారాజ యొథ్ధవ్యమ ఇతి మే మతిః
అతస తవాం కలీబవథ బరూమి యుథ్ధాథ అన్యత కిమ ఇచ్ఛసి
68 యుధిష్ఠిర ఉవాచ
హన్త పృచ్ఛామి తే తస్మాథ ఆచార్య శృణు మే వచః
69 సంజయ ఉవాచ
ఇత్య ఉక్త్వా వయదితొ రాజా నొవాచ గతచేతనః
తం గౌతమః పరత్యువాచ విజ్ఞాయాస్య వివక్షితమ
అవధ్యొ ఽహం మహీపాల యుధ్యస్వ జయమ ఆప్నుహి
70 పరీతస తవ అభిగమేనాహం జయం తవ నరాధిప
ఆశాసిష్యే సథొత్దాయ సత్యమ ఏతథ బరవీమి తే
71 ఏతచ ఛరుత్వా మహారాజ గౌతమస్య వచస తథా
అనుమాన్య కృపం రాజా పరయయౌ యేన మథ్రరాట
72 స శల్యమ అభివాథ్యాద కృత్వా చాభిప్రథక్షిణమ
ఉవాచ రాజా థుర్ధర్షమ ఆత్మనిఃశ్రేయసం వచః
73 అనుమానయే తవాం యొత్స్యామి గురొ విగతకల్మషః
జయేయం చ మహారాజ అనుజ్ఞాతస తవయా రిపూన
74 శల్య ఉవాచ
యథి మాం నాభిగచ్ఛేదా యుథ్ధాయ కృతనిశ్చయః
శపేయం తవాం మహారాజ పరాభావాయ వై రణే
75 తుష్టొ ఽసమి పూజితశ చాస్మి యత కాఙ్క్షసి తథ అస్తు తే
అనుజానామి చైవ తవాం యుధ్యస్వ జయమ ఆప్నుహి
76 బరూహి చైవ పరం వీర కేనార్దః కిం థథామి తే
ఏవం గతే మహారాజ యుథ్ధాథ అన్యత కిమ ఇచ్ఛసి
77 అర్దస్య పురుషొ థాసొ థాసస తవ అర్దొ న కస్య చిత
ఇతి సత్యం మహారాజ బథ్ధొ ఽసమ్య అర్దేన కౌరవైః
78 కరిష్యామి హి తే కామం భాగినేయ యదేప్సితమ
బరవీమ్య అతః కలీబవత తవాం యుథ్ధాథ అన్యత కిమ ఇచ్ఛసి
79 యుధిష్ఠిర ఉవాచ
మన్త్రయస్వ మహారాజ నిత్యం మథ్ధితమ ఉత్తమమ
కామం యుధ్య పరస్యార్దే వరమ ఏతథ వృణొమ్య అహమ
80 శల్య ఉవాచ
బరూహి కిమ అత్ర సాహ్యం తే కరొమి నృపసత్తమ
కామం యొత్స్యే పరస్యార్దే వృతొ ఽసమ్య అర్దేన కౌరవైః
81 యుధిష్ఠిర ఉవాచ
స ఏవ మే వరః సత్య ఉథ్యొగే యస తవయా కృతః
సూతపుత్రస్య సంగ్రామే కార్యస తేజొవధస తవయా
82 శల్య ఉవాచ
సంపత్స్యత్య ఏష తే కామః కున్తీపుత్ర యదేప్సితః
గచ్ఛ యుధ్యస్వ విస్రబ్ధం పరతిజానే జయం తవ
83 సంజయ ఉవాచ
అనుమాన్యాద కౌన్తేయొ మాతులం మథ్రకేశ్వరమ
నిర్జగామ మహాసైన్యాథ భరాతృభిః పరివారితః
84 వాసుథేవస తు రాధేయమ ఆహవే ఽభిజగామ వై
తత ఏనమ ఉవాచేథం పాణ్డవార్దే గథాగ్రజః
85 శరుతం మే కర్ణ భీష్మస్య థవేషాత కిల న యొత్స్యసి
అస్మాన వరయ రాధేయ యావథ భీష్మొ న హన్యతే
86 హతే తు భీష్మే రాధేయ పునర ఏష్యసి సంయుగే
ధార్తరాష్ట్రస్య సాహాయ్యం యథి పశ్యసి చేత సమమ
87 కర్ణ ఉవాచ
న విప్రియం కరిష్యామి ధార్తరాష్ట్రస్య కేశవ
తయక్తప్రాణం హి మాం విథ్ధి థుర్యొధనహితైషిణమ
88 సంజయ ఉవాచ
తచ ఛరుత్వా వచనం కృష్ణః సంన్యవర్తత భారత
యుధిష్ఠిరపురొగైశ చ పాణ్డవైః సహ సంగతః
89 అద సైన్యస్య మధ్యే తు పరాక్రొశత పాణ్డవాగ్రజః
యొ ఽసమాన వృణొతి తథ అహం వరయే సాహ్యకారణాత
90 అద తాన సమభిప్రేక్ష్య యుయుత్సుర ఇథమ అబ్రవీత
పరీతాత్మా ధర్మరాజానం కున్తీపుత్రం యుధిష్ఠిరమ
91 అహం యొత్స్యామి మిషతః సంయుగే ధార్తరాష్ట్రజాన
యుష్మథ అర్దే మహారాజ యథి మాం వృణుషే ఽనఘ
92 యుధిష్ఠిర ఉవాచ
ఏహ్య ఏహి సర్వే యొత్స్యామస తవ భరాతౄన అపణ్డితాన
యుయుత్సొ వాసుథేవశ చ వయం చ బరూమ సర్వశః
93 వృణొమి తవాం మహాబాహొ యుధ్యస్వ మమ కారణాత
తవయి పిణ్డశ చ తన్తుశ చ ధృతరాష్ట్రస్య థృశ్యతే
94 భజస్వాస్మాన రాజపుత్ర భజమానాన మహాథ్యుతే
న భవిష్యతి థుర్బుథ్ధిర ధార్తరాష్ట్రొ ఽతయమర్షణః
95 సంజయ ఉవాచ
తతొ యుయుత్సుః కౌరవ్యః పరిత్యజ్య సుతాంస తవ
జగామ పాణ్డుపుత్రాణాం సేనాం విశ్రావ్య థున్థుభిమ
96 తతొ యుధిష్ఠిరొ రాజా సంప్రహృష్టః సహానుజైః
జగ్రాహ కవచం భూయొ థీప్తిమత కనకొజ్జ్వలమ
97 పరత్యపథ్యన్త తే సర్వే రదాన సవాన పురుషర్షభాః
తతొ వయూహం యదాపూర్వం పరత్యవ్యూహన్త తే పునః
98 అవాథయన థున్థుభీంశ చ శతశశ చైవ పుష్కరాన
సింహనాథాంశ చ వివిధాన వినేథుః పురుషర్షభాః
99 రదస్దాన పురుషవ్యాఘ్రాన పాణ్డవాన పరేక్ష్య పార్దివాః
ధృష్టథ్యుమ్నాథయః సర్వే పునర జహృషిరే ముథా
100 గౌరవం పాణ్డుపుత్రాణాం మాన్యాన మానయతాం చ తాన
థృష్ట్వా మహీక్షితస తత్ర పూజయాం చక్రిరే భృశమ
101 సౌహృథం చ కృపాం చైవ పరాప్తకాలం మహాత్మనామ
థయాం చ జఞాతిషు పరాం కదయాం చక్రిరే నృపాః
102 సాధు సాధ్వ ఇతి సర్వత్ర నిశ్చేరుః సతుతిసంహితాః
వాచః పుణ్యాః కీర్తిమతాం మనొహృథయహర్షిణీః
103 మలేచ్ఛాశ చార్యాశ చ యే తత్ర థథృశుః శుశ్రువుస తథా
వృత్తం తత పాణ్డుపుత్రాణాం రురుథుస తే సగథ్గథాః
104 తతొ జఘ్నుర మహాభేరీః శతశశ చైవ పుష్కరాన
శఙ్ఖాంశ చ గొక్షీరనిభాన థధ్ముర హృష్టా మనస్వినః