పీఠిక
మాధవశతకమును వ్రాసినది అల్లంరాజు రంగశాయికవి. ఈయన బహుగ్రంథనిర్మాతయు సుప్రసిద్ధకవియునగు అల్లంరాజు సుబ్రహ్మణ్యకవివర్యుని కుమారుఁడు. ఉభయభాషాకవి. అవధానవిధాననిపుణుఁడు. ఈకవి వ్రాసినయాంధ్రీకరణమగు చంపూరామాయణమువలన నీయన ఆరామద్రావిడబ్రాహ్మణుఁడనియుఁ బీఠికాపురసమీపస్థమగు చేబ్రోలు నివాసి యనియుఁ దెలియుచున్నది.
మాధవశతకము నీకవి ప్రౌఢవయస్సునందు రచించెను. రచనకాలము శాలివాహనశకాబ్దములు 1837 అనుటచే శతక మిప్పటికిఁ బదిసంవత్సరముల క్రిందటఁ బూర్తిచేయఁబడినటుల స్పష్టమగుచున్నది. ఈశతకము పీఠికాపురవాస్తవ్యుఁడగు కుంతీమాధవస్వామి కంకితముగా రచింపఁబడినటులఁ దొలిపద్యమువలనఁ దెలియనగును. ఈశతకమునందు శ్రీకృష్ణలీలలు విపులముగా నభివర్ణింపఁబడినవి. శతకకర్త జీవత్కవియు విమర్శనిపుణుఁడును నవయుగమున నున్నవాఁడును నగుటచే నీశతకము నాగరకులకు రుచించునటుల భావసమన్వితముగ వ్రాసెను.
తొలుత నీశతకము కీ॥శే॥ చెలికాని లచ్చారావుగారి శతకసంపుటములందు ముద్రితమయ్యెను. పిదప మేము ప్రకటింపఁబోవు భక్తిరసశతకముల సంపుటములలోఁ బ్రచురించుటకు అనుజ్ఞ నొసంగి మాయుద్యమమునకుఁ దోడ్పడిన శ్రీ అల్లమురాజురంగశాయికవిగారియెడలఁ గృతజ్ఞులమగుచున్నారము,
మాధవశతకము
మ.
శ్రీపీఠాపురమందు భక్తులను రక్షింపం దలంపూని త
1
శా.
క్రూరుల్ చేసెడి దుష్టకృత్యములఁ బోఁగొట్టంగ శిష్టావళుల్
2
మ.
తొలి ధర్మజ్ఞులు పాండునందనులకున్ దుర్యోధనుం డెన్నికొం
3
మ.
మినుకుల్ వే యిఁకనేల కూళయు నజామీళుండు నారాయణా
4
మ.
దురితాత్ముం డగుకైటభుం డనెడుదైత్యుం డెల్లలోకంబులం
5
మ.
అల రాధానలినాయతాక్షిపయి నత్యంతానురక్తుండవై
6
మ.
కపటస్వాంతముతోడఁ బూతన విషాక్రాంతస్తనద్వంద్వయై
క్కపరిన్ బీల్చి వధించినాఁడవు జగత్కళ్యాణదా మాధవా.
7
మ.
పటుకేయూరపరిష్కృతంబయిన నీబాహాచతుష్కంబు ది
8
మ.
యమునాతోయములందు గోపికలతో నానంద మొప్పన్ విహా
9
శా.
శూరుండౌ నరకాసురుండు జగముల్ క్షోభింపఁగా జేసి చె
10
శా.
నీతోడన్ సహకారులై నిరతమున్ నీసత్కృపాపాత్రులై
జాతంబుల్ ఘనగీతముల్ విని యతిశ్రావ్యంబులై యుంట సం
11
శా.
రాసక్రీడ లొనర్ప గోపక వధూరాజ్యంతరస్థుండవై
12
శా.
నీసందర్శన మాచరించిననరుండే మోక్షముం బొందెడున్
13
శా.
నిన్నున్ జూడని కన్ను లేల యెపుడున్ నీస్తోత్రమున్ జేయలే
14
శా.
నీయాలింగనసౌఖ్యముం బొరయ నెంతేఁ గోరుచున్నట్టి స
డై యుద్వాహము బొంది రట్టిచరితం బాలించు మర్త్యాళికిన్
15
శా.
నీనామంబు స్మరించెనేని దురితానీకంబు నిర్మూలకం
16
మ.
తొలి సాధుండు గజేంద్రుఁ డమ్మొసలిచే దుర్వారబాధాప్తివి
17
శా.
సోమాదిత్యులు మీకు నేత్రయుగ మౌచున్ జీఁకటిం గొట్టి యు
18
మ.
అల బాణాసురుఁ డాజిరంగమున డాయ న్వచ్చినన్ వాని దో
ర్బలదర్పంబు నణంచి తద్భుజసహస్రంబుం బడంగొట్టి ము
19
మ.
మురదైత్యేంద్రుని సంహరించి మధుఁడన్ పూర్వామరాధ్యక్షునిన్
20
మ.
అతిదారిద్ర్యము నొంది విప్రుఁడు కుచేలాఖ్యుండు నీబాల్యమి
21
శా.
నీకున్ వాహనమై ప్రపత్తి గనుచున్ నిన్ను న్భుజాగ్రంబునన్
22
శా.
భూనేతల్ ఘనగర్వయుక్తు లగుచున్ బోషింపకున్నా రిఁక
23
శా.
నీ వావిష్ణుఁడ వంచుఁ దా నెఱుఁగమిన్ నీరేజగర్భుం డొగిన్
24
శా.
ధీచాంచల్యము దేవదానవుల కొందింపన్ జగన్మోహనం
25
మ.
ప్రకటంబై తగుమల్లయుద్ధ మరుదారన్ జేసి చాణూరము
26
మ.
వికృతాకారిణి నాత్రివక్రను దయ న్వీక్షించి నీ వప్సరో
27
మ.
కొలువై తుంబురునారదాదులగు భక్తుల్ వల్లకీగాన ము
28
శా.
నీచారిత్రములం బఠింప శుభముల్ నెక్కొంచునుండున్ సదా
29
శా.
నీవక్షస్థలమందు బాలరవికాంతిం గేరఁగాఁజాలుచున్
30
శా.
నీకంఠస్థలియందు వ్రేలుచు సుధీనిర్వర్ణ్యసౌరభ్యలీ
31
శా.
ఆదుర్యోధనముఖ్యదుర్జనుల కత్యాశ్చర్యభీతిప్రదం
32
శా.
నీహస్తంబున నున్నశార్ఙ్గధనువున్ నిత్యంబు ధ్యానించినన్
33
శా.
నీచక్రంబును సన్నుతించినను వానిం జెందరా వాపదల్
34
శా.
నీపాదార్చన మెన్నిజన్మముల కేనిన్ జేయ నా కబ్బునే
35
మ.
నినుఁ గన్నట్టిది యైనదేవకి పురంద్రీరత్న మైయొప్పున
36
మ.
వసుదేవుండు తపోవిశేషములు పూర్వంబందుఁ జేయంగ సం
37
మ.
తనదుగ్ధంబుల నిచ్చి పెంచిన యశోదాదేవి పుణ్యాళి యిం
38
మ.
అల నందుండు నిజాత్మజుం డవని నీకత్యంతముం బ్రేమ జొ
39
శా.
పాకారాతి దురాగ్రహంబున శిలావర్షం బహోరాత్రముల్
40
మ.
పరకాంతాపరవిత్తనిస్పృహుఁడనై స్వామీ భవద్ధ్యానత
41
మ.
అల సాళ్వక్షితినేత సౌంభకవిమానారూఢుఁడై కిన్కచేఁ
42
మ.
అనివార్యుం డగునట్టి కాలయవనుం డన్వాఁడు యుద్ధంబొన
43
మ.
నినుఁ బూజింపఁగ ధర్మనందనుఁడు యత్నింపన్ దదుద్దేశము
44
శా.
కాళిందీహ్రదమందుఁ గాళియమహాకాళోదరుం డంబువుల్
45
మ.
సమరాజేయపరాక్రముండగు జరాసంధుడు నీతోడ యు
46
శా.
శ్రీరంగంబున రంగనాయకుఁడవై చెల్వొంది భద్రాద్రిలో
47
శా.
నీకు న్మ్రొక్కెద నీదుసేవకులతో నెయ్యంబుఁ గావించెదన్
48
శా.
నీవే విద్యల కెల్లఁ దానకమవై నెక్కొంచు సాందీపభూ
49
శా.
ఆపత్కాలమునందు నీస్మరణ మత్యంతంబుఁ గావించినన్
50
శా.
చోరుండై తగుసోమకుండు ద్రుహిణశ్రుత్యుత్కరంబెల్లఁ బెం
పార న్మ్రుచ్చిలి వార్ధి డాఁగఁ గని నీ వవ్వేళ మత్స్యంబవై
51
మ.
అమృతంబు న్భుజియింప దేవదనుజుల్ యత్నించి మంథాద్రిఁ గ
52
మ.
అవని న్జాపను జుట్టినట్లుఁగ హిరణ్యాక్షుండు చుట్టంగ నీ
53
మ.
అవిభేద్యాశయుఁ డాహిరణ్యకశిపుఁ డత్యుగ్రకోపంబుతో
54
మ.
బలిదైత్యాగ్రణి వంచనంబు నొనరింప న్వామనాంగుండ వై
55
మ.
జమదగ్న్యాత్మభవుండవై సకలరాజన్యాళియు న్నీదు క్రో
56
మ.
శమదాంత్యాదులఁ బూని పంక్తిరథ కౌసల్యాతనూజుండవై
57
మ.
యదువంశంబు ముదంబు నొంద బలరామాఖ్యుండవై రేవతీ
58
మ.
పరమానందము భక్తకోటికి నిడ న్బౌద్ధస్వరూపుండవై
59
మ.
కలికి స్వాకృతిఁ దాల్చి దుష్టజనసంఘధ్వంసముం జేయ ని
60
శా.
ఈవే తండ్రివి తల్లి వీవె చెలి వీవే ప్రాణమిత్రుండవున్
61
శా.
నీమందస్మిత మాసుధాంశుకిరణానీకస్ఫురచ్చంద్రికా
62
శా.
నీనేత్రంబులశోభ యెవ్వనికి వర్ణింపం దరంబౌనె ల
క్ష్మీనారీమణికి న్నివాసమగుచుం జెల్వొంది త్రైలోక్యర
63
శా.
నీదేహంబును గన్నులారఁ గనిన న్నీలాభ్రసంకాశమై
64
శా.
కామక్రోధముల న్జయించి మదిలో గర్వంబు వర్జించి ని
65
శా.
నీశంఖంబు సుదర్శనంబు మొదలౌ నీదివ్యచిహ్నంబు లెం
66
శా.
పాశంబు న్ధరియించి కాలుఁడు నను న్బాధింప నూహించుచో
లేశంబైన నిను న్దలంపఁగలనో లేనో యటం చిప్పుడే
67
శా.
తర్కవ్యాకరణాదిశాస్త్రములు శ్రద్ధాయుక్తిఁ జర్చించుచున్
68
శా.
ఘంటాకర్ణుఁడు యుష్మదాఖ్యను వినంగా రాదటం చెప్పుడున్
69
శా.
శ్రీకాంతామణి భూమియుం బదముల న్సేవించుచుండంగ నా
70
శా.
నీసత్యంబు విభీషణుండె యెఱుఁగు న్నీస్నేహధర్మంబునం
దా సుగ్రీవుఁడె సాక్షి భక్తజనరక్షాసక్తి బ్రహ్లాదుఁడన్
71
శా.
ఏలోకంబుననుండి యిచ్చటకు దా నేతెంచెనో యింకఁ దా
72
మ.
వినిన న్నీచరితంబులే వినవలె న్విశ్రాంతిమై నెప్పుడున్
73
శా.
స్వర్ణోశాంచితభోగము ల్మదిఁ దృణప్రాయంబుగా నెన్నుచున్
74
మ.
నరజన్మం బతిదుర్లభం బనుచు నెన్నం బొల్చెగా యందు
75
శా.
ఏజాతి న్జనియించిన న్మఱియుఁ దా నెచ్చోట వర్తించిన
76
మ.
తనయుం డజ్ఞతఁ జేసినట్టి యపరాధంబుల్ విలోకించి త
77
శా.
రంభాదుల్ దనచెంగటన్ నిలిచి యశ్రాంతంబుఁ గ్రీడించినన్
78
శా.
అన్యాయాధ్వమునందు వర్తిలక సత్యజ్ఞానయుక్తుండనై
79
శా.
నిన్నున్ లోన స్మరించుమాత్రమున వానిన్ సత్కృపాదృష్టిచే
80
మ.
జననం బందినతోడనే కలిగె యుష్మన్నామసంకీర్తనం
81
మ.
ప్రళయానేహమునందు లోకములు వోవంగా రహిన్ నీవు ని
82
మ.
వ్రతముల్ దానము లెన్ని చేసినను దద్వారాణసీముఖ్యపు
83
మ.
తులసీదామములన్ ధరించుకొని చేతుల్ మోడ్చి సత్పుండ్రవ
84
మ.
జటియై యుండుట ముండి యౌటయును గాషాయాంశుకంబుల్ ధరిం
85
శా.
ఘోరంబౌ కురుపాండవాహవమునన్ గ్రూరాతులం గెల్వ దో
సారథ్యం బొనరించి యాతనికిఁ దత్సంగ్రామసీమన్ జయం
86
మ.
అమృతం బానిన మానవోత్తమునకున్ వ్యాధుల్ జరామృత్యువుల్
87
మ.
అఘవీరుత్తతిదాత్ర దాత్రలఘుబల్యసోగసన్మందిర
88
మ.
కటిభాగావృతధర్మచేల విలసత్కస్తూరికాచిత్రక
89
మ.
అసితాభ్రోపమకాయకాయదతిభక్తాంహస్తమస్సూర్య సూ
ణ్యసమూహప్రద సత్కథారవరసజ్ఞాత్యంతమాధుర్యదా
90
మ.
ఖలగంధర్వఖలీనఘోరపలభుగ్వ్యాళావళీవీనని
91
మ.
కరిరాజార్తివిచారచంద్ర రుచిరంగత్స్మేరయేనస్సము
92
మ.
పతగాధీశ్వరయానవేల్లదరిషడ్వర్గావరుంధానర
93
మ.
భృతవేధోండకటాహవల్లవ పురంధ్రీక్షీరదథ్యాజ్యభు
ధ్యతలాంచద్వర గేహదారిత సుధాంధశ్శాత్రవవ్యూహప్రీ
94
మ.
రవికోట్యంచితతేజపాతకతమిస్రశ్రేణికాపూర్ణకై
95
శా.
శ్రీవత్సాంచదురఃకవాటజలరాశిస్తూయమానప్రభా
96
మ.
ఫణిభుగ్బర్హయుతోత్తమాంగవిపదబ్జవ్రాతమాతంగ స
97
మ.
నిగమోక్తస్తుతిఘోష కౌస్తుభసుమాణిక్యోల్లసద్భూష లో
భగసంయుక్తమనీష లాలితరమాబాహాసమాశ్లేష పా
98
మ.
సమరోర్వీజితబాణసేవక సమాజప్రోతకళ్యాణ దు
99
మ.
యదువంశాంబుధిసోమ దుష్కృతసమూహక్షోదకృన్నామ దు
100
శా.
శ్రీకృష్ణా హరి మంగళంబు దనుజారీ మంగళం బయ్య స
101
మ.
ధరణీమండలి శాలివాహనశకాబ్దంబు ల్మహీద్రాగ్నికుం
102
మ.
భువిలో నల్లమరాజవంశకలాశాంభోరాశిపూర్ణేందుఁ
103
