బ్రహ్మపురాణము - అధ్యాయము 7
| ←ముందరి అధ్యాయము | బ్రహ్మపురాణము (బ్రహ్మపురాణము - అధ్యాయము 7) | తరువాతి అధ్యాయము→ |
లోమహర్షణ ఉవాచ
మనోర్వైవస్వతస్యాసన్పుత్రా వై నవ తత్సమాః|
ఇక్ష్వాకుశ్చైవ నాభాగో ధృష్టః శర్యాతిరేవ చ||7-1||
నరిష్యన్తశ్చ షష్ఠో వై ప్రాంశూ రిష్టశ్చ సప్తమః|
కరూషశ్చ పృషధ్రశ్చ నవైతే మునిసత్తమాః||7-2||
అకరోత్పుత్రకామస్తు మనురిష్టిం ప్రజాపతిః|
మిత్రావరుణయోర్విప్రాః పూర్వమేవ మహామతిః||7-3||
అనుత్పన్నేషు బహుషు పుత్రేష్వేతేషు భో ద్విజాః|
తస్యాం చ వర్తమానాయామిష్ట్యాం చ ద్విజసత్తమాః||7-4||
మిత్రావరుణయోరంశే మనురాహుతిమావహత్|
తత్ర దివ్యామ్బరధరా దివ్యాభరణభూషితా||7-5||
దివ్యసంహననా చైవ ఇలా జజ్ఞ ఇతి శ్రుతిః|
తామిలేత్యేవ హోవాచ మనుర్దణ్డధరస్తదా||7-6||
అనుగచ్ఛస్వ మాం భద్రే తమిలా ప్రత్యువాచ హ|
ధర్మయుక్తమిదం వాక్యం పుత్రకామం ప్రజాపతిమ్||7-7||
ఇలోవాచ
మిత్రావరుణయోరంశే జాతాస్మి వదతాం వర|
తయోః సకాశం యాస్యామి న మాం ధర్మహతాం కురు||7-8||
సైవముక్త్వా మనుం దేవం మిత్రావరుణయోరిలా|
గత్వాన్తికం వరారోహా ప్రాఞ్జలిర్వాక్యమబ్రవీత్||7-9||
ఇలోవాచ
అంశే ऽస్మి యువయోర్జాతా దేవౌ కిం కరవాణి వామ్|
మనునా చాహముక్తా వా అనుగచ్ఛస్వ మామితి||7-10||
తౌ తథావాదినీం సాధ్వీమిలాం ధర్మపరాయణామ్|
మిత్రశ్చ వరుణశ్చోభావూచతుస్తాం ద్విజోత్తమాః||7-11||
మిత్రావరుణావూచతుః
అనేన తవ ధర్మేణ ప్రశ్రయేణ దమేన చ|
సత్యేన చైవ సుశ్రోణి ప్రీతౌ స్వో వరవర్ణిని||7-12||
ఆవయోస్త్వం మహాభాగే ఖ్యాతిం కన్యేతి యాస్యసి||7-13||
మనోర్వంశకరః పుత్రస్త్వమేవ చ భవిష్యసి|
సుద్యుమ్న ఇతి విఖ్యాతస్త్రిషు లోకేషు శోభనే||7-14||
జగత్ప్రియో ధర్మశీలో మనోర్వంశవివర్ధనః|
నివృత్తా సా తు తచ్ఛ్రుత్వా గచ్ఛన్తీ పితురన్తికాత్||7-15||
బుధేనాన్తరమాసాద్య మైథునాయోపమన్త్రితా|
సోమపుత్రాద్బుధాద్విప్రాస్తస్యాం జజ్ఞే పురూరవాః||7-16||
జనయిత్వా తతః సా తమిలా సుద్యుమ్నతాం గతా|
సుద్యుమ్నస్య తు దాయాదాస్త్రయః పరమధార్మికాః||7-17||
ఉత్కలశ్చ గయశ్చైవ వినతాశ్వశ్చ భో ద్విజాః|
ఉత్కలస్యోత్కలా విప్రా వినతాశ్వస్య పశ్చిమాః||7-18||
దిక్పూర్వా మునిశార్దూలా గయస్య తు గయా స్మృతా|
ప్రవిష్టే తు మనౌ విప్రా దివాకరమరిందమమ్||7-19||
దశధా తత్పునః క్షత్రమకరోత్పృథివీమిమామ్|
ఇక్ష్వాకుర్జ్యేష్ఠదాయాదో మధ్యదేశమవాప్తవాన్||7-20||
కన్యాభావాత్తు సుద్యుమ్నో నైతద్రాజ్యమవాప్తవాన్|
వసిష్ఠవచనాత్త్వాసీత్ప్రతిష్ఠానే మహాత్మనః||7-21||
ప్రతిష్ఠా ధర్మరాజస్య సుద్యుమ్నస్య ద్విజోత్తమాః|
తత్పురూరవసే ప్రాదాద్రాజ్యం ప్రాప్య మహాయశాః||7-22||
మానవేయో మునిశ్రేష్ఠాః స్త్రీపుంసోర్లక్షణైర్యుతః|
ధృతవాంస్తామిలేత్యేవం సుద్యుమ్నేతి చ విశ్రుతః||7-23||
నారిష్యన్తాః శకాః పుత్రా నాభాగస్య తు భో ద్విజాః|
అమ్బరీషో ऽభవత్పుత్రః పార్థివర్షభసత్తమః||7-24||
ధృష్టస్య ధార్ష్టకం క్షత్రం రణదృప్తం బభూవ హ|
కరూషస్య చ కారూషాః క్షత్రియా యుద్ధదుర్మదాః||7-25||
నాభాగధృష్టపుత్రాశ్చ క్షత్రియా వైశ్యతాం గతాః|
ప్రాంశోరేకో ऽభవత్పుత్రః ప్రజాపతిరితి స్మృతః||7-26||
నరిష్యన్తస్య దాయాదో రాజా దణ్డధరో యమః|
శర్యాతేర్మిథునం త్వాసీదానర్తో నామ విశ్రుతః||7-27||
పుత్రః కన్యా సుకన్యా చ యా పత్నీ చ్యవనస్య హ|
ఆనర్తస్య తు దాయాదో రైవో నామ మహాద్యుతిః||7-28||
ఆనర్తవిషయశ్చైవ పురీ చాస్య కుశస్థలీ|
రైవస్య రైవతః పుత్రః కకుద్మీ నామ ధార్మికః||7-29||
జ్యేష్ఠః పుత్రః స తస్యాసీద్రాజ్యం ప్రాప్య కుశస్థలీమ్|
స కన్యాసహితః శ్రుత్వా గాన్ధర్వం బ్రహ్మణో ऽన్తికే||7-30||
ముహూర్తభూతం దేవస్య తస్థౌ బహుయుగం ద్విజాః|
ఆజగామ స చైవాథ స్వాం పురీం యాదవైర్వృతామ్||7-31||
కృతాం ద్వారవతీం నామ బహుద్వారాం మనోరమామ్|
భోజవృష్ణ్యన్ధకైర్గుప్తాం వసుదేవపురోగమైః||7-32||
తత్రైవ రైవతో జ్ఞాత్వా యథాతత్త్వం ద్విజోత్తమాః|
కన్యాం తాం బలదేవాయ సుభద్రాం నామ రేవతీమ్||7-33||
దత్త్వా జగామ శిఖరం మేరోస్తపసి సంస్థితః|
రేమే రామో ऽపి ధర్మాత్మా రేవత్యా సహితః సుఖీ||7-34||
మునయ ఊచుః
కథం బహుయుగే కాలే సమతీతే మహామతే|
న జరా రేవతీం ప్రాప్తా రైవతం చ కకుద్మినమ్||7-35||
మేరుం గతస్య వా తస్య శర్యాతేః సంతతిః కథమ్|
స్థితా పృథివ్యామద్యాపి శ్రోతుమిచ్ఛామ తత్త్వతః||7-36||
లోమహర్షణ ఉవాచ
న జరా క్షుత్పిపాసా వా న మృత్యుర్మునిసత్తమాః|
ఋతుచక్రం ప్రభవతి బ్రహ్మలోకే సదానఘాః|
కకుద్మినః స్వర్లోకం తు రైవతస్య గతస్య హ||7-37||
హృతా పుణ్యజనైర్విప్రా రాక్షసైః సా కుశస్థలీ|
తస్య భ్రాతృశతం త్వాసీద్ధార్మికస్య మహాత్మనః||7-38||
తద్వధ్యమానం రక్షోభిర్దిశః ప్రాక్రామదచ్యుతాః|
విద్రుతస్య చ విప్రేన్ద్రాస్తస్య భ్రాతృశతస్య వై||7-39||
అన్వవాయస్తు సుమహాంస్తత్ర తత్ర ద్విజోత్తమాః|
తేషాం హ్యేతే మునిశ్రేష్ఠాః శర్యాతా ఇతి విశ్రుతాః||7-40||
క్షత్రియా గుణసంపన్నా దిక్షు సర్వాసు విశ్రుతాః|
శర్వశః సర్వగహనం ప్రవిష్టాస్తే మహౌజసః||7-41||
నాభాగరిష్టపుత్రౌ ద్వౌ వైశ్యౌ బ్రాహ్మణతాం గతౌ|
కరూషస్య తు కారూషాః క్షత్రియా యుద్ధదుర్మదాః||7-42||
పృషధ్రో హింసయిత్వా తు గురోర్గాం ద్విజసత్తమాః|
శాపాచ్ఛూద్రత్వమాపన్నో నవైతే పరికీర్తితాః||7-43||
వైవస్వతస్య తనయా మునేర్వై మునిసత్తమాః|
క్షువతస్తు మనోర్విప్రా ఇక్ష్వాకురభవత్సుతః||7-44||
తస్య పుత్రశతం త్వాసీదిక్ష్వాకోర్భూరిదక్షిణమ్|
తేషాం వికుక్షిర్జ్యేష్ఠస్తు వికుక్షిత్వాదయోధతామ్||7-45||
ప్రాప్తః పరమధర్మజ్ఞ సో ऽయోధ్యాధిపతిః ప్రభుః|
శకునిప్రముఖాస్తస్య పుత్రాః పఞ్చశతం స్మృతాః||7-46||
ఉత్తరాపథదేశస్య రక్షితారో మహాబలాః|
చత్వారింశద్దశాష్టౌ చ దక్షిణస్యాం తథా దిశి||7-47||
వశాతిప్రముఖాశ్చాన్యే రక్షితారో ద్విజోత్తమాః|
ఇక్ష్వాకుస్తు వికుక్షిం వా అష్టకాయామథాదిశత్||7-48||
మాంసమానయ శ్రాద్ధార్థం మృగాన్హత్వా మహాబల|
శ్రాద్ధకర్మణి చోద్దిష్టో అకృతే శ్రాద్ధకర్మణి||7-49||
భక్షయిత్వా శశం విప్రాః శశాదో మృగయాం గతః|
ఇక్ష్వాకుణా పరిత్యక్తో వసిష్ఠవచనాత్ప్రభుః||7-50||
ఇక్ష్వాకౌ సంస్థితే విప్రాః శశాదస్తు నృపో ऽభవత్|
శశాదస్య తు దాయాదః కకుత్స్థో నామ వీర్యవాన్||7-51||
అనేనాస్తు కకుత్స్థస్య పృథుశ్చానేనసః స్మృతః|
విష్టరాశ్వః పృథోః పుత్రస్తస్మాదార్ద్రస్త్వజాయత||7-52||
ఆర్ద్రస్తు యువనాశ్వస్తు శ్రావస్తస్తత్సుతో ద్విజాః|
జజ్ఞే శ్రావస్తకో రాజా శ్రావస్తీ యేన నిర్మితా||7-53||
శ్రావస్తస్య తు దాయాదో బృహదశ్వో మహీపతిః|
కువలాశ్వః సుతస్తస్య రాజా పరమధార్మికః||7-54||
యః స ధున్ధువధాద్రాజా ధున్ధుమారత్వమాగతః||7-55||
మునయ ఊచుః
ధున్ధోర్వధం మహాప్రాజ్ఞ శ్రోతుమిచ్ఛామ తత్త్వతః|
యద్వధాత్కువలాశ్వో ऽసౌ ధున్ధుమారత్వమాగతః||7-56||
లోమహర్షణ ఉవాచ
కువలాశ్వస్య పుత్రాణాం శతముత్తమధన్వినామ్|
సర్వే విద్యాసు నిష్ణాతా బలవన్తో దురాసదాః||7-57||
బభూవుర్ధార్మికాః సర్వే యజ్వానో భూరిదక్షిణాః|
కువలాశ్వం పితా రాజ్యే బృహదశ్వో న్యయోజయత్||7-58||
పుత్రసంక్రామితశ్రీస్తు వనం రాజా వివేశ హ|
తముత్తఙ్కో ऽథ విప్రర్షిః ప్రయాన్తం ప్రత్యవారయత్||7-59||
ఉత్తఙ్క ఉవాచ
భవతా రక్షణం కార్యం తచ్చ కర్తుం త్వమర్హసి|
నిరుద్విగ్నస్తపశ్చర్తుం నహి శక్నోమి పార్థివ||7-60||
మమాశ్రమసమీపే వై సమేషు మరుధన్వసు|
సముద్రో వాలుకాపూర్ణ ఉద్దాలక ఇతి స్మృతః||7-61||
దేవతానామవధ్యశ్చ మహాకాయో మహాబలః|
అన్తర్భూమిగతస్తత్ర వాలుకాన్తర్హితో మహాన్||7-62||
రాక్షసస్య మధోః పుత్రో ధున్ధుర్నామ మహాసురః|
శేతే లోకవినాశాయ తప ఆస్థాయ దారుణమ్||7-63||
సంవత్సరస్య పర్యన్తే స నిశ్వాసం విముఞ్చతి|
యదా తదా మహీ తత్ర చలతి స్మ నరాధిప||7-64||
తస్య నిఃశ్వాసవాతేన రజ ఉద్ధూయతే మహత్|
ఆదిత్యపథమావృత్య సప్తాహం భూమికమ్పనమ్||7-65||
సవిస్ఫులిఙ్గం సాఙ్గారం సధూమమతిదారుణమ్|
తేన తాత న శక్నోమి తస్మిన్స్థాతుం స్వ ఆశ్రమే||7-66||
తం మారయ మహాకాయం లోకానాం హితకామ్యయా|
లోకాః స్వస్థా భవన్త్యద్య తస్మిన్వినిహతే త్వయా||7-67||
త్వం హి తస్య వధాయైకః సమర్థః పృథివీపతే|
విష్ణునా చ వరో దత్తో మహ్యం పూర్వయుగే నృప||7-68||
యస్తం మహాసురం రౌద్రం హనిష్యతి మహాబలమ్|
తస్య త్వం వరదానేన తేజశ్చాఖ్యాపయిష్యసి||7-69||
నహి ధున్ధుర్మహాతేజాస్తేజసాల్పేన శక్యతే|
నిర్దగ్ధుం పృథివీపాల చిరం యుగశతైరపి||7-70||
వీర్యం చ సుమహత్తస్య దేవైరపి దురాసదమ్|
స ఏవముక్తో రాజర్షిరుత్తఙ్కేన మహాత్మనా|
కువలాశ్వం సుతం ప్రాదాత్తస్మై ధున్ధునిబర్హణే||7-71||
బృహదశ్వ ఉవాచ
భగవన్న్యస్తశస్త్రో ऽహమయం తు తనయో మమ|
భవిష్యతి ద్విజశ్రేష్ఠ ధున్ధుమారో న సంశయః||7-72||
స తం వ్యాదిశ్య తనయం రాజర్షిర్ధున్ధుమారణే|
జగామ పర్వతాయైవ నృపతిః సంశితవ్రతః||7-73||
లోమహర్షణ ఉవాచ
కువలాశ్వస్తు పుత్రాణాం శతేన సహ భో ద్విజాః|
ప్రాయాదుత్తఙ్కసహితో ధున్ధోస్తస్య నిబర్హణే||7-74||
తమావిశత్తదా విష్ణుస్తేజసా భగవాన్ప్రభుః|
ఉత్తఙ్కస్య నియోగాద్వై లోకానాం హితకామ్యయా||7-75||
తస్మిన్ప్రయాతే దుర్ధర్షే దివి శబ్దో మహానభూత్|
ఏష శ్రీమానవధ్యో ऽద్య ధున్ధుమారో భవిష్యతి||7-76||
దివ్యైర్గన్ధైశ్చ మాల్యైశ్చ తం దేవాః సమవాకిరన్|
దేవదున్దుభయశ్చైవ ప్రణేదుర్ద్విజసత్తమాః||7-77||
స గత్వా జయతాం శ్రేష్ఠస్తనయైః సహ వీర్యవాన్|
సముద్రం ఖానయామాస వాలుకాన్తరమవ్యయమ్||7-78||
తస్య పుత్రైః ఖనద్భిశ్చ వాలుకాన్తర్హితస్తదా|
ధున్ధురాసాదితో విప్రా దిశమావృత్య పశ్చిమామ్||7-79||
ముఖజేనాగ్నినా క్రోధాల్లోకానుద్వర్తయన్నివ|
వారి సుస్రావ వేగేన మహోదధిరివోదయే||7-80||
సౌమస్య మునిశార్దూలా వరోర్మికలిలో మహాన్|
తస్య పుత్రశతం దగ్ధం త్రిభిరూనం తు రక్షసా||7-81||
తతః స రాజా ద్యుతిమాన్రాక్షసం తం మహాబలమ్|
ఆససాద మహాతేజా ధున్ధుం ధున్ధువినాశనః||7-82||
తస్య వారిమయం వేగమాపీయ స నరాధిపః|
యోగీ యోగేన వహ్నిం చ శమయామాస వారిణా||7-83||
నిహత్య తం మహాకాయం బలేనోదకరాక్షసమ్|
ఉత్తఙ్కం దర్శయామాస కృతకర్మా నరాధిపః||7-84||
ఉత్తఙ్కస్తు వరం ప్రాదాత్తస్మై రాజ్ఞే మహాత్మనే|
దదౌ తస్యాక్షయం విత్తం శత్రుభిశ్చాపరాజితమ్||7-85||
ధర్మే రతిం చ సతతం స్వర్గే వాసం తథాక్షయమ్|
పుత్రాణాం చాక్షయాంల్లోకాన్స్వర్గే యే రక్షసా హతాః||7-86||
తస్య పుత్రాస్త్రయః శిష్టా దృఢాశ్వో జ్యేష్ఠ ఉచ్యతే|
చన్ద్రాశ్వకపిలాశ్వౌ తు కనీయాంసౌ కుమారకౌ||7-87||
ధౌన్ధుమారేర్దృఢాశ్వస్య హర్యశ్వశ్చాత్మజః స్మృతః|
హర్యశ్వస్య నికుమ్భో ऽభూత్క్షత్రధర్మరతః సదా||7-88||
సంహతాశ్వో నికుమ్భస్య సుతో రణవిశారదః|
అకృశాశ్వకృశాశ్వౌ తు సంహతాశ్వసుతౌ ద్విజాః||7-89||
తస్య హైమవతీ కన్యా సతాం మతా దృషద్వతీ|
విఖ్యాతా త్రిషు లోకేషు పుత్రశ్చాస్యాః ప్రసేనజిత్||7-90||
లేభే ప్రసేనజిద్భార్యాం గౌరీం నామ పతివ్రతామ్|
అభిశస్తా తు సా భర్త్రా నదీ వై బాహుదాభవత్||7-91||
తస్య పుత్రో మహానాసీద్యువనాశ్వో నరాధిపః|
మాన్ధాతా యువనాశ్వస్య త్రిలోకవిజయీ సుతః||7-92||
తస్య చైత్రరథీ భార్యా శశబిన్దోః సుతాభవత్|
సాధ్వీ బిన్దుమతీ నామ రూపేణాసదృశీ భువి||7-93||
పతివ్రతా చ జ్యేష్ఠా చ భ్రాతౄణామయుతస్య వై|
తస్యాముత్పాదయామాస మాన్ధాతా ద్వౌ సుతౌ ద్విజాః||7-94||
పురుకుత్సం చ ధర్మజ్ఞం ముచుకున్దం చ పార్థివమ్|
పురుకుత్ససుతస్త్వాసీత్త్రసదస్యుర్మహీపతిః||7-95||
నర్మదాయామథోత్పన్నః సంభూతస్తస్య చాత్మజః|
సంభూతస్య తు దాయాదస్|
త్రిధన్వా రిపుమర్దనః||7-96||
రాజ్ఞస్త్రిధన్వనస్త్వాసీద్విద్వాంస్త్రయ్యారుణః ప్రభుః|
తస్య సత్యవ్రతో నామ కుమారో ऽభూన్మహాబలః||7-97||
పరిగ్రహణమన్త్రాణాం విఘ్నం చక్రే సుదుర్మతిః|
యేన భార్యా కృతోద్వాహా హృతా చైవ పరస్య హ||7-98||
బాల్యాత్కామాచ్చ మోహాచ్చ సాహసాచ్చాపలేన చ|
జహార కన్యాం కామార్తః కస్యచిత్పురవాసినః||7-99||
అధర్మశఙ్కునా తేన తం స త్రయ్యారుణో ऽత్యజత్|
అపధ్వంసేతి బహుశో వదన్క్రోధసమన్వితః||7-100||
సో ऽబ్రవీత్పితరం త్యక్తః క్వ గచ్ఛామీతి వై ముహుః|
పితా చ తమథోవాచ శ్వపాకైః సహ వర్తయ||7-101||
నాహం పుత్రేణ పుత్రార్థీ త్వయాద్య కులపాంసన|
ఇత్యుక్తః స నిరాక్రామన్నగరాద్వచనాత్పితుః||7-102||
న చ తం వారయామాస వసిష్ఠో భగవానృషిః|
స తు సత్యవ్రతో విప్రాః శ్వపాకావసథాన్తికే||7-103||
పిత్రా త్యక్తో ऽవసద్వీరః పితాప్యస్య వనం యయౌ|
తతస్తస్మింస్తు విషయే నావర్షత్పాకశాసనః||7-104||
సమా ద్వాదశ భో విప్రాస్తేనాధర్మేణ వై తదా|
దారాంస్తు తస్య విషయే విశ్వామిత్రో మహాతపాః||7-105||
సంన్యస్య సాగరాన్తే తు చకార విపులం తపః|
తస్య పత్నీ గలే బద్ధ్వా మధ్యమం పుత్రమౌరసమ్||7-106||
శేషస్య భరణార్థాయ వ్యక్రీణాద్గోశతేన వై|
తం చ బద్ధం గలే దృష్ట్వా విక్రయార్థం నృపాత్మజః||7-107||
మహర్షిపుత్రం ధర్మాత్మా మోక్షయామాస భో ద్విజాః|
సత్యవ్రతో మహాబాహుర్భరణం తస్య చాకరోత్||7-108||
విశ్వామిత్రస్య తుష్ట్యర్థమనుకమ్పార్థమేవ చ|
సో ऽభవద్గాలవో నామ గలే బన్ధాన్మహాతపాః|
మహర్షిః కౌశికో ధీమాంస్తేన వీరేణ మోక్షితః||7-109||
| ←ముందరి అధ్యాయము | బ్రహ్మపురాణము | తరువాతి అధ్యాయము→ |