బాలకాండము - సర్గము 73

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే బాలకాండే త్రిసప్తతితమః సర్గః |౧-౭౩|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

యస్మిన్ తు దివసే రాజా చక్రే గో దానం ఉత్తమం |

తస్మిన్ తు దివసే శూరో యుధాజిత్ సముపేయివాన్ |౧-౭౩-౧|

పుత్రః కేకయ రాజస్య సాక్షాత్ భరత మాతులః |

దృష్ట్వా పృష్ట్వా చ కుశలం రాజానం ఇదం అబ్రవీత్ |౧-౭౩-౨|

కేకయ అధిపతీ రాజా స్నేహాత్ కుశలం అబ్రవీత్ |

యేషాం కుశలకామో అసి తేషాం సంప్రతి అనామయం |౧-౭౩-౩|

స్వస్రీయం మమ రాజేంద్ర ద్రష్టు కామో మహీపతిః |

తత్ అర్థం ఉపయాతో అహం అయోధ్యాం రఘునందన |౧-౭౩-౪|

శ్రుత్వా తు అహం అయోధ్యాయాం వివాహ అర్థం తవ ఆత్మజాన్ |

మిథిలాం ఉపయాతాన్ తు త్వయా సహ మహీపతే |౧-౭౩-౫|

త్వరయా అభుపయాతో అహం ద్రష్టు కామః స్వసుః సుతం |

అథ రాజా దశరథః ప్రియ అతిథిం ఉపస్థితం |౧-౭౩-౬|

దృష్ట్వా పరమ సత్కారైః పూజార్హం సమపూజయత్ |

తతః తాం ఉషితో రాత్రిం సహ పుత్రైః మహాత్మభిః |౧-౭౩-౭|

ప్రభాతే పునః ఉత్థాయ కృత్వా కర్మాణి తత్త్వవిత్ |

ఋషీన్ తదా పురస్కృత్య యజ్ఞ వాటం ఉపాగమత్ |౧-౭౩-౮|

యుక్తే ముహూర్తే విజయే సర్వ ఆభరణ భూషితైః |

భ్రాతృభిః సహితో రామః కృత కౌతుక మంగలః |౧-౭౩-౯|

వసిష్ఠం పురతః కృత్వా మహర్షీన్ అపరాన్ అపి |

వశిష్టఃఓ భగవాన్ ఏత్య వైదేహం ఇదం అబ్రవీత్ |౧-౭౩-౧౦|

రాజా దశరథో రాజన్ కృత కౌతుక మంగలైః |

పుత్రైః నర వర శ్రేష్ఠ దాతారం అభికాంక్షతే |౧-౭౩-౧౧|

దాతృ ప్రతిగ్రహీతృభ్యాం సర్వ అర్థాః సంభవంతి హి |

స్వధర్మం ప్రతిపద్యస్వ కృత్వా వైవాహ్యం ఉత్తమం |౧-౭౩-౧౨|

ఇతి ఉక్తః పరమ ఉదారో వసిష్ఠేన మహాత్మనా |

ప్రత్యువాచ మహాతేజా వాక్యం పరమ ధర్మవిత్ |౧-౭౩-౧౩|

కః స్థితః ప్రతిహారో మే కస్య ఆజ్ఞా సంప్రతీక్ష్యతే |

స్వ గృహే కో విచారో అస్తి యథా రాజ్యం ఇదం తవ |౧-౭౩-౧౪|

కృత కౌతుక సర్వస్వా వేది మూలం ఉపాగతాః |

మమ కన్యా మునిశ్రేష్ఠ దీప్తా వహ్నేః ఇవ అర్చిషః |౧-౭౩-౧౫|

సద్యో అహం త్వత్ ప్రతీక్షో అస్మి వేద్యాం అస్యాం ప్రతిషితః |

అవిఘ్నం కురుతాం రాజా కిం అర్థం హి విలంబ్యతే |౧-౭౩-౧౬|

తత్ వాక్యం జనకేన ఉక్తం శ్రుత్వా దశరథః తదా |

ప్రవేశయామాస సుతాన్ సర్వాన్ ఋషి గణాన్ అపి |౧-౭౩-౧౭|

తతో రాజా విదేహానాం వశిష్ఠం ఇదం అబ్రవీత్ |

కారయస్వ ఋషే సర్వాన్ ఋషిభిః సహ ధార్మిక |౧-౭౩-౧౮|

రామస్య లోక రామస్య క్రియాం వైవాహికీం ప్రభో |

తథా ఇతి ఉక్త్వా తు జనకం వశిష్టఃఓ భగవాన్ ఋషిః |౧-౭౩-౧౯|

విశ్వామిత్రం పురస్కృత్య శతానందం చ ధార్మికం |

ప్రపా మధ్యే తు విధివత్ వేదీం కృత్వా మహాతపాః |౧-౭౩-౨౦|

అలం చకార తాం వేదీం గంధ పుష్పైః సమంతతః |

సువర్ణ పాలికాభిః చ చిత్ర కుంభైః చ స అంకురైః |౧-౭౩-౨౧|

అంకుర ఆఢ్యైః శరావైః చ ధూప పాత్రైః స ధూపకైః |

శంఖ పాత్రైః శ్రువైః స్రుగ్భిః పాత్రైః అర్ఘ్యాది పూజితైః |౧-౭౩-౨౨|

లాజ పూర్ణైః చ పాత్రీభిః రక్షితైః అపి సంస్కృతైః |

దర్భైః సమైః సమాస్తీర్య విధివత్ మంత్ర పురస్కృతం |౧-౭౩-౨౩|

అగ్నిం ఆధాయ తం వేద్యాం విధి మంత్ర పూర్వకం |

జుహావ అగ్నౌ మహాతేజా వశిష్ఠో మునిపుంగవ |౧-౭౩-౨౪|

తతః సీతాం సమానీయ సర్వ ఆభరణ భుషితాం |

సమక్షం అగ్నేః సంస్థాప్య రాఘవ అభిముఖే తదా |౧-౭౩-౨౫|

అబ్రవీత్ జనకో రాజా కౌసల్య ఆనంద వర్ధనం |

ఇయం సీతా మమ సుతా సహ ధర్మ చరీ తవ |౧-౭౩-౨౬|

ప్రతీచ్ఛ చ ఏనాం భద్రం తే పాణిం గృహ్ణీష్వ పాణినా |

పతివ్రతా మహభాగా ఛాయ ఇవ అనుగతా సదా |౧-౭౩-౨౭|

ఇతి ఉక్త్వా ప్రాక్షిపత్ రాజా మంత్ర పూతం జలం తదా |

సాధు సాధు ఇతి దేవానాం ఋషీణాం వదతాం తదా |౧-౭౩-౨౮|

దేవ దుందుభి నిర్ఘోషః పుష్ప వర్షం మహాన్ అభూత్ |

ఏవం దత్త్వా సుతాం సీతాం మంత్ర ఉదక పురస్కృతాం |౧-౭౩-౨౯|

అబ్రవీత్ జనకో రాజా హర్షేణ అభిపరిప్లుత |

లక్ష్మణ ఆగచ్ఛ భద్రం తే ఊర్మిలాం ఉద్యతాం మయా |౧-౭౩-౩౦|

ప్రతీచ్ఛ పాణిం గృహ్ణీష్వ మా భూత్ కాలస్య పర్యయః |

తం ఏవం ఉక్త్వా జనకో భరతం చ అభ్యభాషత |౧-౭౩-౩౧|

గృహాణ పాణిం మాణ్డవ్యాః పాణినా రఘునందన |

శత్రుఘ్నం చ అపి ధర్మాత్మా అబ్రవీత్ మిథిలేశ్వరః |౧-౭౩-౩౨|

శ్రుతకీర్తేః మహాబాహో పాణిం గృహ్ణీష్వ పాణినా |

సర్వే భవంతః సౌమ్యాః చ సర్వే సుచరిత వ్రతాః |౧-౭౩-౩౩|

పత్నీభిః సంతు కాకుత్స్థా మా భూత్ కాలస్య పర్యయః |

జనకస్య వచః శ్రుత్వా పాణీన్ పాణిభిః అస్పృశన్ |౧-౭౩-౩౪|

చత్వారః తే చతసౄణాం వసిష్ఠస్య మతే స్థితాః |

అగ్నిం ప్రదక్షిణం కృత్వా వేదిం రాజానం ఏవ చ |౧-౭౩-౩౫|

ఋషీన్ చైవ మహాత్మానః సహ భార్యా రఘు ఉద్వహాః |

యథా ఉక్తేన తథా చక్రుః వివాహం విధి పూర్వకం |౧-౭౩-౩౬|

పుష్పవృష్టిర్మహత్యాసీదంతరిక్షాత్సుభాస్వరా |

దివ్యదుందుభినిర్ఘోషైర్గీతవాదిత్రనిఃస్వనైః |

యద్వా -

పుష్ప వృష్టిః మహతి ఆసీత్ అంతరిక్షాత్ సు భాస్వరా |

దివ్య దుందుభి నిర్ఘోషైః గీత వాదిత్ర నిఃస్వనైః |౧-౭౩-౩౭|

ననృతుః చ అప్సరః సంఘా గంధర్వాః చ జగుః కలం |

వివాహే రఘు ముఖ్యానాం తద్ అద్భుతం అదృశ్యత |౧-౭౩-౩౮|

ఈదృశే వర్తమానే తు తూర్య ఉద్ఘుష్ట నినాదితే |

త్రిః అగ్నిం తే పరిక్రమ్య ఊహుః భార్యా మహౌజసః |౧-౭౩-౩౯|

అథ ఉపకార్యాం జగ్ముః తే స దారా రఘునందనాః |

రాజా అపి అనుయయౌ పశ్యన్ స ఋషి సంఘః స బాంధవః |౧-౭౩-౪౦|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే బాలకాండే త్రిసప్తతితమః సర్గః |౧-౭౩|