బసవపురాణము/పంచమాశ్వాసము
పంచమాశ్వాసము
కిన్నర బ్రహ్మయ్య కథ
శ్రీకర! భక్తిరత్నాకర! దోష - భీకర! విమలగుణాకర! సంగ!
ఇమ్మహి వెండియు నీశ్వరభక్తుఁ - డిమ్ములఁగిన్నర [1]బమ్మయనాఁగ
వీరవ్రతైకనిష్ఠారమణుండు - సార[2]శివాచార పారాయణుండు
లోకైకపూజ్యుఁడ లోకానుసారి - యేకాంతభక్తి మహిష్ఠ మండనుఁడు
నఘటితనాద విద్యాపండితుండు - నఘవినాశన కారణావతారుండు
విదితకారుణ్య సముదితానురాగ - హృదయుండు సర్వజీవదయాపరుండు
సల్లలితుం డన శరణమార్గమున - కెల్లయై భక్తిమహిష్ఠతఁబరగి
భక్తులకును వర్వుఁబనులు సేయుచును - వ్యక్తిగాఁ [3]బొండూర యుక్తిపెంపునను
గాయకంబులు వెక్కు గఱచుటఁజేసి - వేయువిధంబుల విత్త మార్జించి
నిర్వంచకస్థితి శర్వుభక్తులకు - సర్వధనంబులు సమయంగ నంతఁ
గ్రీడార్థమై మఱి కిన్నరవీణ - వేడుక నొకనాఁడు వినిపింపఁదడవ
కిన్నరేశ్వరవంద్యుఁడన్నారదాది - సన్నుతనాదానుషక్తుండు మెచ్చి
పరగంగఁగిన్నరబ్రహ్మయ్య నాఁగ - ధరణిఁబేరిచ్చి నిత్యముఁబడిగాఁగ
నొక్క మాడయురూకయును బాతికయును - మక్కువఁ గరుణింప మహినరుల్వొగడఁ
జేకొని జంగమానీకంబునకు స - దాకాలమును నర్పితము సేయుచుండ
కిన్నర బ్రహ్మయ బసవనియొద్దకుఁబోవుట
బసవని యసమ[4]సద్భక్తి సౌరభము - వసుధపై వెల్లివిరిసి దెసల్గప్ప
రాగిల్లి కిన్నరబ్రహ్మయ్య సనియె - వేగంబె బసవని వీక్షించువేడ్క
బసవఁడు గిన్నరబ్రహ్మయ్యరాక - యెసకంబుతో సంగమేశ్వరునంద
కని యెదురేఁగి చక్కన చాఁగి మ్రొక్కి - యనునయోచిత సత్క్రియాదులఁదనిపె
గరమొగ్గి పాదోదకప్రసాదములు - నిరతిశయప్రీతి నిత్యంబుఁగొనుచు
సవిశేషతత్త్వానుభవభవ్యగోష్ఠిఁ - దవులుచు బసవఁడుత్సవలీల నుండ
నంత వినోదార్థమై యొక్కనాఁడు - సంతోషచిత్తుఁడై చని కిన్నరయ్య
యాపురంబునఁద్రిపురాంతకదేవు - గోపురాంతరమునఁగూర్చున్న యెడను
గొఱియ కథ
వారాంగనార్ధమై వధియింప విలిచి - కోరి మిండం దొకగొఱియఁజేపట్టి
యవ్వీథిఁ జనఁ[5]ద్రి(ది?)వ్వంగఁ ద్రాడు - ద్రెవ్వుడు గొఱియ దద్దేవాలయంబు
పఱతెంచి సొచ్చుడుఁ [6]బైపడి వాఁడుఁ - బఱతేరఁ గిన్నరబ్రహ్మయ్య గాంచి
“పోవక నిలునిలు బొప్ప! యీ గొఱియ - దేవాలయముఁజొచ్చెఁ జావున కోడి
యింకఁజంపుట దోస మిట్లుగాదేని - కొంకక వెల సెప్పి కొను[7]ము రెట్టైన
మృడుభక్తు లొప్పింతురే శరణన్న - జడనరులైనను జంపంగనీరు
చరజీవులకు నెల్లఁజావును నొప్పి - సరియకాదే యెందుఁజర్చించిచూడ
నీకు దీనినిఁ జంప నేమమే! చెపుమ - యాకాంత దీని[8]నే యచ్చొత్తినదియె?
పడయరానిది భువిఁబసిఁడియకాదె? - కడుఁగాక మాడైన నడిగిన నిత్తు
నదె కొమ్ము" నావుడు "నక్కటా! యిట్టి - చదురుండుఁగలఁడయ్య జగతిలోపలను
గుడిసొచ్చు [9]మడిసొచ్చు గుండంబుసొచ్చు - విడుతురే గొఱియల విలిచినవారు?
త్రోవ నదెట్టులు దొలఁగకవచ్చు? - నీవకా కిబ్బువి నీతిమంతుఁడవు -
ఎఱుఁగమే మెన్నఁడు నిటువంటి వెందుఁ - గొఱగాదు దడసినఁగోపించు లంజె
'పెట్టెద వెల' యని బిగిసెడుఁ బెద్ద - ఇట్టి దయాపరుఁడెచ్చోటఁగలఁడు?
చరజీవులకునెల్లఁ జావును నొప్పి - సరియె తా ననియెడుఁజర్చింపనట్ల
మనుజుల ప్రాణంబు మఱి వేయుమాడ - లననేల యిన్నియు నతఁడు బొంకెడినె?
వేయిచ్చియైనను విడిపించు [10]గొఱియ - యీయయ్య [11]సంపఁగనీఁడు వొ” మ్మనుచుఁ
బోవవచ్చిన “బొప్ప! పోవకు” మనుచు - వేవేగఁదెప్పించి వేయుమాడలను
నిచ్చి"బొంకినఁ బోవనీఁజుమ్ము [12]రోరి! - యచ్చొత్తి విడుతు నే నటమీఁదెఱుంగ”
ననవుడు 'నౌఁగాక' యని మాడలెన్ని - కొని లంజెయింటికిఁజనిచని మగిడి
“గొఱియలేకున్నఁ బెద్దఱికమే?” యనుచు - మఱియొక్క గొఱియఁ గ్రమ్మఱవిల్చికొనుచు
బోయినఁజొరనీక పొలఁతి గోపించి - "చా! యెట్టిమిండఁడ చనుసను మింక
సరివిటుల్ నవ్వంగఁజక్క నా యిల్లు - చొర సిగ్గుగా దెట్లు శూన్యంపుగొల్ల!
చదివెదు వెక్కులు శ్లాఘ్యమే? పసిఁడి - వెదవెట్టఁ [13]బంతు నే వీథులనెల్ల
ఇస్పిరో! లంజెర్కమే యిట్లు నీకు - దుస్సి కట్టుదుగాక దొంతరలెల్ల
బ్రతుకంగనోపునే పడఁతి యీసారె - నెదిరి నే మనఁజాలు నే లింకఁబడుపు
బొజుఁగులు గొఱియలఁబోకార్పఁగలరు - ప్రజలకుఁదనకును బట్టుగ్రాసంబు
మజ! బాపురే! లంజె మనెడుఁబొమ్మనఁగ - గుజగుజలకు నెల్ల [14]గుఱియైతినింక
నగుబాటు వట్రిల్లె నాతులలోన - మొగమెత్తనేర్తునే? మున్నెఱుఁగవొకొ!
అభిమానకత్తె దానగుట నీ” వనుచు - నభిమాన మెడలంగ నతివ వల్కుడును
“బాయఁ జూ పెనుఁబెనుఁబండువు [15]లందు - వేయేల గొఱియల వేయుమాడలకు
విలిపించి మఱి కదుపులభంగిఁదెత్తు - వలసినంతర్థంబు వ్ర(వ్య?)యమున కిత్తుఁ
జిన్నవోనిత్తునే చెలువలలోనఁ - జెన్నుగాఁ బండువుసేయు మీ" వనిన
“వేల్పుల కని మున్ను విలిచినగొఱియఁ - బాల్పడి తేకున్నఁబండువుసేయ
వెఱతుము సంపునో వేల్పు ద"మ్మనిన - నఱిముఱి 'నట్ల కాకనుచుఁదత్ క్షణమ
కామాంధునకు నొక్క గార్యంబుఁగాన - రామి దెల్లముగాన రయమున వచ్చి
గొఱియఁబట్టుడుఁదద్దఁ గోపించి చూచి - పరువడిఁగిన్నర బ్రహ్మయ్య [16]యెదిరి
“పట్టకుపట్టకు బసవరా [17]జాన - పట్టినఁదలఁ దెగఁగొట్టుదు నింక
నంజుదురే శరణాగతవజ్ర - పంజరం బిదియె మా భక్తులబిరుద”
మనుచుఁడగ్గఱుడు వాఁడలుగు [18]వెర్కినను - గినిసి రౌద్రోద్రేకమునఁ బొంగివ్రేసి
నిశితఖడ్గాయుధనిహతుఁగావింపఁ - బశుపతిగుడి వెలిఁబడియె శిరంబు
'బాస హీనునిబొంది వాడియే శివు ని - వాసంబునం దుండ దోస' మన్నట్టు
లట్టయు నీడ్పించి [19]యగడ్తవైపించెఁ - గట్టలు గట్టి మూఁకలు సూచుచుండ
[20](నంత నా వృత్తాంత మక్కర్మిబంధు - లెంతయు విని తమ యిచ్చలో వగచి
తగువారుఁదామును ధరణీశుఁజేరి - వగచుచు నేడ్చుచు జగతీశుకనిరి)
“త ప్పేమియును లేదు దమవాఁడు గొఱియ - చొప్పునఁజనిగుడిసొచ్చి పట్టుడును
భక్తుఁడు గిన్నర బ్రహ్మయ్య నాఁగ - శక్తిమంతుఁడుగాన చంపె” నావుడును
నుర్వీశ్వరుండు గోపోద్రేకవహ్ని - వర్వ నిట్లనిపల్కె బసవయ్యఁజూచి
“హరుభక్తు లధికదయాపరు లండ్రు - నిరపరాధులఁజంప నీతియే మీకు
మనుజులఁబ్రోలిలో మననీరు గాక - పనియేమి గొఱియలకును మీకుఁజెపుఁడ
మామీఁద నొకరాజు మఱి చెప్పఁగలఁడె? - భూమిలో' నన్నట్లు వొడిచివైచెదరు
రాజులకు నిరపరాధులఁజంపు - టోజయే? భక్తుల కుచితంబు గలదె?
కాలఁదన్నుట మాంసఖండంబు లిడుట - బాలునిఁజంపుట ఱాలవైచుటయుఁ
గులములు సెడిపోయి కుడుచుట దండ్రి - తలఁదెగఁగొట్టుట దన్వి నిచ్చుటయుఁ
దమ్ము[21] దొరలఁజాల ధర్మంబు లండ్రు - ఎమ్మెయిఁదగదండు రెదిరి[22] దొరలిన
మీర యేలుదురు గా కీరాష్ట్రమెల్ల - ధారుణి యేలంగఁదమ కింకఁబాసె
నప్పటి కప్పటి కదియేల [23]వెఱవ - నొప్పుకో రాజ్యంబు దప్పేమి”యనుడుఁ
“గర్జంబు మీఁదెఱుంగక పల్కుటెల్ల - బిజ్జలక్షోణీశ పెద్దఱికంబె?
ధర్మము ల్కర్ములు దప్పుదు రెందు - ధర్మముల్ భక్తులు దప్పరు వినుము
కిన్నరబ్రహ్మయ్య సన్నుతకీర్తి - పిన్నవాఁడే యూరకున్నను జంప?
నట్టేల? యెద్దీనె ననుటయు గొందిఁ - గట్టుద మనువారు గల రెట్లు సెపుమ
ఏర్పడఁగార్యాంశమెఱుఁగుము మాట - లార్పుము తగువారి నరయఁగఁబంపు
మఱి యెందుఁబోయెడు మర్యాదలెల్ల - నెఱుఁగుదు గాకేమి యింతయు” ననినఁ
దన ప్రధానులఁ [24]జూచి ధారుణీశ్వరుఁడు - పనిచినఁ ద్రిపురాంతకునిగుడి కేఁగి
కిన్నరబ్రహ్మయ్యఁగన్నంత మ్రొక్కి - "అన్నన్న! తగునె? నీ యట్టి భక్తుండు
హింసకు లోనౌట కేమికారణము? - సంసారి నేటికి సరిచేసికొంటి
విగమెడ దునియెద విదియేమి వుట్టె - జగములలో రిత్తసడి వచ్చె నీకుఁ
గొఱగాని జఱభుల కొయ్యనగాండ్ర - గొఱియల వార్తలు గూడునే త్రవ్వ
భూమీశ్వరుఁడు మమ్ముఁబుత్తెంచె నరయ - నేమని చెప్పుదు మింక” నావుడును
“నివి యేల వెడమాట లిన్నియు వాఁడు - తివియఁదివియఁద్రాడు ద్రెవ్వుడు గొఱియ
గుడిసొచ్చుడును 'బట్టఁగూడదు దీని - విడువుము కాదేని వెలసెప్పి కొనుము
ఇమ్మడి ముమ్మడి యిచ్చెద' ననిన - నెమ్మెయి నొల్లక 'యిట్టి భక్తుండు
వేయిచ్చియైనను విడిపించుఁగాని - యీ యయ్య[25] గొనిపోవనిచ్చునే' యనిన
'విండ్రె యీ మాటలువేయుమాడలకుఁ - గొండ్రె యెచ్చోటను గొఱియ' నన్నట్టు
వెక్కసం బందంగ వేయుమాడలను - జక్కఁగ నెన్నితిఁజౌకంబు ద్రోచి
'యెప్పాట[26] మగిడిన నీఁజుమ్ము' రనుచుఁ - జెప్పి యచ్చొత్తితి శివలాంఛనంబు
కాంత దన్నెంతయుఁగడవఁబల్కినను - నెంతయుఁ గొన్నాఁడ నే ధనం బనక
కొండొకవ్రొద్దుండి వెండి యేతెంచి - మిండండు బసవనిమెడఁద్రాడు వెట్ట
వలదని వారింప నలుఁగు వెఱికినఁ - దలఁ ద్రుంచివైచితిఁ దప్పెవ్వరిదియొ?
అట్లౌట కీ త్రిపురారియె సాక్షి - పట్టినఁబలికింతు నిట్టని చెపుఁడ”
అనవుడు నతివిస్మయాక్రాంతు లగుచు - జననాథునకు నిట్లు వినుపింపఁదడవ
“యద్దిరా! భక్తుని యఱ [27]గొడ్డెతనము - విద్దె లాడెడుఁగాక విందుమే తొల్లి
విపరీత మిందఱు వినఁ'బలికింతుఁ - ద్రిపురారి' ననుటెల్లఁగపటమో నిజమో?
చూతముకాక!” యంచును బిజ్జలుండు - నేతెంచె నధికవిభూతి భాతిగను
బసవఁడుఁగిన్నరబ్రహ్మయ్య పాద - బిసరుహాక్రాంతుఁడై ప్రీతియెలర్ప
'శృంగారములకీల శివుకరవాలు - మంగళత్వమునికి మానంబుమనికి
విజయంబుత్రుళ్లు వివేకంబుపెల్లు - నిజగుణస్తుతి యూఁత నిష్ఠలచేఁత
సత్యంబుభాతి యాస్థానంబుజ్యోతి - ప్రత్యయంబులరాజు భావుక మోజు
యాగంబు తునియ విరాగంబుగనియ - యాగమంబులతెల్ల [28]హర్షంపుటెల్ల
శాంతంబుప్రోగు సజ్జనభక్తిబాగు - దాంతత పెంపు వ్రతాపంబుసొంపు'
నని యసమాన సమంచితార్థముల - వినయపూర్వకముగా వినుతి సేయుచును
నుండంగ, నఖిలనియోగంబు గొలువఁ - దండతండముల భక్తవ్రాత మలర
గుడివడు గటమున్న కుంచియకోల - పొడసూప కేఁగినయెడఁగిన్నరయ్య
దరహసితాస్యుఁడై తలుపులదిక్కు - నరగంట నొక్కింత యఱలేక చూడ
నఱిముఱి నటమున్న యప్పురాంతకుఁడు - వెఱచితల్పులువాఱఁదెఱచెఁ జోద్యముగ
“దాసికిఁ దెఱచె మున్ దలుపు లనంగ - నాసకలము విందు మది గానఁబడియెఁ
దనరుచుఁ ద్రిపురాంతకుని కవాటములు - గనుఁగొననంతలో నన పాసి పడియె
బాపురే! కిన్నరబ్రహ్మయ్య యింక - నోపుఁబోఁబలికింప నీ పురాంతకుని”
ననుచుఁజూపఱు గనుఁగొని ప్రస్తుతింపఁ - జనుదెంచి బ్రహ్మయ్య సంతోష మలర
కిన్నరబ్రహ్మయ్య పిలువ శివుఁడోయని పల్కుట
“మనసిజక్రీడాంతమునఁజేయివ్రేసి - వనితపాలిండ్లు నీవని నిశ్చయించి
యడరఁగ నాతఁ'డయ్యా!” యని పిలువ - నొడయనంబన్నకు నోయన్న శివుఁడ!
వెలయఁగ[29] దాసమయ్యలవాదులోన - నిలఁబిపీలిక[30]యందుఁబలికిన శివుఁడ!
మున్ను బాపూరిబ్రహ్మన్నకుఁబలికి - జొన్నలు నీవయై యున్న శంకరుఁడ!
పలుకవే నాబారిఁబాఱి” తన్నట్టు - లలుఁగుమోహణమున హస్తంబు దొడిగి
కిన్నరబ్రహ్మయ్య సెన్ను [31]దుల్కాడఁ - బన్నగధరుమహాభక్తులఁదలఁచి
యాయతి నభిముఖుండై "త్రిపురాంత - కా”యని పిలుచుడు "నో[32]" యనుచుండె
బిట్టుల్కి మూర్ఛిల్లి [33]బిమ్మిటిఁ బొంది - నెట్టోడి లింగ సన్నిహితులు దక్క
ఖగమృగోరగ నరకరితురగాదు - లగు సమస్తచరాచరాది జంతువులు
నుక్కఱి మ్రగ్గి యట్లున్నవియున్న - చక్కటిఁ బ్రాణము లక్కున విడిచె
నాకటకం బిట యట కానఁబడియె - లోకంబులెల్లఁగల్లోలంబు నొందె
నీక్షితి గంపించె నినుఁడస్తమించె - నక్షత్రములు డుల్లె నగములు ద్రెళ్లె
నంబుధు లింకెఁ గూర్మంబుఁ దలంకె - నంబరంబిల మ్రొగ్గె నహిపతి స్రగ్గె
ననిలుండు దొలఁగె స్వాహాపతి మలఁగె - వనజనాభుఁ డులికె వనజజుఁ డలికె
సమసుప్తిఁ బొందించి జగములఁ ద్రుంచి - ప్రమథులు లోకముల్ దమమయంబుగను
నాడుచుఁ బాడుచు నసమానలీలఁ - [34]గ్రీడింప మఱియు సత్రియ [35]దులుకాడ
నవికలానేకభక్తావళి వేర్చి - సవిశేషగతి మహోత్సవములు సలుప
బాయక రేయును బగలును గూడ - మ్రోయంగ నేడ్దినంబులు సన్న పిదప
భువనోపకారార్థబుద్ధిమై బసవఁ - డవిరళగతిఁగిన్నరన్నకు మ్రొక్కి
"సజ్జనశృంగార! సత్యగంభీర! - యిజ్జగదాధార! యీశ్వరాకార!
మంగళగుణధామ! మహిమాభిరామ! - లింగాభిరూప! యభంగప్రతాప!
నిర్జితాహంకార! నిఖిలోపకార! - దుర్జనదూర! విధూతసంసార!
కారుణ్యపాత్ర! యకల్మషగాత్ర! - వీరవ్రతాచార్య! విపరీతశౌర్య!
యంచితాగణ్య నిరంతరపుణ్య! - సంచితసుఖలీల! శరణవిలోల!
సన్నుతకీర్తి! సాక్షాద్రుద్రమూర్తి! - కిన్నరబ్రహ్మయ్య! కృపసేయు” మనిన
బసవయ్యచే[36] వ్రేసిప్రహసితుండగచు - నసమాక్షుఁజూచి హే'[37]యనుచువారింపఁ
దొల్లిటియట్ల యద్భుతలీల నడరె - నెల్లలోకములు మహిష్ఠతఁబరగెఁ
గటకంబుసూడ నెప్పటియట్ల ప్రబలె - నిట చరాచరజీవు లెల్లను బ్రదికె
బిజ్జలుఁడంతలో బిమ్మటి దెలిసి - యజ్జనౌఘముఁదాను సాష్టాంగ మెరఁగి
“యభయమే జియ్య! యత్యద్భుతకీర్తి! - యభయమే దేవ! మహామహిమాఢ్య!
కిన్నర బ్రహ్మయ్య! గీర్వాణవంద్య! - కన్నుల గానని కష్ట లోకులము
అజ్ఞానజీవుల మపగతమతుల - మజ్ఞుల మధికసర్వాపరాధులము
కడసన్న నీదు విఖ్యాపితమహిమ - కడ యెఱింగెద మనఁగా మాతరంబె?
నీ యాజ్ఞఁదలమోచి నిటలలోచనుఁడు - 'నో'యనెఁబిలిచిన 'హే'యన్న నుడిగె
నింతటిలోన నీరేడులోకములు - సంతాపవర్తన సమసుస్తిఁబొందె
[38]నిప్పుడు గరుణింప నిట్లుల్లసిల్లెఁ - జెప్పఁ జిత్రము గాదె యెప్పాటనైనఁ
బరగంగ నిహలోకపరలోకములకు - హరుఁడవు నీవ శంకరుఁడవు నీవ
భవుఁడవు నీవ సద్భక్తుండ వీవ - భువిలోన మఱి సెప్పఁబోల్పంగఁగలరె?
నిద్దంబుగా నీట నద్దుము పాల - నద్దుము మాకింక నన్యధా లేదు
ఒక్క మాకేల, బ్రహ్మోక్తజీవులకు - నిక్కంబు దెస దిక్కు నీవ కావెట్లు
కావున, మముఁగటాక్షప్రేక్షణమున - భావింపవే కృపాభావం బెలర్ప”
ననుచు మఱియు మ్రొక్కియభినుతిసేయఁ - గనుఁగొని దరహాసకలితాస్యుఁడగుచుఁ
“గఱకంఠుభక్తుల కఱగొఱ లేక - వెఱచి బ్రదుకు వొమ్ము వేయునునేల?”
నని మును విశిరస్కుఁడైన మానవుని - జనులెల్లరు నెఱుంగ సప్రాణుఁజేసి
చనియెఁగిన్నరబ్రహ్మ శరణుండు భక్త - జనులును బసవఁడు ననురాగమంద
'నిశ్చయం బీతఁడే నిటలాక్షుఁ'డనుచు - నాశ్చర్యహృదయుఁడై యరిగె బిజ్జలుఁడు
అంత నట్టులు గిన్నరయ్య సద్భక్తి - కాంతుఁడై త్రిభువన [39]ఖ్యాతిమై నుండెఁ
బసరింపఁగిన్నరబ్రహ్మయ్యచరిత - మసలారఁజదివిన నర్థమై విన్న
భక్తియు సకలవిరక్తియు సహజ - భుక్తియు నభిమతభోగము ల్గలుగు
కలకేత బ్రహ్మయ్య కథ
మఱి, కలకేత బ్రహ్మయనాఁగ నొక్క - నెఱవాది భక్తుండు నిర్మలకీర్తి
జంగమవిశ్వాసి లింగాభిమాని - ([40]సంగతచరితుఁడభంగప్రతాపి
నిర్మూలితోభయ కర్మసంచయుఁడు - భర్మలోష్ఠైక సద్భావగోచరుఁడు
మహిత జీవన్ముక్తి మానసవర్తి - సహజలింగైక్యనిష్ఠాసమన్వితుఁడు
లోకైకనుతుఁడు దృణీకృతలోకుఁ - డేకాంగవీరుఁడపాకృత కర్మి
శుద్ధలింగాత్మ ప్రసిద్ధానుభవుఁడు - సిద్ధమహాద్భుత శీలుండు నాఁగఁ)
దగిలి గిల్కయు దక్షుతలకొమ్మువోలెఁ - దగరుకొమ్మునుబట్టి తనవేష మమరఁ
గోరి త్రివిక్రము కోలెమ్మువోలె - సారంగ నొక గుదియయుఁజేతఁబట్టి
కలకేత వేష మింపలరంగఁదాల్చి - నలువొప్ప భక్తుల నగళులకేగి
“పరసమయంబులఁబొరిమాల్పఁదాఁకు - ధరరుద్రు నిటలాగ్ని తగ[41]రేఁగు దెంచె
జినదర్శనంబులఁజిఱ్ఱు ముఱ్ఱాడు - మన వీరభద్రుని మదకరివచ్చె
నిమ్మహిభక్తుల యిలువిందు నచ్చె - నమ్మహాప్రమథచయము [42]ముద్దు వచ్చె
దుగళవ్వగారి సుతుం డేఁగుదెంచె - మొగి సంగళవ్వ తమ్ముఁడు వీఁడె వచ్చె
నమ్మలా! రక్కలా” రని నగించుచును - నిమ్ముల నిత్యంబు నిరుసయుఁగొల్చు
కొనివచ్చి జంగమకోటి కత్యర్థి - ననయంబుఁబరిచర్య లాచరింపుచును
సన్నుతభక్తి సమున్నతలీల - నున్నెడ నియతిమై నొక్కభక్తుండు
భాతిగాఁగిన్నర బ్రహ్మయ్యఁ జూడ - నేతెంచి యేతెంచి యేఁగఁజాలమిని
గలకేత బ్రహ్మయ్యగారి సన్నిధిని - నలసి పథిశ్రాంతుఁడై పడియున్న
“డస్సి శరీరంబు గ్రుస్సి పాదములు - వ్రస్సి యెంతయును శ్రవంపడి యిట్లు
చనుదేర నీకింతవని [43]గలదయ్య!” - అనవుడు నాయయ్య యంత వీక్షించి
“నంబి కీశుఁడు దొల్లి నలిఁబడివెట్టు - నింబుగా జనులెల్ల నెఱుఁగఁగ నిపుడు
పడివెట్టుఁ గిన్నర బ్రహ్మయ్యగారి - కెడపక యని నరు ల్బుడిబుళ్లు వోవ
విని చూడవచ్చితి వినవె దారిద్ర్య - ఘనదుఃఖ మార్చునో యనుబుద్ధిఁజేసి
వంతయు గింతయు వట్రిల్లె నిచటి - కెంతద వ్వట చెప్పవే యయ్య మఠము
చనియెద నా యయ్యఁగనుఁగొన్నఁ గాని - తన [44]దప్పివో” దని తథ్యంబు వలుక
“నిప్పాట నది యొక్కయెప్పుగా నతనిఁ - జెప్పకు సెప్పకు నేకూలి గాని
పని వెలఁగొని చేయుబంట్లకు రాశి - గొనవచ్చునే తన కూలియే తక్క
ఫలములు గుఱుతిడు భక్తుల కెట్టు - లలవడు లింగనిరంతరసుఖము
పదవులు గిదవులు వళ్లును గిళ్లు - మదనారి సద్భక్తమండలి కరుదె?
యంతద వ్వింక నెట్లరిగెదు డస్సి - యెంత యర్థంబైన నెత్తికొ”మ్మనుచు
నడరఁ [45]జేగుదియయు [46]రాలప్రోకఁ - దడయ కొండొంటితోఁ దాఁకింపఁ దడవ
తంగెడుపూవులు ధరణిఁ బ్రోవిడ్డ - భంగి నర్ధంబున్నఁ బైచీర గప్పి
కనుఁగవ హర్షాశ్రుకణములు వెల్లి - గొన నర్థి మోపెత్తికొనుచు భక్తుండు
వలివేగమున వచ్చి వచ్చి యెంతేని - బలువిడిఁజక్కన బసవనమంత్రి
నగరోపకంఠంబునను మోపువైచి - దిగదిగఁబోయి తాఁదెచ్చినక్రమము
వచ్చిన దాదిగా వార్తయుఁబూస - గ్రుచ్చినయట్లుగా గురువుగాఁజెప్పి
“బసవన్న! కలకేతబ్రహ్మయ్య మాకు - నొసఁగినర్థము మోవ నొకఁడ నేనోపఁ
బనుపవే వేఱొక్కవరిచారు మాకు” - ననవుడు బసవఁ డత్యాశ్చర్యమంది
“యిట్టివా రగుదురే యీశ్వరభక్తు - లెట్టున్న వారల నేమనవచ్చుఁ?
గాయకం బలరంగఁగలకేతవిద్య - యాయయ్యమహిమ దా నతివిస్మయంబు
కల్పవృక్షం బీగి ఘన మందమేని - యల్పభోగమకాక యపవర్గ మెద్ది?
చింతామణులయీగి [47]చెప్పుదండేని - చింతింప శాశ్వతసిద్ధి యందెద్ది?
మేరువుఁజెప్పుదమే పైఁడిదక్కఁ - గోరి యందొకటైనఁగొనఁదినఁ [48]గలదె?
కామధేనువు నిత్యమే మున్ను దాను - కామించువారికిఁగార్యముల్ సలుపఁ
గల కేతబ్రహ్మయ్యగారి మహత్త్వ - మిల గారవింపంగ నిన్నిటికంటె
నతులితలీల సర్వార్థసిద్ధులకు - నతిశయస్థితిహేతు వగుచున్న యదియుఁ
గిన్నరబ్రహ్మయ్యఁ గీడ్పడఁ బలుకఁ - జన్నె యొండొరుల కాశరణుండు దక్కఁ
గానోపు నతఁడు సాక్షాత్సంగమేశుఁ - [49]డేనాఁటి కితరుల కేల చొప్పడును
దనుఁజూప కిబ్భంగి ధరణి వర్తించు - ననువుగా కతఁడేమి యల్పుఁడే” యనుచు
భక్తునకును దోడు వరిచారు నిచ్చి - [50]వ్యక్తసందర్శనాసక్తి నేతెంచి
బసవఁడు కలకేత బ్రహ్మయ్యగారి - కసలార నందంద సాష్టాంగ మెరఁగి
యంజలీకృతకరకంజుఁడై నేత్ర - సంజనితానందజలరాశి [51]మునిఁగి
యెసక మెక్కఁగ నుతియించుచు నున్న - బసవనిఁగలకేత బ్రహ్మయ్య యనియె
“బసవ! [52]యీ కిన్నర బ్రహ్మయ్య భువిని - బసరింపఁగా నిట్టి భక్తుండు గలడె?
ఒడయనంబికి మున్ను వడిపెట్టు శివుఁడు - పడివెట్టు గిన్నర బ్రహ్మయ్య కిపుడు
పలికించుటయు నిత్యపడిగొనుటయును - వెలయ నయ్యిరువురవృత్తి [53]యోకాక
ముట్టఁగొల్చిన ఫలం బిట్టుండ వలదె? - వట్టిమాట [54]లవేల వలయు వస్తువులు
నిటలాక్షు [55]వేఁడక నిక్క మున్నవియె? - కటకటా! మే మింతగాలంబుఁ గొలుచు
టక్కటా! నిష్ఫలం [56]బయ్యె నిత్యంబు - నొక్కొక్క వాతికయును గొనలేదు
శివపూజఫలము సేసేతఁగొన్నట్లు - [57]తవిలి యాతనికి నంతన సమకూఱెఁ
బున్నెంబు మాలినపొ(డు?) వలమెల్ల - నెన్నంగ నున్నార మే మేమి గొఱయు
మృడుఁ బూజసేసి [58]వ్రేల్మిడితోడఁబసిఁడి - పడయు టరిదిగాదె పగలెల్లఁబనులు
ముక్కుఁజెమట వెండి యక్కునఁ దొరుగఁ దొరుగు - జిక్కఁజేసినను గుంచెఁడుగాని లేవు
ఇన్నియుఁజెప్పఁగనేల మాకిన్న - రన్నకుఁజెప్పు వ్ర(వ్య?)యంబును బెద్ద
ఒకమాటు రజతమహోర్వీధరంబు - నకుఁజని యేతెంచుటకు మెచ్చువచ్చె
నచ్చుగా శివుని 'నో'యనిపించె ననుచుఁ - జెచ్చరఁ దనుఁ జూడవచ్చువా[59]ర్గలరు
వ్ర(వ్య?)యమునకర్థంబు వలయునో శివుఁడు - దయపడి యిచ్చు నర్థమునకుఁదోడు
బిలిబిలికాయకంబులు సేసి పడసి - యిలఁబాఁతినర్థంబు నిసుమంత గలదు
శంకరదాసయ్యచరణము ల్గొలుచు - [60]లెంకల కెట్లును లేదనరాదు
బసవ! మీ బ్రహ్మయ కెసఁగఁగ జెప్పి - వెసఁబండ్లు వుత్తెమ్ము వేనవే లయిన
నిదె యర్ధమిచ్చెద నిటువంటి” దనుచుఁ - బదడు సేపట్టుడుఁబసిఁడియైవెలుఁగ
బసవఁడక్కజమంది ప్రణుతింపుచుండ - వెసఁగిన్నరయ్య యీ వృత్తాంత మెఱిఁగి
పఱతెంచి కలకేత బ్రహ్మయ్యగారి - [61]కెఱుకువ దులుకాడ నిలఁజాఁగి మ్రొక్కఁ[62]
గలకేత బ్రహ్మయ్య [63]యల కిన్నరయ్య - నలరుచుఁగౌఁగిట నందందచేర్చి
యతిదయామృతవార్ధి నభిషిక్తుఁజేసి - [64]నుతనిష్ప్రపంచ సన్మతికీలు సూపి
యప్రతర్క్యాదిలింగప్రాణమధన - సుప్రసన్నానుభవప్రాప్తుఁజేసి
యిరువుర లింగావసరము సేయించి - సరసోచి[65]త క్రియాసంతుష్టిఁజేసి
బసవనఁగిన్నర బ్రహ్మయ్యగారి - మసలక వీడ్కొల్పి యసమానలీలఁ
గలకేత బ్రహ్మయ్య నలిఁదొంటియట్ల - విలసితభక్తి నిశ్చలలీల నుండెఁ
గలకేత బ్రహ్మయ్య ఘనచరిత్రంబు - వెలయఁగఁజదివిన వినిన వ్రాసినను
నభవుకారుణ్యకటాక్షేక్షణమున - నభిమతఫలసిద్ధియగు నక్షణంబ
మోళిగ మారయ్య కథ
మఱియును మోళిగ మారయ్య యనఁగఁ - గఱకంఠు సద్భక్తగణ [66]విలాసంబు
ప్రచ్ఛన్నరుద్రుఁ డవిచ్ఛిన్నకీర్తి - స్వచ్ఛసదాచారసంపత్ప్రపూర్తి
విజితకామక్రోధవిమలమానసుఁడు - నిజగతి లింగైక్యనిష్ఠాపరుండు
మంగళచరితుఁడు లింగసదర్థుఁ - డంగవికారదూరైకవర్తనుఁడు
సవిశేషజంగమార్చనపరతంత్రుఁ - డవికలవిధినిషేధవివర్జితుండు
ప్రవిమలాంగుఁడు నిష్ప్రపంచగుణాఢ్యుఁ - డవిరళతత్వానుభవసుఖాంభోధి
కర్మాపహరుఁడు లింగప్రాణమథన - మర్మజ్ఞుఁడన లసన్మహిమఁబెంపారి
యనయంబు నతులఘోరాటవికేఁగి - ఘనతరంబుగ మోచి కట్టెలు దెచ్చి
యంగడి విక్రయం [67]బార్చి తెప్పించి - జంగమారాధన సలుపుచునుండు
రసరసాయనములు బసవని నగర - నసలార భోగించి యాదటఁ[68]బోక
జంగమకోటి నిచ్చలు నొక్కమాటు - భంగిగా నారగింపఁగఁబెట్ట వచ్చి
“బసవ! మారని యట్టిభక్తులు గలరె? - వసుధలో నీ యింటిరసరసాయనము
లతనినగరఁగాంచు నంబకళంబు - ప్రతివచ్చునే యెన్ని భంగులనైన
ననిశంబు నతనికాయకలబ్ధి యెంత - సంతుష్టి సేయు టాశ్చర్యంబు గాదె?
బాపుఁ మోళిగమార! భక్తివిస్తార - బాపురే” యని మ్రోలఁబ్రస్తుతి సేయ
నసలార విస్మితుం డగుచు నేతెంచి - బసవఁడు ప్రచ్ఛన్నభావంబు నొంది
మోళిగ మారయ్య ముద్దియఁగాంచి - లాలితోద్యత్సముల్లాస మెలర్ప
'శరణార్థి' యని చక్కఁజాఁగి మ్రొక్కుడును - దరుణియునటమున్న 'శరణార్థి' యనుచు
నడుగుల కర్ఘ్యపణ్యంబులు దేర - నొడఁబడ కెఱిఁగెదరో యనుమతిని
“అమ్మమ్మ! మాలింగ మాకొన్నవాఁడు - క్రమ్మన వడ్డింపు రమ్ము లె” మ్మనుచు
సరసర లింగావసరము సెల్లించి - పరికించి యం దొక్కవడిగంబు క్రింద
విడియలతో రెండువేలమాడలును - [69]నడకి యమ్మకు శరణార్థి సేయుచును
సదమలలింగప్రసాదంబు గొనుచు - విదితముత్పులక సముదితాత్ముఁడగుచు
ధర నిరుపేద నిధానంబుఁగన్న - కరణిని హర్షాశ్రుకణములు దొరుగ
“నిదిగదా భవదుఃఖగదకు(ము?) నౌషధము; - ఇదిగదా భక్తిమహిష్ఠతపంట;
ఇదిగదా నా పుట్టినింటికల్పకము! - ఇదిగదా ముక్తికి నిక్క దాననుచుఁ
బొంగి ప్రసాదైకభోగియై తద్గృ - హాంగణంబున నిల్చి యాత్మలోపలను
నీ సదనం బంత నింతఁగన్నంత - దోసంబులెల్ల విధూతము ల్గావె
యీ నగరద్వార మిఱియ నేతెంచు - నా నరుఁడపుడ కృతార్థుండు గాఁడె
యీ సీమలోఁజరియించు జంతువులు - చేసిన భాగ్యంబు సెప్పంగఁదరమె
యీ గృహాంతరరేణు విసుమంత నొసల - [70]బాగొందు నతనికి భక్తి వర్ధిల్లదె?
కడిఁదిపాతకము లిక్కడఁబ్రసాదంబు - గుడిచినఁ[71]జెడు సమకూఱ దేనియును
నొడఁబడ నిచ్చటికడువనీరైనఁ - బుడిసెఁడు ద్రావినఁబొలియుఁబాపములు”
నని తలపోయుచుఁజనియె నా బసవఁ - డనురాగచిత్తుఁడై; యంత నిక్కడను
మధ్యాహ్నమగుటయు మారయ్య లింగ - తద్ద్యానసుఖనిరంతరవర్తి యగుచు
వాకిటఁగట్టెలు వైచి యేతేర - నా కాంత యెదురేఁగి యడుగులు [72]గడుగ
భంగిగా జంగమ[73]ప్రణిపత్తి [74]దీర్చి - లింగార్చనంబు సల్లీలఁజేయుచును
బడిగంబు క్రిందట బసవఁడు మున్న - [75]యడకిన మాడల విడియలు గాంచి
"యెక్కడివిడియ లిం? దెవ్వరు వచ్చి - రిక్కడి?” కని తనయింతి నడ్గుడును
“దేవ! యొక్కయ్య యేతెం చారగించె - భావింప నటమీఁది పను లే నెఱుంగ
నప్పుడ విచ్చేసె” నని విన్నవింపఁ - "[76]దప్పదు బసవఁడు దాన కానోపుఁ
గడు నర్థసంపదగల భక్తులరసి - బడుగుభక్తులఁబ్రోవఁబాడియ కాదె?
దాత గాఁడే యిట్లు దాఁబ్రోవ కెవరు - ప్రోతురు మేలయ్యెఁబో బ్రదికితిమి
తన బిడ్డఁడని [77]మనఁదలఁచి యిచ్చటకిఁ - జనుదెంచె నింతియ చాలదే మాకు
నిమ్ముల మాలింగ మిచ్చిన కాయ - కమ్మ యీ పూఁటకుఁగలిగున్న” దనుచుఁ
జక్కన నిద్దఱు జంగమంబులకు - నొక్కొక్క విడియ నియోగించి మ్రొక్కి
సదమలస్థితి నున్న జంగమకోటి - [78]పద పద్మములు గడ్గి భక్తితో వారి
శ్రీపాదజలములు సిలికింపఁగట్టె - మోపు [79]గడానియై యేపారి వెలుఁగ
వేడుక మదిఁదులుకాడ వేయేసి - మాడలయెత్తుగాఁగూడ ఖండించి
యున్నజంగమకోటి కొక్కొక్కనక్కు - చెన్నుగా నర్పణసేసి మ్రొక్కుడును
నక్కజం బందుచు నా జంగమములు - గ్రక్కున బసవనికడఁబ్రసరించి
“మిక్కిలి భక్తికి నిక్కంబు నియతి - కెక్కుడు చేఁతకు సెల్లయై పరగు
మోళిగ మారయ్యఁబోరంగ భక్తు - లేలోకమునఁగలరే” యని పొగడ
బసవఁడు! యిట్లేల యానతిచ్చెదవు? - నిన్నన్న దేమేని మున్నెండు గలదె?
[80]బడుగు భక్తులకెల్లఁబ్రాణంబునిన్నుఁ - గడ [81]సన్నభక్తులు గలరె యిబ్భువిని
మాబోటి భక్తులమనికియు నునికి - నీ బయిసియె కాదె నిఖిలోపకార!
విని యెఱుఁగము దొల్లి విడియ లనంగఁ - గనుఁగొనఁబడియె నీ కారణంబునను
బాపు! భాగ్యప్రాణి! బాపు! కృపాత్మ! - బాపురే! ధనవంత! బాపు! కీర్తీశ
నల్లవో బసవయ్య నా కిచ్చినట్టు - లెల్లభక్తావళికి నిత్తయ్య! తొల్లి
మడివాలు మాచయ్య మనుమల మమ్ము - విడువక నడుపుకో వేయును నేల?”
అని పెక్కు భంగుల నాలి సేయంగ - ఘనతరశోకాంబు కలితాస్యుఁడగుచుఁ
“గనకాద్రియరయునే కాకిగుణంబు - నినుముగుణ మరయునే పరుసంబు
గుణనిధి వీవు దుర్గుణనిధి నేను - గణుతింపఁగలదె సద్గుణము నా యందు
వెలివాడఁగలుగునే వేదఘోషంబు - నిల నావమునఁగల్గునే [82]రాగిముంత
తలఁపఁగుంపటిలోనఁదామరదుంప - మొలచునే యిన్నియు ముదలింప నేల
గతవివేకునిఁగావఁగాఁదగు నీవ - గతి దయాభావ! సంగయదేవ!” యనుచు
మారయ్య పాదపద్మంబుల కెరఁగి - సారాంచితోక్తుల సంస్తుతింపుచును
నభయంబు వేఁడుచు నడుగులమీఁద - సభయాత్ముఁడై యున్నఁ [83]జయ్యన నెత్తి
యసలారఁగౌఁగిట నందంద చేర్చి - బసవని కారుణ్యరసవార్ధిఁదేల్చి
యలరంగ మృదుమధురాంచితాలాప - ములఁబ్రబోధించుడు నలి దులుకాడ
మారయ్యగారికి మఱియును మ్రొక్కి - యారఁగ బసవరా జరిగె; నంతటను
మోళిగ మారయ్య ముందటియట్ల - లాలితభక్తిసల్లీలమై నుండె;
నారఁగ మోళిగ మారయ్యగారి - చారుచరిత్రంబు సదివిన విన్న
నిత్యప్రసాదవినిర్మలాత్మీయ - సత్యసుఖంబులు సల్లీలఁగలుగు
కన్నడ బ్రహ్మయ్యగారి కథ
పరగంగఁగన్నడ బ్రహ్మయ్య నాఁగ - ధర నొప్పు సద్భక్తిపరుఁడు వెండియును
దర్పితసంసారదళనుండు జంగ - మార్పిత ప్రాణదేహార్థాభిమాని
యద్భుతచరితుఁడుద్యద్భక్తియుక్తి - సద్భావనోపేత చరలింగమూర్తి
సారవీరవ్రతాచారుండు జంగ - మారాధకులలోన నగ్రగణ్యుండు
సంచిత బాహ్యపూజాపరతంత్రుఁ - డంచితాంతస్సపర్యాపరాయణుఁడు
నిరవద్యహృద్య వినిర్మలభక్తి - పరతంత్రుఁడన లసచ్చరితఁబెంపారి
కత్తియు బలపంబుఁ గావిచీరయును - గత్తెర యిసుము నక్షతలును ముండ్ల
బంతియు నీలికప్పడమును ద్రిండు - [84]మంతరకాటుక మఱి చండవేది
సెలగోల యొంటట్ట చెప్పులుఁ [85]బీఁకె - యొలుకులబూడిదయును వాటుఱాలుఁ
గుక్కలవాకట్టుఁగొంకినారసము - గ్రక్కునఁగంకటిరజ్జువు నమర
సూచీముఖంబైనఁజొనుపంగరాని - యేచినచీకటి నిండ్ల పంచలకుఁ
జిడిముడి పలుకులఁ జేరి యుల్వరసి - గడియకన్నంబును గడపకన్నంబు
గోడకన్నంబును గుఱి [86]నేలకన్న - మోడక త్రవ్వి యి ల్లొయ్యన చొచ్చి
పరికించుచో భక్త భవనంబులైన - సరసరదీపంబు సంధించి వారి
పాదాబ్జములమీఁదఁబడి మేలుకొలిపి - పాదోదకంబు ప్రసాదంబుఁగొనుచు
“శరణనియెడి సత్యశరణులయిండ్ల - వరవుడ బ్రహ్మఁడన్వాఁడ నే” ననుచు
నెడనెడ నేఁగుచు నితరు[87]లిండ్లైనఁ - దడయక పదపదార్థంబులు దేవి
కొనివచ్చి జంగమకోటికి వరువుఁ - బను లాచరించు చిప్పాట వర్తింప
జంగమ[88] మొకనాఁడు చాల నేతేర - భంగిగా నిది పట్టపగలని యనక
“నేలకన్నంబిడి నిఖిలేశునగరఁ - జాలనర్ధముఁదెత్తుఁజక్కన” యనుచు
నరుగుచో బసవఁడు పురవీథిఁ గాంచి - యరుదొంద భువిని సాష్టాంగుఁడై మ్రొక్కఁ
“బట్టుము గత్తియు బలపంబుఁగన్న - పెట్టఁబోవలయు నా కిట్టున్న భంగి
నొం[89]డెడ ధనములే దొనర బిజ్జలుని - బండారమిలు సూప బసవ! ర” మ్మనినఁ
బ్రత్యుత్తరం బీనిబాస గావునను - నత్యనుచిత మన 'కట్లకా' కనుచుఁ
గన్నడ బ్రహ్మయ్య గారిఁ దోడ్కొనుచుఁ - గన్నంపుము ట్లెల్లఁగరమర్ధిఁగొనుచు
నునుపరియునుబోలె నొడక నగరు - చనఁజొచ్చి బండారుసదనంబుఁజూప
గడియకన్నం బిడఁగాఁబదడెల్లఁ - గడసన్న పసిఁడియై పుడమి వెలుంగఁ
జొచ్చి పెట్టెలలోని సొమ్మెల్లఁగొనుచు - విచ్చేసె బ్రహ్మయ్య యచ్చెరువంద
నంగరక్ష[90]కులెల్ల నరిగి యట్లున్న - భంగిన యవ్వారఁబతి కెఱిఁగింప
బసవఁడునాబారిఁబాఱె బొమ్మనుచుఁ - గసిమసంగుచు మహోగ్ర[91]మునరేఁగుచును
నవుళులు గీఁటుచు “నక్కటా! తన్ను - శివభక్తుఁడని విశ్వసించుటయెల్ల
వఱితిపాలుగఁ జేసెఁ జిఱుతవాఁడనక - యఱలేక మన్నించు [92]నంతయుఁగంటిఁ
బట్టపగలు గన్నపెట్టించె బసవం - డెట్టొకో ప్రాణంబుఁబట్టియున్నాఁడు
అడిగిన వలసి [93]నంతర్ధ మీ నెట్టు - లడరఁగ విశ్వాసియయ్యె నిట్లింత
కెత్తికొన్నాఁడింక నిటమీఁద నెంత - కెత్తికోనున్నాఁడొ యెఱుఁగరా”దనుచుఁ
గన్నులమంటలు గ్రమ్మ నేతెంచి - కన్నంబువాకిటికనకంబుఁజూచి
యతివిస్మయాక్రాంతమతిఁ జిట్టమిడిచి - గతకోపుఁడై క్షితిపతి యిట్టులనియె
“నెక్కడిపసిఁడిప్రో వెక్కడి దొంగ - యెక్కడికన్న మిదేమి వన్నితివి?
బసవనమంత్రి! యేర్పడఁజెప్పు” మనిన - వసుధేశునకు బసవనమంత్రి యనియె
“భక్తుండు గన్నడ బ్రహ్మయ్యనాఁగ - వ్యక్తలింగం బనియుక్తప్రతాపి
కన్నడ బ్రహ్మయ్యగారి మహత్త్య - మెన్నఁగ శక్యమే యీశునకైన
నాతని శ్రీచరణాంగుష్ఠయుగము - ఖ్యాతిగాఁగల్పవృక్షములకు నూఁత
ఆ మహా[94]త్మునియమృతావలోకనము - కామధేనువులసంఘముపుట్టినిల్లు
చింతింప నాతనిచిత్తంబుచిగురు - చింతామణులకు నిరంతరాశ్రయము
అరయంగ నతనిహస్తాంగుళస్పర్శ - విరచింపఁగాఁబర్సవేదుల గనులు
నతని శ్రీపాదసంగతి ముక్తిభూమి - యతని ప్రసాదంబు నమృతంబుతేట
యతనికోపంబు సంహారకారణము - నతని కారుణ్యంబ యపవర్గ మింత
నణిమాదిసిద్ధులు నాతనిబంట్లు - గణుతింప నింత లింగసదర్థుఁడయ్యుఁ
బట్టిననియమంబుఁబాయక కన్న - పెట్టిన నర్థమెకాని ముట్టఁడు సేత
'నిది గుమార్గము భక్తియే' యనవలదు - ఇదియె తా సన్మార్గ మెట్టు లంటేని
యిలఁజూదమునఁబాండవులు భ్రష్టులైరి - నలిజూదమున మూర్ఖు నగజేశుఁగూడె
వేఁటాడి రాముండు వెలఁది గోల్పడియె - వేఁటాడి యెఱుకు దా విశ్వేశుఁగలసెఁ
బరసతీవశ్యులై నరపతుల్ ద్రుంగఁ - బరసతీవశ్యుఁడై హరుఁగూడె నంబి
చంపి మాండవ్యుంబు సరిఁగొర్తఁబడియెఁ - జంపి చండుండు ప్రసాదంబుఁ గనియె
బొంకిన బ్రహ్మకు భువిఁబుట్టుమాలె - బొంకి చిర్తొండండు బొందితోఁజనియె
గొఱియమ్రుచ్చని శూద్రకుఁడు [95]నఱకువడెఁ - గఱకంఠుగణనంది గలసెఁదెర్వడిచి
రమణ “రాజ్యాంతే నరక” మన ముక్తి - విమలతఁగనిరి చేరమయుఁజోడండుఁ
గాన యెట్లును నమార్గం బనరాదు - తా నీశ్వరార్థ మన్తలఁపునఁజేసి
ధర "నధర్మో ధర్మతాం వ్రజే” త్తనఁగ - హరునివాక్యముగాన యట్టిద పథము
నిన్నియు నననేల యిందఱకంటెఁ - గన్నడ బ్రహ్మయ్య గతి యెట్టిదనిన
నెప్పుడు జంగమం బేతెంచు నింటి - కప్పుడకాని పోఁడసహాయలీల
నిది వగ లిది రాత్రి యెట్లొకోయనుచు - మదిలోన లే దణుమాత్రంబు భయము
నదియును శివభక్త సదనంబ యేని - ముదమునఁబేర్సెప్పి మ్రొక్కుచువచ్చు
నిల్లిల్లుఁదప్పక యితరాలయముల - నెల్లయర్థము దెచ్చు నిహపరంబులకు
దూరమైనట్టి లుబ్దులయిండ్లు సొచ్చి - వారలఁజరితార్థవంతులఁజేయ
జనియించినట్టి ప్రాక్తనపురుషుండు - నననేల కడువిస్మయము గాదె తలఁప
ముట్టిన త్రవ్విన మెట్టిన ఠావు - పట్టినకైదువు ల్వసిఁడిమయంబు
ప్రాకటంబుగ నిన్ను రక్షింపఁదలఁచి - కాక బ్రహ్మయకు శ్లాఘ్యమె పదార్థంబు
లెక్కకుమిక్కిలి లేకున్నఁదప్పు - తక్కినబండరు లెక్కలు సూడు”
మనుచు నబ్బసవఁడత్యనురాగలీలఁ - గనుఁగొని బండరు కవిలియ సదువ
నక్కజం బందుచు నవనీశుఁ డుండె - నిక్కడ బ్రహ్మయ్య యింటి కేతేర
సుదతియుఁ బతికి నుత్సుకత దుల్కాడ - నెదురేఁగి యడుగుల కెరఁగి కన్నంపు
ముట్టులుఁజేతిసొమ్మును నందుకొనుడుఁ - జట్టన బ్రహ్మయ్య జంగమావలికి
ముదమంది ధరఁ జాఁగిమ్రొక్కెఁ దత్ క్షణమ - ముదితయుఁ దాను సముదిత సద్భక్తి
మించి వెలుంగంగఁబంచభక్ష్యములు - నంచితంబైన దివ్యాన్నపానములు
గావించినట్టి పక్వంబులు జంగ - మావలి కంత సమర్పణసేసి
వారి ప్రసాదసుధారసవార్ధి - నారంగఁదేలుచు నాదట మఱియు
ధనధాన్యవస్త్రవాహనభూషణములఁ - దనిపి జంగమల సత్కరుణాభివృద్ధిఁ
గన్నడ బ్రహ్మయ్య [96]మున్నెట్టు లట్ల - సన్నుతభక్తిమహోన్నతి నుండెఁ
గన్నడ బ్రహ్మయ్య ఘనచరిత్రంబు - విన్నను జదివిన విస్తరించినను
మృడు దయామృతరస మిళితేక్షణమున - నొడఁగూడువారి కిష్టోపభోగములు
ముసిఁడి చౌడయ్య కథ
అసదృశలీలఁబెంపారి వెండియును- ముసిఁడిచౌడయ్య నా ముక్కంటిగణము
నిఖిలసజ్జనభక్త ముఖముకురంబు - సుఖశీలసంబంధ సుపథప్రచారి
అఫలార్థకృతసత్ క్రియాసమన్వితుఁడు - సఫలీకృతామోఘ సత్యప్రతాపి
తత్‌జ్ఞుఁడు సంసారతలగుండుగండఁ - డజ్ఞానజనదూరుఁడపగతభయుఁడు
వీరరసాంభోధి గారణపురుషుఁ - డారూఢదివ్యామృతావలోకనుఁడు
నధికశాపానుగ్రహసమర్థుఁడఖిల - విధినిషేధక్రియా విరహితాత్మకుఁడు
అక్షయకీర్తి దృష్టాదృష్టలోక - సాక్షికప్రత్యయచరలింగమూర్తి
స్వసమయభూతి శాసనజనాధారుఁ - డసమానవీరభద్రసమానుఁడనఁగఁ
బరగుచు నాఁబోతు భక్తుఁడు దపసి - మరణంబు నొందిన మగిడించు బాస
నడచుచో నంబుధి నది యడ్డ[97]మైన - నడఁగించి త్రోవన యరిగెడు బాస
భక్తిసత్క్రియలు దప్పక చేయుబాస - వ్యక్తిగా భక్తినియుక్తిఁబెంపారి
భువి నొప్పి ముసిఁడి యన్పురవరంబునను - సవిశేషభక్తిమైఁజౌడయ్య యుండ
బసవనిభక్తిసౌభాగ్య మహత్త్య - మసలార విని [98]దర్శనాసక్తిఁజేసి
భక్తులుఁదానును బరమానురాగ - యుక్తులై చనుదెంచుచుండ నొక్కెడను
జాలదోయిటనెత్తి చల్లిన నిసుము - రాలినియట్టి యరణ్యాంతరమున
ముసిఁడివృక్షంబు లొప్పెసఁగ నెల్లెడల - పసిఁడి [99]కొండలభాతిఁబండి వెలుంగ
“నసలార ముసిఁడిపండ్లారగింపంగ - నెసఁగ లింగములకు నిష్టమైనయది”
యనుచు భక్తానీక మానతిచ్చుడును - విని సంస్మితానన విలసితుం డగుచుఁ
జనిచని ముసిఁడివృక్షంబుల మొదలఁ - దనకరవా లూని దట్టుఁడై నిలిచి
“యారగింపవె దేవ!” యని విన్నవింప - వారివారిక గణవ్రాత మేతెంచి
నమృతాంశుధరునకు [100]నర్పించి వేడ్క - నమృతాంశుధరుభక్తు లారగించుచును
“ముసిఁడిచౌడయ యనుముందటిపేర - యెసఁగుఁబో జగముల [101]నెట్లును నింక”
ననుచుఁద్రస్తరు లాడుచును సంతసమునఁ - జనుదేరఁగల్యాణమున[102]కు సంప్రీతి
యెసకమెక్కఁగ సంగమేశ్వరునంద - బసవన్న సౌడయ్య భావంబు గాంచి
చక్కన నెదురేఁగి జగతీతలమునఁ - జక్కఁ జాఁగిలఁబడి మ్రొక్కి తోడ్తెచ్చి
యుచితోపచారనియుక్తిఁ గావించి - యచలాత్ము ముసిఁడిచౌడయ్య నే ప్రొద్దు
సంగమేశ్వరునంద సద్భక్తిక్రియలు - భంగిగాఁగొలుచు[103]చు బసవయ్య సలుప
నసమానలీలఁగళ్యాణంబునందు - ముసిఁడిచౌడయమహోల్లసనప్రయుక్తి
నెడపక సద్భక్తి కెల్లయై యిట్లు - నడుచుచు మఱియొక్కనాఁడుత్సవమున
నార్యులు దీవించియనుప వివాహ - కార్యార్థమై యరుగంగఁగట్టెదురఁ
గటకంబు రాజమార్గంబునఁజెలఁగి - నటియించు భక్తగణంబులనడుమ
ఘనవిమానస్థుఁడై గగనమార్గమునఁ - జనుదెంచు తవరాజుశవము వీక్షించి
“వావిరి తవరాజవల్లభుచేత - దీవెన లందకపోవంగఁ దగునె?
పరిణయంబున కిత్తపస్వి యేతేర - కరిగెడువాఁడఁ గా నటు నిలుఁడనుచు
నలుఁగుమోహణమున హస్తంబు దొడిగి - జళిపించి మొనసూపి నలిరేఁగి యార్చి
యరుదెంచి డగ్గఱి “యయ్యగారలకు - శరణార్థి శరణార్థి శరణార్థి" యనుడు
“శివమస్తు శివమస్తు శివమ” స్తటంచుఁ - దవిలి తోడ్తోడన తపసి దీవింప
“డిగు డిగు గొరగ! నాకగపడి తింక - నగవు గా దిచట నున్నను సయిరింప
నందివాహన! నీకు నరవాహనంబు - పొందగునే చూచి భువి నరు ల్నగఁగ”
ననుచుఁబాదము వట్టి యల్లార్చి తివియఁ - గనుఁగొని దరహాసకలితాస్యుఁడగుచు
ధరడిగ్గి ముసిఁడి [104]చౌడరసు నందంద - కర మభిలాషమైఁగౌఁగిటఁ జేర్ప
సత్యస్వరూపుఁడు సౌడరాయండు - నత్యద్భుతాక్రాంతులై నరు ల్వొగడఁ
దోడ్తోన తవరాజుఁదోడ్కొని పెండ్లి - కేడ్తెఱ[105] దళుకొత్త నేఁగంగ నవలఁ
బొలమేర వటవృక్షముల సమీపమున నలిరేఁగి గోపాలకులు నటింపుచును
గము[106]లేర్చి యుద్దించి కాల్గన్న వారిఁ - దమలోనఁగేలివాదంబు [107]వుట్టుటయు
“గోకులపతియాన గుఱి [108]యది మీకు - మాకును బసవనిమఱ్ఱియ” యనుడు
న్యగ్రోధముల [109]యర్త నడచుచు సజ్జ - నాగ్రగణ్యుండు సౌడయ్య యాలించి
పసులవాండ్రనుగూడఁ[110]బద రిదియేమి - బసవనిమఱ్ఱి యన్పలుకయ్యె” ననినఁ
బ్రెబ్బొంతపెయ్యలపెద్ద యందొకఁడు - "నిబ్బసవనివార్త యెఱుఁగుదుఁ గొంత
యట తాతచే వింటిన ని తమతాత - చిటిపొటి వాండ్రకుఁ జెప్పె మాకెల్ల
నలుక రెట్టింప రెం డాఁబోతు లిచట - [111]మలయుచు నేడ్దినంబులు వోరఁబోర
నెత్తురు వఱదలై నేలయంతయును - జొత్తిల్ల నొకపోతు సొలసి చచ్చుడును
నచ్చోన [112]పాఁతినఁజెచ్చెర మొలచె - నచ్చుగా నీమఱ్ఱి యట్లుగావునను
బసవనిమఱ్ఱి యన్పలు కయ్యెనండు - రసలార మఱియుఁజోద్యం బట్లుఁగాక
కఱచిన మాంసంబు గతి నుండుఁబండ్లు - విఱిచినరక్తంబువిధి నీరుగాఱు
నేనాఁట మఱ్ఱిపా లెఱ్ఱనైయున్నె - తా నమ్మరే [113]చూడఁదథ్య”మిట్లనుడు
వారించి “యిదివ్రాఁతవా"ర్తని యొద్ది - వారెల్ల [114]నుడుప నవారితవృత్తి
పసరింపఁ"గ్రొత్తేమి ప్రాఁతేమి యింక - బసవనిమృతి సెవిఁబడ్డపిమ్మటను
మురియుచు బసవఁడు ముందఱఁజనక - పరిణయంబునకేఁగఁ బంతమే నాకుఁ
బడయకపోయెడుపలుకులే?” లనుచుఁ - బెడబొబ్బలిడుచు సంప్రీతినార్చుచును
“వెడలుము వెడలుము వృషభేంద్ర!” యనుచు - [115]వడినెయ్దియలుగున వటమూఁది
నటమున్న నంది [116]పాఁతదరి యద్ధరణి - పటపటఁబగులంగ వటవిటపంబు
చట్టన వ్రేళ్లతోఁజటచటఁమనఁగ - గట్టెగసల్లంత మిట్టిపడంగ
నందఱు నతివిస్మయాక్రాంతులుగను - నందుండి [117]యూఁకించి యవనికి నుఱికి
నిలిచి [118]నిట్రించి ఘణిల్ఘల్లనఁగ - నలరుచు ఱంకె లందంద వైచుచును
వాల మల్లార్చుచుఁ గాలఁద్రవ్వుచును - నేలఁగోరాడుచు నీడ కుర్కుచును
నుడువీథి కెగయుచు నొడలు వెంపుచును - వడిగొని పఱచుచు [119]నిడుజంగ లిడుచుఁ
దగిలి గద్దించుచుఁ దలఁకుచు మూతి - యిగిలించికొని మొగంబెత్తిచూచుచును
జిఱుపెండవెట్టుచుఁజిఱలు వొడ్చుచును - గుఱుజంగలిడుచు దిక్కులుసూచికొనుచు
గెలఁకులఁదన్నుచుఁ గ్రేళ్లువాఱుచును - [120]బులుగఱ చుమియుచుఁ మలఁగినాకుచును
బోరన నెగయుచుఁబొంగుచుఁగొమ్ము - లోరగించుచు మలయుచు వంగికొనుచు
నూఁకరల్వెట్టుచు నురవడింపుచును - మూఁకకు నెగయుచు ముస్సు ముస్సనుచుఁ
జవుడయ్యఁజూచుచు సంతసిల్లుచును - దవులంబు సేయుచుఁదపసి వెన్కొనుచు
బాసికంబును నాఁటి పసపుటక్షతలు - నా సమంచిత సుగంధానులేపనము
లొనరంగ వింతచెన్నొలయంగ గంట – లును మువ్వలును గజ్జెలును మ్రోయుచుండ
నంతంతఁదనరారి యాలఱేఁ డుండ - సంతోషమున ముస్డిచౌడరాయండు
బడిసివైచుచుఁజేరి మెడఁగౌఁగిలించి - యడుగులు గడిగి పుష్పాంజలు లిచ్చి
యాయతధూపదీపాదు లొనర్చి - నేయుఁబాలును బొట్టనిండ వడ్డించి
“నడవుము నడవుము [121]నందెన్న! నీవు - నడవ కేఁబెండ్లికి నడవ [122]నిక్కంబు”
అనవుడు లోకంబు లచ్చెరువంది - వినుతింపఁదద్భక్తజను లుత్సహింప
నందఱ ముందఱ నరుగు నత్తపసి - ముందట నాఁబోతు మురియుచు నడవ
[123]నరుగఁగ నరుగఁగ నంత ముందఱను - నురవడి నుప్పొంగి యుడువీథి దాఁకి
హిద్దొర యనునది యిల నిండిపాఱఁ - దద్దయు నుద్వృత్తి ధరఁదన్ని నిలిచి
“ఎఱుఁగవే వారాసు లెల్ల నొక్కయ్య - యఱచేతిలోనన యణఁగుట మఱియు
భవి పుట్టి యెల్లక భువి ముదలింప - సవిశేషభక్తప్రసాది దాసయ్య
కాదె నిన్ బోకార్చి కాల్నడయంద - యీ దేశమంతయు నెఱుఁగంగ దాఁటె
మఱియు గజ్జేశ్వరుమసణయ్య దన్ను - మఱచి శివార్చనామగ్నుఁడై నడుమ
నుండఁ బై రానోడి రెండు దిక్కులను - ఖండితంబై నీవకావె పాఱితివి?
వెడ[124]వాఁగయేమని వెల్లిసూపెదవు - అడఁగుము ద్రోవయి” మ్మనుచుఁజౌడయ్య
అలుఁగుమోహణమున హస్తంబు దొడిగి - జళిపింప నీరెల్లఁజల్లనఁబాసి
నీరిపర్వత మన నింగి నుప్పొంగి - తారాపథంబునఁదా నిట్టవొడిచె
నాకాశగంగచే హరుభక్తమహిమ - నేకాంతమున విన నేఁగినయట్లు
[125]అయ్యేఱు ముసిఁడిచౌడయ్యకు వెఱచి - చయ్యన నేఁగె రసాతలంబునకు
నన్నట్లు త్రోవ నీ రఱిముఱిఁబఱవ - మిన్నక నడుమెల్లఁదిన్నెలై యుండ
“రండు రండిపుడు [126]నీరము నడు మడువ - రెండు గా వనుమాట రిత్తయ్యె” ననుచు
ముసిఁడి చౌడయగారు ముందఱ నడవ - నసమభక్తానీక మానందలీల
నంతంత నిలుచుచు నార్చుచుఁ గుప్పి - గంతులువైచుచు గతికి నిల్చుచును
నెడనెడ నార్చుచుఁబెడబొబ్బ లిడుచు - వడిఁబిల్లమెఱములు వైచుచు లేచి
పరువులు వెట్టుచు నరుగ ముందఱను - నరుదారఁదపసియు నాఁబోతు నడవ
దరహసితోల్లాసవరవక్త్రుఁడగుచు - నరిగెఁజౌడయ్య దా నద్దరి నిలిచి
“పెల్లున లోకంబు [127]లెల్లను ముంప - గొల్లన నడచు నీ త్రుళ్లెల్ల నడఁగె"
ననుచు నమ్ముసిఁడిచౌడయ్య సద్భక్త - జనసహితంబుగా ననురాగలీల
నరిగి యొప్పారఁదత్పరిణయక్రియలు - పరితోషమతి [128]సమాప్తంబు గావించి
బగుతు లెదుర్కొన మగిడి కల్యాణ - నగరంబు వీథుల నడతెంచుచుండఁ
దపసియు నాఁబోతుఁదనతోడ నడవ - విపరీత మతి నరు ల్విభ్రాంతిఁబొంద
జయజయధ్వను లాకసము నిండి చెలఁగ - రయమునఁబఱతెంచి రమణి యొకర్తు
భావించి చౌడయ్యపాదము ల్నొసలు - మోపంగ ధరఁజాఁగి మ్రొక్కినఁజూచి
యనునయం బొదవ “శతాయుష్య” మనుచుఁ - జనుదెంచి [129]తమనిజస్థానదేశమున
దొల్లింటియట్ల యద్భుతలీల నుండ - నల్లకన్యక మృతమైన మర్నాఁడు
జనకాదు లేడ్చుచుఁగొని వచ్చివచ్చి - కనుఁగొని చౌడయ్యగారికి మ్రొక్కి
“నిన్న మీ పాదముల్ నెన్నుదు రిఱియ - సన్నుతి మ్రొక్కిన సతి నేఁడు సచ్చె
నీ దీవనయుఁదప్పునే” యని వారు పాదము ల్విడువక పలవరింపంగఁ
[130]'దొలదొలఁ'[131]డనుచును 'ద్రోవ కడ్డంబు - నిలిచి వాచర్వక నిలునిలుఁ’ డనుచుఁ
గంపరం బవనిపై దింపించి మహిమ వొంపిరిగొన నోరవోవఁదట్టుచును
'నెనయ దీవించువా రేండ్లేల యిత్తు' - రనుపలు కప్పుడ యాలంబు గాఁగ
నిశితఖడ్గం బార్చి నిఖిలంబు నెఱుఁగ - 'శిశువ! లె'మ్మని పేరఁజీరఁగఁదడవ
[132]కట్టులు వటు కనఁగాఁదెగినిద్ర - బిట్టుల్కి తెప్పిఱినట్టును బోలె
నతిసంభ్రమాక్రాంతమతిఁదేఱిచూచి - యతివ సౌడయ్యకు సాష్టాంగ మెరఁగె
తల్లియుఁదండ్రియుఁదమపుత్రితోన - యుల్లంబు దళుకొత్త నొగిఁజాల మ్రొక్కి
“ముసిఁడిచౌడాచార్య! యసమానశౌర్య - వసమె నీ గరిమంబు వర్ణింపఁదలఁపఁ
బ్రాణోపకారికిఁబ్రత్యుపకార - మేణాంకధ [133]రమూర్తి యిలఁజేయఁగలదె?
దాసులఁగా మమ్ము దయ నుద్ధరింపు - మీ సంసరణవార్థి [134]యింకఁదోఁపంగ”
నంచు విన్నప మాచరించుడు మువుర - నంచితప్రాణలింగాంగులఁజేసి
గతవత్సరంబులు గాక మూవురకు - శతవత్సరాయు వాయతిఁగరుణింపఁ
“బ్రాణదానముసేయఁబరులవశంబె? - ఏణాంకధరునకు నిల నరు[135]దన్న
జా నొందఁగ మసిఁడిచౌడయ్య ప్రాణ - దానంబుసేసెఁజిత్రము సిత్ర” మనుచు
మ్రొక్కుచు లోకంబు వెక్కసపడఁగ - నెక్కుడుకీర్తికి నెల్లయై యంత
మహనీయసద్భక్తిమహిమ దుల్కాడ - సహజైకలింగి యాచౌడయ్య నడవ
నతని మహాద్భుతోన్నతిఁ జూడఁజాల - కతిమతిహీనులై యన్యదర్శనులు
“తొడ [136]సూడుపోతుల జడలతమ్మళ్లఁ - బడయుఁదానటె చూ సబంబులఁగన్నఁ
జవుడయ్య గారలచందంబు సూత - మవుఁగాక తప్పేమి” యనుచు దుర్బుద్ధి
గోనెగర్భం బిడి మానిసి రూపు - దా నిల్పి [137]బూడిది దళముగాఁబూసి
యన్నిగందువల రుద్రాక్షము ల్వూన్చి - జన్నిదంబులు వెట్టి జడలను బెట్టి
యడిపొత్తి సించి కచ్చడము సంధించి - కడపట నొకనాడు గుడికడ వైచి
యింతట నంతట నెఱుఁగని యట్ల - సంతల నిలిచి దూషకులు సెలంగ
“నక్కటా! గుడికడ [138]నదియొక్కదపసి - దిక్కుమాలినపీన్గు ద్రెళ్లి యున్నదియు
కుడువఁగట్ట విడువ ముడువలేదనియయొ! - బడుగుఁబీనుఁగుగాన భక్తులు రారు
ఎల్లవారికిఁబ్రాణమేమి నిత్యంబు? - చెల్లఁబో! యెవ్వరుఁజేర రియ్యెడకు
నెట్టు సూడఁగవచ్చు నింక ధర్మంపు - గట్టియయైనను [139]బెట్టుదం” డనుచు
దమ్మళ్లఁ గొందఱఁదపసులఁబిలిచి - గ్రమ్మన నొకవిమానమ్ముఁగల్పించి
“గుడికడ [140] నెన్నటఁగోలె నున్నదియొ? - పడికి [141] వల్చెడుఁజేరి పట్టరా” దనుచుఁ
దార యాకృతకంపుఁదపసిశవంబుఁ - జేరి విమానంబుఁజేర్చి సంధించి
జగదభినుతుఁడగు చౌడయ్యగారి - నగరిపొంతను విమానంబు రాఁబనిచి
యల్లంత నల్లంత నపహసింపుచును - గల్లరిలోకులగము లేఁగుదేర
నడతెంచు నవ్విమానంబులో శవముఁ - బొడఁగని చౌడయ్య గడుదూరమంద
కృతకంపుశవముగా మతిలోన నెఱిఁగి - యతిదరహసితాస్యుఁడగుచు నుప్పొంగి
“యవికలాజాండంబు లలిగినఁజెఱుపఁ - దవిలి కూర్చినఁగావ దక్షులైనట్టి
మదనారి భక్తులమహిమఁదలంప - నిది యెంత పెద్ద దా నీరూపమునకుఁ
బడయుదు నొడలును బ్రాణంబు”ననుచు - మృడభక్తమండలియడుగులు దలఁచి
వడిగొని డగ్గఱి వాలార్చి [142]చూచి - విడిసేసి గాయంబు గడుమొనసూపి
యందుండి [143]లంఘించి యావిమానంబు - నందున్నకృతకాంగు హస్తంబు వట్టి
గ్రమ్మనఁ "దపసి లే లె”మ్మని పిలువ - నమ్మాత్రలోన జీవాంగుఁడై లేచి
ముసిఁడిచౌడయకంటె ముందఱ నిలిచి - వసుధపైఁదజ్జనావలి సోద్యమందఁ
జవుడయ్యగారి శ్రీచరణాబ్జములకుఁ - దవలి సాష్టాంగుఁడై తా మ్రొక్కి నిలిచి
“హరుఁడవు నీవ సద్గురుఁడవు నీవ - కరుణింపు మీ పాదుకాతతి మోవ
ఖ్యాతిగా భవదీయకారుణ్యగర్భ - జాతుండ నన్యధా [144]నీతు లెఱుంగ”
నంచుఁబ్రార్ధనసేయు నాతని నపుడ - సంచితగురులింగ సంగతుఁజేసి
యతుల కోపోద్రిక్తుఁడై కసిమసఁగి - కృతకులఁదునుమంగ మతిఁదలంచుడును
బరవాదు లతిభయభ్రాంతాత్ము లగుచు - నరుదెంచి యంతంత ధరఁజాఁగిమ్రొక్కి
“యసమాన ముసిఁడిచౌడాచార్యవర్య! - దెసయును దిక్కును దేవ! యేడ్గడయు
నీవ మా కన్యథాభావంబు లేదు - కావవే యజ్ఞానజీవుల శరుల
సకలాపరాధుల సైరించి మమ్ము - సుకృతవంతులఁజేయు సుజనాగ్రగణ్య!”
యని విన్నవించుచు నభయంబు వేఁడ - ఘనకృపామతి నార్తజనశరణ్యుండు
సజ్జనశ్రేష్ఠుండు సౌడరాయండు - నజ్జనానీక మత్యర్థిఁ గీర్తింప
గతపూర్వలాంఛనాకృతులఁగావించి - యతులిత శివసమయస్థులఁజేసి
యసదృశలీల నమ్ముసిఁడిచౌడయ్య - వసుధ నెప్పటియట్ల వర్తించుచుండె
ముసిఁడి చౌడయగారి యసదృశచరిత - మసలార వినిన నత్యర్థి వ్రాసిననుఁ
జదివిన సద్భక్తిసంపద లొందు - మదనారికరుణఁబ్రమథలీల దనరు
సురియ చౌడయ్య కథ
వరకీర్తి సురియచౌడరసునా మఱియుఁ - బరికింపఁగారణపురుషరత్నంబు
లింగ[145]ధర్మజ్ఞాని లింగాభిమాని - లింగయోగానంద సంగతాత్మకుఁడు
గాఢవీరవ్రతారూఢప్రతాపి - గూఢలింగైక్య నిరూఢమానసుఁడు
ఉభయలింగప్రసాదోపభోగుండు - త్రిభువనపూజ్యుండు శుభకరకీర్తి
శుద్ధాంతరంగప్రబుద్ధుండు గతవి - రుద్ధకర్మేంద్రియబుద్ధీంద్రియుండు
సదమల [146]కీర్తి భాస్వత్పుణ్యమూర్తి - సదయాత్ముఁడపగతసంసారభయుఁడు
శిష్టమహోత్కృష్టశీలపాలనుఁడు - ఇష్టాష్టవిధభక్తిపుష్టి చేతనుఁడు
కాయనియుక్తవికారదూరుండు - మాయాప్రపంచావిధేయవర్తనుఁడు
నన విలసిల్లి కళ్యాణంబునందు - ననయంబు నేఁడు నాఁడనక ముప్పొద్దు
భంగిగా సద్గురుభావంబు నందు - జంగమకోటి కర్చనలు సేయుచును
బాయసాహారముల్ పంచభక్ష్యములు - నాయతభక్తిదివ్యాన్నపానములు
డెక్కొనగూడ వడ్డించి సంప్రీతి - మ్రొక్కి కరాంబుజంబులు దలమోపి
“పాయక శ్రుతి[147]రసా న్భక్తస్యజిహ్వా - గ్రే” యని యేప్రొద్దు మ్రోయుఁగావునను
నారంగ నీ జంగమావతారమున - నారగింపవె దేవ!” యని విన్నవించి
జంగమం బారగింపంగఁదానంత - లింగార్చనక్రియాసంగతి నిలిచి
పొరి మజ్జనోదకంబులకట మున్న - పరముపై నానందబాష్పముల్ దొరుగఁ
బూజించు నవపుష్పరాజికి మున్న - రాజాంకుపై హృత్సరోజంబు విరియ
ధూపవాసనకు మున్ ధూర్జటి మ్రోల - వ్యాపితాంతర్గతవాసన దనర
వెలుఁగు నీరాజనంబుల కటమున్న - మలహరునంద యాత్మజ్యోతి ప్రబల
వినివేదితపదార్థవితతికి మున్న - తన ప్రాణపద మీశ్వరున కర్పితముగ
లింగార్చనము [148]దాను బొంగి చేయుచును - నంగచేష్టలకు నంతంతఁబాయుచును
సుభగలింగముఁజూచిచూచిక్రాలుచును - నభవామృతం బాని యాని వ్రాలుచును
సురుచిరోక్తుల సోలిసోలి పాడుచును - స్థిరసుఖాంబుధిఁదేలి తేలియాడుచును
మంగళోన్నతబహిరంగంబు నంత - రంగంబుఁదనప్రాణలింగస్థ మగుచు
నమరెడు నిత్యలింగార్చనవేళ - సముచితనైవేద్య సమయంబునందు
మెఱవడియై సురె వెఱికి ప్రాణమున - కొఱగోసినట్టుల యొకదెసఁజేర్చి
జంగమలింగావసరము సెల్లించు - భంగిగాఁదనప్రాణ లింగంబునకును
బళ్లెరమున నెల్లపదపదార్థములు - పెల్లుగా వడ్డించి వేరువేరునను
నరుదొందఁగడిగడి కందిచ్చుచుండఁ - గరమర్థితోఁగడిగడి కందుకొనుచు
భక్తవత్సలుఁడగు పరమేశ్వరుండు - వ్యక్తిగాఁజేసేత నారగించుడును
ముప్ప్రొద్దుఁబ్రాణలింగప్రసాదంబు - సుప్రసన్నత జంగమప్రసాదంబు
గూడ భోగించుచు [149]రూఢి వెంపార - వేడుకఁజౌడయ్య విహరించుచుండ
“హరునకు నిత్యంబుఁగరికాలచోడ - నరపతి [150]యారోగణము నెమ్మిఁజలుపఁ
బలకలనేఱినప్రాసంగుఁబ్రాలు - నలవడ మున్నూఁటయఱువదివుట్లు
ననయంబుఁ బత్రశాకాదులలోని - కననేల ముప్పందు మట మిరియాలు
నారగింపనె కాని యప్పదార్థముల - పేరీశ్వరుఁడెఱుంగ నేరఁ”డనంగఁ
గమియంగఁ బదపదార్థములు వడ్డించి - నమర సాయుధుఁడయి యవల నిల్చుండ
నప్పటి కప్పటి కాస్వాదనములఁ - జప్పుడు వినఁబడ నెప్పుడు శివుఁడు
ననురాగలీల నెక్కొన నారగించె - ననఁగ విందుము దొల్లి యదియునుగాక
మాదరచెన్నయ్య మహనీయకీర్తి - యాదట మదిఁదులుకాడఁ దొల్నాటి
యంబకళంబు జిహ్వాగ్రంబు వళ్లె - రంబుగాఁ దన కర్పితం బాచరింప
శివుఁడారగించెఁబ్రసిద్ధిగా నండు - రవిరళప్రీతి మైనట్లు వెండియును
వీరచోడవ్వ దాక్షారామమందు - నారగింపఁగఁజవియైనఁగంపించెఁ
గుడుకతోడన మఱి గడి యెత్త నోడి - తడయక పులగంబు దాసిచేఁబనుపఁ
“బుత్తెంచె మాయక్క వులగంబు నీకుఁ - జిత్తజాంతక! యిదే చేకొను” మనినఁ
బ్రీతిమైఁజయిసాఁచి భీమేశుఁడతివ - చేతిపులగముఁజెచ్చెరఁబుచ్చికొనుచు
నారోగణముసేసి యందఱుఁజూడఁ - గోరఁగ్రంగన వైచె గుడివెలి ననఁగ
వినఁబడె మఱియును మును గథలందుఁ - గనుఁగొనఁబడియె నేఁడనురాగలీలఁ
గటకానఁజౌడయ్యగారిచేఁగళ్లు - నిటలాక్షుఁడారగించుట నిప్పు” డనుచు
నఖిలభక్తావళి యంతఁగీర్తింప - సుఖలీల నుండె నా సురియచౌడయ్య
సురియ చౌడయగారి చరితంబు వినినఁ - గరమర్థిఁ జదివిన గారవించినను
సహజజంగమలింగసదయాభివినుత - నిహితప్రసాదవినిర్మలచరిత
స్వానుభవాతిశయానందమలరు - మానిత [151]సద్భక్తి మహిమ వర్ధిల్లు
తెలుఁగు జొమ్మయ్య కథ
మలహరసద్భక్తి [152]మహితుండు మఱియుఁ – దెలుఁగు జొమ్మయ్య నాఁ ద్రిమలాపహరుడు
సంతత సద్భక్తి సహజసౌభాగ్య - వంతుఁడు సర్వజీవదయాపరుండు
పుణ్యపాపోన్ముక్తపూతమానసుఁడ - గణ్యపుణ్యోదయకారణాత్మకుఁడు
ఆనందకలిత మహాప్రసాదావ - ధానసంధాన విద్యావిశారదుండు
నశ్రాంతశుద్ధశివాచారయుతుఁడు - విశ్రుతాంచితకీర్తి వీరసత్తముఁడు
లోకహితార్థుఁడలోకుండు శివప - దైకనిష్ఠాపూరితాంతరంగుండు
కలియుగజనితమృగవ్యాధరుద్రుఁ - డలఘుపరాక్రముఁడసమానదాని
శివభక్తిపరతంత్రసిద్ధుండు సకల - భువనపావనుఁడన భువి నుల్లసిల్లి
లింగార్చనక్రియాలీల సల్పుచును - జంగమారాధనాసక్తిఁగ్రాలుచును
ఘనరూఢిఁగళ్యాణకటకంబునందు - ననురాగలీల జొమ్మయ్య వర్తింప
నంత నిక్కడను శివానందుండు నా ని - రంతరలింగతద్ధ్యానాత్ముఁ డగుచుఁ
బరమపరానందపారవశ్యమునఁ - బరమకాష్ఠీభూతభావనఁదగిలి
శ్రీశైలమున సమంచితనిర్ఘర ప్ర - దేశంబునను సమాధిస్థుఁడై యుండఁ
బదనఖంబులు భువిఁబర్వి వెల్గుచును - విదితమై క్రిందికి వేళులు వాఱ
నలిఁగరస్థలి నఖములు వెలుంగుచును దెలుపారి మీఁదితీగలభాతిఁబ్రబల
నురుముక్తకేశంబు లొడలు గప్పంగ - ధర నీలగిరిమాడ్కి గురుమూర్తి దనర
నాయయ్య శిష్యుఁడత్యాయతభక్తిఁ - బాయక కొల్చుచుఁబరతంత్రలీల
ననయంబుఁగందమూలాహారుఁడగుచు - ననుషక్తిఁదానును నచటన యుండ
నంత వినోదార్థు లగుచు గంధర్వ - కాంతలుఁబతులు నక్కడ పోయి పోయి
“తెల్లఁదీగలతోడ నల్లఁదనంబు - నల్లది యెట్టిదో?” యనుచు "దూరమున
శిలయొకో శిలకుఁదీగలు [153]గల్గుటెట్టు - లిల వృక్షమో వృక్షమే నాకులెవ్వి?
ముదియెల్గు గానోపుఁగదలఁజాలకయ - యదె యున్న”దనుచు నంతంత వీక్షింప
సుదతులఁబరుషులఁజూపులఁజూచి - యదయుఁడై శిష్యుఁడత్యాగ్రహంబొదవఁ
“గానరా! పరమయోగానందమూర్తిఁ - దా నన్యభావనఁదలఁపంగఁదగునె?
యజ్ఞానులార! మృగాకృతిగాఁగఁ - దజ్‌జ్ఞునిఁబోల్చిన తప్పునఁబోయి
పుట్టుఁడు మృగములై భువి” నంచు నప్పు - డిట్టలంబుగ శాప మిచ్చుడు వారు
నంత భయభ్రాంతు లగుచు [154]నక్షణమ - యంతంతఁబ్రణమిల్లి "యక్కటా!మీర
లానతిచ్చినయట్టు లన్నియునేల - కానమి మాయందుఁగలిగె నెంతయును
నదియును మున్నపహాస్యభావమున - మది నొండు దలఁచినమార్గంబు గాదు
ఐనను జాల నజ్ఞానంబు గలదు - తా నెట్టు దప్పునే తమకర్మఫలము?
ఇన్నియు నననేల? యీ శాపమోక్ష - మెన్నఁడు మా? కింక నెయ్యది దెఱఁగు?
ఇప్పుడు దయసేయవే మహాపురుష! - తప్పులు సైరించి దయతోడ” ననినఁ
“దప్ప దమోఘంబుఁదమశాప మనినఁ - జెప్పెడి దొండేమి సెచ్చెరమీరు
పుట్టుఁడు మృగములై భువిని గళ్యాణ - పట్టణాంకితవన ప్రాంతంబునందు
శూలిభక్తుఁడు దెల్గుజొమ్మయ్య యనఁగ - భూలోకపావనుఁడాలింగమూర్తి
చే మీకు మరణంబు సిద్ధించెనేని - కామించు శాపమోక్షంబగు మఱియు
నాయయ్యచేఁ జచ్చునమ్మాత్రఁజేసి - పాయనిముక్తిసంపదయు సిద్ధించు”
ననవుడు నట్లకా కనుచు గంధర్వు - లనురాగమునఁగటకాంతికంబునకు
మృగములై తొల్లింటిమెలఁతలుఁబతులుC- దగిలి యరణ్యమధ్యమునఁజనింప
మదిలోనఁదెలుఁగు జొమ్మయగారి రాక - కెదురుసూచుచునున్న యెడనొక్కనాఁడు
నలరుచు నయ్యరణ్యాంతరంబునను - దెలుఁగు జొమ్మయ్య వత్తిరిఁగోయుటకును
మెల్లన యేఁగఁగ మృగము"లితండ - తెల్లంబు గానోపుఁ దెలుఁగు జొమ్మయ్య”
యనుచుఁజుట్టును నిల్చి యఱచుచునెందుఁ - జననీక యరికట్టుకొని నొక్కమృగము
“మరణంబుమీచేత [155] మాకైనఁగాని - కరుణాత్మ! శాపమోక్షంబు [156]దా లేదు
వేడుకమై నిత్యవిధి [157]కైన వేఁట - లాడవే మా మీఁద నఖిలోపకార!
గంధర్వులం దొక్కగార్యకారణము - సంధిల్లి మాకిట్టి శాపంబు వచ్చె”
ననుచుఁదద్వృత్తాంతమంతయుఁజెప్పి - "కనుఁగొన శాపమోక్షం [158]బగుటకును
దా నిక్క మిదియు మీచే నేము సావఁ - గానప్డు దివ్యవిమానము ల్వచ్చి
కొనిపోవుఁగైలాసమునకుఁదత్‌క్షణమ - జనులకు నెల్ల దృష్టప్రత్యయముగ
నరయ శాపంబె మున్నాయయ్య యీగి - వరము గాకిది మాకుఁబరికించిచూడ
నవధరింపఁగఁగల దది యెట్టులనినఁ - దవిలి ము న్నేము గంధర్వ లోకులము
అమలాత్మ! మాకింక నపవర్గపదవి - సమకూరు మీచేతఁజచ్చుటఁజేసి
యదిగాన మమ్ము దయామతిఁజూచి - బ్రదికింపవే” యని ప్రస్తుతింపంగ
నక్షయమూర్తి దివ్యజ్ఞానదృష్టి - నీక్షించి తత్కార్య మిట్లౌట యెఱిఁగి
యరుగుట సాలించి యంతన మగిడి - కరమర్థిఁగొంతవత్తిరిఁగోసికొనుచు
సరసర నసమానశరణాగ్రగణ్యుఁ - డరుదెంచి [159]కనుఁగొని యనురాగలీలఁ
బచ్చనితలచుట్టుఁబచ్చకు[160]ప్పసము - నచ్చెరువుగ విల్లు నమ్ములు వట్టి
నందనవన మరణ్యంబుపై విడియు - చందంబునను సహజక్రియఁబొల్చు
బలువేఁటకాఱు, నాపంచాస్యుమీఱు - చలమును బలమును గలజాగిలములు
దనుఁబరివేష్టించికొని యేఁగుదేర - ననఘుండు జొమ్మయ్య సన నరణ్యమున
సమ్మృగావలి యుబ్బి జొమ్మయ్య మీఁదఁ - గ్రమ్మనఁజనుదేరఁగా వేఁటకాఱు
సడి గేల డుయ్యుడు సారమేయములు - నడర నంకమపోలె విడిపించికొనుచుఁ
బొంగి మనోవేగమునఁగూడ ముట్టి - యంగద మృగముల నార్చుచు వ్రేయఁ
గుక్కలఁ జంకించి కోలల కెగసి - చక్కన జొమ్మయ్య శరముల కెదిరి
చచ్చుచు శాపమోక్షంబులు గాంచి - యచ్చోన గంధర్వులై నిల్చి తెలుఁగు
జొమ్మయ్యగారి పాదమ్ముల కెరఁగి - సమ్మదలీలఁ బ్రశంస సేయుచును
నతనిచే మరణంబు లగుటను జేసి - యతులితాగణ్యపుణ్యప్రాప్తిఁబొంది
ప్రవిమలకనక [161]దివ్యవిమానములను - శివలోకమునకుఁజెచ్చెర నేఁగుచుండఁ
గ్రూరత [162]నెగిదెడు కుక్కల మొఱిఁగి - తా రేయు శరములఁదప్పించుకొనుచు
జొమ్మయ్య చేతన క్రమ్మనఁజచ్చి - యమ్మృగరూపంబు లణఁగి మ్రొక్కుచును
గంధర్వులై కనకవిమానచయము - సంధిల్ల నేఁగు టాశ్చర్యంబు గాదె
“యదె కుక్కలేఁగు నా నంతలోపలను - నిదె పోయెఁబోయెనా నెగసిపోయెడును
ఎప్పాటనైనఁదా రేయుబాణములు - తప్పునే? తాఁకియుఁదాఁక వయ్యెడిని
మృగముల కేనాఁట మించివెలుంగు - గగనంబునను గనకవిమానపంక్తి
మేదినిఁగారణమృగరూపధారు - లాది వీ రెవ్వరో యాతఁడ యెఱుఁగు
నితరుఁడే జొమ్మయ్య యిహలోకరుద్రుఁ - డతులకారణపురుషావతారుండు”
నని తోడివేఁటకాండ్రచ్చెరువంది - వినుతింప నిబ్బంగి వేఁటలాడుచును
నిచ్చటి మృగముల నెరిఁబొలియించి - యచ్చుగా శివపురి కనుపుచు[163] నుండి
యుర్వీశుఁడాదిగా నొక్కొక్క[164]నాఁడు - సర్వజనంబులుఁజనుదెంచి చూడ
హరభక్తవితతియు [165]నరుదెంచి [166]చూడ - "నరు”దని పొగడ జొమ్మయ్య వీక్షించి
“పృథుగురుధ్యాన మన్బిందివాలమునఁ - బ్రథితసంసారమున్ పంచాస్యుఁద్రుంచి
మును భక్తదర్శనం బను ముద్గరమునఁ - జనుపురాకృతకర్మమను దుప్పిఁజంపి
గుర్వాజ్ఞ యనుకత్తి కుంతంబునందుఁ - బూర్వాశ్రమంబను పులిఁబడఁబొడిచి
సుజ్ఞానమను వాఁడి సురియఁ జేపట్టి - యజ్ఞానమను వరాహంబుఁజెండాడి
యాయతి సద్భక్తియను తోమరమున - మాయాప్రపంచ మన్మనుఁబోతుఁ [167]దునిమి
వినుతశివాచారమను కుఠారమున - జినలోకపథమను చివ్వంగిఁజదిపి
విమలప్రసాదమ న్విల్లు పూరించి - భ్రమితేంద్రియము లనఁబడు నిర్లనేసి
భాషాప్రణీతమన్బడు బల్లగోల - నీషణత్రయమను నెలుఁగు కన్నొడిచి
హరమహత్త్వంబను నడ్డాయుధమునఁ - బరవాదులను మృగోత్కరముఁగీటడఁచి
వెలసిన యా [168]బలువేఁటకానికిని - నిలమృగంబులఁజంపు టిదియెంత వెద్ద
యదిగాక పరికింప నరుగుచో నతని - పదఘట్టనలఁ జచ్చు బహుజంతువులకు
నగు మోక్షమనిన జొమ్మయ్యచేఁజచ్చు - మృగము లేఁగుట సోద్యమే శివపురికి”
ననుచు నబ్బసవయ్య యర్థిమైఁబొగడ - ఘనకీర్తిఁ గళ్యాణకటకంబునందుఁ
జోద్యతరంబుగా జొమ్మయ్య సిరస - ముద్యద్గుణాంకుఁడై యుండెఁదెల్లముగఁ
దెలుఁగు జొమ్మయ్య నిర్మలచరిత్రంబు - నలవోకఁజదివిన నర్థిమై విన్న
[169]రాజ్యాభిషిక్తుఁడై రంజిల్లుఁబ్రీతిఁ - బూజ్యత [170]లింగసామ్రాజ్యంబుఁబొందు
సారజంగమపాదసరసిజయుగ్మ - ధారాళమకరందధౌతశిరస్క!
శారదనీరదహారనీహార - తారామరాహారధౌతయశస్క!
యంచితకర్ణరసాయనకల్ప - సంచితపరిపాకసత్యవచస్క!
మహనీయరుద్రాక్షమాలికాభూతి - విహితమండనకాంతి విలసదురస్క!
సంగాఖ్య! సమసుఖసదమలప్రాణ - లింగనిరంతర లీనమనస్క!
ఇది యసంఖ్యాతమాహేశ్వరదివ్య - పదపద్మసౌరభభ్రమరాయమాణ
జంగమలింగప్రసాదోపభోగ - సంగతసుఖసుధాశరధినిమగ్న
సుకృతాత్మ పాలుకురికి సోమనాథ - సుకవిప్రణీతమై శోభిల్లి తనరి
చరలింగఘనకరస్థలి విశ్వనాథ - వరకృపాంచితకవిత్వస్ఫూర్తిఁబేర్చి
చను బసవపురాణమను కథయందు - ననుపమంబుగఁబంచమాశ్వాస మయ్యె.
- ↑ బ్రహ్మయ
- ↑ వీరా
- ↑ బోడూర
- ↑ విభ్రాజితభక్తి - రసవార్థి ... నిట్టవొడువ
- ↑ దెవ్వఁగా
- ↑ బరువడి
- ↑ మిన్మడైన
- ↑ పైన
- ↑ గిడి
- ↑ గాని
- ↑ గొనిపోవ
- ↑ గొఱియ-న
- ↑ బుత్తు
- ↑ గొలఁదైతి
- ↑ సేయ
- ↑ యెయిది, పలికె, యెఱిఁగి
- ↑ రాజదియు
- ↑ వెర్కుడును
- ↑ యగడితవైచె (దీనినిగూర్చి పీఠికలో చూడుడు)
- ↑ (నక్కర్మిచుట్టాలుఁ బక్కాలునంత గ్రక్కున బిజ్జలుకడ మొఱలిడుచు)
- ↑ దొర్లిన
- ↑ దొర్లినను
- ↑ వెఱతు-మొ(ప్పఁగో)
- ↑ బిల్చి
- ↑ సంపంగనీఁడు వొమ్మనుడు
- ↑ మగుడిన
- ↑ గొండె
- ↑ హర్షంబుయె(నె?)ల్ల
- ↑ దాసుమయ్యల
- ↑ లోన
- ↑ దొల్కాడఁ
- ↑ యనిపలుక
- ↑ బిమ్మట(టి)
- ↑ గ్రీడింపుచుండ
- ↑ దోఁపమఱియు
- ↑ భక్తిఁ బ్రణమి
- ↑ యని నివారింప
- ↑ నప్పుడ... నట్లుల్ల
- ↑ ఖ్యాతుఁడై యుం
- ↑ సంగతశుద్ధ ప్రసాదానుభవుఁడు - స్థైర్యసంపన్నుండు శౌర్యపండితుఁడు - ధైర్యప్రపూర్ణుండవార్యవీర్యుండు - సత్యవచోరాశిశరణాగ్రగణ్యుఁ - డత్యుత్తమోత్తముఁడనభువిఁదనరి - ఇట్లు రెండుమాతృకలందుఁ గలదు.
- ↑ నే
- ↑ ముందు
- ↑ గల్గెనయ్య
- ↑ దృష్టివో
- ↑ దృష్టివో
- ↑ రాలువీఁక
- ↑ ఁజెప్పుదంటే
- ↑ నేది?
- ↑ డేనాటని
- ↑ వ్యక్తి
- ↑ దేలి
- ↑ మి
- ↑ యుకాక
- ↑ లు నేల
- ↑ నడుగకఁ, గొల్వక
- ↑ బయెశివపూజ - యొ
- ↑ భువిమముబోంట్లకుఁ బొందంగఁదరమె?
- ↑ వెల్మిడిలోన
- ↑ రలకు
- ↑ లెంకుల
- ↑ కఱుకువ... నందందమ్రొక్కి
- ↑ అంజలీ కృతకరకంజుఁడై నేత్ర, సంజనితానంద జలరాశిదొరుగ. ఇది యొక ప్రతిలో నధికముగా నున్నది.
- ↑ గార్గిన్న
- ↑ హితప్రాణలింగ
- ↑ తాలాపసంపదఁదనిపి
- ↑ విలాసుండు
- ↑ బార్చినలబ్ధి
- ↑ లేక
- ↑ నడికి
- ↑ బాగొందఁబూసిన
- ↑ జను
- ↑ గడిగి
- ↑ ప్రతిపత్తి
- ↑ దీర్ప
- ↑ యడికిన, యడఁచిన
- ↑ దప్పుఁడు
- ↑ మమ్ముఁ
- ↑ పదములుగడిగివే భక్తితో
- ↑ సువర్ణమైదీపించి
- ↑ బడగు
- ↑ చిన
- ↑ చెంబుచిట్టి
- ↑ జక్కన
- ↑ మంతకాటుకయును
- ↑ పీఁక, క్రొత్త
- ↑ లేని
- ↑ లయిండ్లఁ
- ↑ ములొక
- ↑ డేడ
- ↑ కులుదారరిగి
- ↑ తను
- ↑ టంతయుఁ గలిగె
- ↑ నయంతర్థమీనె-య
- ↑ పురుషుదివ్యావ
- ↑ నర్కఁబడియె
- ↑ మున్నున్న, మున్నిటి
- ↑ పడిన
- ↑ తదీయా
- ↑ కుండల
- ↑ నర్పితంబనుచు
- ↑ నెల్లను
- ↑ లసద్వృత్తి
- ↑ డు భక్తులుగొలువ
- ↑ చౌడయ్య
- ↑ ముదముననేఁగ నప్పాట
- ↑ లేరియుద్ధింప
- ↑ లువుట్టె
- ↑ యటె
- ↑ చెంతనరుగుచు
- ↑ బదురి, బదమి
- ↑ నలిరేగి యేడుదినమ్ములువోర
- ↑ ప్రాఁతినఁ
- ↑ జూడఁదప్పది
- ↑ నుడువ
- ↑ నడరంగవటముపై నలుఁగుసాఁచుడును.
- ↑ పోత
- ↑ యంకించి
- ↑ దృష్టించి
- ↑ వటము మూర్కొనుచు
- ↑ పులుగఱనైచుచు
- ↑ నందెన్న' అనియే కలదు
- ↑ నీయాన
- ↑ నందఱి
- ↑ వ్రంత యిదియేల వెల్లిసూపఁగను
- ↑ అయ్యెడ
- ↑ నీర్నడుమవ్రేసినను
- ↑ లుల్లడి (డింపంగ)
- ↑ జేసి బహుమాన మెసఁగ
- ↑ తన
- ↑ దొలఁగుఁడటంచును
- ↑ మనుచునాత్రో
- ↑ కట్టినకట్లప్డు చట్టనఁ దెగఁగ - బిట్టుల్కి నిద్రఁ దెప్పిఱినట్లు వొరలి
- ↑ రునకు నిలనరు దయ్య
- ↑ యినుక
- ↑ దెన్న
- ↑ తొడఁగూడC(డుపో)టో (తోడుగూడుపో?)
- ↑ బూడిదె
- ↑ నదె
- ↑ బెట్టుదమ
- ↑ నిన్నటఁ (గూలియు)...యు
- ↑ యువచ్చెడిఁ, వ్రేసెడిఁజేరి ఇచట “వినరాని శబ్దంబు వినఁగఁ బాడుచును,
ఘనవిష్ణునామంబు గణుతించి చదువ” అని యొక్క ప్రతియందుఁగలదు. - ↑ విడిని, దిగిచి
- ↑ జళిపించి
- ↑ రీతు
- ↑ మర్మ
- ↑ స్ఫూర్తి
- ↑ "భక్తజిహ్వాగ్ర - కేయని” అని దిద్దిన గణము కుదురును
- ↑ బొంగిపొంగి
- ↑ రూఢి
- ↑ యారోగిణము
- ↑ శివభక్తి
- ↑ కలితుండు
- ↑ గల్గెనెట్టు?
- ↑ గంధర్వు- లంతంత
- ↑ మఱిగల్గకున్న
- ↑ గా
- ↑ నీవు
- ↑ బుగాంచుటకు-మహిమీఁద మీచేత మఱిమృతిఁబొంద - మహనీయ
- ↑ వేవిన నను
- ↑ కుబుసము
- ↑ విమానమ్ములెక్కి
- ↑ నెగడెడు
- ↑ నుండె-నుర్వీ
- ↑ మాటు
- ↑ ననయంబు
- ↑ చూచి-య
- ↑ ద్రుంచి
- ↑ నెఱ
- ↑ రాజితభక్తి సామ్రాజ్యంబు నొందు
- ↑ నభిమతభోగముల్ గలుగు