సీజర్' నాటకం అవతరించింది. ఈ నాటక రచనకు షేక్స్పియర్ కొన్ని ఆధారాల సహాయాన్ని తీసుకున్నాడు.
షేక్స్పియర్కు జూలియస్ సీజర్ నాటక రచనలో తోడ్పడ్డ ఆధార గ్రంథాలలో ప్రధానమైనది ఫ్లూటార్క్ చరిత్రకారుడి 'జీవితాలు'. ఆయనకు గ్రీక్, లాటిన్ భాషలు బాగా రావు. అందువల్ల ప్లూటార్క్ జీవితాలన్న గ్రంథానికి నార్త్ అనువాదాన్ని ఆధారం చేసుకొని ఉంటాడు. ఆ అనువాదంలోని దోషాలు కొన్ని షేక్స్పియర్ నాటకాలలోనూ కూడా కనిపిస్తున్నవని, కొందరు విమర్శకులంటున్నారు. సీజర్ ఇచ్ఛాపత్రాన్ని వినిపించే సందర్భంలోను ఆంటోనీ, బ్రూటస్, లెపిడస్ చేసిన ప్రసంగాలకు కావలసిన అంశాలను షేక్స్పియర్ ఏప్పియన్ వ్రాసిన 'రోమను యుద్ధాలు' అన్న గ్రంథం నుంచి గ్రహించాడు. సీజర్ ను హత్య చేసినప్పుడు బ్రూటస్ ను చూసి 'నీవు కూడానా?' అని షేక్స్పియర్ చేత అనిపించాడు. ఇందుకు ప్లూటార్క్ ఎట్టి ఆధారం లేదు. అతణ్ణి కాస్కా హత్య చేయగానే లాటిన్ భాషలో సీజర్ “ఓరీ అధమ ద్రోహీ, కాస్కా! ఏం చేశావు?" అన్నట్లుంది. కానీ సీజర్ గ్రీక్ భాషలో బ్రూటస్ తో "నీవు కూడానా నా తండ్రీ!?" అన్నట్లు సుయటోనియస్ రచనవల్ల తెలుస్తున్నది. ఇతడి రచనను ఆధారంగా చేసుకొని ఒక లాటిన్ నాటకం జన్మించిందని, దానివల్ల షేక్స్పియర్ జూలియస్ సీజర్ కు ముందే పుట్టిన అనేక రచనల్లో 'నీవు కూడానా బ్రూటస్' అన్న లాటిన్ వాక్యం ప్రసిద్ధమైందనీ, దాన్నే ఆయన గ్రహించి ఉంటాడనీ విమర్శకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. షేక్స్పియర్ సీజర్ హత్యను దేవమందిరంలో (కాపిటోల్) పెట్టాడు. అది సత్యానికి పాంపే నాటకశాలావలభీ ప్రదేశానికీ ప్రక్కనే ఉన్న 'క్యూరియా పాంపేనియా'లో జరిగింది. ఈ మార్పు ఛాసర్ మహాకవి 'మంక్స్ టేల్' లోనే ఉంది. ఆచారంగా వస్తూ ఉన్న ఇది దోషమైనా, సీజర్ వధను మహానగరోపకంఠసీమలో ఉన్న దేవమందిరంలోనే కల్పించటం వల్ల నాటకంలో ఆ సన్నివేశానికి ఉత్కర్ష చేకూరుతుందని భావించి షేక్స్పియర్ అనుసరించి ఉంటాడు. కొందరు షేక్స్పియర్ జూపిటర్ దేవమందిరాన్నే 'సభాభవన' మని భ్రమపడ్డాడంటారు.
షేక్స్పియర్ : ప్లూటార్క్
జూలియస్ సీజర్ నాటకంలో ప్రదర్శితమయ్యే నాటకకర్త ప్రతిభ తప్ప తక్కిన సమస్తం షేక్స్పియర్ కు ప్లూటార్కు చేకూర్చి ఇచ్చాడు. ప్లూటార్క్ రచనతో ఈ నాటకాన్ని పోల్చి చూస్తే సమస్తం అందులో గోచరిస్తుంది. షేక్స్పియర్ మహాకవి తాను వ్రాసిన ఆంగ్లదేశచరిత్రకు సంబంధించిన నాటకాలల్లో తీసుకున్న స్వేచ్ఛను ఈ
జూలియస్ సీజర్ 19
