పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/466

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది
'చేకూడె'
చేమకూరవారి విజయవిలాసము
సీ.

కలిగెఁబో యీ యింతి కులుకుగుబ్బలు చూడ
             శీతశైలాదులసేవఫలము
కలిగెఁబో యీభామ వలులయందము చూడ
             గంగాతరంగముల్ గనిన ఫలము
కలిగెఁబో యీనాతి కనుబొమల్ చూడంగ
             మును ధనుష్కోటిలో మునుఁగు ఫలము
కలిగెఁబో యీచామ కటివిలాసము చూడ
             భూప్రదక్షిణము సల్పుటకు ఫలము
తోడుతోడనె యిటల చేకూరవలదె
తన్వి తీఱంగ నింక నిత్తన్విఁ గూడి
సరససల్లాపసంభోగసరణి దేలు
నాడుగాక ఫలించుట నాదుతపము.

257

ఇటువలెనే 'సమకూడె' ననవచ్చును. అలంకారికులు గ్రామ్యమనిన 'కటి' ప్రయోగము (కవి ప్రయోగముల) నున్నది. గ్రామ్యము కాదు. అలంకారికులు పరిశీలించని మాట.258

'చేకురె', 'సమకురె' అని హ్రస్వము (కకారోత్వము) గలదు.259

మనుచరిత్రము (2-58)
క.

కుశలవ యేవ్రతముల నగు
నశనాయాసమున నింద్రియవిరోధమునన్
కృశుఁడై యాత్మనలంచుట
సశరీరస్వర్గసుఖము సమకురియుండన్.

260

అచ్చుపుస్తకములందు 'సమకురి', 'చేకురి' (యనునవి) ఱకారములతో వ్రాసినారు, ఱకారమని లాక్షణికులు చెప్పనూలేదు, ప్రయోగములును కనిపించవు.261

'గూరిచి-గురిచి', 'జోహారు'-'జొహారు', 'బేహారి'-'బెహారి' అని యీమొదలైనవి (ఆద్యచ్చులు) హ్రస్వదీర్ఘములు(గా) గలవు. 'సోరణగండ్లు'-'సోర్ణగండ్లు' అనియు గలదు.262