పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/263

పర్పేణ పీఠేన అటతీతి పర్పటః = కుంటివాడు. కంకె గతౌ అణతి. అణశబ్దే. అచ్, కంకణమ్ = హస్తభూషణము. చిరం అస్యతి, ఆసు క్షేపణే ణ్యత్ సంజ్ఞాపూర్వకృతత్వాత్ వృద్ధ్యభావః చిరస్య-తడవు అవ్యయపదము. నరత్వేనోత్కృష్ణ జన్మవతాం నరాణాం నిరతిశయ మకం దుఃఖం యత్రతత్ నరకమ్ = శునకసూకరాది నీచయోని. కం అంగతి, అగి గతౌ ణ్యంతో వా మృగవ్యాదిత్వాత్ కంగః ప్రియాణి అంగాని యస్యసః ప్రియంగుః = కొఱ్ఱ యనెడు ధాన్యవిశేషము. గంధశ్చాసౌ అర్వశ్చ, గంధే అర్వోలోభో యస్యసః గంధర్వః = వట్రువతోక దొడ్డకడుపుగల మృగము, కోకిల, గుర్రమున్ను. అలతి భూషయతీతి అలః అలశ్చా వా వర్కశ్చ అలర్కః = తెల్లజిల్లేడు.141

ఈ ముప్పది మూడు 'శకంధ' పదములు నమర వ్యాఖ్యానాదులయందు చూచి వ్రాసినాము గాని, స్వకపోలకల్పిత మొకటియు లేదు. ప్రియంగు పదమందున నున్న యకారమందు స్వరము లేకపోయినను, అయహలు (చెల్లును) ఏక (పద) మే అయినా, శకంధ్వాదియతియని తెలియవలెగాని, సరసయతి యనరాదు గాన శకంధ్వాదులందు వ్రాసినాము.142

ఉభయముకు లక్ష్యములు —

సీసమాలిక.⁠

అపుడు విప్రుండు శకంధు నీరము గ్రోల              క్షత్రియవరుఁడు శకంధు నీర మింపుగఁ ద్రావె మనీషియొకండు నిం              దించెఁ గ్రోధంబు మనీషచేత నెపుడు విప్రునకు హలీషనంటుటయు, హ              లీషా పరులతోఁ జెలిమియుఁ గూడ దెలమితో శిరము నుష్ణీషంబుఁ దాల్చె, ను              ష్ణీషాధిపతులు పూజింపుచుండ దెబ్బతో శిరము మస్తిష్కంబు చెదరి యిం              తింతపైఁ బడెను మస్తిష్క మెల్లఁ బెలుల పాదముల మంజీరంబు లలరె, మం              జీరారవంబులు హెచ్చుమీఱె

⁠