విజ్ఞానకోశము - 3
చిత్తూరు వి. నాగయ్య
సించిరి. కిట్టప్ప నాగయ్యను అక్కున చేర్చుకొని, తన నాటక ప్రదర్శనలకు హాజరగుటకై నాగయ్యకు శాశ్వతముగా ఒక 'ఫ్రీ పాస్ ' ఇచ్చెను.
కంచిలో నయనపిళ్లె అను సంగీతవిద్వాంసు డుండెను. ఆతనియొక్క ఖ్యాతిని నాగయ్య విని, ఆయన యొద్దకు వెళ్ళి, సంగీతమందు కొన్ని వత్సరములు ఆతని శిష్యరికము సలిపెను. తిరిగి చిత్తూరు వచ్చి పాఠశాలయందు ప్రవేశించి స్కూల్ ఫైనల్ పరీక్షయం దుత్తీర్ణుడయ్యెను. అనంతర మాతడు మదరాసు ప్రెసిడెన్సీ కళాశాలలో కొంతకాలము చదివి, విద్యకు స్వస్తిజెప్పెను. కళాశాలలో విద్య నభ్యసించుచున్నప్పుడు గూడ, నాగయ్య నాటకకళామతల్లి శుశ్రూషను వదలలేదు. 'శకుంతల' నాటక మును ఆంగ్లభాషలో ప్రదర్శించి అతడు ప్రేక్షకుల ప్రశంసల నందుకొనెను.
మద్రాసునుండి చిత్తూరునకు తిరిగి వచ్చిన నాగయ్య రకరకముల ఉద్యోగములను చవిజూచెను. కళాకారునకు ఇట్టి యుద్యోగము లెట్లు రుచింపగలవు? తుట్టతుద కాతడు చిత్తూరు జిల్లాబోర్డు కార్యాలయమందు ఉద్యోగములో ప్రవేశింప గల్గెను. అచ్చట వారికి ఒకవిధముగా ఆత్మశాంతి లభించెను. చిత్తూరు 'రామవిలాససభ ' నాగయ్య యందుగల 'నటునిని' బహిర్గతము చేసెను.
నాగయ్య ప్రప్రథమములో సావిత్రి, దమయంతి, చిత్రాంగి మొదలయిన స్త్రీ వేషములు ధరించెడివాడు. దేశోద్ధారక నాగేశ్వరరావు పంతులు ఆతని స్త్రీభూమికలను చూచి ముగ్ధుడై ఆతనికి రంగస్థలముపై బంగారు పతకమును బహూకరించిరి.
నాటకకళాక్షేత్రములో తిరుగాడుతున్న నాగయ్యకు ఆర్. బి. రామకృష్ణరాజు, బళ్ళారి రాఘవాచారి, పర్వతనేని రామచంద్రారెడ్డి మొదలయిన కళాకారులతో పరిచయము కల్గెను. వారితో కలిసి ఆయన పెక్కు ప్రదర్శనము లిచ్చెను. నాటక రంగస్థలముపై 'కబీరు ' ఆయన అభిమానపాత్ర, కాని ఆతడు కిరాయిరూపములో ఏ పాత్ర పోషణమునకును దిగలేదన్న సత్యమును స్మరింప నగును. చిత్తూరు 'రామవిలాస సభ'లో ఆయన నటుడుగనే కాక సంగీత దర్శకుడుగ కూడ పనిచేసెను. నాగయ్య కర్ణాటక సంగీతమందేకాక హిందూస్థానీ సంగీతమందు కూడ మంచి పాండిత్యమును సంపాదింపగల్గెను. సుప్రసిద్ధ హిందూస్థానీ సంగీతగాయకుడు అబ్దుల్ ఫయాజ్ ఖాన్ ఆతని ప్రత్యక్ష గురుపుంగవులు.
కళాక్షేత్రమునకు తన జీవితమును అంకితము చేసిన నాగయ్యను కొన్ని గృహచ్ఛిద్రములు చుట్టుముట్టెను. ఒకవంక తండ్రి పరమపదించెను; మరొక వంక అర్ధాంగియు, తన చిన్నపుత్రికయు కాలధర్మము చెందిరి. తిరిగి ఆతడు ద్వితీయ కళత్రమును గైకొనెను. ఆమె గూడ కొద్దికాలమునకే దూరమయ్యెను. జీవితములో ఆతనికి నిరాశ, నిస్పృహలు వెన్నాడుట మొదలిడెను.
చిత్తూరు వదలి నాగయ్య ఆత్మశాంతికొరకై ఎక్కడెక్కడో తిరిగెను. పెక్కు క్షేత్రములు దర్శించెను. సన్యాసాశ్రమ స్వీకారమునకై గూడ అతడు సిద్ధమయ్యెను. 'కళాక్షేత్రమే నీ కర్మరంగము; దానిని వదలి
చిత్రము - 193
పటము - 3
(భక్త రఘునాథ్‌లో)
671
