పుట:Narasabhupaleeyamu.pdf/96

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

96

కావ్యాలంకారసంగ్రహము

ప్రకృతాప్రకృతశ్లేషము —

క.

అరిదరకరుఁ డై సుమనో, వరభరణధురీణుఁ డై యవారితలక్ష్మీ
స్థిరవాసభాసురుం డై, నరసింహుఁడు వొల్చు నాదినరసింహుఁ డనన్.

165

పరికరము —

క.

సాకూతము లై సఫలత, చేకొన్నవిశేషణములు చెలఁగఁ బరికరం
బై కృతుల వెలయు చుండు మ, హాకవిసంస్తుత్య మగుచు నది యె ట్లన్నన్.

166


సీ.

దర్పితాహితనృపోత్తములు ని న్నె దిరింపఁ, గలరె ధీరోత్తమగండబిరుద
విమతకీర్తిప్రతాపములు నీచే సమ, కట్టునే యుభయరగండబిరుద
యరివధూతాటంకగరిమంబు నీచేతఁ, గలుగునే గండరగండబిరుద
పరిపంథిగంధసింధురపంక్తి మ్రోల, నుండునే గండభేరుండబిరుద


తే.

యరుణపరిణతధామ రామాభిరామ,
రామణీయకనిర్జితప్రసవబాణ
బాణసాహిత్యపరిపాకపాకవైరి, విభవసౌభాగ్యయోబభూవిభునృసింహ.

167

ఆక్షేపము —

క.

ధర నిష్ట మపరమార్థ, స్ఫురణం గా దన ననిష్టమున పరమార్థ
స్ఫురణ విధింపఁగ రెండై, యరయఁగ నాక్షేప మమరు నది యె ట్లన్నన్.

168

ఇష్టనిషేధాభాసము —

సీ.

మదిలోనఁ బాయకుండుదు నన్నఁ బునరుక్తి, నీసొమ్మ నన్న గాణిక్యవృత్తి
నినుఁ బాసి నిలువలే నన నసంభావ్యంబు, పతి వీ ఇనఁగ నభః ప్రసవాంఛ
యతనుఁడు గారించు నన నసాక్షికసూక్తి, చలిగాలి వేఁ డన్న జనవిరుద్ధ
మొలమి నిచ్చటికి రావలయు నన్న మదోక్తి, చనుదెంతు నే నన్నఁ జాపలంబు


తే.

వెలయఁ ద్వదధీన యగునన్ను వేఁచు నలక, లాధరుం డన్న భవదుపాలంభసరణి
గాన నేయుక్తులు నెఱుంగఁ గరుణఁ జూడు, సరసగుణహార యోబయనరసధీర.

169

అనిష్టవిధ్యాభాసము —

చ.

అలుగఁగ నేల మీరు వసుధాధిపు లెన్న స్వతంత్రు లై మమున్
వల దనవచ్చు మీమనసు వచ్చినచోటికి నేఁగుఁ డేఁగిన
న్నెలకొని నీప్రియాంగనకు నీకును మాఱ్మొన లేకయుండ న
ర్మిలి సుసరంబు గాఁగ నొనరించెదఁ గాక నృసింహభూవరా.

170

వ్యాజస్తుతి —

క.

సతతంబు నిందచేతను, స్తుతియున్ స్తుతిచేత నింద చొప్పడ వ్యాజ
స్తుతి యై చెలు వగుఁ గృతులం, దతులితకవివినుత మగుచు నది యె ట్లన్నన్.

171

నిందాకృతిస్తుతి —

సీ.

నెఱిజీవనము లేక నింగిపై భ్రమియించు, మత్స్యంబు దునుముటే మాటవాసి
త్రిజగతీమాత వాగ్దేవిభండారంబు, చూఱగాఁ గొనుటయే సుగుణితనము